کتابخانه الکترونيکي انهار

اگر عصبانى شد سكوت كن.

مرد در خارج منزل با صدها مشكل و گرفتارى مواجه ميشود،باافراد مختلف سر و كار پيداميكند،آنگاه با افكار پريشان و اعصاب خسته‏وارد منزل ميگردد،چنين شخصى اگر باكوچكترين حادثه ناگوارى‏برخورد كند عصبانى ميشود،در آن حال ممكن است از خود بيخودشده به‏زن و فرزندانش توهين كند.خانمى كه فهميده و با هوش باشد گرفتاريها ومشكلاتشوهرش را در نظر مجسم نموده به حال زار او ترحم ميكند، دندان بر سر جگر گذاشته درمقابل عصبانيتها و داد و فريادهاى او سكوت‏ميكند.وقتى مرد عكس العملى نديد به زودى ازعصبانيت مى‏افتد.و ازكردار خويش پشيمان ميشود.بلكه در صدد عذرخواهى و تلافى برميآيد.

ساعتى بعد كدورتها رفع شده زن و شوهر به حالت اول باز ميگردند.باهمان مهر و صفاىسابق بلكه زيادتر به زندگى ادامه ميدهند.

اما اگر خانم موقعيت‏حساس و خطرناك شوهرش را درك نكرد ودر مقابل عصبانيت اوعكس العمل نشان داد،جوابش را داد،داد زد،جيغ‏كشيد،دشنام داد،نفرين كرد،در اينصورتآتش خشم مرد شعله‏ور ميگردد.

از خود بيخود شده درجه فحش و ناسزاگويى را بالا ميبرد.كم كم زن و مردمانند دو گرگدرنده به جان هم مى‏افتند.ممكن است در اثر يك حادثه‏جزئى طلاق و جدايى بميان آيد،وكانون گرم خانوادگى از هم بپاشد،بسيارى از طلاقها در اثر همين حوادث كوچك بوجودآمده است،حتى‏ممكن است مرد در اثر شدت عصبانيت كه خودش يك نوع جنون است‏مانندكوه آتش‏فشان يك دفعه منفجر گردد و جنايت و قتل فجيعى ببارآورد.به داستان زير توجهفرماييد:

«مردى...خود و همسر و نادختريش را با گلوله كشت،زندگى اين‏زن و شوهر از همان آغاززناشويى با اختلاف و تلخ كامى توام بود.هربامداد و شامگاه به علت عدم توافق و همآهنگى بهمشاجره ميپرداختند.

شوهر كه خسته از سر كار به خانه آمده بود،اعصابش ناراحت‏بود.

مشاجره بينشان شروع شد.مرد همسرش را كتك زد.زن ميخواست‏به‏كلانترى برود كه مرد باگلوله،خود و او و نادختريش را كشت‏».⁽¹⁾

آيا بهتر نيست‏خانم در اين موقع،موقعيت‏خطرناك و حساس‏شوهرش را در نظر بگيرد وچند دقيقه دندان بر سر جگر بگذارد وعكس العملى از خويش نشان ندهد؟و بدينوسيله ازانحلال پيمان مقدس‏ازدواج و خطرات احتمالى و قتل و جنايت جلوگيرى كند؟

آيا سكوت چند دقيقه مشكل‏تر است‏يا تن دادن به اين همه نتائج وآثار تلخ؟!مبادا خيال كنيدما ميخواهيم بدينوسيله از مرد دفاع كنيم و او رابى‏تقصير معرفى نماييم.نه هرگز چنينقصدى نداريم.البته مرد هم تقصيردارد.نبايد دق و دل ديگران را به سر خانواده بيگناهشخالى كند-دربخش آينده در اين باره بحث‏خواهد شد-بلكه منظور اين است:اكنون كه‏مردنتوانسته اعصابش را كنترل كند و با جهت‏يا بى‏جهت عصبانى شده‏همسرش بايد با عقل وفراست موقعيت‏خطرناك او را درك كند و براى‏حفظ كانون مقدس زناشويى و جلوگيرى ازخطرات احتمالى،فداكارى‏نموده دندان بر سر جگر بگذارد و سكوت اختيار كند.

