بسم الله الرحمن الرحیم
 
نگارش 1 | رمضان 1430

 

صفحه اصلی | کتاب ها | موضوع هامولفین | قرآن کریم  
 
 
 موقعیت فعلی: کتابخانه > مطالعه کتاب اصول کافی جلد سوم, شیخ کلینی ( )
 
 

بخش های کتاب

     FEHREST -
     FOOTNT01 -
     IStart -
     KAFI3001 -
     KAFI3002 -
     KAFI3003 -
     KAFI3004 -
     KAFI3005 -
     KAFI3006 -
     KAFI3007 -
     KAFI3008 -
     KAFI3009 -
     KAFI3010 -
     KAFI3011 -
     KAFI3012 -
     KAFI3013 -
     KAFI3014 -
     KAFI3015 -
     KAFI3016 -
     KAFI3017 -
     KAFI3018 -
     KAFI3019 -
     KAFI3020 -
     KAFI3021 -
     KAFI3022 -
     KAFI3023 -
     KAFI3024 -
     KAFI3025 -
     KAFI3026 -
     KAFI3027 -
     KAFI3028 -
     KAFI3029 -
     KAFI3030 -
     KAFI3031 -
     KAFI3032 -
     KAFI3033 -
     KAFI3034 -
     KAFI3035 -
     KAFI3036 -
     KAFI3037 -
     KAFI3038 -
     KAFI3039 -
     KAFI3040 -
     KAFI3041 -
     KAFI3042 -
     KAFI3043 -
     KAFI3044 -
     KAFI3045 -
     KAFI3046 -
     KAFI3047 -
     KAFI3048 -
     KAFI3049 -
     KAFI3050 -
     KAFI3051 -
     KAFI3052 -
     KAFI3053 -
     KAFI3054 -
     KAFI3055 -
     KAFI3056 -
     KAFI3057 -
     KAFI3058 -
     KAFI3059 -
     KAFI3060 -
     KAFI3061 -
     KAFI3062 -
     KAFI3063 -
     KAFI3064 -
     KAFI3065 -
     KAFI3066 -
     KAFI3067 -
     KAFI3068 -
     KAFI3069 -
     KAFI3070 -
     KAFI3071 -
     KAFI3072 -
     KAFI3073 -
     KAFI3074 -
     KAFI3075 -
     KAFI3076 -
     KAFI3077 -
     KAFI3078 -
     KAFI3079 -
     KAFI3080 -
     KAFI3081 -
     KAFI3082 -
     MainFehrest -
 

 

 
 
