كتاب دوّم: نسخ، نام كاتب و تاريخ كتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف. سوّم نسخ، پنجشنبه 5 محرّم، 1268، پس از اين كتاب 6 برگ در: طريق معرفت قمر در عقرب، اخلاط اربعه، شرف كواكب، ماه در كدام منزل از منازل هشتگانه است، حالات ماه و مطالب متفرقه ديگر آمده. چهارم و پنجم: نسخ و نستعليق، سيد هاشم بن ابوالقاسم، سه‌شنبه، ربيع‌الثانى، 1261، در مدرسه آخوند ملاّ عباس در پايان دو برگ از شرح امثله مير سيد شريف آمده. مجموعه جلد ندارد.

122 گ، سطور مختلف، 5/11×5/16 سم

آقا نجفى 1/55 (سى فصل) و 2/242 (بيست باب) و 2/291 (رساله). ذريعه 24/165 و آقا نجفى 7/54 (نصاب)

مجموعه

1ـ الدّرّة النجفيّة (1 پ ـ 85 پ)

(فقه ـ عربى)

از : سيد محمّد مهدى ابن مرتضى بحرالعلوم (1212)

ارجوزه‌ايست در فقه كه فقط كتاب طهارت و صلواة تا نماز طواف را بنظم كشيده، و شروع در نظم آن بسال 1205 بوده است. ناظم آن را الدّره ناميده، گاهى الدّرّة المنظومه نيز مى‌نامند چنانچه در ذريعه ناميده.

آغاز :

«افتتح المقال بعد البسمله ----- بحمد خير منعم و الشكرله

مصلّياً على نبىّ الرّحمة ----- و آله الأطهار اهل العصمة»

انجام :

«و ادع عقيب الفرض بالمأثور ----- من الدّعاء الموجز المشهور»

2ـ الدّرر البهيّه (86 ر ـ 89 پ)

(اصول ـ عربى)

از : ؟

ارجوزه مختصريست در اصول فقه منسوب به سيد بحرالعلوم، بنا به گفته ذريعه ج 8، ص 92: «معلوم نيست اين نيز منظومه سيد باشد».

آغاز :

«احمده شكرا على نواله ----- مصلّياً على النّبى و آله

و بعد هذى درر بهيّه ----- اصول فقهنا بها محويّه»

انجام :

«و خرق اجماع مركّب كشف ----- عمّا مضى امنع ثمّ اجماع السّلف

نقلاً الينا خبرا عالى السّند ----- ولو طوينا عنه باب العلم سدّ».

نسخ خوب، ابو تراب موسوى، بيستم ربيع‌المولود، سال 1284، جلد تيماج نيلى، ضربى، عناوين شنگرف..

89 گ، 14 س، 5/10×5/17 سم

ذريعه 8/92 (دوّم) و 8/109 و آقا نجفى 7/358 (كتاب اوّل)

مجموعه

1ـ رساله فقهى (1 ر ـ 8 ر)

(فقه ـ فارسى)

از : ؟

بنا به گفته خود مسائلى از رساله حاج سيد محمد باقر رشتى (1260) از مقدمات نماز ـ جز طهارت ـ به طور فشرده نگاشته است. گويا از تحفة‌الأبرار كه در ذريعه 3/403 آمده ـ برگزيده است..

فروع دين، محرمات نماز، واجبات نماز، مبطلات وضو، واجبات غسل، نجاسات، مطهرات و تا آخر شكيات را در بر دارد.

آغاز : «بدانكه فروع دين شش است: اوّل نماز. دوّم روزه. سوّم زكوة. چهارم خمس، پنجم حج. ششم جهاد».

انجام : «امّا بنحويكه زياده و كم را درست نمايد، بنوعيكه در رساله حاج سيد محمد باقر رشتى ـ سلّمه اللّه ـ قلمى شد، و در اين رساله بيان شد».

2ـ مجمع الكلمات (9 پ ـ 48 پ)

(دعاء ـ فارسى)

از : ؟

رساله مختصريست در ادعيه و تعقيبات نماز كه از كتابهاى: اربعين شهيد، نهايه علاّمه، جوامع طبرسى، نفليه شهيد، نهج‌البلاغه سيد رضى و جز آنها فراهم آورده است. عنوان مجمع الكلمات بر فراز صفحه نخستين آمده.