معمولا خانمها چنين فكر ميكنند:اگر در مقابل خشم شوهرم‏سكوت كنم احترام ووقعيت‏خودم را از دست ميدهم و خوار و خفيف‏ميشوم.در صورتيكه قضيه كاملا بر عكساست.اگر مرد در حال عصبانيت‏همسرش را مورد توهين و دشنام قرار داد و از او عكس العملىنديد بعدا به‏طور حتم پشيمان خواهد شد.سكوت او را يك نوع فداكارى و ادب‏زندگىميشمارد،و علاقه‏اش چند برابر خواهد شد.در حال عادى فكرميكند كه با اينكه به همسرمتوهين كردم و ميتوانست پاسخ دهد ليكن‏بردبارى نمود و سكوت اختيار كرد معلوم ميشودزن فهميده و دانايى است،به من و زندگى علاقه‏مند است. در اينصورت يقينا از كردار خويشپشيمان خواهد شد.اگرهمسرش را مقصر بداند عفوش ميكند و اگر بيخود عصبانى شدهدرمحكمه وجدان محكوم ميگردد و عذرخواهى مينمايد.پس چنين زن‏فداكارى نه تنهاكوچك نميشود بلكه شخصيت و بزرگى او براى شوهرش‏و ديگران باثبات خواهد رسيد.

پيغمبر اسلام فرمود:«هر زنيكه در مقابل بد اخلاقى‏هاى شوهرش‏بردبارى كند خدا ثوابآسيه دختر«مزاحم‏»را به وى عطا خواهد كرد»⁽²⁾.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:«بهترين زنان شما زنى است‏كه هر گاه شوهرش راخشمناك ديد بگويد:در مقابل خواسته‏هاى تو تسليم‏هستم.تا از من راضى نشوى خواب بهچشمم نخواهد رفت‏»⁽³⁾.

رسول خدا فرمود:«عفو و بخشش عزت و بزرگى صاحبش رازيادتر ميكند.عفو داشته باشيد تاخدا شما را عزيز گرداند»⁽⁴⁾.

سرگرميهاى مرد

بعضى از مردها دوست دارند در خانه اشتغالات و سرگرميهاى‏مخصوصى داشته باشند،ياانواع تمبرها را جمع‏آورى ميكنند.يا عكسهاى‏مختلف را جمع‏آورى ميكنند،يا نمونه خطها وامضاها را تهيه مينمايند،ياكتابهاى خطى و چاپى را جمع ميكنند،يا به پرورش حيوانات ازقبيل مرغ‏و بلبل و قنارى ابراز علاقه ميكنند،يا به نقاشى و كارهاى هنرى مى‏پردازند،يا بهگلكارى علاقه نشان ميدهند،يا به خواندن كتاب و مجلات‏مشغول ميشوند.

اين قبيل سرگرميها را ميتوان از بهترين تفريحات سالم شمرد.نه‏تنها ضررى ندارند بلكهمنافعى هم در بر دارند.مرد را به خانه مانوس وعلاقه‏مند مى‏سازند،نگرانيهاى روحى وخستگيهاى اعصاب را برطرف‏ميسازند،بيكارى و فراغت غم و غصه توليد ميكند،و اشتغال بهكار يكى‏از طرق معالجه بيماران روانى بشمار ميرود.كسانيكه هميشه مشغولياتى‏داشتهباشند كمتر به ضعف اعصاب و بيماريهاى روانى مبتلا ميشوند،چون‏به خانه علاقه‏مندهستند و اشتغالات دائمى دارند از ولگردى در خيابانها وآلوده شدن به عادتهاى خطرناك و پانهادن به مراكز فساد تا حدى‏مصونيت دارند.

بنابراين،خانمها بايد اين قبيل اشتغالات را محترم بشمارند،مردرا مورد تحقير و سرزنش قرارندهند و كارهايش را احمقانه و بيفائده‏نشمارند،بلكه تشويقش كنند،و در موارد لازم با اوهمكارى نمايند.

