عاملهای انسانی كه نقش دارند منحصرا عامل فساد نباشد ، بلكه بيشتر عامل صلاح باشد ، عامل تقوی و پاكی باشد ، عامل حق و ايمان باشد ، در اين صورت تاريخ معلم است و معلم خوب . اينكه قرآن درس تاريخ میگويد مبتنی بر قبول تمام اينهاست . از نظر قرآن صلاح در تاريخ نقش دارد ، تقوی و اخلاص در تاريخ نقش دارد ، بلكه نقش نهايی و پيروزی نهائی هميشه از آن حق است و اين تصريح قرآن مجيد است : « كتب الله لا غلبن انا و رسلی »( 1 ) قانون قطعی الهی است كه پيروزی نهايی از آن من ، يعنی قانون من - خدا كه نمیآيد وارد ميدان شود - و پيامبران من است . « و ان جندنا لهم الغالبون » ( 2 ) باز معنايش همين است . پس ، از نظر قرآن يكی ديگر از منابع شناخت " تاريخ " است كه قبول كردن اين منبع مبتنی بر اين فرضها و شرطهاست . در جلسه بعد ان شاء الله راجع به " مراحل و درجات شناخت " كه با دو مبحث گذشته ما ( منابع شناخت و ابزار شناخت ) پيوستگی زيادی دارد بحث میكنيم . و صلی الله علی محمد و آله الطاهرين . پاورقی : |