با توجه به اين دو جمله و با الهام از يك اصل ديگر از اصول معارف اسلامی، كه آنچه در آن جهان ظهور میكند ظهور ملكوتی واقعيات اين جهان است ،سخنان نغز و دلپذيری در اين باره گفتهاند . اين الفارض مصری با اشاره بهمضمون اين دو حديث میگويد :
و انی و ان كنت ابن آدم صوره |
فلی فيه معنی شاهد بابوتی |
و كلهم عن سبق معنای دائر |
بدائرتی او وارد من شريعتی |
و ما منهم الا و قد كان داعيا |
به قومه للحق عن تبعيتی |
و قبل فصالی دون تكليف ظاهری |
ختمت بشرعی الموضحی كل شرعه ( 1 ) |
مولوی در همين مضمون میگويد :
ظاهرا آن شاخ اصل ميوه است |
باطنا بهر ثمر شد شاخ هست |
گر نبودی ميل و اميد ثمر |
كی نشاندی باغبان بيخ شجر |
پس به معنی آن شجر از ميوه زاد |
گر به صورت از شجر بودش نهاد |
مصطفی زين گفت : " كادم و انبيا |
خلف من باشند در زير لوا " |
بهر اين فرموده است آن ذو فنون رمز " « نحن الاخرون السابقون » "
بهر اين فرموده است آن ذو فنون |
رمز " « نحن الاخرون السابقون » " « |
گر به صورت من ز آدم زادهام |
من به معنی جد جد افتادهام |
پس زمن زاييد در معنی پدر |
پس ز ميوه زاد در معنی شجر |
پاورقی : . 1 ترجمه : من هر چند به حسب صورت و جريانات مادی اينجهانی فرزندآدم ابوالبشر هستم ، اما در من معنی و حقيقتی هست كه گواه بر پدری مننسبت به آدم است . همه پيامبران به واسطه تقدم معنويت و حقيقت من برگرد مركز من میچرخند و از ورودگاه ( شريعت ) من آب بر میدارند .هيچ پيامبری نيامده است مگر آنكه امت خويش را به خاطر حقيقت بهپيروی از من خوانده است . پيش از تمام شدن دوران شير خوارگی و نرسيده به دوره تكليف ظاهری ، باشريعت روشنگر خود به همه شرايع پايان دادم .