خانه‏دارى

خانه محيط كوچكى بيش نيست ليكن نعمت‏بسيار گرانبهايى‏است.وقتى مرد از كارهاىروزانه و سر و صداهاى خارج خسته شد به‏خانه پناه ميبرد،وقتى از كشمكشها و تزاحمات وناملايمات زندگى بتنگ‏آمد براى استراحت‏به خانه ميرود،حتى وقتى از گردش و تفريح همخسته‏شد بدانجا پناه ميبرد،آرى خانه بهترين آسايشگاهى است كه انسان‏مى‏تواند بدون هيچقيد و بندى در آنجا استراحت نمايد،جاى انس و مودت،صفا و صميميت،آرامش و استراحتاست،پرورشگاه مردان وزنان با فضيلت است.كارخانه شخصيت‏سازى و كلاس تعليم وتربيت‏كودكان است،اجتماع كوچكى است كه اجتماع بزرگ انسانها را بوجودمى‏آورد،ترقى وتنزل و صلاح و فساد اجتماع بزرگ مربوط به همين‏اجتماع كوچك است،اجتماع كوچكخانوادگى با اينكه جزء اجتماع‏بزرگ محسوب ميشود.در عين حال،از يك نوع استقلالداخلى‏برخوردار است،بدين جهت اصلاح اجتماع را بايد از اصلاح خانواده‏هاشروع كرد.

اداره اين پايگاه حساس زندگى و كلاس تعليم و تربيت اجتماعى به‏عهده بانوان است.يعنىترقى و تنزل و صلاح و فساد اجتماع در اختياربانوان و به اراده آنهاست،بنابراين،خانه‏دارىشغل بسيار آبرومند وپر افتخارى است.

كسانيكه محيط خانه را كوچك مى‏شمارند و از شغل شريف‏خانه‏دارى عار دارند به حقيقتمعناى خانه‏دارى و ارزش آن پى نبرده‏اند.

يك خانم خانه‏دار بايد افتخار كند كه در يك چنين پست‏حساسى‏قرار گرفته براى پيشرفت وترقى ملت فداكارى ميكند.

خانمهاى تحصيل كرده نيز در اين ميان مسؤوليت‏بيشترى دارند،بايد براى ديگران سرمشقزندگى باشند و عملا به آنها درس خانه‏دارى وشوهردارى بياموزند،بايد عملا اثبات كنند كه باسواد بودن نه تنها به‏خانه‏دارى و شوهردارى لطمه نمى‏زند بلكه راه و رسم زندگى را به آنهايادميدهد.

يك خانم تحصيل كرده بايد زندگى را با بهترين وجه اداره كند و به شغل شريف خانه‏دارىافتخار نمايد و بدين وسيله لياقت و برترى‏خانمهاى تحصيل كرده را اثبات كند،نه آنكه به عذربا سواد بودن دست‏به‏سياه و سفيد نگذارد و بدينوسيله بانوان با سواد را بدنام گرداند،درس‏خواندن براى بيكار گشتن و زير بار مسؤوليت نرفتن نيست‏بلكه براى‏كدبانو شدن ودرس زندگى آموختن است.به داستان زير توجه فرماييد:

«مردى كه با دختر ديپلمه‏اى ازدواج نموده بود در دادگاه گفت:

همسرم در خانه دست‏به سياه و سفيد نميگذارد و هر بار كه باو اعتراض‏ميكنم ميگويد:ظرفشويى و رختشوئى و بچه‏دارى كار يك زن ديپلمه‏نيست.اگر از رفتار من ناراحت هستىطلاقم بده و با يك كلفت ازدواج‏كن.گفت:پريشب عده‏اى از آشنايان و اقوام همسر ديپلمه‏ام رابه شام‏دعوت نمودم.موقع شام سفره را پهن كردم و ديپلم قاب گرفته همسرم را درسفرهنهادم و گفتم:ببخشيد شام ناقابلى است كه خانم حقير هر شب بخوردبنده ميدهد.صلاحديدم از شما هم بدينوسيله پذيرايى كنم⁽⁵⁾».

