گذشته و حال مسلمانان
به گواهي تاريخ مسلمانان در روزگاران گذشته در نيكوكاري و پرهيزگاري با يكديگر همكاري خوبي داشتند, همديگر را به حق و صبر سفارش مينمودند و به نيكي و مهرباني فرا ميخواندند و امر به معروف و نهي ازمنكر ميكردند. امّا امروزه همة اين صفات نيك در ميان مسلمانان كم رنگ شده است. از اينرو انحرافات گسترش يافته و سركشان و خودكامهگان بر مردم چيره شدند. سرزمينهاي اسلامي آكنده از منكراتِ علني شده است. و محرماتي همچون شراب, قمار, ربا, ماليات, عوارض گمركي و ديگر محرّماتي كه بر خلاف آموزههاي اسلام است؛ جوامع اسلامي را فرا گرفته است. امّا مسلمانان با كمال بيتوجهي از كنار آن ميگذرند بدون اينكه امر به معروف و نهي از منكر نمايند, اين وضع موجود مسلمانان است.
و در خصوص فراخواندن به نيكيها و سفارش يكديگر به حق و صبر بايد گفت: اين دستور الاهي به بوته فراموشي سپرده شده است تا جاييكه عوض دعوت به اتحاد و همكاري و ديگر نيكيها, فراخوان دشمني و تفرقه شدهاند. و به جاي سفارش به حق و بردباري, يكديگر را به پيروي از باطل و هوا و هوسها توصيه ميكنند.بيترديد مسلماناني هستند كه همة اين امور را رعايت ميكنند و تمام دستورات اسلام را اِجرا مينمايند؛ امّا سخن از مسلمانانِ صدرِ اسلام است كه يكپارچه همة اين امور را به طور كامل انجام ميدادند. حال آنكه امروز تنها بعضي از مسلمانان, آنهم به طور ناقص و گزينشي, به اين امور اهميت ميدهند, و اين امر بديهي است كه شكلِ ناقص, نتيجة مطلوب و كامل نميدهند, لذا انحراف گسترش يافته, فساد فراوان گشته و استبداد غوغا ميكند. در مجلهاي ميخواندم: در پايتخت يكي از كشورهاي اسلامي چهارده هزار مشروب فروشي و نيز تعداد زيادي مراكز فحشاء وجود دارد. و مجلة ديگري نوشته بود: درآمد بيشتر مردمِ يكي از كشورهاي اسلامي كه كشوري بزرگ و ثروتمند و پر جمعيت, داراي معادنِ فراوان؛ روزانه به يك دلار هم نميرسد و نيز در مجلة ديگري آمده بود: مردمِ بيشتر كشورهاي اسلامي, گرفتار حكومتهاي بيرحم و خشن پليس هستند و با سركوب پليس, مردم در فضايي زندگي ميكنند كه خفقان سراسر آن را فرا گرفته است. از اين قبيل گرفتاريها, آنان را مستأصل نموده است.