آغاز : «در بيان آنچه سزاوار است گفته شود بعد از نماز واجب، و آن اينست لااله‌الاّاللّه الها واحدا ...».

انجام : «در احوال رجال الغيب; در ايّام ماه رجال‌الغيب در كدام طرفند؟ بيست و نهم در مشرق است، سيّم در شمال است».

3ـ مولود نامه (49 پ ـ 59 ر)

(حديث ـ فارسى)

از : ؟

مختصريست در آفرينش نور رسول گرامى اسلام

(صلى الله عليه وآله وسلم)

و روايات اخلاقى. پس از پايان ـ خطبه عقدنامه و ازدواج به عربى و فارسى به طور مختصر نگاشته شده است.

آغاز : «نبود آدم و عالم كه نور احمد بود *

ز آفرينش عالم غرض محمّد بود».

انجام : «و روزى مى‌دهد او را از جائى بى‌گمان، كه گمان روزى ندارد، چنانچه حق تعالى فرموده: و من يتق‌اللّه ... يعنى هر كه از خدا بترسد».

‌

4ـ تحفه شاهى (61 ر ـ 89 پ)

(تجويد ـ فارسى)

از : عمادالدين على بن على شريف قارى استرابادى (ق 10)

رساله‌ايست در مخارج حروف و قواعد تجويد، و اختلافات قاريان ده گانه در فاتحه و اخلاص در يك مقدمه و دوازده باب و يك خاتمه كه به نام شاه طهماسب صفوى (984) نگاشته است بدين قرار:

باب اوّل: در مخارج حروف.

باب دوّم: در صفات حروف.

باب سوّم: در بعضى از احكام تجويدى.

باب چهارم: در هاء كنايه.

باب پنجم: در مدّ و قصر.

باب ششم: در ادغام.

باب هفتم: در احكام تنوين و نون ساكنه.

باب هشتم: در وقف.

باب نهم: در استعاذه.

باب دهم: در بسمله.

باب يازدهم: در اختلافات قرّاء عشره در سوره فاتحه.

باب دوازدهم: در اختلافات قرّاء عشره در سوره اخلاص.

خاتمه: در لحن.

آغاز : «چنين گويد اضعف عبادالله الهادى ... كه نزد ارباب بصيرت و اصحاب خبرت واضح و لايح و هويدا است».

انجام : «و لحن خفى آنست كه حروف از مخرج ادا نشود ... و قرآن ايشان را لعنت كند، و هذا آخر ما اردنا ذكره، و الحمدللّه على اتمامه، الصّلواة و السلام على رسوله محمّد و آله».

5ـ تنبيه الغافلين ( 90 پ ـ 112 ر)

(اخلاق ـ فارسى)

از : ؟

مختصريست در پند و اندرز از زبان لقمان به فرزندش، و از قول خداى عزّ و جل به بندگان، تحت عناوين خداى عزّ و جل مى‌فرمايد: اى فرزند آدم، كه ظاهرا احاديث قدسى باشد.

برخى از رؤس مطالب به قرار ذيل است:

خداى عزّ و جل مى‌فرمايد كه: اى فرزند آدم! عجب دارم از كسى كه عالم به زبانست و جاهل به دل.

خداى عزّ و جل مى‌فرمايد كه: نيست خدائى به غير از من، و يگانه و بى شريكم، و گواهى مى‌دهد نفس من بر من.

خداى عزّ و جل مى‌فرمايد كه: اى فرزند آدم! هر كس قانع باشد بآنچه از من به آن رسد مستغنى خواهد بود.

خداى عزّ و جل مى‌فرمايد كه: اى فرزند آدم! مباش از آن جماعتى كه توبه را به عقب مى‌اندازند.

عنوان «تنبيه الغافلين» بر فراز صفحه آغازين آمده است.

آغاز : «بسمله، لقمان حكيم پسر خود را وصيت كرده است به اين كلمات كه هر كه اين كلمات را ياد گيرد، و بدان كار كند، خردمند و زيرك گردد».

انجام : «و سخت‌تر باشد عذاب ايشان در روز قيامت از عذاب ديگران، و زياده گردد عذاب ايشان بر بالاى عذاب».