به هر حال،خانه‏دارى و كدبانوگرى شغل شريف و آبرومندى است‏كه مراتب لياقت وهنرنمايى بانوان را باثبات ميرساند.بد نيست در اين‏باره قضاوت خود بانوان تحصيل كرده رابشنويد:

خانم...عقيده داشت:كدبانوى واقعى زنى است كه سازگار باشد واز نظر مادى اهل افراط وتفريط نباشد.يك زن كدبانو موقعى مى‏تواندبگويد كه داراى صفت‏خاص يك كدبانو است كهاز وضع درآمد شوهر ووضع خانوادگى خود اطلاع كامل داشته باشد.به نظر من يك زن ادارىهم‏ميتواند كدبانوى خوبى باشد».

خانم فريده نوروز شميرانى ليسانسيه ميگفت:كدبانو بايد علاوه براينكه به امور خانه واردباشد همراه خوبى براى همسرش،مادر خوبى‏براى فرزندانش و مهماندار خوبى براى خانه‏اشباشد.

خانم دكتر محترم فصيحى پزشك اطفال ميگفت:به نظر من‏كدبانوى واقعى كسى است كهكار ادارى نداشته باشد.زيرا در كشور ماسرويسهاى ادارى از نظر وضع غذا و كمبود مهدكودك و غيره نمى‏تواندنياز كارمندان را برآورده سازد.يك مادر كارمند نگران اينست كهغذاى‏شوهرش دير شده يا كودكش تنها مانده است.

خانم صغرى يكتا ناظمه فنى دانشكده پزشكى ميگفت:زن كدبانو بابودجه كم ميتواندخانه‏اى تميز و آراسته داشته باشد.با شوهرش در غم وشادى شريك باشد.از حال روحى واجتماعى شوهرش غافل نباشد.

خانم ايران نعيمى ميگفت:كدبانو زنى است كه از تفريحات‏غير ضرورى بكاهد و هدفش بهتركردن وضع خانه باشد و از تنظيم بودجه‏خانوادگى اطلاع داشته باشد.⁽⁶⁾

نظافت

يكى از وظائف مهم خانه‏دارى تميز كردن منزل و اسباب و لوازم‏زندگى است.نظافت‏بهبهداشت و حفظ سلامتى اهل خانه كمك ميكند وجلو بسيارى از بيماريها را ميگيرد.زندگىكردن در خانه تميز مسرت‏بخش‏و دل‏پذير است،مرد را به سوى منزل متمايل ميسازد،اسبابآبرو وسربلندى خانواده است،بدين جهت رسول خدا فرمود:«دين بر نظافت پايه‏گذارى شدهاست.»⁽⁷⁾

باز هم رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:«اسلام نظيف است،شما هم در پاكيزگى كوششكنيد،زيرا فقط پاكيزگان داخل بهشت‏ميشوند.⁽⁸⁾»

خانه را هميشه تميز نگهداريد،روزى يك مرتبه جارو و گردگيرى‏كنيد،در طول شبانه‏روز اگرجايى كثيف شد فورا تميزش كنيد و نظافت‏آنرا براى موقع معين جارو كردن نگذاريد،در وديوار و سقف اتاقها راگردگيرى كنيد،تار عنكبوتها را بگيريد،ميز و مبل و صندلى و سايراثاث‏خانه را گردگيرى كنيد،شيشه‏هاى در و پنجره را تميز كنيد،زباله وخاكروبه‏ها را درظرف سرپوشيده‏اى بريزيد و از حدود اتاقها و آشپزخانه‏دور گردانيد مبادا غذاهاى شما راآلوده گرداند،زود بزود آنرا خالى كنيدمبادا متعفن گردد و توليد ميكرب كند،كثافت وخاكروبه‏ها را در كوچه ودرب خانه نريزيد زيرا به بهداشت عمومى لطمه ميزند به علاوهتوليدميكرب مى‏كند و چه بسا به وسيله باد و مگس بشما منتقل شود و سلامت‏خودتان را درمعرض خطر قرار دهد،تا ميتوانيد نگذاريد بچه‏ها در باغچه‏يا كنار حياط بول كنند و اگر ازجهت ناچارى آنها را در گوشه‏اى از حياطمى‏نشانيد فورا آنجا را تميز و با آب بشوييد تا بد بو ومحل نشو و نماى‏ميكربها نگردد،به طور كلى سعى كنيد هيچ نقطه‏اى از منزل شمامحل‏كثافت و توليد ميكرب واقع نشود.

