لايحضره الفقيه " ، " تهذيب الاحكام " و " استبصار " معتبرند . درميان اهل تسنن نيز برخی چنين نظريات افراطی داشتهاند . اجماع اجماع يعنی اتفاق آراء علماء مسلمين در يك مسأله . از نظر علماء شيعه، اجماع از آن نظر حجت است كه اگر عموم مسلمين در يك مساله وحدت نظرداشته باشند دليل بر اين است كه اين نظر را از ناحيه شارع اسلام تلقیكردهاند . امكان ندارد كه مسلمين در يك مسالهای از پيش خود وحدت نظرپيدا كنند . عليهذا آن اجماعی حجت است كه كاشف از قول پيغمبر يا امامباشد . مثلا اگر معلوم گردد كه در يك مسالهای همه مسلمانان عصر پيغمبربلااستثناء يك نوع نظر داشتهاند و يك نوع عمل كردهاند دليل بر اين استكه از پيغمبر اكرم تلقی كردهاند . و يا اگر همه اصحاب يكی از ائمه اطهاركه جز از ائمه دستور نمیگرفتهاند در يك مساله وحدت نظر داشته باشنددليل بر اين است كه از مكتب امام خود آن را فرا گرفتهاند . عليهذا ازنظر شيعه اجماعی حجت است كه مستند به قول پيغمبر يا امام باشد ، و ازاين ، دو نتيجه گرفته میشود : الف : از نظر شيعه تنها اجماع علماء معاصر پيغمبر يا امام حجت است .پس اگر در زمان ما همه علماء اسلام بدون استثناء بر يك مساله اجماعنمايند به هيچ وجه برای علماء زمان بعد حجت نيست . ب : از نظر شيعه ، اجماع اصالت ندارد . يعنی حجيت اجماع از آن نظرنيست كه اجماع و اتفاق آراء است ، بلكه از آن نظر است |