6ـ مباحثة النّفس (114 پ ـ 122 ر)

(عرفان ـ فارسى)

از : ملاّ محمّد طاهر بن محمّد حسين شيرازى قمى (1098)

پند و اندرزهائى كه خطاب به نفس امّاره نموده، او را از عذاب رستاخيز بيم مى‌دهد و از پرداختن به لذّت‌هاى دنيا و لهو و لعب وى را سرزنش مى‌كند، تشويق به عبادت و پرستش و زنهار از معصيت و آلودگى برايش زمزمه مى‌نمايد.

آغاز : «الحمدللّه ربّ العالمين ... چون محتاج به رحمت اللّه قادر، محمّد طاهر ديد كه اكثر (اهل) زمان، در قافله‌گاه جهان رحل اقامت افكنده‌اند».

انجام افتاده : «و از قليل و كثير و از فقير (ظ حقير) و قطمير سؤال نمايند، آيا بكدام پا خواهى ايستاد، و بكدام دل فهم توانى كرد؟».

كتاب اوّل نستعليق، دوّم نسخ و نستعليق، سوّم نسخ، چهارم نستعليق به خط حاج محمّد ابراهيم بن آقا عبدالرّحيم كرمانى، در نيمه روز جمعه، 16 ربيع‌الأوّل، 1256، پس از اين كتاب سه صفحه در انواع وقف به نظم و رموز وقف، و وكالتنامه طلاق به نثر آمده است.

كتاب پنجم و ششم نستعليق، پيش از ششم: رجز جناب سيّدالشّهدا

(عليه السلام)

در كربلا، مدّت عمر و امامت و تاريخ شهادت امامان

(عليهم السلام)

را از خواجه نصير طوسى آورده. متفرقاتى در سه بخش، 1ـ (122 ر ـ 169 ر) مسافرت حضرت اميرمؤمنان و امام حسن و امام حسين

(عليهم السلام)

و سلمان و ... به وسيله ابر كه ظاهرا ترجمه حديث غمامه باشد حديث سلمان و سخن گفتن مرده‌اى با وى در قبرستان، وصيت نامه حاج محمد ابراهيم بن آقا عبدالرّحيم بن حاج پير محمّد به فرزندان: غلامرضا و ميرزا عبدالرّحيم در بيست و دوّم ربيع‌الاول 1258 در حاشيه كتاب و احاديث و روايات متفرقه ديگر.

بخش 2ـ (170 ر ـ 206 ر) نماز جعفر طيّار، ثواب الحمد، صفات زن و شوهر، روز محشر، صفات بهشت، دوزخ، كُشتى گرفتن پيغمبر

(صلى الله عليه وآله وسلم)

با ابوجهل.

بخش 3ـ (207 ر ـ 311 ر) اشعارى در ستايش پروردگار، مدح، مصيبت، دانستن غرّه هر ماه، آداب عقيقه، سر تراشيدن، تولد حضرت امير مؤمنان

(عليه السلام)

از «طوفان البكاء» و اشعار و مطالب منبرى، چهار برگ جدا مسائل زكوة. در پايان: بخشيدن محمدباقر حسينى تبريزى كتاب را به فرزندش سيد محمد آقا، و مطالعه وى همه كتاب را، جلد تيماج مشگى.

311 گ، سطور مختلف، 5/10×5/15 سم

آقا نجفى 5/355 (تحفه) و 2/131 (مباحثه).

دفتر ثبت شرعيّات (ششم)

(متفرقه ـ فارسى)

از : شيخ عيسى لواسانى (ق 14)

يادداشت‌ها و ثبت اسناد دفترخانه نامبرده است كه در تهران بوده، سند املاك مصالحه، ازدواج، طلاق، قرض، وصيت، وكالت، شراكت و جز اينها، با مهرهاى صاحبان اسناد در آن ثبت شده است.

لواسانى دفترهاى ديگرى داشته و اين شماره ششم مى‌باشد، و از تاريخ اوّل شعبان 1347 قمرى مطابق با 1307 هجرى خورشيد تا اوّل ربيع‌الثانى 1361، است.

نستعليق، عيسى لواسانى، داراى مهرهاى گوناگون صاحبان اسناد، و از ديد تاريخى داراى اهميّت مى‌باشد، رئيس دفتر مهرى داشته: «المتوكل على اللّه عيسى» كه در بسيارى از جاها ديده مى‌شود. جلد مقوا.

