. 3 كتاب الزكوش . زكات نوعی پرداخت مالی است شبيه به ماليات كه‏
به نه چيز تعلق می‏گيرد : طلا ، نقره ، گندم ، جو ، خرما ، مويز ، گاو ،
گوسفند ، شتر . در فقه درباره شرائط تعلق زكات به اين امور نه گانه و
درباره مقدار زكات و درباره مصرف آن كه به چه مصارفی بايد برسد بحث‏
می‏شود . در قرآن " زكات " غالبا هم رديف نماز ذكر می‏شود . در قرآن از
مسائل زكات فقط مصارف آن توضيح داده شده است ، آنجا كه می‏فرمايد :
« انما الصدقات للفقراء و المساكين و العاملين عليها و المولفة قلوبهم‏
و فی الرقاب و الغارمين و فی سبيل الله و ابن السبيل ».
صدقات برای نيازمندان و تهيدستان و مأموران جمع آوری آنها ، و مردمی‏
كه بايد دل آنها به دست آيد ، و در راه آزادی بردگان ، و قرض داران و
در راه خيری كه به خدا منتهی می‏گردد و مسافران بی توشه می‏باشد .
. 4 كتاب الخمس . خمس نيز مانند زكات نوعی پرداخت مالی شبيه‏
ماليات است . خمس يعنی يك پنجم . از نظر اهل تسنن تنها غنائم جنگی‏
است كه يك پنجم آن به عنوان خمس بايد به بيت المال منتقل شود و صرف‏
مصالح عموم گردد . ولی از نظر شيعه غنائم جنگی يكی از چيزهائی است كه‏
بايد خمس آن پرداخت شود . علاوه بر آن ، معادن ، گنجها ، مالهای مخلوط
به حرام كه تشخيص آنها و مالك آنها مقدور نيست ، زمينی كه كافر ذمی از
مسلمانان می‏خرد ، آنچه از طريق غواصی به دست می‏آيد و مازاد عوائد

پاورقی :
. 1 سوره توبه ، آيه . 60

113