19- احمد بن فهد حلى اسدى
(متولد757-متوفى 841 ه.ق)
گفتار استاد:
«جمال السالكين ابو العباس،احمد بن فهد حلى اسدى در سال757 متولد شده ودر سال 841 وفات يافته است.در طبقه شاگردان شهيد اول و فخر المحققيناست.مشايخ حديث او فاضل مقداد سابق الذكر،و شيخ على بن الخازن فقيه وشيخ بهاء الدين على بن عبد الكريم است.على الظاهر اساتيد فقهى او نيز همينهاهستند.ابن فهد تاليفات فقهى معتبرى دارد،از قبيل:المهذب البارع كه شرحالمختصر النافع محقق حلى است و شرح ارشاد علامه به نام المقتصر و شرح الفيهشهيد اول.شهرت بيشتر او در اخلاق،دعا و سير و سلوك است.كتابمشهور اودر اين زمينه،«عدة الداعى»است.» (1)
او از تربيتيافتگان مكتب فقهى شهيد اول،و از اكابر فقهاء و علماى اماميه درقرن نهم هجرى است كه در فقه و سير و سلوك و زهد و تقوى و عبادت مقام شامخ ووالايى دارد.او حاوى كمالات ظاهرى و باطنى و جامع علم و عمل و حاوى معارفعقلى و نقلى بوده است.بهترين معرف مقامات باطنى او،آثار و تاليفات باقى مانده ازاوست كه حكايت از مقامات باطنى ومعنوى او مىنمايد،كه برخى از آنها به ترتيب زيراست:
1-آداب الداعى
2-الادعية و الختوم
3-استخراج الحوادث و بعض الوقايع المستقبله من كلام امير المؤمنين(ع)فيماانشاه فيصفين بعد شهادة عمار بن ياسر.
در اين كتاب برخى از اسرار علوم غريبه مانندخروج چنگيز و پديد آمدن اسماعيل صفوى را از كلمات معجزه آميز على(ع)كه درصفين بعد از شهادت عمار فرموده است،استنباط واستخراج نموده است.
4-اسرار الصلوة
5-تاريخ الائمة(ع)
6-التحرير در فقه
7-التحصين في صفات العارفين من العزلة و الخمول بالاسانيد المتلقاة عن آلالرسول(ع)
8-ترجمة الصلوة در بيان معانى،اقوال و افعال و فوائد نماز
9-تعيين ساعات الليل و تشخيصها بمنازل القمر
10-جامع الدقائق و كاشف الحقائق
11-الدر النضيد في فقه الصلوة
12-عدة الداعى و نجاح الساعى در ايران چاپ شده و سه نسخه خطى آنتحتشمارههاى2137-38-40 در كتابخانه مدرسه شهيد مطهرى(سپهسالار)موجوداست.
13-المسائل الشاميات
14-مصباح المبتدى و هداية المهتدى
15-المتقصر في شرح ارشاد الاذهان
16-الموجز الهادى
17-المهذب البارع في شرح المختصر النافع
18-الموجز الحاوى (2)
و تعدادى ديگر از رسالهها و مجموعهها كه در ريحانة الادب آمده است.
گفتار ديگران درباره او:
صاحب روضات الجنات در شرح زندگى او مىنويسد:
«عالم عارف پر از اسرار،كاشف اسرار فضائل،جمال الدين ابو العباس احمد بنشمس الدين محمد بن فهد اسدى حلى،در اثر شهرت و اعتبار،بىنياز از توصيف وتعريف مىباشد.وى جامع معقول و منقول،فروع و اصول ظاهرى و باطنى و علم وعمل است.او از شاگردان شهيد اول و فخر محققان است،و از شيخ مقداد سيورى وعلى بن خازن حائرى و ابن متوج بحرانى،و از سيد جليل نقيب،بهاء الدين ابو القاسمعلى بن عبد الحميد نيلى صاحب كتاب«الانوار الالهية»اجازه روايتى دارد و پيش مااجازهنامهاى موجود است كه به خط فرزند شهيد ثانى،ياپسرش محمد است(و از ايندو كنار نيست)و مضمون آن چنين است:
«احمد بن محمد بن فهد،از رجال متاخر عصر ما و يكى از مدرسين زينبيه درحله سيفيه،و يكى از رجال علم،خير،صلاح و بذل و بخشش و جود مىباشد.او از منكسب اجازه نمود،پسبه او در مورد تاليفات و روايات خويش اجازه دادم.
