آغاز نسخه: «قوله روى فى الوسائل، اقول: الموجود فى كتاب تحف العقول مشتمل على زيادات على المنقول فيهما، لكن لايتغير بها المعنى المراد.»انجام : «لكنه فرع عدم العموم الأزمانى فى دليل القاعدة و الاّ فهو مقدم علىالاستصحاب كما حققناه».شكسته نستعليق تحريرى زيبا، محمد حسن بن محمد على زنجانى، روز سهشنبه سوّم ذيحجة، سال 1314، جلد تيماج حنائى روغنى. روى برگ اوّل مالكيت حيدر بن شيخ حسين بن شيخ محمد حسن آل قبيسى عاملى مورخه 1410 قمرى ديده مىشود، در حاشيه تصحيح شده.262 گ، 21 س، 5/17×23 سمذريعه 6/220
المباحث الأصوليه؟
(اصول فقه ـ عربى)
از : ؟كتابى است كه مسائل اصولى را بعنوان: «غوصٌ ، غوصٌ» و مقامات مورد بحث قرار داده اقوال ديگران را آورده نقض و ابرام مىكند، بيشترين مباحث آن را بحث الفاظ تشكيل مىدهد، نسخه حاضر نخستين جلد نمىباشد، و عناوين مهم آن بدينقرار است:غوصٌ : هل يجوز استعمال اللفظ فى معناه الحقيقى و المجازى ام لا؟غوصٌ : فى الاسماء المشتقه، فى مقدّمة و ثلاث مسائلغوصٌ : فيما يتعلق بالأوامرالمطلب الثالث: فى العموم و الخصوص و فيه اغواصفى الاجماع، الشّهرةغوصٌ : فى الأجماع المركب فى مقامين: فى تعريفه و فى حجيّتهفى حجّية الخبر فى مقامات. كه در اين بخش به طور گسترده بحث كرده، مباحث حجّية ظن، شرايط عمل بخبر واحد، عدالت، گناهان كبيره، جرح و تعديل، القاب اخبار و غيره را آورده است.آغاز : «بسمله، و ثالثها كون الأصل فى الاستعمال الحقيقه، بمعنى ان الظّنّ من مقتضى الوضع استعمال اللفظ فى الموضوع له».انجام : «فيدلّ قوله(عليه السلام) من بلغه الخ على استحباب غسل الجمعه بخصوصه وقت ورود اغسل للجمعة والجنابة بطريق ضعيف فتدبر».شكسته نستعليق، نام كاتب و تاريخ كتابت ندارد، احيانا در حاشيه تصحيح شده، جلد تيماج قهوهاى روشن، بدون مقوّا، ضربى.191 گ، 19 س، 5/17×22 سم
رياض المسائل فى تحقيق الأحكام بالدّلائل(الشرح الكبير)
من بلغه الخ على استحباب غسل الجمعه بخصوصه وقت ورود اغسل للجمعة والجنابة بطريق ضعيف فتدبر».شكسته نستعليق، نام كاتب و تاريخ كتابت ندارد، احيانا در حاشيه تصحيح شده، جلد تيماج قهوهاى روشن، بدون مقوّا، ضربى.191 گ، 19 س، 5/17×22 سم
رياض المسائل فى تحقيق الأحكام بالدّلائل(الشرح الكبير)
(فقه ـ عربى)
از : مير سيد على بن محمد على طباطبائى (1231)شرح مزجى مفصل و مشهورى است بر كتاب «المختصر النافع» محقّق حلّى (676) و چون شارح شرح كوتاه ديگرى بر همين كتاب دارد اين شرح به نام «الشرح الكبير» نيز مشهور شده است. نسخه حاضر كتاب الشهادات تا مواريث مىباشد.آغاز : «الشهادات جمع الشهادة و هى لغة امّا من شهد بمعنى حضر و منه قوله سبحانه فمن شهد منكم الشهر الآية، او من شهد بمعنى علم، و على ذلك سمى تعال شهيدا اى عليما».انجام : «كما لو عملت فى الفريضة الثانى (كذا) مع الأوّل، و هكذا لومات رابع و خامس و مازاد، والعمل واحد، و جميع ما تقدم فيما سبق من الافرادآت هنا ايضا، الحمدللّه».نسخ، حسن بن ابىالحسن حسينى تنكابنى برسنى(ظ) در دارالسلطنة قزوين، سال 1253، حاشيه نويسى دارد، نشان متن مشگى، عناوين متن نانوشته، جلد تيماج مشگى بدون مقوّا.143 گ، سطور مختلف (17 ـ 22)، 5/17×22 سمذريعه 14/59، 11/336، آقا نجفى 6/281