next page اصول كافي ثقةالاسلام كليني جلد سوم

back page


مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنِ الْأَشْعَثِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَفْصِ بْنِخَارِجَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ وَ سَأَلَهُ رَجُلٌ عَنْ قَوْلَِةِ فِى الْكُفْرِ وَ الْإِيمَانِ وَقَالَ إِنَّهُمْ يَحْتَجُّونَ عَلَيْنَا وَ يَقُولُونَ كَمَا أَنَّ الْكَافِرَ عِنْدَنَا هُوَ الْكَافِرُ عِنْدَ اللَّهِ فَكَذَلِكَنَجِدُ الْمُؤْمِنَ إِذَا أَقَرَّ بِإِيمَانِهِ أَنَّهُ عِنْدَ اللَّهِ مُؤْمِنٌ فَقَالَ لَّهِ وَ كَيْفَ يَسْتَوِى هَذَانِ وَ الْكُفْرُإِقْرَارٌ مِنَ الْعَبْدِ فَلَا يُكَلَّفُ بَعْدَ إِقْرَارِهِ بِبَيِّنَةٍ وَ الْإِيمَانُ دَعْوًى لَا تَجُوزُ إِلَّا بِبَيِّنَةٍ وَبَيِّنَتُهُ عَمَلُهُ وَ نِيَّتُهُ فَإِذَا اتَّفَقَا فَالْعَبْدُ عِنْدَ اللَّهِ مُؤْمِنٌ وَ الْكُفْرُ مَوْجُودٌ بِكُلِّ جِهَةٍ مِنْهَذِهِ الْجِهَاتِ الثَّلَاثِ مِنْ نِيَّةٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ عَمَلٍ وَ الْأَحْكَامُ تَجْرِى عَلَى الْقَوْلِ وَ الْعَمَلِ فَمَاأَكْثَرَ مَنْ يَشْهَدُ لَهُ الْمُؤْمِنُونَ بِالْإِيمَانِ وَ يَجْرِى عَلَيْهِ أَحْكَامُ الْمُؤْمِنِينَ وَ هُوَ عِنْدَ اللَّهِكَافِرٌ وَ قَدْ أَصَابَ مَنْ أَجْرَى عَلَيْهِ أَحْكَامَ الْمُؤْمِنِينَ بِظَاهِرِ قَوْلِهِ وَ عَمَلِهِ
اصول كافى ج : 3 ص : 66 رواية : 8
محمد بن حفص خارجه گويد: شنيدم مردى از امام صادق (ع ) ازقول مرجئه راجع بكفر و ايمان پرسيد و عرضكرد: مرجئه بر ما احتجاج ميكنند و ميگويند:چنانكه كسى را كه ما كافر ميدانيم ، نزد خدا هم كافر است ، همچنين مؤ من هم زمانيكهبايمانش اقرار كرد او را نزد خدا مؤ من مى دانيم ، حضرت فرمود، سبحان الله ! چگونهاين دو برابرند؟! در صورتيكه كفر فقط اقرار بنده است (باينكه خدائى نيست ) و پساز اقرارش از او گواه و دليلى نخواهند، ولى ايمان ادعائى است كه جز بادليل ثابت نشود، و دليل مؤ من عمل و نيت او است كه اگر متفق شدند (نيت وعمل ) بنده نزد خدا مؤ من است ، و كفر بهر يك از اين سه جهت نيت وقول و عمل ثابت ميشود (پس مؤ من كسى است كه به يگانگى خداو رسالت پيغمبر خاتمبزبان شهادت دهد و عقيده قلبى و نيتش هم همين باشد و مقررات علمى اسلام را هم انجامدهد و اگر يك از اين سه نباشد كافر است ) ولى احكام طبق گفتار و كردار جارى ميشود(پس بمحض اينكه شخص را ديديم شهادتين ميگويد و مقررات عملى اسلام را انجام ميدهد،بايد او را مؤ من بدانيم و احمام ايمانرا نسبت باو اجرا كنيم ، اگر چه عقيده و نيتش برخلاف گفتار و كردارش باشد) زيرا چه بسا شخصى كه مؤ منين بايمانش ‍ شهادت دهند واحكام مؤ منين را بر او جارى كنند (مثل اينه پشت سرش نماز خوانند و شهادتش را بپذيرند)ولى او نزد خدا كافر باشد (براى آنكه بخدا يا پيغمبر عقيده نداشته باشد) و كسى همكه از روى ظاهر گفتار و كردارش احكام مؤ منين را بر او جارى كرده ، درست رفته است(زيرا كسى از عقيده و باطن ديگرى خبر ندارد و اگر مردم ماءمور بكنجكاوى از باطن وحقيقت ميبودند، امر دعاوى و شهادت و بلكه نظام زندگىمختل ميگشت ).

شرح :
مرجئه جماعتى هستند كه عقيده دارند باوجود ايمان هيچ گناهى زيان ندارد و مؤ من هرچند گناه داشته باشد اگر چه كبائر باشد،ببهشت ميرود و با وجود كفر طاعتى سودندهد، ولى پيداست كه قسمت دوم عقيده آنها درست است و قسمت اولش نادرست ، و آنها همبراى تصحيح قسمت اول عقيده خود بقسمت دوم تمسك نموده و قياس ميكردند، امام صادق (ع)با كمال وضوح بيان فرمود كه اين قياس مع الفارق است ، زيرا ايمان ادعاء و اثباتامريست كه سه جزءدارد، و بايد هر سه جزئش ثابت شود: 1 اقرار زبانى . 2 عقيدهقلبى . 3 اعمال و كردار بدنى ، اينست ايمان واقعى و حقيقى ،ولى در ايمان ظاهرى تنهادو جزء اول و سوم كافى است و جز دوم لازم نيست ، ولى كفر نبودن يكى از اين سهچيزاست كه بمحض انكار خدا ثابت ميشود.
مرجئه بمعنى تاءخير اندازه و دنبال آورنده است و اين دسته را از آنجهت مرجئه ناميدند كهبر خلاف اهل ايمان عمل را از نيت پس اندازدو در رديفش نياورند و بعضى مرجئه را از مادهرجا (اميدوارى ) گرفته اند، زيرا اين طايفه گنهكاران را اميدوارى ميدهند و مرجئه بهپنج دسته تقسيم مى شود: 1يونسينه 2 عبيديه 3 غسانيه 4 ثوبانيه 5 ثومنيه .
اين پنج دسته هر يك رهبر مذهبى مخصوصى دارند كه به اعتبار نام آن رهبر ناميده مىشوند، چنانكه يونسيه پيروان يونس غيرى باشندو ثومنيه پيروان ابى معاذ ثومنى و هريك از اين پنج دسته در مقام بيان عقيده خود براه مخصوص ‍ رفته اند كه مرحوم مجلسى درمرآت العقول ج 2 ص 57 ذكر مى كند

