 |  |  |
مسأله 187: هنگامى كه زن از خون نفاس پاك شد بايد غسل كند و عبادتهاى خود را انجام دهد و هر گاه قبل از گذشتن ده روز از ولادت، دوباره خون ببيند چنانچه روزهايى كه خون ديده روى هم رفته ده روز يا كمتر از ده روز است، تمام آن نفاس مى باشد و روزهايى كه در وسط پاك بوده عباداتش صحيح است.
خونى كه زن پس از ايّام نفاس مى بيند
مسأله 188: هر گاه خون نفاس از ده روز بگذرد، چنانچه در حيض عادت عدديّه دارد به اندازه آن نفاس است و بقيّه استحاضه، و اگر عادت ندارد تا ده روز نفاس و بقيّه استحاضه است.
مسأله 189: زنى كه عادت او در حيض كمتر از ده روز است، اگر بيشتر از روزهاى عادتش خون نفاس ببيند بايد به اندازه روزهاى عادت خود نفاس قرار دهد و بعد از آن، تا روز دهم بنابر احتياط واجب عبادت را ترك كند، اگر خون از ده روز گذشت فقط به اندازه روزهاى عادتش نفاس است و بقيّه استحاضه و عباداتى را كه در اين چند روز ترك كرده، بايد قضا كند.
مسأله 190: بسيارى از زنان بعد از وضع حمل يك ماه يا بيشتر خون مى بينند، چنين زنانى اگر در حيض عادت دارند بايد به تعداد روزهاى عادتشان «نفاس» قرار دهند و بعد از آن تا ده روز حكم استحاضه دارد، بعد از گذشتن ده روز اگر همزمان با ايّام عادت حيضش باشد بايد مطابق احكام حائض عمل كند (خواه نشانه هاى خون
[ 73 ]
حيض را داشته باشد يا نه) و اگر همزمان با ايّام عادتش نباشد حكم استحاضه دارد، مگر اين كه خون داراى نشانه هاى حيض باشد.
مسأله 191: زنانى كه تا يك ماه يا بيشتر بعد از وضع حمل خون مى بينند، اگر عادت ماهيانه ندارند ده روز اوّل نفاس است و ده روز دوم استحاضه و بعد از آن اگر نشانه هاى حيض را داشته باشد، حيض و گرنه آن هم استحاضه است.
مسائل متفرّقه نفاس
سؤال 192: آيا در ايّام نفاس نيز تنها «روز» ملاك است، يا شبانه روز ملاك مى باشد؟
جواب : تنها روز ملاك است.
سؤال 193: مى گويند زن «زائو» بايستى روز چهلم غسل «چلّه» انجام دهد. لطفاً بفرمائيد غسل «چلّه» چيست؟ و آيا تا آن زمان نبايد غسلى انجام دهد؟
جواب : اين گونه سخنان اعتبارى ندارد و حكم نفاس همان است كه در مسائل بالا گذشت.
سؤال 194: آيا ابتلاء زنان به خونهاى سه گانه دليل بر نقصان ايمان يا عدم كمال آنها محسوب مى شود، يا اين خونها فلسفه ديگرى دارد؟
جواب : اين خونها مربوط به وظائف پر افتخار مادرى است و دليلى بر نقصان آنها نمى باشد.
[ 74 ]
[ 75 ]
7 غسل استحاضه
نشانه ها و علامتهاى خون استحاضه
مسأله 195: يكى از خونهايى كه از زن خارج مى شود خون «استحاضه» است و در اين موقع زن را «مستحاضه» مى گويند، بطور كلّى تمام خونهايى كه غير از حيض، نفاس، زخم و دُمَل است و از رحم زن خارج مى شود خون استحاضه است.
مسأله 196: خون استحاضه غالباً كم رنگ و سرد و رقيق است و بدون فشار و سوزش بيرون مى آيد، ولى ممكن است گاهى تيره رنگ يا سرخ و گرم و غليط باشد و با فشار و سوزش خارج شود.
مسأله 197: هر خونى كه از زن خارج شود و شرايط حيض و نفاس را نداشته باشد و مربوط به بكارت يا زخم يا جراحتى در رحم نبوده باشد، خون استحاضه است.
مسأله 198: هر گاه شك كند كه خون، از زخم است يا نه و ظاهر حال او سلامت است، خون استحاضه حساب مى شود; امّا اگر وضع حال او مشكوك باشد، كه خون از زخم است يا غير آن، احكام استحاضه ندارد.
سؤال 199: آيا استحاضه، همچون حيض و نفاس، حدّاقل و حدّاكثر دارد؟
جواب : استحاضه حدّاقل و اكثر ندارد.
