حوزههای فقهی به شمار نمیرفته است . بهترين دليل بر نشاط علمی و فقهی اين شهرها وجود مدارس بسيار عالی و تاريخی است كه در همه شهرستانهای نامبرده موجود است و يادگار جوش و خروشهای علمی دورانهای گذشته است . د . فقهاء جبل عامل نقش مهمی در خط مشی ايران صفويه داشتهاند . چنانكه میدانيم ، صفويه درويش بودند . راهی كه ابتدا آنها بر اساس سنت خاص درويشی خود طی میكردند اگر با روش فقهی عميق فقهاء جبل عامل تعديل نمیشد و اگر وسيله آن فقهاء حوزه فقهی عميقی در ايران پايه گذاری نمیشد ، به چيزی منتهی میشد نظير آنچه در علويهای تركيه و يا شام هست . اين جهت تأثير زيادی داشت در اينكه اولا روش عمومی دولت و ملت ايرانی از آن گونه انحرافات مصون بماند و ثانيا عرفان و تصوف شيعی نيز راه معتدل تری طی كند . از اينرو فقهاء جبل عامل از قبيل محقق كركی و شيخ بهائی و ديگران با تاسيس حوزه فقهی اصفهان حق بزرگی به گردن مردم اين مرز و بوم دارند . ه . همان طور كه شكيب ارسلان گفته است : " تشيع در جبل عامل زمانا مقدم است بر تشيع در ايران " . و اين يكی از دلايل قطعی بر رد نظريه كسانی است كه تشيع را ساخته ايرانيان میدانند . بعضی معتقدند نفوذ تشيع در لبنان وسيله ابوذر غفاری صحابی مجاهد بزرگ صورت گرفت ( 1 ) . ابوذر در مدت اقامت در منطقه شام قديم كه پاورقی : |