زبيرى گويد: به امام صادق (ع ) عرض كردم : براى ايمان درجات و مراتبى است كه مؤمنين نسبت به آنها نزد خدا بر يكديگر برترى دارند؟ فرمود: آرى ، عرض كردم : خدارحمت كند برايم توضيح ده تا بفهمم ، فرمود:
خدا ميان مؤ منين مسابقه قرار داد چنانكه ميان اسبان در روز اسب دوانى مسابقه گذراند. وآنها را بحسب درجات سبقت بخشيد. و هر يك از مؤ منين را طبق درجه سبقتش قرار داد و حق او رااز آن درجه نكاست و هيچ دنبالى از جلو افتاده (نزد خدا) پيشى نگيرد و نه هيچ كمفضيلتى بر صاحب فضيلت ، از اين جهت پيشينيان و پسينيان اين امت بر يكديگربرترى يافتند و اگر پيش رو در ايمان را بر عقب افتاده فضيلتى نبود، آخر اين امت (ازنظر مقام و فضيلت ) به اولش مى چسبيد (و در يك رتبه قرار مى گرفتند، درصورتيكه اصحاب پيغمبر و مسلمين صدر اول ، اسلام را پايه گذارى كردند و آخرين ازكوشش آنها بهره مند شدند) آرى مى چسبيد و بلكه از آنها پيش مى افتادند در صورتيكهپيش ‍ رو در ايمان را به عقب افتاده آن فضيلتى نبود.
ليكن خدا بسبب درجات ايمان پيشروان در ايمان را مقدم داشته و بسبب عقب افتادن از ايمانكوتاهى مكنندگان را مؤ خر داشته (يعنى از لحاظ رتبه و فضيلت ) زيرا بعضى از مؤمنين متاءخر را مى بينيم كه نماز و روزه و حج و زكاة و جهاد و انفاقشان از پيشينيان بيشتراست و اگر سوابق فضيلتى كه مؤ منين بسبب آن به يكديگر ترجيح پيدا مى كنند نمىبود، مى بايست متاءخرين بواسطه عمل بسيار خود، بر پيشينيان مقدم باشند، ولى خداىعزّوجلّ هرگز نخواسته شخصى كه در پايين ترين درجات ايمان قرار دارد بدرجهجلوتر برسد و آنكه را خدا مؤ خر داشته مقدم شود يا آنكه را مقدم داشته مؤ خر گردد(زيرا اولا فضيلت و درجه نزد خدا بزيادى عمل نيست و ثانيا پيشينيان در ايمان برمتاءخرين سبقت دارند و ايمان آنها سبب ايمان متاءخرين گشته علاوه بر صعوبت و مشقتبسيارى كه در ايمان آوردن آنها بود، بواسطه تقبه و قلت عدد و آزار مشركين ).
عرضكردم : پيشى گرفتن به سوى ايمانى كه خدا مؤ منين را در اين گفتار خويش دعوتفرموده است بمن خبر ده ،: (پيشى بگيريد بسوى آمرزش پروردگارتان و بهشتى كهپهناى آن آسمان و زمين است و براى كسانيكه بخدا و پيغمبران وى ايمان آورده اند آمادهشده ، 21 سوره 57) و فرموده : (پيشى گرفتگانى كه پيشى گرفته اند، آنهامقربانند، 10 سوره 56).
و فرموده : (و پيشروان نخستين ، از مهاجر و انصار و كسانيكه باحسان از آنها پيروىكردند، خدا از آنها راضى گشته و آنها از خدا، 100 سوره 9) پس خدا بمهاجرين نخستينطبق درجه پيشرويشان آغاز فرمود، و در درجه دوم انصار و در سوم پيروان باحسان از آنهاذكر فرموده ، و هر گروهى را باندازه درجات و مراتبشان نزد خود جايگزين فرمود. سپس‍ آنچه را خداى عزّوجلّ بسبب آن بعضى از اوليائش را بر بعض ديگر ترجيح داده بيان مىفرمايد: (بعضى از اين رسولانرا بر بعض ديگر فضيلت بخشيديم . بعضى از آنهابا خدا سخن گفت ، و درجات برخى را بلندتر از ديگران فرمود: تا آخر آيه 253 سوره2).
و نيز فرمود: (بعضى از پيغمبرانرا بر بعض ديگر فضيلت داديم ، 55 سوره 17)و باز فرمود: (بنگر چگونه برخى را بر برخى فضيلت داديم و درجت آخرت بيشتر وترجيح آن بالاتر است ، 21 سوره 17) و فرمود: (آنها نزد خدا درجاتى دارند 163سوره 3) و فرمود: (كسانى كه ايمان آورده و هجرت نموده و بامال و جان خود در راه خدا جهاد كردند، نزد خدا مقام بيشترى دارند، 20 سوره 9) و فرمود:(خدا مجاهدين را بر بازنشستگان بپاداشى بزرگ فزونى بخشيده ، و آن پاداش درجاتو آمرزش و رحمت اوست ، 95 سوره 4) و فرمود: (آنكس از شما كه پيش از فتح انفاقكرده و كار زار نموده برتر است ، 10 سوره 57) و فرموده : (خدا درجات كسانى ازشما را كه ايمان دارند با كسانيكه دانش يافته اند، بالا ميبرد، 11 سوره 58) وفرمود: (و اين براى آنستكه ايشانرا در راه خدا تشنگى و رنج گرسنگى نرسد، و درجائيكه كافران را بخشم آرد قدم نهند و از دشمنى بمقصودى نرسند، جز آنكه بسبب آنبراى ايشان عمل شايسته ئى نوشته شود، 120 سوره 9) و فرموده : (هر خيرى كهبراى خود پيش فرستيد آنرا نزد خدا مى يابيد، 110 سوره 2) و فرموده : (هر كههموزن ذره اى نيكى كند، آن را به بيند، و هر كه هم ذره ئى بدى كند، آنرا ببيند 8 سوره99) اينست بيان درجات و مراتب ايمان نزد خداى عزّوجلّ.