سؤال 200: آيا ابتداى استحاضه بايد خون مشاهده شود و يا بودن خون در محل كافى است؟ و آيا استمرار در استحاضه نيز معتبر مى باشد؟
[ 76 ]
جواب : بودن خون در محل كافى است و استمرار نيز در آن شرط نيست.
سؤال 201: خانمى كه در سنّ كسى است كه عادتاً حيض مى بيند، عمل جرّاحى كرده و رحم او را برداشته اند، اگر خونى ببينند حكم حيض دارد يا استحاضه؟ در صورتى كه احتمال بدهد و يا اين كه يقين نمايد خون از زخم و عمل جرّاحى است چه صورت دارد؟
جواب : اگر يقين داشته باشد، يا احتمال بدهد خون زخم يا جرّاحى است، تكليفى براى او ايجاد نمى كند، تنها خود را مى شويد و غسل و وضو به خاطر آن واجب نيست.
سؤال 202: همانطور كه در توضيح المسائل آمده، خانمها در سنّ 50 سال قمرى، كه تقريباً مطابق با 48 سال و 6 ماه شمسى است، يائسه مى شوند. حال اگر بعد از اين سن هر ماه، مثل زمان عادت ماهيانه، خون ببينند، آيا بايد آن را حيض قرار دهند، يا استحاضه؟ عبادات خود را انجام دهند، يا ترك نمايند؟
جواب : خونهايى كه زنان بعد از 50 سال قمرى مى بينند استحاضه محسوب مى شود; خواه به شكل و صفات حيض باشد يا نباشد.
اقسام استحاضه
مسأله 203: استحاضه فقط دو قسم است: «قليله» و «كثيره».
استحاضه قليله آن است كه هر گاه زن پنبه اى را داخل كند، خون آن را آلوده نمايد، ولى از طرف ديگر خارج نشود، خواه خون در پنبه فرو رود يا نه.
و استحاضه كثيره آن است كه خون در پنبه فرو رود و از آن بگذرد و جارى شود.
سؤال 204: آيا در بين فقهاى بزرگوار زمان ما، يا مراجع گذشته(رحمهم اللّه) كسى همانند حضرتعالى منكر استحاضه متوسّطه شده است؟
جواب : بزرگان از قدماء و متأخّرين، كه معتقد هستند استحاضه دو قسم بيشتر نيست، متعدّد بوده اند.
[ 77 ]
وظيفه مستحاضه قليله
مسأله 205: زن بايد در استحاضه قليله:
1ـ براى هر نماز بنابر احتياط واجب يك وضو بگيرد (مثلا براى نماز ظهر يك وضو و براى عصر وضوى ديگر).
2ـ واجب است از سرايت خون به ساير اعضا جلوگيرى كند، امّا عوض كردن نوار بهداشتى و مانند آن واجب نيست; هر چند احتياط است.
سؤال 206: فرموده ايد كه مستحاضه قليله براى هر نماز يك وضو بگيرد، حال اگر بعد از نماز ظهر هيچ خونى نبيند و بخواهد نماز عصر را بخواند، باز هم بايد وضو بگيرد؟
جواب : در اين صورت وضو گرفتن لازم نيست.
سؤال 207: اگر مستحاضه قليله نماز عصر خود را بخواند و تا نماز مغرب خون نبيند، آيا مى تواند با همان وضوى نماز عصر نماز مغربش را بخواند؟
جواب : آرى مى تواند با همان وضو، نماز مغرب و عشا را بخواند.
مسأله 208: در استحاضه «قليله» اگر قبل از اذان صبح براى نماز شب وضو بگيرد و نماز شب را بخواند، احتياط واجب آن است كه بعد از داخل شدن وقت نماز صبح، دو مرتبه وضو بگيرد.
مسأله 209: هر گاه زن مستحاضه قليله، نماز ظهر و عصر، يا مغرب و عشا را از هم جدا بخواند بايد براى هر كدام يك وضو بگيرد و همچنين براى نمازهاى مستحبّى; ولى براى مجموع نماز شب يك وضو يا غسل كافى است و براى خواندن نماز احتياط و سجده فراموش شده و تشهّد فراموش شده و سجده سهو، كه بلافاصله بعد از نماز بجا مى آورد، غسل و وضو لازم نيست.
سؤال 210: مستحاضه قليله اگر بخواهد كارى انجام دهد كه شرط آن طهارت است; مانند رساندن جايى از بدن به خطّ قرآن، يا طواف واجب خانه خدا و مانند آن، آيا يك وضو كافى است، يا وظيفه ديگرى دارد؟ و اگر بخواهد يكى از اين كارها
[ 78 ]
را تكرار كند، لازم است وضو هم تكرار شود؟
جواب : براى انجام طواف بايد وضو بگيرد و همچنين تكرار آن وضو دارد; ولى براى نافله هاى نمازهاى واجب وضوى اضافى لازم نيست و همچنين براى نماز شب كه پشت سر هم بجا مى آورد يك وضو كافى است.