* باب : پيشى گرفتن در ايمان *

بَابُ السَّبْقِ إِلَى الْإِيمَانِ

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ بُرَيْدٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُوعَمْرٍو الزُّبَيْرِيُّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قُلْتُ لَهُ إِنَّ لِلْإِيمَانِ دَرَجَاتٍ وَ مَنَازِلَ يَتَفَاضَلُالْمُؤْمِنُونَ فِيهَا عِنْدَ اللَّهِ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ صِفْهُ لِى رَحِمَكَ اللَّهُ حَتَّى أَفْهَمَهُ قَالَ إِنَّ اللَّهَسَبَّقَ بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ كَمَا يُسَبَّقُ بَيْنَ الْخَيْلِ يَوْمَ الرِّهَانِ ثُمَّ فَضَّلَهُمْ عَلَى دَرَجَاتِهِمْفِى السَّبْقِ إِلَيْهِ فَجَعَلَ كُلَّ امْرِئٍ مِنْهُمْ عَلَى دَرَجَةِ سَبْقِهِ لَا يَنْقُصُهُ فِيهَا مِنْ حَقِّهِ وَ لَايَتَقَدَّمُ مَسْبُوقٌ سَابِقاً وَ لَا مَفْضُولٌ فَاضِلًا تَفَاضَلَ بِذَلِكَ أَوَائِلُ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ وَاخِرُهَاوَ لَوْ لَمْ يَكُنْ لِلسَّابِقِ إِلَى الْإِيمَانِ فَضْلٌ عَلَى الْمَسْبُوقِ إِذاً لَلَحِقَ آخِرُ هَذِهِ الْأُمَّةِ أَوَّلَهَانَعَمْ وَ لَتَقَدَّمُوهُمْ إِذَا لَمْ يَكُنْ لِمَنْ سَبَقَ إِلَى الْإِيمَانِ الْفَضْلُ عَلَى مَنْ أَبْطَأََنْهُ وَ لَكِنْبِدَرَجَاتِ الْإِيمَانِ قَدَّمَ اللَّهُ السَّابِقِينَ وَ بِالْإِبْطَاءِ عَنِ الْإِيمَانِ أَخَّرَ اللَّهُ الْمُقَصِّرِينَ لِأَنَّانَجِدُ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ مِنَ الْآخِرِينَ مَنْ هُوَ أَكْثَرُ عَمَلًا مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ أَكْثَرُهُمْ صَلَاةً وَ صَوْماً وَ حَجّاًوَ زَكَاةً وَ جِهَاداً وَ إِنْفَاقاً وَ لَوْ لَمْ يَكُنْ سَوَابِقُ يَفْضُلُ بِهَا الْمُؤْمِنُونَ بَعْضُهُمْ بَعْضاًعِنْدَ اللَّهِ لَكَانَ الْآخِرُونَ بِكَثْرَةِ الْعَمَلِ مُقَدَّمِينَ عَلَى الْأَوَّلِينَ وَ لَكِنْ أَبَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْيُدْرِكَ آخِرُ دَرَجَاتِ الْإِيمَانِ أَوَّلَهَا وَ يُقَدَّمَ فِيهَا مَنْ أَخَّرَ اللَّهُ أَوْ يُؤَخَّرَ فِيهَا مَنْ قَدَّمَ اللَّهُقُلْتُ أَخْبِرْنِى عَمَّا نَدَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْمُؤْمِنِينَ إِلَيْهِ مِنَ الِاسْتِبَاقِ إِلَى الْإِيمَانِ فَقَالَقَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سابِقُوا إِلى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها كَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِأُعِدَّتْ لِلَّذِينَ آمَنُوا بِاللّهِ وَ رُسُلِهِ وَ قَالَ السّابِقُونَ السّابِقُونَ أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ وَ قَالَوَ السّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِينَ وَ الْأَنْصارِ وَ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسانٍ رَضِيَ اللّهُعَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ فَبَدَأَ بِالْمُهَاجِرِينَ الْأَوَّلِينَ عَلَى دَرَجَةِ سَبْقِهِمْ ثُمَّ ثَنَّى بِالْأَنْصَارِثُمَّ ثَلَّثَ بِالتَّابِعِينَ لَهُمْ بِإِحْسَانٍ فَوَضَعَ كُلَّ قَوْمٍ عَلَى قَدْرِ دَرَجَاتِهِمْ وَ مَنَازِلِهِمْ عِنْدَهُثُمَّ ذَكَرَ مَا فَضَّلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ أَوْلِيَاءَهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ تِلْكَالرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ مِنْهُمْ مَنْ كَلَّمَ اللّهُ وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍدَرَجاتٍ إِلَى آخِرِ الْآيَةِ وَ قَالَ وَ لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلى بَعْضٍ وَ قَالَ انْظُرْكَيْفَ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ وَ لَلْآخِرَةُ أَكْبَرُ دَرَجاتٍ وَ أَكْبَرُ تَفْضِيلًا وَ قَالَ هُمْدَرَجاتٌ عِنْدَ اللّهِ وَ قَالَ وَ يُؤْتِ كُلَّ ذِى فَضْلٍ فَضْلَهُ وَ قَالَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوافِى سَبِيلِ اللّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللّهِ وَ قَالَ فَضَّلَ اللّهُ الْمُجاهِدِينَعَلَى الْقاعِدِينَ أَجْراً عَظِيماً دَرَجاتٍ مِنْهُ وَ مَغْفِرَةً وَ رَحْمَةً وَ قَالَ لا يَسْتَوِى مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَمِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ أُولئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا وَ قَالَيَرْفَعِ اللّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ قَالَ ذلِكَ بِأَنَّهُمْ لا يُصِيبُهُمْظَمَأٌ وَ لا نَصَبٌ وَ لا مَخْمَصَةٌ فِى سَبِيلِ اللّهِ وَ لا يَطَؤُنَ مَوْطِئاً يَغِيظُ الْكُفّارَ وَ لايَنالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَيْلًا إِلاّكُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ ص الِحٌ وَ قَالَ وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍتَجِدُوهُ عِنْدَ اللّهِ وَ قَالَ فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُفَهَذَا ذِكْرُ دَرَجَاتِ الْإِيمَانِ وَ مَنَازِلِهِ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
