انسان تنها واقعيت بدنی نيست ، واقعيت اصيل انسانی واقعيت روح اوست- روحی كه جوهرش جوهر علم و قدس و پاكی است - به خوبی میفهمد كه توحيدبه اصطلاح نظری علاوه بر اينكه پايه و زيربنای توحيد عملی است خود بذاتهكمال نفسانی است ، بلكه بالاترين كمال نفسانی است ، انسان را به حقيقتبه سوی خدا بالا میبرد و به او كمال میبخشد . ( « اليه يصعد الكلم الطيبو العمل الصالح يرفعه ») ( 1 ) . انسانيت انسان در گرو شناخت خداوند است ، زيرا كه شناخت انسان ، ازانسان جدا نيست بلكه اصلیترين و گرامیترين بخش وجود اوست . انسان بههر اندازه به هستی و نظام هستی و مبدا و اصل هستی شناخت پيدا كند ،انسانيت - كه نيمی از جوهرش علم و معرفت و شناختن است - در او تحققيافته است . از نظر اسلام ، خصوصا از نظر معارف مذهب شيعه ، جای كوچكترين شك وترديدی نيست كه درك معارف الهی قطع نظر از آثار عملی و اجتماعی مترتببر آن معارف ، خود هدف و غايت انسانيت است . اكنون به توحيد عملی بپردازيم : توحيد عملی يا توحيد در عبادت يعنی يگانه پرستی ، به عبارت ديگر ، درجهت پرستش حق يگانه شدن . بعدا خواهيم گفت كه عبادت از نظر اسلام ،مراتب و درجات دارد . روشنترين مراتب عبادت ، انجام مراسم تقديس وتنزيه است كه اگر برای غير خدا واقع شود مستلزم خروج كلی از جرگه اهلتوحيد و از حوزه اسلام است . پاورقی : . 1 فاطر / . 10 |
