است " صفات ثبوتيه " ناميده می‏شود و دسته دوم كه از نقص و كاستی‏
ناشی می‏شود و خداوند از اتصاف به آنها منزه است " صفات سلبيه "
ناميده می‏شود .
ما خدا را ، هم " ثنا " می‏گوييم و هم " تسبيح " می‏كنيم . آنگاه كه‏
او را ثنا می‏گوييم ، اسماء حسنی و صفات كماليه او را ياد می‏كنيم و آنگاه‏
كه او را تسبيح می‏گوييم ، او را از آنچه لايق او نيست منزه و مبرا
می‏شماريم و در هر دو صورت ، معرفت او را برای خودمان تثبيت می‏كنيم و
به اين وسيله خود را بالا می‏بريم .

يگانگی خدا

خداوند متعال مثل و مانند و شريك ندارد . اساسا محال است كه خداوند
مثل و مانند داشته باشد و در نتيجه به جای يك خدا ، دو خدا يا بيشتر
داشته باشيم ، زيرا دو تا و سه تا و يا بيشتر بودن ، از خواص مخصوص‏
موجودات محدود نسبی است ، درباره موجود نامحدود و مطلق ، تعدد و كثرت‏
معنی ندارد . مثلا ما می‏توانيم يك فرزند داشته باشيم و هم می‏توانيم دو
فرزند يا بيشتر داشته باشيم ، می‏توانيم يك دوست داشته باشيم و هم‏
می‏توانيم دو دوست و يا بيشتر داشته باشيم . زيرا فرزند و يا دوست ، هر
كدام يك موجود محدود است و موجود محدود می‏تواند در مرتبه خود مثل و
مانندی داشته باشد و در نتيجه تعدد و كثرت بپذيرد ، اما موجود نامحدود ،
تعددپذير نيست . مثال ذيل هر چند از يك نظر كافی نيست ولی برای توضيح‏
مطلب مفيد است .
درباره ابعاد جهان مادی و محسوس ، يعنی جهان اجسام كه

29