سؤال 211: آيا مستحاضه قليله پس از پاك شدن از خون بايد غسل كند؟
جواب : غسل بر او واجب نيست.
سؤال 212: آميزش، طلاق، رفتن به مسجد الحرام و حرم ائمّه(عليهم السلام) و عبور از ساير مساجد براى مستحاضه قليله چه حكمى دارد؟
جواب : اشكالى ندارد.
وظيفه مستحاضه كثيره
مسأله 213: برزن واجب است كه در استحاضه كثيره:
1ـ سه غسل انجام دهد، يك غسل براى نماز صبح و ديگر براى نماز ظهر و عصر و سوم براى مغرب و عشا.
2ـ و بايد ميان اين نمازها جمع كند.
3ـ و احتياط مستحب آن است كه علاوه بر اين، براى هر نماز يك وضو بگيرد، قبل از غسل يا بعد از آن.
مسأله 214:در استحاضه كثيره اگر قبل از اذان صبح براى نماز شب غسل كند و نماز شب را بخواند احتياط واجب آن است كه بعد از داخل شدن صبح، دو مرتبه غسل را انجام دهد.
مسأله 215: مستحاضه كثيره، هر گاه غسلهاى روزانه خود را انجام دهد براى اعمال ديگر، مانند طواف، نماز قضا، نماز آيات و نماز شب، غسل ديگرى بر او واجب نيست، تنها بايد وضو بگيرد.
[ 79 ]
تبديل استحاضه قليله به كثيره و بالعكس
مسأله 216: هرگاه استحاضه قليله بعد از نماز صبح كثيره شود، بايد براى نماز ظهر و عصر غسل كند و اگر بعد از نماز ظهر و عصر كثيره شود، بايد براى نماز مغرب و عشا غسل كند.
مسأله 217: اگر در بين نماز، استحاضه قليله زن كثيره شود، بايد نماز را رها كند و غسل نمايد و از نو بخواند و در صورتى كه براى غسل وقت ندارد تيمّم كند; ولى اگر براى تيمّم هم وقت ندارد بايد همان نماز را تمام كرده و بنابر احتياط واجب قضا نمايد.
مسأله 218: هر گاه استحاضه كثيره زن قليله شود، بايد براى نماز اوّل غسل كند و براى نمازهاى بعد وضو بگيرد.
سؤال 219: من حامله هستم و مدّت سه ماه است كه پشت سر هم خون مى بينم، به سونوگرافى مراجعه كردم خونريزى را ازناحيه جفت تشخيص داده اند، دكتر هم همين عقيده را دارد و مى گويد: «چون جفت پائين تر از حدّ معمول است خونريزى مى كنيد، اگر جفت بالا رود خون قطع خواهد شد» تا حال به وظيفه مستحاضه عمل كرده ام، چون خون كم بود; حتّى بعضى اوقات فقط ترشحّ زردرنگى مى آمد. ولى امروز يك ساعت مانده به سحرى ناگهان خون زيادى آمد، يعنى به اندازه استحاضه كثيره خون ديدم، براى نماز صبح غسل كردم، ولى باز خون قطع نشد و هر بار بعد از غسل بلافاصله خون مى آمد ناچاراً وضو گرفتم و نماز خواندم. لطفاً به دو سؤال من پاسخ دهيد:
1ـ وظيفه ام را بيان فرمائيد.
جواب : مطابق دستور مستحاضه عمل كنيد و اگر غسل كردن براى شما ضرر دارد يا موجب مشقّت شديده است تيمّم نمائيد; ولى در ايّام عادت آن خون در حكم عادت ماهيانه است.
2ـ چون دكترها خون را از جفت مى دانند، آيا باز هم حكم استحاضه دارد؟
[ 80 ]
وانگهى سه ماه پى در پى، حتّى بدون يك روز فاصله، خون ديده ام، آيا استحاضه اين قدر طول مى كشد؟
جواب : خون مزبور حكم استحاضه را دارد و استحاضه حدّ معينى ندارد و انجام اعمال آن ساده است.
روزه در حال استحاضه
مسأله 220: زن مستحاضه بايد روزه ماه رمضان را بگيرد و در صورتى روزه او صحيح است كه غسل نماز مغرب و عشاى شبى كه مى خواهد فرداى آن را روزه بگيرد بجا آورد و همچنين غسلهاى روزى را كه روزه است (بنابر احتياط واجب).