83 گ، سطور مختلف، 21×5/34 سم

الرّوضة البهيه فى شرح الّلمعة الدّمشقيه

(فقه ـ عربى)

از : شهيد دوّم زين‌الدين بن على عاملى (966)

به شماره (4) مراجعه شود. نسخه حاضر جلد اوّل و دوّم مى‌باشد.

نسخ، نام كاتب و تاريخ كتابت ندارد، عناوين و نشان‌هاى متن شنگرف، جلد تيماج، دارچينى، ضربى، برگ آغازين پاره شده، حاشيه از: احمد، جعفر، جمال و ... دارد.

277 گ، 26 س، 21×30 سم

شرايع الاسلام

(فقه ـ عربى)

از : محقق حلّى جعفر بن حسن بن يحيى بن سعيد (676)

كتاب فقهى بسيار مهّمى است در چهار قسم: عبادات، عقود، ايقاعات، احكام، و هر بخش داراى چند كتاب كه مجموع آنها پنجاه و هفت كتاب مى‌باشد.

اين كتاب از كتب درسى به روش قديم مى‌باشد، و حواشى و شروح و ترجمه‌هاى فراوان بر وى نگاشته‌اند، (ر، ك، الذريعه، ج 13، ص 48)، و گويند محقق اولين كسى است كه فقه را به اين روش علمى و نظم و ترتيب جالب درآورده است.

آغاز : «اللهمّ انّى احمدك حمداً يقلّ فى انتشاره حمد كلّ حامد ... بعد فانّ رعاية الايمان توجب قضاء حقّ الاخوان، و الرّغبة فى الثواب تبعث على مقابلة السؤال بالجواب».

انجام : «ولو قيل يعقل عصبته المسلمون كان حسنا، لأنّ ميراثه لهم على الأصح، و حيث اتينا بما قصدناه، و وفينا بما وعدناه فلنحمد اللّه ...».

نسخ، فضل‌اللّه بن نظام بن محمّد امين شريفى، ظهر چهارشنبه 29 شعبان، سال 1088 هجرى، عناوين و نشانها شنگرف در پايان مهر بيضوى: «ذلك فضل‌اللّه يؤتيه من يشاء» حاشيه نويسى دارد. خط از زيبايى برخوردار است، در آخر 9 برگ روايات و نوادر قضايا و احكام به خط نستعليق زيبا، و دو برگ پيش از كتاب: اصطلاحات فقه در مقام فتوى، روايات، نكات ادبى نگاشته شده، جلد تيماج دو رو، رو سوخته‌اى سير روغنى، ضربى، پشت قهوه‌اى عطف تيماج مشگى.

287 گ، 19 س، 5/19×29 سم

ذريعه 13/47، آقا نجفى 1/232

مجموعه

1ـ حدوث العالم (1 پ ـ 4 ر)

(فلسفه ـ عربى)

از : محقق داماد مير محمّد باقر بن محمد حسينى استرابادى اصفهانى (1040)

نقدى است بر فارابى كه جمع بين رأى ارسطو و افلاطون كرده، و ميرداماد مانند ارسطو معتقد است به حدوث عالم ذاتا و قدم آن زمانا، اين رساله به سال 1020 نگاشته شده است.

آغاز : «الحمداللّه ربّى فوق حمدالحامدين كما يليق بكرم وجهه ... ثمّ اقول: المشهور لدى العلماء و الحكماء انّ القول بانّ العالم باسره متعلّق الصّنع ...».

انجام : «و قد بسطنا تعليمها و تتميمها و تصحيحها و تقويمها فى كتبنا و صحفنا و مقالاتنا، و معلّقاتنا. ذلك فضل اللّه يؤتيه من يشاء و اللّه ذوالفضل العظيم.

پيش از كتاب يك برگ مطالب متفرّقه اخلاقى و حديث آفرينش ابليس نگاشته شده است.

2ـ القبسات (3 پ ـ 113 ر)

(فلسفه ـ عربى)

از : محقق داماد مير محمّد باقر بن محمّد حسينى استرابادى اصفهانى

يك دوره فلسفه راجع به اثبات قديم و ازلى و سرمدى بودن خداوند متعال، و مسأله دهر و حدوث دهرى، و حدوث جهان در اين كتاب مورد بحث قرار گرفته است.