اصول كافى ج : 3 ص : 67 رواية : 1
زبيرى گويد: به امام صادق (ع ) عرض كردم : براى ايمان درجات و مراتبى است كه مؤمنين نسبت به آنها نزد خدا بر يكديگر برترى دارند؟ فرمود: آرى ، عرض كردم : خدارحمت كند برايم توضيح ده تا بفهمم ، فرمود:
خدا ميان مؤ منين مسابقه قرار داد چنانكه ميان اسبان در روز اسب دوانى مسابقه گذراند. وآنها را بحسب درجات سبقت بخشيد. و هر يك از مؤ منين را طبق درجه سبقتش قرار داد و حق او رااز آن درجه نكاست و هيچ دنبالى از جلو افتاده (نزد خدا) پيشى نگيرد و نه هيچ كمفضيلتى بر صاحب فضيلت ، از اين جهت پيشينيان و پسينيان اين امت بر يكديگربرترى يافتند و اگر پيش رو در ايمان را بر عقب افتاده فضيلتى نبود، آخر اين امت (ازنظر مقام و فضيلت ) به اولش مى چسبيد (و در يك رتبه قرار مى گرفتند، درصورتيكه اصحاب پيغمبر و مسلمين صدر اول ، اسلام را پايه گذارى كردند و آخرين ازكوشش آنها بهره مند شدند) آرى مى چسبيد و بلكه از آنها پيش مى افتادند در صورتيكهپيش ‍ رو در ايمان را به عقب افتاده آن فضيلتى نبود.
ليكن خدا بسبب درجات ايمان پيشروان در ايمان را مقدم داشته و بسبب عقب افتادن از ايمانكوتاهى مكنندگان را مؤ خر داشته (يعنى از لحاظ رتبه و فضيلت ) زيرا بعضى از مؤمنين متاءخر را مى بينيم كه نماز و روزه و حج و زكاة و جهاد و انفاقشان از پيشينيان بيشتراست و اگر سوابق فضيلتى كه مؤ منين بسبب آن به يكديگر ترجيح پيدا مى كنند نمىبود، مى بايست متاءخرين بواسطه عمل بسيار خود، بر پيشينيان مقدم باشند، ولى خداىعزّوجلّ هرگز نخواسته شخصى كه در پايين ترين درجات ايمان قرار دارد بدرجهجلوتر برسد و آنكه را خدا مؤ خر داشته مقدم شود يا آنكه را مقدم داشته مؤ خر گردد(زيرا اولا فضيلت و درجه نزد خدا بزيادى عمل نيست و ثانيا پيشينيان در ايمان برمتاءخرين سبقت دارند و ايمان آنها سبب ايمان متاءخرين گشته علاوه بر صعوبت و مشقتبسيارى كه در ايمان آوردن آنها بود، بواسطه تقبه و قلت عدد و آزار مشركين ).
عرضكردم : پيشى گرفتن به سوى ايمانى كه خدا مؤ منين را در اين گفتار خويش دعوتفرموده است بمن خبر ده ،: (پيشى بگيريد بسوى آمرزش پروردگارتان و بهشتى كهپهناى آن آسمان و زمين است و براى كسانيكه بخدا و پيغمبران وى ايمان آورده اند آمادهشده ، 21 سوره 57) و فرموده : (پيشى گرفتگانى كه پيشى گرفته اند، آنهامقربانند، 10 سوره 56).
و فرموده : (و پيشروان نخستين ، از مهاجر و انصار و كسانيكه باحسان از آنها پيروىكردند، خدا از آنها راضى گشته و آنها از خدا، 100 سوره 9) پس خدا بمهاجرين نخستينطبق درجه پيشرويشان آغاز فرمود، و در درجه دوم انصار و در سوم پيروان باحسان از آنهاذكر فرموده ، و هر گروهى را باندازه درجات و مراتبشان نزد خود جايگزين فرمود. سپس‍ آنچه را خداى عزّوجلّ بسبب آن بعضى از اوليائش را بر بعض ديگر ترجيح داده بيان مىفرمايد: (بعضى از اين رسولانرا بر بعض ديگر فضيلت بخشيديم . بعضى از آنهابا خدا سخن گفت ، و درجات برخى را بلندتر از ديگران فرمود: تا آخر آيه 253 سوره2).
و نيز فرمود: (بعضى از پيغمبرانرا بر بعض ديگر فضيلت داديم ، 55 سوره 17)و باز فرمود: (بنگر چگونه برخى را بر برخى فضيلت داديم و درجت آخرت بيشتر وترجيح آن بالاتر است ، 21 سوره 17) و فرمود: (آنها نزد خدا درجاتى دارند 163سوره 3) و فرمود: (كسانى كه ايمان آورده و هجرت نموده و بامال و جان خود در راه خدا جهاد كردند، نزد خدا مقام بيشترى دارند، 20 سوره 9) و فرمود:(خدا مجاهدين را بر بازنشستگان بپاداشى بزرگ فزونى بخشيده ، و آن پاداش درجاتو آمرزش و رحمت اوست ، 95 سوره 4) و فرمود: (آنكس از شما كه پيش از فتح انفاقكرده و كار زار نموده برتر است ، 10 سوره 57) و فرموده : (خدا درجات كسانى ازشما را كه ايمان دارند با كسانيكه دانش يافته اند، بالا ميبرد، 11 سوره 58) وفرمود: (و اين براى آنستكه ايشانرا در راه خدا تشنگى و رنج گرسنگى نرسد، و درجائيكه كافران را بخشم آرد قدم نهند و از دشمنى بمقصودى نرسند، جز آنكه بسبب آنبراى ايشان عمل شايسته ئى نوشته شود، 120 سوره 9) و فرموده : (هر خيرى كهبراى خود پيش فرستيد آنرا نزد خدا مى يابيد، 110 سوره 2) و فرموده : (هر كههموزن ذره اى نيكى كند، آن را به بيند، و هر كه هم ذره ئى بدى كند، آنرا ببيند 8 سوره99) اينست بيان درجات و مراتب ايمان نزد خداى عزّوجلّ.

