در دوره رسالت نيز از دو نظر بايد مطلب مورد مطالعه قرار گيرد :. 1 نوشتن . . 2 خواندن . بعدا خواهيم گفت آنچه قطعی و مسلم است و مورد اتفاق علمای مسلمين وغير آنهاست اين است كه ايشان قبل از رسالت كوچكترين آشنايی با خواندنو نوشتن نداشتهاند . اما دوره رسالت آن اندازه قطعی نيست . در دورهرسالت نيز آنچه مسلمتر است ننوشتن ايشان است ، ولی نخواندنشان آناندازه مسلم نيست . از برخی روايات شيعه ظاهر میشود كه ايشان در دورهرسالت میخواندهاند ولی نمینوشتهاند ، هر چند روايات شيعه نيز در اينجهت وحدت و تطابق ندارند . آنچه از مجموع قراين و دلايل استفاده میشوداين است كه در دوره رسالت نيز نه خواندهاند و نه نوشتهاند . برای اينكه دوره ما قبل رسالت را رسيدگی كنيم لازم است درباره وضععمومی عربستان در آن عصر از لحاظ خواندن و نوشتن بحث كنيم . از تواريخ چنين استفاده میشود كه مقارن ظهور اسلام ، افرادی در آن محيطكه خواندن و نوشتن میدانستهاند بسيار معدود بودهاند . پيدايش خط در حجاز بلاذری در آخر فتوح البلدان آغاز پيدايش خط را در ميان اعراب حجازچنين ذكر میكند : |