روز ولادت پيغامبر

(صلى الله عليه وآله وسلم)

(17 ربيع‌الاول) سال 1034 شروع نموده، و روز ششم شعبان همان سال به پايان رسانده (كوكب الحق وامض) ماده تاريخ آن است.

اين كتاب از چند قبس و هر قبسى از چند ومضه و وميض تشكيل يافته.

آغاز : «الحمدللّه الواحد الأحد الصمد المصمود، مهيمن كل وجود، و جاعل كلّ موجود».

انجام : «فان شئت و رّخ على لمح وامض *

و ان شئت قل كوكب الحقّ وامض

... والحمدللّه ربّ العالمين».

نسـخ، ابـوالقاسم علـى بـن عنايت اللّه تبـريزى بن غيب اللّه بـن على كلجاهى، در زمان تدريس در روضه مطهره حضرت امـام رضا

(عليه السلام)

، در 20 ربيع‌الاول سال 1043 شروع به استنساخ نموده و ظهر چهارشنبه آخر شوّال 1044 به اتمام رسانده، نسخه داراى بلاغ مى‌باشد، همه برگها وصالى شده، عناوين شنگرف، جلد تيماج، نيلى، روغنى روى برگ اوّل اشعارى از ميرداماد و غيره، وقف ملاّ محمد باقر گيلانى كتاب حاضر را، و تملك محمد نصير بن محمّد على كواسرانى رانكوهى، و تاريخ ولادت مصنف (969) قيد شده، همچنين بر فراز صفحه اوّل تملك محمد نصير با مهر بيضوى «نقطه از قطـره چـو زد در ضمير، كـرد بعالم ظهور اسم محمّد نصير» ديده مى‌شود.

113 گ، 27 س، 5/20×29 سم.

ذريعه 6/294 و 17/32، آقا نجفى 18/211 و 1/123. ريحانه 6/56.

* * *

‌

الرّوضة البهيّه فى شرح اللّمعة الدّمشقيّه

(فقه ـ عربى)

از : شهيد دوّم زين‌الدين بن على عاملى (966)

به شماره (4) مراجعه شود. نسخه حاضر جلد اوّل و تا پايان وصايا از جلد دوّم است.

نسخ محمد قاسم يزدى بن امراللّه، تاريخ كتابت ندارد. عناوين و نشانهاى متن شنگرف، جلد دو رو تيماج، رو قهوه‌اى سير متمايل به حنايى، ضربى، روغنى، پشت دارچينى، عطف مرمّت شده، حاشيه نويسى دارد.

192 گ، سطور مختلف، 5/16×5/29 سم

نزهة القلوب

(جغرافيا ـ فارسى)

از : حمداللّه بن ابى بكر مستوفى قزوينى (750)

در شرح عالم علوى و عناصر سفلى و اقليمهاى هفتگانه، عرض و طول كشورها، معادن، نباتات، حيوانات صحرائى، دريائى، اعضاء و جوارح انسان، نيروهاى ظاهرى و باطنى، خلقيّات فاضله و پست، اماكن مقدّسه و قبور امامان

(عليهم السلام)

. مؤلف حرّ رياحى را ستايش نموده و جدّ هيجدهمين خود مى‌داند.

برخى از شهرهاى معروف را نام برده كوهها و رودهاى آنها را بيان مى‌كند. از وجود نفت در باكو و موصل گزارش داده است.

كتاب را در يك فاتحه كه شامل مقدمه و ديباچه است و سه مقاله و يك خاتمه قرار داده و آن را به سال 740 به پايان برده است.

فهرست كتاب به گونه گسترده (4 ر ـ 5 پ) آمده است.

آغاز افتاده : «بحر اهالى معالى به معاونت بسم‌الله مجريها روان كرد ملاّح تقرير اوست. و اشراق انوار تحصيل مفتاح بيان در شرح كشف هر معضل و مجمل ...».

انجام افتاده: «ارزقنا راحة القلب و صفاء العيش ما دمنا فى عالم التركيب ...».

نستعليق، محبّ على بن شيخ شاهقلى، روز شنبه، جمادى‌الأول ـ در اثر مرمّت ـ سال ناخوانا، عناوين و نشان شنگرف، به جهت مطالعه آقا عين على. بر فراز برگ اوّل: از موقوفه آقا شيخ عبدالحسين آمده است. برگهائى پيش و پس از كتاب سفيد، جلد تيماج قهوه‌اى.

