بخش های کتاب

55 ـ اتعرفون طول البلاء من قصره ؟ قلنا: لا.
قال : اذا الهم احدكم الدعاء فاعلموا ان البلاء قصير.
يـعنى : آيا مى توانيد بلاى طولانى را از بلاى كوتاه تشخيص بدهيد؟ گفتند: نه .
فرمود:هرگاه به يكى از شما دعا الهام گرديد (وبدان موفق شد) بدانيد كه بلا كوتاه خواهدبود.
هفتم ـ ابو ولاد گويد: امام موسى كاظم ـ عليه السلام ـ فرمود:
56 ـ مـا مـن بلاء ينزل على عبد مؤمن فيلهمه اللّه الدعاء الا كان كشف ذلك البلاءوشيكا, وما من بـلاء يـنـزل عـلى عبد مؤمن فيمسك عن الدعاء الا كان البلاء طويلافاذا نزل البلاء فعليكم بالدعاء والتضرع الى اللّه عز وجل .
يعنى : اگر بلا بر بنده مؤمنى كه خداوند اورا موفق به دعا كرده نازل شود, بزودى برطرف خواهد شـد, اما اگر بر بنده مومنى كه از دعا كردن دست نگه داشته , بلايى نازل گردد, طولانى خواهد گـرديـد, پس هرگاه بلايى نازل شد, بر شماست كه به درگاه خداوند عزيز و جليل , دعا و تضرع كنيد.
هشتم ـ از وجود مقدس حضرت رسول (ص ) روايت گرديد:
57 ـ افـزعـوا الى اللّه فى حوائجكم , والجاءوا اليه فى ملماتكم , وتضرعوا اليه وادعوه فان الدعاء مخ الـعـبادة , وما من مؤمن يدعو اللّه الا استجاب له , فاما ان يعجل له فى الدنيا او يؤجل له فى الا خرة , واما ان يكفر عنه من ذنوبه بقدر ما دعا ما لم يدع بماءثم .
يـعـنـى : در حـوائجتان از خدا كمك بخواهيد, در شدايد وگرفتاريها به او پناه ببريد وبه سوى او تـضـرع كنيد, اورا بخوانيد ودعا كنيد, چون دعا مغز عبادت است , هيچ مؤمنى خدارا نمى خواند مگر آنكه به يكى از اين وجوه اجابت مى شود: يا در دنيا بزودى حاجتش را خواهد گرفت .
يا در آخرت آن را دريافت خواهد كرد.
ويا به مقدارى كه دعا كرده , گناهانش پرده پوشى خواهد شد به شرط آنكه براى گناه دعا نكرده باشد.
نهم ـ ونيز از آن حضرت نقل گرديده است كه :
58 ـ اعجز الناس من عجز عن الدعاء, وابخل الناس من بخل بالسلام .
يـعـنـى : عاجزترين مردم كسى است كه از دعا درمانده باشد وبخيل ترين مردم كسى است كه در سلام كردن , بخل بورزد.
دهم ـ همچنين فرمود:
59 ـ الا ادلـكم على ابخل الناس , واكسل الناس , واسرق الناس , واجفاء الناس ,واعجز الناس ؟ قالوا: بـلـى يا رسول اللّه , قال : اما ابخل الناس , فرجل يمر بمسلم ولم يسلم عليه , واما اكسل الناس , فعبد صـحـيح فارغ لا يذكر اللّه بشفة ولا بلسان .
وامااسرق الناس , فالذى يسرق من صلاته تلف كما يلف الـثوب الخلق فيضرب بهاوجهه .
واما اجفاء الناس , فرجل ذكرت بين يديه فلم يصل على .
واما اعجز الناس ,فمن يعجز عن الدعاء.
يـعـنـى : آيا بخيل ترين , كسل ترين , ودزدترين , وستمكارترين وعاجزترين مردم را به شما معرفى كنم ؟ گفتند: بلى يا رسول اللّه (ص ) فرمود: بخيل ترين مردم كسى است كه گذارش بر مسلمانى مى افتد ولى به او سلام نمى كند.
كـسـل ترين مردم فردى است كه از صحت و سلامت برخورداراست ولى در اوقات بيكارى بالب وزبانش ذكر حق نمى گويد.
دزدتـريـن مـردم كـسـى اسـت كه از نمازش مى كاهد, چنين نمازى همانند لباس كهنه ,درهم پيچيده شده به صورتش زده مى شود.
جفاكارترين مردم كسى است كه نام من در برابرش برده مى شود, ولى بر من صلوات نمى فرستد.
عاجزترين مردم كسى است كه از دعا, درمانده باشد.
يازدهم ـ ونيز از آن حضرت روايت شده است كه فرمود:
60 ـ افضل العبادات الدعاء, واذا اذن اللّه للعبد فى الدعاء فتح له باب الرحمة , انه لن يهلك مع الدعاء احد.
يـعـنـى : بـرتـرين عبادت , دعاست , اجازه دعا كردن از سوى خداوند متعال وگفتگوى بنده با او مساوى است با گشودن در رحمت براى وى , كسى كه اهل دعا باشد, هرگزبدبخت نمى شود.
دوازدهم ـ معاوية بن عمار گويد: به امام صاد ق (ع ) عرض كردم : دو نفر در يك لحظه نمازشان را آغاز مى كنند, يكى از آن دو در نمازش قرآن بيشترى تلاوت مى كند وديگرى بيشتر دعا مى نمايد وسپس هر دو در يك لحظه نمازشان را پايان مى دهند, كداميك افضلند؟ فرمود:
61 ـ كل فيه فضل وكل حسن .