سؤال 221: آيا شرط صحّت روزه مستحاضه كثيره فقط انجام غسل است؟ يا شرائط ديگرى، از قبيل تعويض نوار بهداشتى آلوده و جلوگيرى از سرايت خون به ساير اعضا، نيز معتبر است؟ شرط صحّت روزه براى مستحاضه قليله چيست؟
جواب : انجام غسل كافى است و روزه مستحاضه قليله شرط خاصّى ندارد.
مسأله 222: هر گاه زن روزه دار بعد از نماز ظهر و عصر مستحاضه شود براى روزه آن روز غسلى ندارد.
سؤال 223: هرگاه زن مستحاضه وظائفش را انجام دهد، آيا مى تواند براى زنان امام جماعت شود؟ يا روزه نذرى بگيرد؟ يا براى ميّتى روزه استيجارى انجام دهد؟
جواب : مانعى ندارد.
مسائل ديگر استحاضه
مسأله 224: هر گاه قبل از داخل شدن وقت نماز، وضو يا غسل را انجام داده باشد بايد در موقع نماز، بنابر احتياط واجب، آن را اعاده كند.
مسأله 225: در تمام مواردى كه غسل بر زن مستحاضه واجب مى شود اگر غسل كردن مكرّر براى او ضرر دارد، يا مايه مشقّت زياد است، مى تواند به جاى آن تيمّم
[ 81 ]
كند.
مسأله 226: زن مستحاضه بعد از آن كه خونش قطع شد، فقط براى اوّلين نماز بايد كارهاى استحاضه را انجام دهد.
مسأله 227: هر گاه نداند استحاضه او قليله است يا كثيره، بنابر احتياط واجب بايد قبل از نماز، خود را وارسى كند و اگر نمى تواند خود را وارسى كند، احتياط آن است كه هم وظيفه استحاضه كثيره را انجام دهد و هم قليله، امّا اگر حالت سابق او معلوم است كثيره يا قليله بوده، مى تواند به وظيفه همان حالت سابق ادامه دهد.
مسأله 228: هر گاه زن مستحاضه بعد از نماز، خود را وارسى كند و خون نبيند، با وضويى كه دارد مى تواند نماز ديگر را بخواند، هر چند بعد از مدّتى دوباره خون بيايد.
مسأله 229: هر گاه زن مستحاضه بداند پيش از گذشتن وقت نماز بكلّى پاك مى شود و يا به اندازه خواندن نماز، خون قطع مى گردد، بنابر احتياط واجب بايد صبر كند و هنگامى كه پاك شد غسل كند، يا وضو بگيرد و نماز را بخواند.
مسأله 230: مستحاضه بايد بعد از غسل يا وضو فوراً مشغول نماز شود، ولى گفتن اذان و اقامه و خواندن دعاهاى قبل از نماز، بلكه انتظار جماعت به اندازه معمول، اشكال ندارد و در نماز نيز مى تواند مستحبّات، مثل قنوت و مانند آن، را انجام دهد.
مسأله 231: هر گاه خون به بيرون جريان دارد چنانچه براى او ضرر نداشته باشد، بايد پيش از غسل و بعد از آن، بوسيله پنبه و مانند آن، از بيرون آمدن خون جلوگيرى كند، ولى اگر اين كار مشقّت زياد دارد، لازم نيست.
مسأله 232: هر گاه در موقع غسل خون قطع نشود، ضررى براى غسل ندارد، خواه ترتيبى باشد يا ارتماسى.
مسأله 233: زن مستحاضه مى تواند نماز قضا بخواند، ولى براى هر نماز بنابر احتياط واجب بايد يك وضو بگيرد، ولى براى خواندن نوافل روزانه، همان وضوى نماز واجب كافى است و همچنين براى تمام نماز شب يك وضو كفايت مى كند، به
[ 82 ]
شرط اين كه پشت سرهم بجاآورد.
سؤال 234: آيا زن در ايّام استحاضه مى تواند قرآن تلاوت نمايد؟
جواب : اگر وظائف مستحاضه را انجام دهد در حكم طاهر است، و همه عبادات را مى تواند انجام دهد.
سؤال 235: چه چيزهايى بر زن مستحاضه حرام است؟ به عنوان مثال، آيا آميزش با او جايز است؟
جواب : در صورتى كه غسلهاى خود را انجام دهد در حكم زن طاهر است.
سؤال 236: تكليف خانمى كه چند ماه پى در پى لكّه مى بيند چيست؟ لازم به ذكر است كه اطبّاء احتمال مى دهند كه اين خونها مربوط به زخمهاى درونى باشد.