238 گ، 20 س، 5/18×5/28 سم

ذريعه 24/120، آقا نجفى 11/282

تجزية الأمصار و تزجية الأعصار

(تاريخ ـ فارسى)

از : وصاف‌الحضرة، شهاب‌الدّين عبداللّه‌بن فضل‌اللّه‌بن‌عبداللّه يزدى شيرازى (730)

تاريخ گسترده‌ايست در پنج جلد معروف به «تاريخ وصّاف» دنباله تاريخ جهانگشاى جوينى كه آن را به نام وزير عطا ملك جوينى و در تاريخ مغول از چنگيز خان تا غازان خان برادر شاه خدابنده : سلطان محمد غياث الدّين هشتمين حكمران ملوك ايلخانى (703 ـ 716) ساخته است.

اين تاريخ داراى نثرى ادبى پيچيده و مطالبى در نهايت اتقان با اشعارى از خود يا ديگران مى‌باشد.

جلد اوّل را اواخر شعبان 699، جلد پنجم را شعبان 711 به پايان برده است.

همچنانكه خود در اوّل جلد دوّم همين كتاب گفته مقصد اصلى او اظهار قدرت و مهارت انشاء، و ذكر لطائف نظمى و نثرى مى‌باشد، و تاريخ بالتبع منظور او بوده، همچنانكه فضل‌اللّه بن عبدالله يزدى؟ در كتاب معجم خود همين روش را پيموده است.

نسخه حاضر جلد اوّل مى‌باشد.

آغاز : «حمد و ستايشى كه انوار اخلاصش آفاق و انفس را چون فاتحه صبح صادق متلألئ شده، و شكر و سپاس كه در مواقع شايستگى ...».

انجام : «چون روزگار كس ندهد پند آدمى *

خواهى كه پند گيرى از روزگار گير، واللّه يجعل عواقب احوالنا مقرونة بحسن العواقب ... و قمر منير و على آله».

اوائل شكسته نستعليق، از برگ 24 خط ديگرى است به نستعليق زيباتر، على همّت، 20 جمادى‌الثانى 1261 پيش و پس از كتاب دو صفحه اشعار و مطالب متفرقه آمده در برخى از صفحه‌ها سطور مجدول به شنگرف، حاشيه نويسى دارد. جلد تيماج مشگى، عطف فرسوده.

109 گ، 18 س، 18×5/28 سم

ذريعه 3/358، ريحانه 6/318، الاعلام 4/112

آقا نجفى 8/202، معجم‌المؤلفين 6/102 فهرست كتابهاى مشار 1/1185.

مجموعه

1ـ شرح‌الفوائد الأصوليه (1 پ ـ 200 ر)

(اصول ـ عربى)

از : ؟

شرح گسترده‌ايست بر كتاب «الفوائد الاصوليه» سيد مهدى بن مرتضى بحرالعلوم نجفى (1212) گويا تقريرات بحث خارج كتاب مزبور باشد.

آغاز : «الحمدللّه ربّ العالمين ... امّا بعد فاعلم انه قدجرت عادة الأصوليين بتعريف اصول الفقه بكلا معنييه الأضافى و العلمى».

انجام ناتمام: «والثـالث لايناسب مذهب الخصم من تعلّق الأحكام بالافراد وكون الحسن والقبح بالاعتبارات، فان قلت: لعلّ من مانعى اجتماع الامر و النهى من يقول».

2ـ العام والخاص (21 پ ـ 224 پ)

(اصول ـ عربى)

از : ؟

مباحث عام و خاص را در چند مقام، و چندين مطلب و مسئله به تفصيل مورد بحث قرار داده است كه برخى از عناوين بدينقرار است:

المقام الأول: فيما يتعلّق بمادّة العام.

المقام الثانى: فى انّه هل للعمومات صيغة تخصه ام لا؟.

المقام الثالث: فى اثبات العموم بالتفصيل فى بعض المصاديق بعينه.

آغاز : «باب العام و الخاص و فيه مقامات، المقام الاول فيما يتعلق بمادة العام قد بيّنوا فيه مطلبين».