شرح :
چنانچه در باب سابق ذكر شد، ايمان شى ء واحدى نيست كه در همه افراد مؤ منينيكسان و برابر باشد، بلكه حقيقتى است قابل تشكيك و داراى درجات و مراتب متعدد كهاجزاء آن برابر اعضاء بدن انسان پخش و تقسيم شده است و هرمؤ منى باعتبار انجام دادناجزاء ايمان كه نماز و حج و انفاق و امثال آنست ، از لحاظ كمى و زيادى و پيشى گرفتن وتاءخيرانداختن و جهات ديگر، درجه و مقامش بهمان اندازه نزد خدا محفوظ است ، بطوريكهشايد دو تن از افراد مؤ منين ازلحاظ درجه ايمانى نزد خدا يكسان و برابر نباشند.
مقصود از انعقاد اين باب و اين روايت مفصل با شواهد بسيارى كه از آيات قرآن ذكر شد.اثبات همين معنى است كه : درجات مؤ منين باندازهاعمال نيكشان با حساب دقيق نزد خدا محفوظ است مهاجرين و انصار و تابعين را در يكترازو نگذاشته وپيغمبران و رسولان خويش را بيك چشم ننگريسته و نسبتبعمل خير و شر مثقال ذره را از نظر دور نداشته ، و تنهاعمل صالح ايمانى موجب فضيلت و درجه و مقام دانسته ، نه ثروت و سيادت و حسب و نسب وجهات ديگر را.