ظرفهاى كثيف و چرب را روى هم نريزيد بلكه هر چه زودتر آنها را بشوييد،زيرا اگر نشستهروى هم بماند ممكن است توليد ميكرب كنند وسلامت‏شما را به خطر بيندازند،ظرفها را باآب تميز دست نخورده بشوييدو اگر با آب راكد يا حوض مى‏شوييد بعدا آب پاكيزه روى آنهابريزيد زيراممكن است آب حوض در اثر ماندن آلوده شده باشد و به سلامت‏شما لطمه‏بزند،بعد از شستن در جاى محفوظى بگذاريد يا پارچه تميزى روى آنهابيندازيد،لباسهاى كثيفمخصوصا كهنه بچه‏ها را از حدود اتاقها وآشپزخانه دور كنيد و در جاى محفوظى نگهداريد تامگسها كه حامل انواع‏ميكرب هستند در آنجا اجتماع نكنند،و زود بزود آنها را بشوييد.

لباسهاى خودتان و فرزندانتان هميشه نظيف و پاكيزه باشدمخصوصا لباسهاى زيرپوش كههميشه با بدن تماس دارند.

گوشت و حبوبات و ساير پختنيها را قبل از طبخ خوب بشوييد،مخصوصا سبزيجات راچندين مرتبه با دقت‏بشوييد،زيرا ممكن است‏به‏ميكرب و تخم انگل آلوده باشد و بهلامت‏شما لطمه بزند.

ميوه‏ها را قبل از خوردن تميز بشوييد چون اكثر آنها سمپاشى‏ميشوند و امكان دارد سمومآنها به شما سرايت كند،ممكن است اثر فورى‏نداشته باشند ليكن بدون شك بى‏تاثير همنخواهند بود.

قبل از غذا خوردن دستهاى خودتان و اطفالتان را تميز بشوييد،اگر با قاشق و چنگال همغذا ميخوريد،باز هم بهتر است دستتان رابشوييد،مبادا آلوده باشد و به سلامت‏شما لطمهبزند،بعد از صرف غذادست و دهانتان را بشوييد،دندان‏ها را خلال كنيد زيرا ممكن استاجزاءغذا گوشه و كنار دهان و لابلاى دندانها بماند و توليد ميكرب نمايد.

اگر بتوانيد بعد از صرف هر غذا دندانها را مسواك كنيد بسيار خوب است ليكن اگر برايتانميسر نيست اقلا شبها قبل از خواب مسواك‏را از دست ندهيد.بدينوسيله هم دندانهايتان رااز خطر پوسيدگى و فسادنجات ميدهيد هم به سلامتى خودتان كمك شايانى مينماييد.

ناخنهايتان را اقلا هفته‏اى يكبار كوتاه كنيد،زيرا وقتى ناخن بلندشد محل نشو و نماىميكربها ميشود و سلامتى شما را جدا در معرض خطرقرار ميدهد،اگر بتوانيد يك روز درميان براى شستشو به حمام برويدبسيار مهم است ليكن اگر نمى‏توانيد اقلا هفته‏اى يكبار راترك نكنيد.

موهاى زير بغل و ساير مواضع را به وسيله دارو و يا تراشيدن‏برطرف سازيد زيرا ممكن استانواع ميكربها در آنجا توليد و تكثيرنمايند و به سلامتى شما لطمه بزنند.

خوردنيها را در دسترس مگسها قرار ندهيد زيرا ممكن است آنهارا آلوده سازند.