جواب : مسأله دو صورت دارد، اگر ثابت شود كه خون مربوط به زخم يا دمل است غسل ندارد و طبق معمول بايد وضو بگيرد و نماز بخواند و اگر خون مربوط به عوارض رحم بوده باشد استحاضه است، چنانچه كم باشد، در حدود ديدن لكّه هاى مختصر، بايد براى هر نماز وضو بگيرد و غسل ندارد و بايد بدن را بشويد و نماز بخواند. و اگر جريان دارد غسل واجب مى شود (يك غسل براى نماز صبح و غسل ديگر براى ظهر و عصر و غسل سوم براى مغرب و عشا) و اگر غسل براى او ضرر يا مشقّت شديد دارد مى تواند تيمّم كند.
سؤال 237: طلاق زن مستحاضه چه حكمى دارد؟ و با چه شرايطى صحيح است؟
جواب : در صورتى كه غسلهاى خود را انجام داده باشد، طلاق او در طُهر غير مواقَع صحيح است.
سؤال 238: آيا زن مستحاضه مى تواند داخل مسجد الحرام يا مسجد النبى شود و يا در بقيّه مساجد توقّف داشته باشد؟ ورود او به حرم ائمّه اطهار «عليهم السلام» چه حكمى دارد؟
جواب : در صورتى كه غسلهاى خود را انجام داده باشد ورود و توقّف در اين مكانها براى او اشكالى ندارد.
[ 83 ]
سؤال 239: آيا استحاضه (همانند نفاس) اختصاص به زنان دارد، يا دوشيزگان هم مستحاضه مى شوند؟ لطفاً توضيح دهيد.
جواب : در اين مسأله فرقى ميان زنان متأهّل و غير متأهّل نيست.
[ 84 ]
[ 85 ]
8 غسل جنابت
سؤال 240: آيا زنان و دختران نيز محتلم مى شوند؟ يا احتلام مخصوص مردان است؟
جواب : در صورتى كه به اوج شهوت جنسى برسند و رطوبتى از آنان خارج شود محتلم شده اند.
سؤال 241: آيا آميزش با وسائلى مانند «كاندوم» كه از تماسّ مستقيم جلوگيرى مى كند و مانع ريختن نطفه مى شود، نيز موجب غسل جنابت مى شود؟
جواب : آرى موجب غسل جنابت است.
نشانه هاى احتلام
مسأله 242: اگر رطوبتى از انسان خارج شود و نداند منى است يا رطوبت ديگر، چنانچه با «جستن» و «شهوت» بوده باشد آن رطوبت حكم منى دارد و اگر اين دو نشانه، يا يكى از آنها را نداشته باشد حكم منى ندارد، ولى در زن و مريض لازم نيست كه با جستن بيرون آيد، بلكه اگر رطوبت هنگامى بيرون آيد كه به اوج شهوت جنسى رسيده است، حكم منى دارد.
سؤال 243: خانمها معمولا ترشّحات سفيدرنگى مى بينند، آيا اين ترشّحات غسل دارد؟
[ 86 ]
جواب : اين ترشحات غسل ندارد، مگر با شرائطى كه در مسأله اوّل اين فصل بيان شد.
سؤال 244: مدّتى است كه عقد بسته هستم و هنوز عروسى نكرده ايم. در مورد احتلام سؤالى داشتم كه فكر مى كنم كه اين مشكل براى بسيارى از دخترانى كه در شرايط من هستند مطرح باشد و آن تشخيص «اوج شهوت جنسى است»، به هنگام ملاعبه و حتّى به هنگام احوالپرسى با شوهرم مايعى از من خارج مى شود، امّا نمى دانم اوج شهوت جنسى هست يا نه؟
به هر حال اين مسأله برايم مبهم و مخصوصاً در ماه مبارك رمضان مشكل ساز شده است، بدين جهت سعى مى كنم او را در طول ماه مبارك ملاقات نكنم، لطفاً حكم مسأله را كاملا توضيح دهيد.
جواب : مادام كه شك داريد چيزى بر شما نيست.
سؤال 245: هر گاه در مورد احتلام شك حاصل شود، بويژه در مورد دختران كه «اوج شهوت جنسى» براى اكثريّت آنها قابل درك نيست، وظيفه چيست؟ آيا غسل واجب مى شود؟
جواب : مادام كه شك دارند غسل بر آنها واجب نيست.
سؤال 246: زنى پس از آميزش با همسرش بلافاصله غسل مى كند و بعد از غسل باقيمانده منى از او خارج مى شود، ولى نمى داند كه از خود اوست، يا از شوهرش مى باشد، آيا بايد دوباره غسل كند؟
جواب : غسل لازم نيست.
