اينگونه كارها ، كارهائی است موافق و ملايم با ميل ، و مستقيما با لذت‏
و رنج سر و كار دارد كار لذت آور با نوعی جاذبه ، انسان را به سوی خود
می‏كشد و كار رنج آور با نوعی دافعه ، انسان را از خود دور می‏سازد .
فعاليتهای تدبيری كارهائی است كه خود آن كارها جاذبه يا دافعه‏ای‏
ندارند و غريزه و طبيعت ، انسان را به سوی آن كارها نمی‏كشاند و يا از
آنها دور نمی‏سازد ، انسان را به حكم عقل و اراده به خاطر مصلحتی كه در
آنها نهفته است و يا به خاطر مصلحتی كه در ترك آنها می‏بيند آنها را
انجام می‏دهد يا ترك می‏كند ، يعنی علت غائی و نيروی محرك و
برانگيزاننده انسان مصلحت است نه لذت لذت را طبيعت تشخيص می‏دهد و
مصلحت را عقل لذت برانگيزاننده ميل است و مصلحت برانگيزاننده اراده‏
انسان از كارهای التذاذی در حين انجام كار لذت می‏برد ولی از كارهای‏
مصلحتی لذت نمی‏برد اما از تصور اينكه گامی به سوی مصلحت نهائی - كه خير
و كمال و يا لذتی در آينده است - نزديك می‏شود خرسند می‏گردد فرق است‏
ميان كاری كه لذت بخش و مسرت آفرين باشد يا كاری كه لذتی نمی‏بخشد و
احيانا رنج آور است ولی انسان با رضايت و خرسندی آن رنج را تحمل می‏كند
كارهای مصلحتی در اثر دوردست بودن نتيجه ، لذت آور و بهجت زا نيستند ،
اما رضايت بخش هستند لذت و رنج از مشتركات انسان و حيوان است ، اما
رضايت و خرسندی و يا كراهت و نارضايی از مختصات انسان است ، همچنانكه‏
آرزو داشتن از مختصات بشر است رضايت و كراهت و آرزو در قلمرو و
معقولات و در حوزه تفكرات بشر واقعند نه در حوزه

49