يعنى : هر دو داراى فضيلت بوده وهر دو نيكند.
گفتم : مى دانم هر دو خوبند, ولى مى خواهم بدانم كداميك بهتراست ؟ فرمود: الدعاء افضل , اما سمعت قول اللّه عز وجل : وقال ربكم ادعونى استجب لكم ان الذين يستكبرون عن عـبـادتـى سـيدخلون جهنم داخرين ؟ هى واللّه العبادة , هى واللّه افضل , هى واللّه العبادة , هى واللّه اشدهن .
يـعنى : دعا, برتراست , مگر سخن خداى متعال را نشنيدى كه فرمود: مرا بخوانيد تااجابتتان كنم , هـمـانا كسانى كه از عبادت من سركشى كردند, آنان را با خوارى داخل جهنم خواهم كرد, به خدا قـسم ! منظور از عبادت , همان دعاست , به خدا قسم ! دعابرتراست , به خدا قسم ! دعا عبادت است , به خدا قسم ! دعا شديدترين عبادت است .
سيزدهم : يعقوب بن شعيب گويد: شنيدم كه امام صادق ـ عليه السلام فرمود:
62 ـ ان اللّه اوحـى الـى ادم (ع ) انـى سـاجمع لك الكلام فى اربع كلمات .
قال : يا رب ما هن ؟ قال : واحـدة لـى , واحدة لك , واحدة فيما بينى وبينك , واحدة بينك وبين الناس , فقال ادم (ع ) : بينهن لـى يـا رب .
فـقـال اللّه تـعالى : اما التى هى لى فتعبدنى ولاتشرك بى شيئا, واما التى لك فاجزيك بعملك احوج ما تكون اليه , واما التى بينى وبينك فعليك الدعاء وعلى الا جابة , واما التى بينك وبين الناس فترضى للناس ما ترضى لنفسك .
يـعنى : خداوند متعال بر حضرت آدم (ع ) وحى فرستاد كه من تمام سخنان را درچهار جمله براى تو گرد مى آورم .
گفت : پرودگارا! آن چهار جمله چيست ؟ فـرمـود: يكى مال من , ديگرى مال تو, سومى مربوط به ما بين من و تو وآخرى مربوط به ما بين تو ومردم است .
حضرت آدم (ع ) گفت : پروردگارا! آنهارا برايم روشن كن خداوند متعال فرمود: آنكه مال من است اين است كه بنده من باشى وچيزى را شريك من قرار ندهى .
وآنكه مال تواست اين است كه جزاى عملت را به چيزى كه بيشترين احتياج رابدان دارى مى دهم .
وآنكه مربوط به ما بين من وتواست اين است كه تو دعا كن , من اجابت مى نمايم .
وآنكه مربوط به ما بين تو ومردم است اين است كه هر آنچه را كه براى خودش پسندى براى ديگران نيز بپسند.
چهاردهم : از كتاب دعاى محمد بن حسن صفار از رسول اللّه (ص ) نقل شده كه فرمود:
63 ـ يـدخـل الجنة رجلا ن كانا يعملان عملا واحدا فيرى احدهما صاحبه فوقه فيقول : يا رب , بما اعـطـيـته وكان عملنا واحدا؟ فيقول اللّه تبارك وتعالى : ساءلنى ولم تساءلنى , ثم قال (ص ): اساءلوا واجزلوا فانه لا يتعاظمه شى ء.
يعنى : دو نفر كه هر دو يك گونه عمل انجام داده اند وارد بهشت مى شوند ولى يكى ديگرى را برتر از خـود مـى بـيـنـد, لذا مى گويد: پروردگارا! من واو عملمان يكى بود,اين مقام برتر او در برابر چـيـست ؟ خداى تبارك وتعالى مى فرمايد: او از من درخواست كرد ولى تو نخواستى .
آنگاه حضرت فرمود: از خدا بخواهيد وزياد هم بخواهيد, چون در برابر ذات اقدس احديت , چيزى بزرگ نيست .
پانزدهم ـ ونيز درهمان كتاب آمده است كه رسول خدا (ص ) فرمود:
64 ـ لـيـسـاءلن اللّه اءو ليقضين عليكم , ان للّه عبادا يعملون فيعطيهم , واخرين يساءلونه صادقين فـيـعـطـيـهم ثم يجمعهم فى الجنة فيقول الذين عملوا: ربنا عملنا فاعطيتنافبما اعطيت هؤلاء؟ فيقول : هؤلاء عبادى اعطيتكم اجوركم ولم التكم من اعمالكم شيئا, وساءلنى هؤلاء فاعطيتهم , وهو فضلى اوتيه من اشاء.
يـعـنـى : از خـدا بخواهيد تا او حكم كند, همانا خداوند متعال به يك سرى از بندگانش در مقابل اعمالشان بخشش دارد وبه گروه ديگر در برابر درخواست صادقانه شان ,سپس هر دو گروه را در بـهـشت جمع مى كند, گروه اول مى گويند: پروردگارا! ما اهل عمل بوديم , به ما عطا كردى اما ايـنـهـارا بـه چـه سبب ؟ مى فرمايد: اينان بندگان من هستند, من اجروپاداش شمارا دادم واز آن چـيـزى كم نكردم , اما اينان از من درخواست كردند و من هم از فضل ورحمت فوق العاده خود به آنان دادم (بلكه ) به هر كسى كه بخواهم , مى دهم .

باب دوم : اسباب اجابت

سبب اول : زمان دعا

سبب دوم : مكان دعا

سبب سوم : دعاهاى مستجاب