صاحب لواء حسين

صبر

صبر قتل صبر

ايستادگى،مقاومت و پايدارى.مقابله با عواملى كه انسان را از تلاش در راه هدف بازمى‏دارد،تحمل سختيها و ناگواريها به خاطر پيروز شدن و انجام وظيفه.

در حادثه كربلا،زيباترين جلوه‏هاى صبر و پايدارى در راه عقيده و تحمل‏مشكلات مبارزه ترسيم شده و سبب ماندگارى و جاودانگى آن حماسه و پيروزى‏ابدى آن گروه اندك بر دشمنان انبوه شده است،همانگونه كه قرآن كريم مى‏فرمايد:«كم‏من فئة قليلة غلبت فئة كثيرة باذن الله و الله مع الصابرين‏» ⁽¹⁾ و امير مؤمنان‏«ع‏»فرمود:«الصبريهون الفجيعة‏» ⁽²⁾ مقاومت،فاجعه و حادثه سخت را آسان مى‏كند.از سوى ديگر،براى‏مؤمنان،بر عامل غلبه بر سختيهاست و هر چه ميزان تحمل بيشتر باشد،سختى مصيبت‏كاسته مى‏شود و پروردگار نيز موهبت صبر را به مؤمنان عطا مى‏كند و به فرموده امام‏صادق‏«ع‏»،خداوند صبر را به اندازه مصيبت بر دلها وارد مى‏كند:«ان الله ينزل الصبر على‏قدر المصيبة‏». ⁽³⁾ در حماسه عاشورا، «صبر»هم در گفتارها و شعارها و هم در عملها و رفتارها مشهوداست،هم در شخص سيد الشهداء«ع‏»،هم در عترت و ياران صبور و وفادارش.امام‏حسين‏«ع‏»آنگاه كه مى‏خواست از مكه به قصد عراق خارج شود،خطبه‏اى خواند كه درضمن آن آمده است:«رضى الله رضانا اهل البيت،نصبر على بلائه و يوفينا اجرالصابرين‏». ⁽⁴⁾ رضايت و پسند ما خانواده،همان رضاى الهى است،بر بلا و آزمون او صبرمى‏كنيم،او نيز پاداش صابران را به ما عطا مى‏كند.در يكى از منازل ميان راه نيز،با توجه‏دادن همراهان به سختى مسير و استقبال از نيزه‏ها و شمشيرها و نياز ميدان عاشورا به دليرمردانى مقاوم و شكيبا بر زخم و مرگ و شهادت،فرمود:«ايها الناس! فمن كان منكم يصبرعلى حد السيف و طعن الاسنة فليقم معنا و الا فلينصرف عنا». ⁽⁵⁾ اى مردم!هر كدام از شما كه‏تحمل تيزى شمشير و ضربت نيزه‏ها را دارد با ما بماند،وگرنه برگردد! ياران آن حضرت‏نيز همانگونه بودند كه او مى‏خواست.در ميدان‏«صبر»،پايدار ماندند و بر تشنگى،محاصره،هجوم دشمن،كمى ياران و شهادت همرزمان مقاومت مى‏كردند و از خوشحالى‏در پوست‏خود نمى‏گنجيدند.حتى بعضى‏شان روز عاشورا خوشحالى و شوخى‏مى‏كردند و مى‏گفتند:ميان ما و بهشت،جز ساعتى جنگ و تحمل ضربت تيغها و نيزه‏ها وتيرها نيست و پس از آن،بهشت جاودان الهى است.ابا عبد الله‏«ع‏»نيز آنان را چنان‏بار آورده و تعليم داده بود كه پايدارى را پل عبور به بهشت بدانند.روز عاشورا به آنان‏چنين خطاب كرد:«صبرا بنى الكرام!فما الموت الا قنطرة تعبر بكم عن البؤس و الضراءالى الجنان الواسعة و النعيم الدائمة...»، ⁽⁶⁾ مقاومت!اى بزرگ زادگان،كه مرگ،پلى است كه‏شما را از رنج و سختى به سوى بهشتهاى گسترده و نعمتهاى ابدى عبور مى‏دهد.درس‏صبر را،حتى به اهل بيت‏خويش مى‏داد و آنان را در مقابل شهادت خويش،دعوت به‏شكيبايى و تحمل مى‏كرد و اين كه گريبان چاك نزنند و صورت نخراشند:«انظروا اذا اناقتلت فلا تشققن علي جيبا و لا تخمشن وجها». ⁽⁷⁾ خود امام بر كشته شدن و داغ فرزندان وياران صبر كرد،خواهر صبورش زينب،صبورانه بار اين حماسه خونين را به دوش كشيدو لحظه لحظه حوادث كربلا،جلوه‏هاى مقاومت و پايدارى بود.حتى آخرين كلمات‏سيد الشهدا«ع‏»نيز در قتلگاه كه بر زمين افتاده و باپروردگارش مناجات مى‏كرد،حاكى ازهمين روحيه بود:«صبرا على قضائك‏». ⁽⁸⁾

