به سينه ديوار بزنيم ؟ يا خير اين حديث در حقيقت مفسر آن آيه است و به‏
منزله استثنائی است در بعضی مصاديق آن و به هيچ وجه معارض نيست .
البته نظر دوم صحيح است ، زيرا معمول مخاطبات آدميان اين است كه‏
ابتدا يك قانون را به صورت كلی ذكر می‏كنند و سپس موارد استثناء را
بيان می‏نمايند . قرآن هم بر اساس محاورات عمومی بشری با بشر سخن گفته‏
است و از طرف ديگر خود قرآن حديث پيغمبر را معتبر شمرده و گفته است :
« ما آتيكم الرسول فخذوه و ما نهاكم عنه فانتهوا »( 1 ) .
آنچه پيامبر برای شما آورده بگيريد وعمل نمائيد .
در اين گونه موارد ، خاص را به منزله استثناء برای عام تلقی می‏كنيم و
می‏گوئيم عام را وسيله خاص " تخصيص " می‏دهيم ، و يا می‏گوئيم : خاص "
مخصص " عام است .

مطلق و مقيد

مطلق و مقيد هم چيزی است شبيه عام و خاص ، چيزی كه هست عام و خاص‏
در مورد افراد است و مطلق و مقيد در مورد احوال و صفات . عام و خاص در
مورد اموری است كلی كه دارای افراد موجود متعدد و احيانا بی نهايت است‏
و بعضی از انواع و يا افراد آن عام به وسيله دليل خاص از آن عموم خارج‏
شده‏اند ، ولی مطلق و مقيد مربوط است به طبيعت و ماهيتی كه متعلق تكليف‏
است و

پاورقی :
. 1 سوره حشر ، آيه . 7

44