سؤال 247: اگر رطوبتى از زن خارج شود كه نداند منى است يا آب ديگر، آيا ملاحظه اين رطوبت و تفحّص درباره آن جهت فهميدن ماهيّت آن لازم است؟ يا بدون مشاهده مى تواند بگويد انشاءاللّه پاك است و غسل ندارد؟
جواب : اگر با مختصر بررسى روشن مى شود بايد بررسى كند و الّا لازم نيست.
[ 87 ]
كارهايى كه بر جُنب حرام است
تذكّر: مشروح كارهايى كه بر جنب حرام است در بحث محرّمات زن حائض گذشت; بدين جهت از تكرار آن صرفنظر مى كنيم.
كارهايى كه بر جُنب مكروه است
مسأله 248: شايسته است جُنب چند چيز را ترك كند:
1 و 2ـ خوردن و آشاميدن; ولى اگر وضو بگيرد مكروه نيست.
3ـ خواندن بيشتر از هفت آيه قرآن، حتّى از سوره هايى كه سجده واجب ندارد.
4ـ تماسّ بدن با جلد، حاشيه و فاصله سطور (و خطهاى) قرآن مجيد و همراه داشتن آن.
5ـ خوابيدن بدون وضو.
6ـ رنگ كردن موها به حنا و مانند آن.
7ـ ماليدن روغن و انواع كرمها به بدن.
8ـ جماع كردن بعد از محتلم شدن.(1)
سؤال 249: آيا كاركردن (مثل پخت و پز يا شيردادن بچّه) قبل از غسل جنابت كراهت دارد؟
جواب : امور مزبور كراهتى ندارد، هر چند بهتر است انسان درهمه حال با طهارت باشد.
سؤال 250: آيا نوشتن آيات قرآن و اسماء متبركّه براى زن حائض يا جنب حرام است؟
جواب : اگر آن را لمس نكند حرام نيست، ولى بعيد نيست مكروه باشد.
سؤال 251: در رساله توضيح المسائل فرموده ايد: «خوردن و آشاميدن براى جنب
1. يعنى اگر در خواب و مانند آن بى اختيار منى از او خارج شود و محتلم گردد مكروه است قبل از غسل جنابت با همسر خود آميزش كند، امّا آميزش با همسر براى بار دوم حتّى قبل از غسل كراهت ندارد.
[ 88 ]
مكروه است» آيا منظور خوردن و آشاميدن مفصّل مثل شام و ناهار است، يا خوردن و آشاميدنهاى مختصر مثل نوشيدن آب و چاى، خوردن قرص و دارو و حتّى چشيدن مزّه غذا به هنگام آشپزى را هم شامل مى شود؟
جواب : خوردن و آشاميدنهاى جزئى مانند چشيدن غذا و امثال آن را شامل نمى شود.
سؤال 252: با توجّه به اين كه قرائت بيش از هفت آيه براى جنب و حائض مكروه است، آيا ترك اين كار بهتر است، يا منظور اين است كه ثواب آن نسبت به زمانى كه پاك است كمتر مى باشد؟
جواب : يعنى ثواب آن كمتر است.
سؤال 253: آيا آرايش كردن براى همسر در حال جنابت كراهت دارد؟
جواب : اشكالى ندارد، مگر اينكه سبب انجام كار خلافى شود.
احكام جنابت
مسأله 254: مستحّب است بعد از بيرون آمدن منى بول كند تا ذرّات باقيمانده خارج شود و اگر نكند و بعد از غسل رطوبتى از او بيرون آيد كه نداند منى است يا رطوبت ديگر، حكم منى دارد و بايد دوباره غسل كند.
سؤال 255: آيا استبراء از منى، همانند استبراء از بول، مخصوص آقايان است، يا شامل خانمها نيز مى شود؟ و به تعبير ديگر آيا استبراء از منى براى زنان مستحب است؟
جواب : احتياط مستحب آن است كه زنان نيز بوسيله بول كردن قبل از غسل استبراء كنند.
سؤال 256: آيا زن پس از نزديكى با شوهر و قبل از غسل بايد صبر كند تا منى شوهر از او خارج شود؟ و اگر فوراً غسل كند و پس از غسل آب يا رطوبت مشكوكى از او خارج شود، تكليفش چيست؟
[ 89 ]
جواب : غسل ندارد; ولى اگر يقيناً منى است بايد خود را آب بكشد.
