زمان و بوجود آورنده زمان كه فعلا بحث در همان زمان عام است نه زمانخاص هر شیء میتواند يك امر جسمانی و مادی باشد ؟ حكما معتقدند كه آنچيزی كه زمان را خلق میكند بايد امری باشد متبرء الذات از هر گونه كثرتی، و از آن حيث كه كثرت دارد ، كثرتش بستگی دارد به همان قابلجسمانیاش كه دارای كثرت است . پس زمان يك حقيقتی است كه در آن واحد هم باقی است و هم فانی ، همواحد است و هم كثير ، و از نظر مرحوم آخوند هر دو حيثيت در زمان واقعیاست . مرحوم آخوند در باب قابل در اينجا كه بحث از زمان عام میكنند ،میگويند : زمان عام احتياج به قابلی دارد كه آن قابل جسم باشد ولی اتماجسام باشد ، بايد جسمی باشد كه خواص اجسام عنصری را نداشته باشد . يعنیحركتش حركت مستديره باشد ، نه حركت مستقيم ، جسمی باشد كه در آن نمو وذبول نباشد ، جسمی باشد كه در آن حركت مكانی يعنی حركت مستقيم نباشد ،تخلخل و تكاثف نباشد . به همين جهت بود كه فصل سابق را مطرح كرد و آنفصل را مقدمهای برای اينجا قرار داد . |