شارع مقدس اسلام درباره نظافت‏سفارشهاى زيادى نموده كه به‏پاره‏اى از آنها از باب نمونهاشاره ميشود:

امام صادق عليه السلام فرمود:«خدا زيبا بودن و زينت كردن رادوست دارد.و تظاهر به ندارىو فقر را مكروه دارد.دوست دارد آثارنعمتهايش را بر بنده‏اش ببيند.لباسش نظيف و پاكيزهباشد،بوى خوش‏استعمال كند.خانه‏اش را زينت نمايد.خانه و اطرافش را جاروب كند.قبل‏ازغروب چراغ را روشن كند.زيرا اين عمل فقر را از خانه دور ميكند وروزى را زياد ميگرداند⁽⁹⁾».

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:«آدم كثيف بد بنده‏اى است‏»⁽¹⁰⁾.

حضرت على عليه السلام فرمود:«تارهاى عنكبوت را ازخانه‏هايتان بگيريد زيرا ترك كردن آنهاباعث ندارى ميشود»⁽¹¹⁾.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:«خاكروبه‏ها را شب در خانه‏نگذاريد بماند زيرا جايگاهشيطان ميشود»⁽¹²⁾.

پيغمبر اسلام فرمود:«خاكروبه‏ها را پشت درب منزل نريزيد زيراجايگاه شيطان ميشود»⁽¹³⁾.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:«لباس انسان بايد هميشه‏پاكيزه و تميز باشد»⁽¹⁴⁾.

پيغمبر اكرم فرمود:«دستمال چرب را در خانه نيندازيد زيرا جايگاه‏شيطان ميشود»⁽¹⁵⁾.

حضرت صادق عليه السلام فرمود:«شستن ظرفها و تميز كردن‏اطراف خانه روزى را زيادميكند»⁽¹⁶⁾.

حضرت صادق عليه السلام فرمود:«ظرفها را بدون روپوش‏نگذاريد زيرا شيطان آب دهن درآنها انداخته از آنها استفاده ميكند»⁽¹⁷⁾.

حضرت صادق عليه السلام فرمود:«ميوه‏ها داراى سمومى هستند.

آنها را خوب بشوييد آنگاه ميل كنيد»⁽¹⁸⁾.

حضرت كاظم عليه السلام فرمود:«يك روز در ميان،به حمام رفتن‏انسان را فربه ميكند»⁽¹⁹⁾.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:«اگر بر امتم دشوار نميشدواجب ميكردم در موقع هروضويى مسواك كنند»⁽²⁰⁾.

حضرت صادق عليه السلام فرمود:«ناخن گرفتن در روز جمعه ازبيمارى جذام و جنون وپيسى و كورى جلوگيرى ميكند»⁽²¹⁾.

روايت‏شده كه:«زير ناخنها خوابگاه شيطان است‏».

حضرت على عليه السلام فرمود:«شستن دستها قبل از غذا و بعد ازآن عمر را زياد ميگرداند واز چركين شدن لباسها مانع ميشود و چشم رانورانى ميگرداند»⁽²²⁾.

پى‏نوشتها:

1-اطلاعات 17 تير ماه 1349.
2-بحار ج 103 ص 247.
3-بحار ج 103 ص 239.
4-بحار ج 71 ص 419
5-اطلاعات 3 آذر ماه 1350.
6-اطلاعات 28 فروردين ماه 1351
7-محجة البيضاء ج 1 ص 166
8مجمع الزوائد ج 5 ص 132
9-بحار ج 79 ص 300
10-بحار ج 76 ص 175
11-شافى ج 1 ص 208
12-بحار ج 76 ص 175
13-بحار ج 76 ص 177
14-شافى ج 1 ص 208
15-شافى ج 1 ص 215
16-بحار ج 76 ص 176
17-بحار ج 76 ص 176
18-شافى ج 2 ص 124
19-شافى ج 1 ص 209
20-شافى ج 1 ص 210
21-شافى ج 1 ص 211
22-شافى ج 2 ص 123