معروف همان است كه محقق حلی صاحب " شرايع " در كتاب " شرايع " آورده است و شهيد اول در كتاب " قواعد " اندكی درباره آن توضيحاتی داده است . عجيب اين است كه شارحان زبردست كتاب شرايع از قبيل شهيد ثانی در " مسالك " و سيد محمد نوه او در كتاب " مدارك " و شيخ محمد حسن نجفی در " جواهر " كوچكترين تفسير و توضيحی درباره تقسيم محقق نكرده و ندادهاند ! خود شهيد اول نيز در كتاب " لمعه " از روش محقق پيروی نكرده است . به هر حال دسته بندی و تقسيم محقق بدينگونه است كه ابواب فقه را بر چهار قسم دانسته است : عبادات ، عقود ، ايقاعات ، احكام . اين تقسيم بر اين اساس است كه كارهائی كه انسان بايد بر ميزان شرعی آنها را انجام دهد يا به نحوی است كه قصد تقرب به خداوند در آنها شرط شده است ، يعنی صرفا برای خدا بايد انجام شود و اگر قصد و غرضی ديگر در كار باشد تكليف ساقط نمیشود و بايد دوباره صورت گيرد ، يا چنين نيست ؟ اگر از نوع اول باشد " عبادت " ناميده میشود مانند نماز و روزه و خمس و زكات و حج و غيره . اينگونه كارها را در فقه " عبادات " مینامند . اما اگر از نوع دوم باشد ، يعنی قصد قربت شرط صحت آن نباشد ، و فرضا به قصد و غرضی ديگر نيز صورت گيرد صحيح است ، بر دو قسم است : يا اين است كه وقوع آن موقوف به اجراء صيغه خاص نيست ، و يا هست . اگر موقوف به اجراء صيغه خاص نباشد " احكام " ناميده میشوند ، مانند ارث ، حدود ، ديات و غيره ، و اگر موقوف به اجراء |