سؤال 257: متأسّفانه برخى از دختران دست به خود ارضائى مى زنند و با حال جنابت و بدون انجام غسل، نماز مى خوانند و روزه مى گيرند و ساير كارهايى كه نياز به غسل جنابت دارد را بدون غسل انجام مى دهند. لطفاً بفرمائيد:
اوّلا: خود ارضايى چه حكمى دارد و آثار آن چيست؟
ثانياً: عبادتهايى كه به شكل فوق انجام شده چه حكمى دارد؟
جواب : خودارضايى بدون شك حرام است(1) و اگر كسى به آن دست بزند و در همان حال رطوبتى از او خارج شود واجب است براى نماز و روزه خود غسل كند و اگر غسل نكرده بايد اعمال خود را قضا كند.
سؤال 258: اگر نعوذ باللّه به دختر يا پسرى در كودكى تجاوز شده باشد و پس از رسيدن به سنّ تكليف متوجّه وجوب غسل نباشد، تكليف مدّتى كه با اين حال نماز خوانده و روزه گرفته چيست؟
جواب : در صورتى كه دخول حاصل نشده، يا مشكوك باشد، تكليفى ندارد و اگر يقين به دخول داشته باشد فقط بايد نمازهاى خود را اعاده كند.
سؤال 259: اينجانب دختر 16 ساله اى هستم، مى خواستم نظر حضرتعالى را در مورد كوتاه نمودن موهاى زائد بدن قبل از ازدواج جويا شوم; زيرا مادرم من را از اين كار منع مى كند، ولى دبيران دينى و قرآن در مدرسه همواره به كوتاه نمودن موهاى زائد سفارش مى كنند و مى گويند: «بلند بودن اين موها باعث باطل شدن غسل مى گردد» حال وظيفه من چيست؟
جواب : كوتاه كردن موهاى زائد بدن نه تنها اشكالى ندارد، بلكه كار خوبى است; ولى بودن و نبودن آن ضررى براى غسل ندارد، امّا در مواردى كه متعارف است دوشيزه ها موهاى زائد را از بين نمى برند (مانند اصلاح ابرو و صورت) بهتر است مراعات عرف و عادت را بكنند.
1. مشروح مباحث مربوط به اين موضوع و آثار زيانبار آن و راههاى نجات از اين بيمارى بزرگ را در كتاب «مشكلات جنسى جوانان» مطالعه فرمائيد.
[ 90 ]
[ 91 ]
9
غسل مسّ ميّت
مسأله 260: هر گاه بچّه چهار ماهه اى يا بيشتر مرده به دنيا بيايد، مادر او بنابر احتياط واجب بايد غسل مسّ ميّت كند.
سؤال 261: مادرى در شكم خود جنين مرده اى دارد، آيا لازم است جهت
انجام فريضه نماز، غسل مسّ ميّت انجام دهد؟ و در صورت لزوم، چون تماسّ با اين جنين ميّت دائمى است، آيا بايد براى هر نماز غسلى بجا آورد، يا يك غسل تا خارج شدن جنين كفايت مى كند؟ آيا در اين مسأله تفاوتى ميان جنين كامل و ناقص مى باشد؟
جواب : در هيچ يك از اين دو حالت غسل مسّ ميّت بر او لازم نيست.
سؤال 262: خانمى پدرمرحومش را قبل از غسل ميّت و بعد از سرد شدن
بدنش بوسيده و سپس قبل از انجام غسل مسّ ميّت دختر بچّه اش را نيز
بوسيده است، آيا غسل مسّ ميّت بر دخترش، كه با واسطه با ميّت تماس داشته،
نيز لازم است؟
جواب : غسل مسّ ميّت بر آن دختر واجب نيست.
[ 92 ]
غسلهاى مستحب
مسأله 263: غسلهاى مستحب در شرع مقدّس اسلام بسيار فراوان است، يكى از آنها غسل زنى است كه براى غير شوهرش (ساير مردان) بوى خوش استعمال كرده است; غسل بر چنين زنى مستحب است.(1)
1. در روايتى مى خوانيم: «هر زنى كه براى غير شوهرش بوى خوش استفاده كند هيچ نمازى از او پذيرفته نمى شود، تا اين كه مانند غسل جنابت، غسل كند (يعنى برايش حالتى پيدا خواهد شد كه براى بر طرف شدن آن همانند جنابت، نياز به غسل دارد). «عروة الوثقى، فصل فى الاغسال المستحبّه».
[ 93 ]
10 برخى از احكام غسل
سؤال 264: آيا كيفيّت غسل زنان با مردان متفاوت است، يا تفاوتى ندارد؟
جواب : تفاوتى ندارد.
سؤال 265: خالكوبى براى خانمها چه حكمى دارد؟ آيا ضررى به غسل و وضوى آنها مى زند؟
جواب : هرگاه ضرر خاصّى نداشته باشد و عكسهاى موجب فساد اخلاق در آن نباشد، جايز است. و در هر حال براى غسل و وضو مشكلى ايجاد نمى كند.