صحن ابا عبد الله حرم حسينى

صفاح

نام يكى از منزلگاههاى شمال راه مكه به طرف كربلا،بين حنين و علامتهاى‏حرم.صفاح به معناى كناره كوه است.در همين محل،امام حسين‏«ع‏»با فرزدق‏برخورد كرد كه از عراق مى‏آمد و اوضاع مردم را از او پرسيد.او جواب داد:دلهاى مردم‏با تو،ولى شمشيرهايشان همراه بنى اميه است.آنگاه با هم پيرامون تبديل حج به عمره‏و عزيمت از مكه به سوى كوفه صحبتكردند.بعضى اين ملاقات را در منزل‏«ذات عرق‏»

گفته‏اند. ⁽⁹⁾

ضحاك بن عبد الله مشرفى

از اصحاب امام حسين‏«ع‏»در كربلا بود،ولى پس از شهادت ياران امام،تصميم به فراراز معركه گرفت.خدمت امام آمد و گفت:اى پسر پيامبر!با هم قرار گذاشته بوديم كه تاوقتى مدافعى دارى من هم دفاع كنم.اينك كه مدافعان كشته شده‏اند،مرا اجازه بده كه‏بروم.امام آزادش گذاشت.او كه قبلا اسب خود را در يكى از خيمه‏ها بسته بود و خود،پياده مى‏جنگيد،پس از اذن امام،سراغ اسب خويش رفت و سوار شده،به طرف نيروهاى‏سپاه كوفه تاخت.برايش راه باز كردند.تعدادى از سربازان تعقيبش كردند.چون به‏روستايى نزديك ساحل فرات به نام‏«شفيه‏»رسيد،ايستاد.تعقيب‏كنندگان او را شناختند واز تعقيبش منصرف شدند. ⁽¹⁰⁾ ضحاكبن عبيد الله هم گفته و او را از اصحاب امام سجاددانسته‏اند.

ضرغامة بن مالك

از شهداى كربلاست.وى در كوفه مى‏زيست و از شيعيان امام و بيعت‏كنندگان بامسلم بن عقيل بود.چون مسلم شهيد شد،همراه سپاه كوفه به كربلا آمد،اما در آنجا به‏ياران سيد الشهداء«ع‏»پيوست و عصر عاشورا به شهادت رسيد.برخى هم شهادت او را درحمله اولدانسته‏اند.نام وى در زيارت ناحيه مقدسه هم آمده است. ⁽¹¹⁾

ضريح

محفظه‏اى كه روى قبر مطهر سيد الشهدا«ع‏»و امامان و امامزادگان ديگر قرار دارد.

ضريح،هم به معناى گور،قبر بى‏لحد و مغاكى است كه در ميان گور سازند،براى مرده،شكاف ميان گور يا در يك جانب آن يا شكاف،هم به معناى خانه چوبين و مشبك و يا ازمس و نقره و جز آن كه بر سر قبر امامى يا امامزاده سازند. ⁽¹²⁾ در روايات است كه‏«ضراح‏»،جايى در آسمان چهارم،در برابر كعبه است،خانه‏اى براى پروردگار. ⁽¹³⁾ در فرهنگ دينى،ضريح قبور اولياء خدا مقدس و متبرك است و آن را مى‏بوسند وكنارش به زيارت مى‏پردازند و هنرمندان و صنعتگران مسلمان در ساختن و پرداختن‏ضريح،ظريفكاريهاى جالبى دارند.در عرف رايج ميان علاقه‏مندان سيد الشهدا«ع‏»،تعبير«ضريح شش گوشه‏»بار عاطفى خاصى دارد و دلها رابه سوى خود جذب مى‏كند و شوق‏شيعه را به زيارت آن ضريح مطهر بر مى‏انگيزد.

پى‏نوشتها

1-بقره،آيه 249.

2-غرر الحكم.

3-من لا يحضره الفقيه،ج 4،ص 416.

4-اعيان الشيعه،ج 1،ص 593.

5-ينابيع المودة،ص 406.

6-نفس المهموم،ص 135.

7-لهوف،ص 81.

8-مقتل الحسين،مقرم،ص 357.

9-همان،ص 203،به نقل از تاريخ طبرى و كامل ابن اثير.

10-عبرات المصطفين،محمد باقر محمودى،ج 2،ص 54،حياة الامام الحسين،ج 3،ص229(نقل از انساب‏الاشراف).

11-عنصر شجاعت،ج 3،ص 14،تنقيح المقال،مامقامى،ج 2،ص 106.

12-لغت‏نامه،دهخدا.

13-مجمع البحرين،طريحى.