* باب : درجات ايمان *

بَابُ دَرَجَاتِ الْإِيمَانِ

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ أَبِىالْأَحْوَصِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَضَعَ الْإِيمَانَ عَلَى سَبْعَةِ أَسْهُمٍ عَلَىالْبِرِّ وَ الصِّدْقِ وَ الْيَقِينِ وَ الرِّضَا وَ الْوَفَاءِ وَ الْعِلْمِ وَ الْحِلْمِ ثُمَّ قَسَمَ ذَلِكَ بَيْنَالنَّاسِ فَمَنْ جَعَلَ فِيهِ هَذِهِ السَّبْعَةَ الْأَسْهُمِ فَهُوَ كَامِلٌ مُحْتَمِلٌ وَ قَسَمَ لِبَعْضِ النَّاسِالسَّهْمَ وَ لِبَعْضٍ السَّهْمَيْنِ وَ لِبَعْضٍ الثَّلَاثَةَ حَتَّى انْتَهَوْا إِلَى السَّبْعَةِ ثُمَّ قَالَ لَاتَحْمِلُوا عَلَى صَاحِبِ السَّهْمِ سَهْمَيْنِ وَ لَا عَلَى صَاحِبِ السَّهْمَيْنِ ثَلَاثَةً فَتَبْهَضُوهُمْثُمَّ قَالَ كَذَلِكَ حَتَّى يَنْتَهِيَ إِلَى السَّبْعَةِ
اصول كافى ج : 3 ص : 70 رواية : 1
امام صادق (ع ) فرمود: خداى عزّوجلّ ايمان را هفت سهم كرد: 1نيكوكارى 2 راستگويى 3يقين 4 رضا 5 وفاء 6 علم 7 بردبارى .
سپس آنرا ميان مردم تقسيم فرمود، بهر كس هفت سهم داد، اوكامل است و بردارنده ايمان ، و ببرخى از مردم فقط يك سهم داد و ببعضى ديگر دو سهم وبدسته ئى سه سهم تا بهفت سهم قسمت كرد، سپس فرمود بكسيكه يك سهم ايمان داردباندازه دو سهم تحميل نكنيد و نه بكسى كه دو سهم دارد باندازه سه سهم كه سنگينبارشان خواهيد كرد، آنگاه فرمود: همچنين تا بهفت سهم برسند (يعنى بر سه سهمىباندازه چهار سهم تحميل نكنيد و بر چهار سهمى باندازه پنج سهم و بر او باندازه ششسهم و بر او باندازه هفت سهم ).

توضيح :
مقصود اينستكه استعداد و قابليت اشخاص در پذيرش ايمان مختلف است و خدا هر كسرا باندازه استعدادش تكليف كرده و بازخواست مى نمايد، شما هم در علوم واعمال و اخلاق دينى ، از هر كس بقدر وسع و طاقت و استعداد و قابليتش متوقع باشيد كهتحميل بيش از استعداد و طاقت او را سنگين با رو خسته و وامانده كند.

next page اصول كافي ثقةالاسلام كليني جلد سوم

back page