جبر تاريخ كلمهای است مركب از دو جزء : جبر ، تاريخ . جبر يعنی حتميت و اجتناب ناپذيری و به اصطلاح فلاسفه : ضرورت و وجوب. وقتی كه مثلا میگوييم ( 5 5 ) ضرورتا و جبرا مساوی با 25 است يعنی حتماچنين است و خلاف آن ناممكن است . بديهی است كه جبر در اين اصطلاح كهمفهومی فلسفی است غير از جبر به مفهوم حقوقی و فقهی و عرفی است كه بهمعنی اكراه و اعمال زور است . ( 5 5 ) به حكم طبيعت ذاتی خود مساوی 25است نه به حكم يك قوه جبريه و با اعمال زور . اما تاريخ : تاريخ يعنی مجموعه حوادثی كه سرگذشت بشر را تشكيل میدهد .سرگذشت بشر جريانی طی میكند و نيروهايی در كار است كه آن را میگرداند واداره مینمايد . همچنانكه يك چرخ دستی يا يك كارخانه با نيروی دست يابخار میگردد ، تاريخ نيز با عوامل و نيروهايی میگردد و دور میزند و بالامیرود . |