سؤال 266: خانمى 35 سال است كه تمام غسلهايش را به شكل زير انجام داده است: «اوّل سمت راست بدن، سپس سمت چپ بدن و در مرحله آخر سر و گردن را مى شسته است» و با همين وضع حج رفته و نماز خوانده و روزه گرفته است، اكنون چه وظيفه اى دارد؟
جواب : احتياط آن است كه نمازهاى خود را تدريجاً و بطورى كه به زحمت نيفتد قضا كند، ولى روزه او صحيح است و در مورد حج بايد طوافها و نماز طوافها و احتياطاً سعى و تقصير را اعاده كند و اگر خودش قادر به انجام اين كار نيست از كسانى كه به حج يا عمره مشرّف مى شوند بخواهد تا به نيابت او تمام اين اعمال را بجا آورند.
سؤال 267: خانمهايى كه گوش خود را براى گوشواره سوراخ مى كنند، ولى فعلا
[ 94 ]
گوشواره اى ندارند، آيا لازم است به هنگام غسل آب به داخل سوراخ ايجاد شده برسانند؟ برخى سعى مى كنند با چوب كبريت و مانند آن آب به آن برسانند.
جواب : هرگاه دست به آن بكشند آن مقدارى كه آب به آن مى رسد كافى است.
سؤال 268: آيا رنگ مو، مش، لاك، ابروهاى مصنوعى، فرمژه و مانند آن، براى غسل خانمها ضرر دارد و مانع محسوب مى شود؟
جواب : هرگاه آب به پوست بدن و موها برسد كافى است.
سؤال 269: برخى از عروس خانمها براى اين كه آرايش آنها خراب نشود از غسل كردن و وضو گرفتن و در نتيجه نماز خواندن در شب اوّل عروسى خوددارى مى كنند، آيا اين مسأله عذر شرعى محسوب مى شود؟
جواب : اين عذر كافى نيست.
سؤال 270: متأسّفانه شوهرم اهل پرداخت وجوهات شرعيّه نيست و از آن بدتر رباخوار است و در نتيجه پول آب و برق و ساير مخارج منزل را از درآمدهاى حاصل از ربا مى پردازد، آيا غسل و وضوى ما با اين وضعيّت صحيح است؟ اگر صحيح نيست وظيفه ما چيست؟
جواب : خمس اموالى را كه در آن تصرّف مى كنيد به ذمّه بگيريد و هر زمان توانايى پيدا كرديد بپردازيد و در مورد اموال آلوده به ربا، چنانچه مقدار آن را نمى دانيد و صاحبش را نمى شناسيد براى آن هم خمس را بر ذمّه بگيريد و هر موقع توانايى پيدا كرديد بپردازيد، در اين صورت اعمال شما صحيح و تصرّفات شما جايز مى باشد.
[ 95 ]
11 احكام مردگان
مقدّمه:
«مرگ» از جمله قوانين جهان طبيعت است كه هيچ استثنائى ندارد! و به تعبير زيباى قرآن مجيد «همه موجودات طعم آن را خواهند چشيد» جالب اين كه آيه فوق، سه بار در قرآن مجيد تكرار شده است.(1)
و از سوى ديگر يكى از پر تجربه ترين امور زندگى هر انسانى همين «مرگ» است; چرا كه از نزديك، مرگ عزيزان خويش را مشاهده مى كند و با دست خود آنان را كفن نموده، سپس دفن مى كند; ولى افسوس كه بسيارى از انسانها در عمل مرگ را براى همسايه مى دانند و مردگان را مسافرانى مى پندارند كه چند صباحى ديگر باز خواهند گشت! و اين علّتى جز غفلت، كه عامل بسيارى از مشكلات مادّى و معنوى است، ندارد.
مطالعه احكام مربوط به مردگان يكى از راههاى زدودن پرده غفلت است، به بخشى از اين احكام توجّه فرمائيد:
مسأله 271: حضور زن حائض در نزد «محتضر» (يعنى كسى كه در حال جان دادن است) و نيز تنها گذاشتن زنها نزد او را، از مكروهات شمرده اند.
1. سوره آل عمران، آيه 185; سوره انبياء، آيه 35; سوره عنكبوت، آيه 57.
[ 96 ]
مسأله 272: اگر ميّت زن حامله باشد و هنوز بچّه در شكم او زنده است و يا احتمال زنده بودن او را بدهند، بايد پهلوى چپ او را بشكافند و طفل را بيرون آورند، سپس پهلو را بدوزند و چنانچه دسترسى به اهل اطّلاع بوده باشد اين كار را زير نظر آنها انجام دهند.
| | |