او تعدادى مصنفات و تاليفات دارد كه از آن ميان،«عدة الداعى و نجاح الساعى»است كه داراى فوائد متعددى است و كتاب«كفاية المحتاج الى معرفة مسائل الحاج»،وكتاب«الهداية في فقهالصلوة»و كتاب«التحصين في صفات العارفين»و جز اينهاتاليفات ديگرى نيز دارد...» (3)
مناظره و گفتگو با ارباب مذاهب:
او در مناظره و مباحثه،تبحر و توانايى كامل داشته است و با برخى از پيروان فقهاهل سنت، در عصر حكومت ميرزا اسبند تركمان حاكم عراق،مباحثاتى داشت،به ويژهدر مورد مساله امامت و رهبرى گفتگوهايى انجام داد و بر جمع كثيرى از علماء مذاهباهل سنت غلبه يافت. ميرزا تحت تاثير آن جلسه قرار گرفت و مذهب خويش را تغييرداد و خطبهاى به نام اميرالمؤمنين(ع)و اولاد پاك و معصوم او انشاء نمود...» (4)
شاگردان او:
او شاگردان متعددى را در مكتب تربيتى خويش پرورانده است كه يكى از آنانشيخ على بنهلال جزائرى است كه شرح زندگى او خواهد آمد.
2-شيخ بزرگوار فقيه نامى عز الدين حسن بن احمد بن يوسف،معروف به ابنالعشرةالكروانى العاملى
3-شيخ على بن عبد العالى كركى
4-شيخ عبد السميع بن فياض اسدى حلى صاحب كتاب«تحفة الطالبين فياصول الدين»
5-سيد محمد بن فلاح موسوى از نياكان سيد خلف
6-شيخ ابو القاسم على بن جمال الدين محمد بن طى عاملى مؤلف كتابمسائل ابن طى(متوفى 855 ه.ق)و جز اين افراد شاگردان ديگرى نيز داشته است كهدر كتابهاى تراجم ورجال،تفصيلا آمده است.
وفات او:
او پس از يك عمر تلاش و مجاهده در راه فقه و فقاهت و سير و سياحتروحى،به سال 841 در هشتاد و پنجسالگى در كربلاى معلى به رحمت ايزدى پيوستو قبر شريفش كنار خيمهگاه معروف واقع شده و كراماتى هم از او نقل گرديده است كههم اكنون نيز مورد تكريم و تجليلو تبرك اهل تقوى و دين قرار دارد.در نخبة المقالدر وفات او آمده است:
و احمد بن فهد الحلى اجل×مقبضه«الخير»و عمره«نهل»(احمد بن فهد حلى بزرگوار،هنگاموفاتش كلمه«الخير»( 841)و سالهاىعمرش كلمه«نهل»(85)مىباشد. (5)
پىنوشتها:
1- آشنايى با علوم اسلامى،ص 301.
2- ريحانة الادب،ج 8،ص 145 و146.
3- روضات الجنات،ج 1،ص 72 و73.
4- روضات الجنات،ج 1،ص73.
5- ريحانة الادب،ج 8،ص146.
| | |
19- احمد بن فهد حلى اسدى
(متولد757-متوفى 841 ه.ق)
گفتار استاد:
«جمال السالكين ابو العباس،احمد بن فهد حلى اسدى در سال757 متولد شده ودر سال 841 وفات يافته است.در طبقه شاگردان شهيد اول و فخر المحققيناست.مشايخ حديث او فاضل مقداد سابق الذكر،و شيخ على بن الخازن فقيه وشيخ بهاء الدين على بن عبد الكريم است.على الظاهر اساتيد فقهى او نيز همينهاهستند.ابن فهد تاليفات فقهى معتبرى دارد،از قبيل:المهذب البارع كه شرحالمختصر النافع محقق حلى است و شرح ارشاد علامه به نام المقتصر و شرح الفيهشهيد اول.شهرت بيشتر او در اخلاق،دعا و سير و سلوك است.كتابمشهور اودر اين زمينه،«عدة الداعى»است.» (1)
او از تربيتيافتگان مكتب فقهى شهيد اول،و از اكابر فقهاء و علماى اماميه درقرن نهم هجرى است كه در فقه و سير و سلوك و زهد و تقوى و عبادت مقام شامخ ووالايى دارد.او حاوى كمالات ظاهرى و باطنى و جامع علم و عمل و حاوى معارفعقلى و نقلى بوده است.بهترين معرف مقامات باطنى او،آثار و تاليفات باقى مانده ازاوست كه حكايت از مقامات باطنى ومعنوى او مىنمايد،كه برخى از آنها به ترتيب زيراست:
1-آداب الداعى
2-الادعية و الختوم
3-استخراج الحوادث و بعض الوقايع المستقبله من كلام امير المؤمنين(ع)فيماانشاه فيصفين بعد شهادة عمار بن ياسر.
در اين كتاب برخى از اسرار علوم غريبه مانندخروج چنگيز و پديد آمدن اسماعيل صفوى را از كلمات معجزه آميز على(ع)كه درصفين بعد از شهادت عمار فرموده است،استنباط واستخراج نموده است.
4-اسرار الصلوة
5-تاريخ الائمة(ع)
6-التحرير در فقه
7-التحصين في صفات العارفين من العزلة و الخمول بالاسانيد المتلقاة عن آلالرسول(ع)
8-ترجمة الصلوة در بيان معانى،اقوال و افعال و فوائد نماز
9-تعيين ساعات الليل و تشخيصها بمنازل القمر
10-جامع الدقائق و كاشف الحقائق
11-الدر النضيد في فقه الصلوة
12-عدة الداعى و نجاح الساعى در ايران چاپ شده و سه نسخه خطى آنتحتشمارههاى2137-38-40 در كتابخانه مدرسه شهيد مطهرى(سپهسالار)موجوداست.
