و خطوط صحابه از لحاظ رسم الخط ، خالی از نقص نبوده است ، ولی بعدها
تابعين و اخلاف آنها همان رسم الخط را به عنوان تيمن و تبرك در كتابت‏
قرآن حفظ كردند و از آن تجاوز نكردند با اينكه بعضی از آن رسم الخطها
خلاف قاعده بود ، لهذا بعضی كلمات قرآن با رسم الخط خاصی باقی ماند " .
آنگاه می‏گويد :
" كمالات فنی و عملی از قبيل رسم الخط را كه بستگی دارد به اسباب و
وسائل زندگی و جنبه نسبی دارد ، با كمالات مطلق كه فقدان آنها نقص در
انسانيت انسان است و نقص واقعی است نبايد اشتباه كرد " .
ابن خلدون آنگاه موضوع امی بودن رسول خدا را طرح می‏كند و خلاصه سخنش‏
اين است :
" پيغمبر امی بود . امی بودن برای او كمال بود ، زيرا او علم خويش را
از بالا فرا گرفته بود . اما امی بودن برای ما نقص است ، زيرا مساوی‏
است با جاهل بودن ما " ( 1 ) .
آيه ديگری كه از طرف مشاراليه به آن استناد شده آيه 2 و 3 از سوره "
لم يكن " است . می‏گويد :
" بسيار شگفت انگيز است كه مترجمان و مفسران قرآن به اين آيه كه‏
توصيف حضرت محمد ( ص ) می‏باشد توجه نكرده‏اند كه در آن گفته شده : "
« رسول من الله يتلوا صحفا مطهره »" ( 2 ) يعنی

پاورقی :
. 1 مقدمه ابن خلدون ( چاپ ابراهيم حلمی ) ، ص 494 و . 495
. 2 بينة / . 2

58