بيرون از هر پيرايه و عقل پسند است . اين دستور به خودی خود يكی ازنشانههای حكيمانه بودن دين مقدس اسلام است . راجع به دستورهای منفی اسلامدرباره علمای دين در جلسه گذشته عرايضی عرض كرديم . اسلام در باب عبادات برای يك طبقه بالخصوصی به نام كاهن يا روحانیشخصيت خاصی قائل نشده است ، يعنی چنين نيست كه برای آنها مثلا شرطيتیقائل شده باشد ، در تشريفات مربوط به ولادت يا اموات يا ذبح كه معمولادر اديان جهان در اين چند قسمت برای عالم دينی يك شخصيت بالخصوصی قائلمیشوند همينطور . معمولا در ساير اديان يك رابطه مرموزی ميان اين شخص وعمل بالخصوصی قائل شدهاند ، مثلا ذبح به دست خاخام اگر واقع شود درست واگر به دست ديگری باشد درست نيست ، و امثال اينها كه نمیخواهم بحثبكنم ، فقط يك موضوع را كه هفته گذشته فراموش كردم عرض كنم ، عرضمیكنم و بعد وارد دستورهای مثبت اسلام میشويم . مسئله ارتزاق اهل علم شما ببينيد كه اين دين تا چه اندازه عالی و مترقی و منطقی و خردپسند وحكيمانه است . در مسأله ارتزاق اهل علم نيز اسلام دستور بالخصوصی ندارد ،يعنی اسلام نگفته است آن كسانی كه عالم دينی هستند چون عالم دينی هستنداز يك وظيفه عمومی و يك واجبی كه متوجه همه مردم هست يعنی تلاش برایمعاش معافند . اين خود يك مسألهای است كه اولا در اسلام بر هر كسی واجب است كه برایمعاش و زندگی خود كار كند . نقطه مقابل كل بر ديگران بودن است . حديثنبوی است و در [ ( وسائل ) ] و غير آن هست كه پيغمبر |