کتابخانه الکترونيکي انهار

قرار داده‏اند ، زيرا متن با قلم خودنويس نگارش يافته و در حاشيه آن دو
نوع اضافات يكی با قلم خودنويس و ديگری با خودكار آبی مشاهده می‏شود ، و
اين دومی نشان می‏دهد كه استاد شهيد در اواخر حيات مبارك خود نيز آن را
مورد مطالعه قرار داده‏اند چرا كه تنها در سالهای آخر حيات بود كه ايشان‏
با خودكار می‏نوشتند و قبل از آن فقط با قلم خودنويس می‏نگاشتند . به هر
حال اين اضافات كه همه در تأييد و تكميل نظرات قبلی بوده است به‏
تناسب و همان طور كه خود ايشان مشخص كرده‏اند در متن يا پاورقی ذكر
گرديدند .
قبلا كتابی تحت عنوان " بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی " به نام‏
استاد شهيد به چاپ رسيده است كه به دلائلی انتشار آن متوقف گرديد .
كتاب مذكور اشكالاتی از نظر نحوه تنظيم به شرح ذيل داشت :
. 1 بر برخی مطالب استاد پاورقيهای نسبتا مشروح زده شده و يا اضافاتی‏
در متن به عمل آمده بود در داخل كروشه و به طور مشخص كه صرف نظر از
لزوم يا عدم لزوم آن پاورقيها و اضافات ، اين روش مورد تأييد " شورای‏
نظارت بر نشر آثار استاد شهيد " نيست و شورا در تنظيم آثار استاد چنين‏
حقی برای خود قائل نيست و معتقد است اين روش اصالت آثار استاد را
مخدوش می‏سازد .
. 2 در برخی موارد كه استاد اشاره‏ای به مبانی فلسفی مسائل اقتصادی‏
داشتند و بحث صرفا جنبه فلسفی داشت نه جنبه اقتصادی ، آن بحث به مثابه‏
يك بحث اصلی تلقی شده و اضافاتی در متن يا پاورقی اعمال گرديده بود (
مانند بحث " در حقيقت اعتبار " در بخش " مالكيت از نظر فلسفی " .
همچنين در برخی موارد كه استاد اشاره‏ای به مبانی حقوقی مسائل اقتصادی‏
داشتند و بحث صرفا جنبه حقوقی و يا حقوقی و فلسفی داشت دستنويسهای ديگر
استاد نيز نقل شده بود ( مانند نقل رساله حق و حكم ) در حالی كه همان‏
مقدار كه استاد به بحث پرداخته بودند كافی به نظر می‏رسيد . اين امر
باعث گرديده بود كه كتاب مذكور انسجام مطلوب را نداشته و گاه از موضوع‏
اصلی خود خارج شده باشد .
. 3 در مواردی ميان دستنويسها تلفيق صورت گرفته بود كه اين روش نيز
مورد تأييد " شورای نظارت " نيست ، زيرا در تلفيق ، احتمال تحريف‏
سهوی وجود دارد و ما در عدم حضور استاد چنين حقی نداريم . البته در
تلفيقهای مذكور تحريفی رخ نداده بود .
. 4 در مواردی دستخط استاد اشتباه خوانده شده بود كه البته اين‏
اشتباهات ، مغير معنی نبوده است .
لازم به ذكر است كه كتاب حاضر مشتمل بر مطالبی است كه كتاب مذكور
فاقد آن بود . از جمله در باب ارزش و اضافه ارزش ، استاد شهيد كتاب‏
" اصول علم اقتصاد " را كه از متون ماركسيستی و در واقع خلاصه‏ای از
كتاب " كاپيتال " ماركس است صفحه به صفحه نقد و بررسی نموده‏اند كه‏
اين بخش در كتاب مذكور موجود نيست ، با اين استدلال كه اينها بحث در
جزئيات است و اين كتاب عهده دار بحث در كليات