13-المسائل الشاميات
14-مصباح المبتدى و هداية المهتدى
15-المتقصر في شرح ارشاد الاذهان
16-الموجز الهادى
17-المهذب البارع في شرح المختصر النافع
18-الموجز الحاوى (2)
و تعدادى ديگر از رسالهها و مجموعهها كه در ريحانة الادب آمده است.
گفتار ديگران درباره او:
صاحب روضات الجنات در شرح زندگى او مىنويسد:
«عالم عارف پر از اسرار،كاشف اسرار فضائل،جمال الدين ابو العباس احمد بنشمس الدين محمد بن فهد اسدى حلى،در اثر شهرت و اعتبار،بىنياز از توصيف وتعريف مىباشد.وى جامع معقول و منقول،فروع و اصول ظاهرى و باطنى و علم وعمل است.او از شاگردان شهيد اول و فخر محققان است،و از شيخ مقداد سيورى وعلى بن خازن حائرى و ابن متوج بحرانى،و از سيد جليل نقيب،بهاء الدين ابو القاسمعلى بن عبد الحميد نيلى صاحب كتاب«الانوار الالهية»اجازه روايتى دارد و پيش مااجازهنامهاى موجود است كه به خط فرزند شهيد ثانى،ياپسرش محمد است(و از ايندو كنار نيست)و مضمون آن چنين است:
«احمد بن محمد بن فهد،از رجال متاخر عصر ما و يكى از مدرسين زينبيه درحله سيفيه،و يكى از رجال علم،خير،صلاح و بذل و بخشش و جود مىباشد.او از منكسب اجازه نمود،پسبه او در مورد تاليفات و روايات خويش اجازه دادم.
او تعدادى مصنفات و تاليفات دارد كه از آن ميان،«عدة الداعى و نجاح الساعى»است كه داراى فوائد متعددى است و كتاب«كفاية المحتاج الى معرفة مسائل الحاج»،وكتاب«الهداية في فقهالصلوة»و كتاب«التحصين في صفات العارفين»و جز اينهاتاليفات ديگرى نيز دارد...» (3)
مناظره و گفتگو با ارباب مذاهب:
او در مناظره و مباحثه،تبحر و توانايى كامل داشته است و با برخى از پيروان فقهاهل سنت، در عصر حكومت ميرزا اسبند تركمان حاكم عراق،مباحثاتى داشت،به ويژهدر مورد مساله امامت و رهبرى گفتگوهايى انجام داد و بر جمع كثيرى از علماء مذاهباهل سنت غلبه يافت. ميرزا تحت تاثير آن جلسه قرار گرفت و مذهب خويش را تغييرداد و خطبهاى به نام اميرالمؤمنين(ع)و اولاد پاك و معصوم او انشاء نمود...» (4)
شاگردان او:
او شاگردان متعددى را در مكتب تربيتى خويش پرورانده است كه يكى از آنانشيخ على بنهلال جزائرى است كه شرح زندگى او خواهد آمد.
2-شيخ بزرگوار فقيه نامى عز الدين حسن بن احمد بن يوسف،معروف به ابنالعشرةالكروانى العاملى
3-شيخ على بن عبد العالى كركى
4-شيخ عبد السميع بن فياض اسدى حلى صاحب كتاب«تحفة الطالبين فياصول الدين»
5-سيد محمد بن فلاح موسوى از نياكان سيد خلف
6-شيخ ابو القاسم على بن جمال الدين محمد بن طى عاملى مؤلف كتابمسائل ابن طى(متوفى 855 ه.ق)و جز اين افراد شاگردان ديگرى نيز داشته است كهدر كتابهاى تراجم ورجال،تفصيلا آمده است.
وفات او:
او پس از يك عمر تلاش و مجاهده در راه فقه و فقاهت و سير و سياحتروحى،به سال 841 در هشتاد و پنجسالگى در كربلاى معلى به رحمت ايزدى پيوستو قبر شريفش كنار خيمهگاه معروف واقع شده و كراماتى هم از او نقل گرديده است كههم اكنون نيز مورد تكريم و تجليلو تبرك اهل تقوى و دين قرار دارد.در نخبة المقالدر وفات او آمده است:
و احمد بن فهد الحلى اجل×مقبضه«الخير»و عمره«نهل»(احمد بن فهد حلى بزرگوار،هنگاموفاتش كلمه«الخير»( 841)و سالهاىعمرش كلمه«نهل»(85)مىباشد. (5)
پىنوشتها:
1- آشنايى با علوم اسلامى،ص 301.
2- ريحانة الادب،ج 8،ص 145 و146.
3- روضات الجنات،ج 1،ص 72 و73.
4- روضات الجنات،ج 1،ص73.
5- ريحانة الادب،ج 8،ص146.
| | |
