نمـاز و زكـات
اسلام به مسلمانان دستور داده است نماز را كه ارتباط روحي با خداوند است, بپا دارند, و پرداخت زكات را كه يك نوع ارتباط مادي با مردم است, بر ايشان واجب گردانيده. و با اين دو ارتباط است كه, زندگي فرد و جامعه نظم و سامان مييابد. در آيه شريفه آمده است: (الذين إن مكّنا هم في الإرض أقاموا الصلاة و آتو الزكاة)1, و نيز ميفرمايد: (إن الصلاة كانت علي المؤمنين كتاباً موقوتاً)2 و (والذين في أموالهم حق معلوم للسائل و المحروم)3.در آغاز اسلام, مسلمانان به اوامر اسلام گردن نهاده, در بپا كردن نماز حتي در سختترين شرايط از رسول خدا پيروي كردند همچنانكه يكي از نمونههاي آن در جريان نماز خوف, در تاريخ ثبت شده است, و در عينِ نيازمندي و تنگدستي, خمس و زكات ميپرداختند و در شرايط بسيار دشوار مادّي, براي تقرّب به خداوند انفاق ميكردند و صدقه ميدادند. همياري و همدردي مسلمانان با يكديگر, به ويژه انصار و مهاجرين, نمونههايي است كه در اين زمينه ميتوان به آنها اشاره كرد. به عنوان مثال انصار در مدينه, از مهاجراني كه از مكه و ديگر مناطق به مدينه آمده بودند استقبال كردند و نه تنها ايشان را مسكن داده و با آنان همدردي مينمودند بلكه, آنان را بر خود مقدم ميداشتند تا آن جاييكه يك مسلمان انصاري داراي دو همسر بود يكي را طلاق ميداد و چون عدة, او تمام ميشد, وي را به ازدواج مسلماني از مهاجرين در ميآورد, و بدينسان مسلمانان صدرِ اسلام با دادن زكات و پرداخت صدقات به هم يكديگر را كمك ميكردند. و دركنار آن بر بندگي و عبادت, و نماز و روزه نيز خوگرفته بودند4.
1. كساني كه چون در زمين به آنان توانايي دهيم, نماز برپا ميدارند و زكات ميدهند. سوره حج, آية 41.
2. نماز بر مؤمنان, در اوقات معيّن مقرّر شده است. سوره نساء, آية 103.
3. و كساني كه در اموالشان حقي است معلوم؛ براي سائل و محروم. سوره معارج, آية 24 و 25.
4. پرداختن به نماز و عبادت در برخي از مسلمانان به طوري بود كه بيشتر وقت خود را به آن پرداخته و زن و فرزند و كسب و كار را رها كرده بودند. امّا رسول خدا& آنان را از اين كار به شدت باز داشت و به شدّت فرمود: ]لارهبانية في الاسلام[ « در اسلام رهبانيت نيست».