انجام افتاده: «فانّ فى المجموع نقضا لليقين السابق باليقين لا بالشكّ، فيكون ذلك خارجا من مورد الخبر الناهى من اوّل الأمر».

3ـ اجتماع الأمر والنهى (225 پ ـ 233 ر)

(اصول ـ عربى)

از : ؟

مباحث اين بخش را در شش مقام نگاشته است اين چنين:

1ـ فى تحرير محلّ النزاع.

2ـ فى بيان الثمرة.

3ـ فى بيان تأسيس الأصل.

4ـ هل متعلّق الأوامر و النواهى هو الطبايع او الأفراد؟

5ـ فى بيان ما تمسّك به الفريقان.

6ـ فى الأصل فى المسئلة.

در پايان بحث را به عنوان «اصل» در دلالت نهى بر فساد ادامه داده (233 ر ـ 247 پ). و پس از آن مطالب متفرقه‌اى در وضع الفاظ، كيفيّت و اقسام وضع، مبهمات و غيره بيان داشته است (248 ر ـ 274 پ).

آغاز : «اختلف العلماء فى جواز اجتماع الأمر والنهى فى شئ واحد، و تحقيق الحق يستدعى طىّ مقامات».

انجام افتاده : «وجه الدلالة انّ المعصوم

(عليه السلام)

قد علّل عدم فساد النكاح بقوله: امّا العبد لم يعص اللّه، بل انما عصى سيّده».

نستعليق، نام كاتب و تاريخ كتابت ندارد، جلد تيماج قهوه‌اى

274 گ، سطور مختلف، 5/17×30 سم

الآداب الدّينيه للخزانة المعينيّه

(حديث ـ عربى)

از : امين‌الاسلام ابو على، فضل بن حسن بن فضل طبرسى (548)

ادعيه و دستورها و آداب دينى است كه با استناد به احاديث معصومين

(عليهم السلام)

گرد آورده، و آن را به نام سلطان معين‌الدين خواجه اتابك ابونصر احمد بن فضل بن محمود تأليف كرده در چهارده فصل به قرار ذيل:

الفصل الأول الملابس

الفصل 2ـ الحمام

الفصل 3ـ تسريح الشعر

الفصل 4ـ اخذ الأطراف

الفصل 5ـ السّواك

الفصل 6ـ النظر

الفصل 7ـ السّمع

الفصل 8ـ الأكل و الشرب

الفصل 9ـ التجارة

الفصل 10ـ المناكحه

الفصل 11ـ المولود

الفصل 12ـ النوم

الفصل 13ـ السفر

الفصل 14ـ ما يختم به الكتاب

فرزند مؤلف (شيخ رضى الدين حسن بن فضل) در تأليف مكارم الأخلاقش از فوائد اين كتاب بهره برده، و در حقيقت مكارم تكمله اين كتاب است، همچنانكه فرزند صاحب مكارم الأخلاق در اوّل مشكوة الأنوارش آن را تكمله مكارم مى‌داند.

ناسخ پيش از آغاز كتاب مقدمه‌اى اديبانه و شيوا آورده است و از حضرت على

(عليه السلام)

با عظمت نام مى‌برد.

آغاز : «الحمدللّه و سلام على عباده الذين اصطفى محمّد و آله الطاهرين».

انجام : «قال فكان لا يرى احدا من محبّى آل محمّد عليهم السلام الاّ وضع خدّه له ... و اللّه تعالى يوفّق مولانا للعمل بمضمونه ... وسعة جوده و فضله».

نستعليق زيبا، كاتب و تاريخ كتابت ندارد، عناوين و نشان شنگرف، جلد گالينگور، عطف پارچه.

17 گ، سطور مختلف، 5/17×23 سم

ذريعه: ج 1 ص 18

حاشية المكاسب

(فقه ـ عربى)

از : سيد محمد كاظم بن سيد عبدالعظيم طباطبائى يزدى (1337 هـ ق)

حاشيه محققانه و مفصلى است كه هنگام بحث و تدريس مكاسب مرتضى بن محمّد امين انصارى (1281) ـ از آغاز مكاسب محرّمه تا پايان خيارات ـ بر آن نگاشته، و هم اكنون مورد استفاده دانشجويان دينى و فضلاء اساتيد مى‌باشد. نسخه حاضر در سه بخش است: مكاسب محرّمه، بيع، خيارات..