ليلاوتى
(حساب و هندسه ـ فارسى)
از : «شيخ ابوالفيض بن مبارك بن خضر فيضى (954 ـ 1004 هـ)اصل كتاب از حكيم: «بهاسكرا آچاريه (چارج) دكنى، زاده 1114 ميلادى به زبان سانسكريت بوده، فيضى آن را در سال 995 هـ ق براى جلالالدين اكبر شاه هندى (963 ـ 1014) به فارسى ترجمه كرده، ليلاوتى نام دختر مؤلف بوده.آغاز : «اوّل ز ثناى پادشاهى گويم * وانگه ز ستايش خدائى گويم... بنده كمترين درگاه سعادت و ذره خاك نشين ... فيضى ... بموجب حكم عالى كتاب ليلاوتى را كه از عجايب و غرايب علم حساب و مساحت...». انجام : «اكنون سخن در دعا دوام دولت جم كرده ميآيد ... بر عالميان هميشه فرخ بادا * روزى نو و ماه نو و سال نو».نستعليق، روى برگ اوّل و پشت برگ پايانى دو عدد مهر مستطيل يكى «هوالقادر، 1261» و ديگرى «قادرالدولة 1263» ديده مىشود كه احتمالا كاتب باشد، عناوين و نشان و رسمها شنگرف، برخى عناوين نانوشته، موريانه به برگها آسيب رسانده ولى قابل استفاده است، جلد كاغذ سيمانى.59 گ، سطور 15، 15×5/22 سمذريعه 18/390 (ليلاوتى) و 9/855 (فيضى). گنج بخش 1/152، فهرست كتابهاى مشار 4413
تذكرة الأئمه
روزى نو و ماه نو و سال نو».نستعليق، روى برگ اوّل و پشت برگ پايانى دو عدد مهر مستطيل يكى «هوالقادر، 1261» و ديگرى «قادرالدولة 1263» ديده مىشود كه احتمالا كاتب باشد، عناوين و نشان و رسمها شنگرف، برخى عناوين نانوشته، موريانه به برگها آسيب رسانده ولى قابل استفاده است، جلد كاغذ سيمانى.59 گ، سطور 15، 15×5/22 سمذريعه 18/390 (ليلاوتى) و 9/855 (فيضى). گنج بخش 1/152، فهرست كتابهاى مشار 4413
تذكرة الأئمه
(تاريخ ـ فارسى)
از : ملا محمّد باقر بن ملا محمد تقى مجلسى (1111)در تـاريخ ولادت و وفـات و سـاير حـالات پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) و أئمـه معصوميـن(عليهم السلام)در يـك مقدمه و چهارده بـاب و يـك خاتمه، و آن را بـه سال 1085 به پايان بردهاست.برخى از بزرگان اين كتاب را از ملا محمد باقر بن ملا محمد تقى لاهيجى كه هم نام و هم عصر مجلسى بوده مىدانند. ولى در همين نسخه (6 پ) مؤلف به بحارالأنوار خود حوالت داده است.آغاز : «الحمدللّه الذى جعل النبيين لسان صدق فى الآخرين ... اما بعد چنين گويد خاك راه شيعيان محمد باقر ... كه مقصد اصلى».انجام : «و تا حال الحمدللّه جمعى از ايشان مؤمن و شيعه شدند، و الله يهدى من يشاء الى صراط مستقيم».نستعليق، محمود بن عبداللّه اواخر ربيعالاول، سال 1242 عناوين و نشان شنگرف، جلد شميز سفيد، دو صفحه پيش و يك صفحه بعد از كتاب اشعارى از مثنوى و غيره آمده است پشت برگ پايانى مالكيت حاج عبدالصمد، و چندين مهر بيضوى عبده محمد ابراهيم ديده مىشود.121 گ، 23 س، 5/16×22 سمذريعه 4/26، ريحانه 5/123، آقاى نجفى 1/155 كتاب شناسى مجلسى ص 175* * *
الفرائد البهيّه فى شرح الفوائد الصّمديه
و أئمـه معصوميـن(عليهم السلام)در يـك مقدمه و چهارده بـاب و يـك خاتمه، و آن را بـه سال 1085 به پايان بردهاست.برخى از بزرگان اين كتاب را از ملا محمد باقر بن ملا محمد تقى لاهيجى كه هم نام و هم عصر مجلسى بوده مىدانند. ولى در همين نسخه (6 پ) مؤلف به بحارالأنوار خود حوالت داده است.آغاز : «الحمدللّه الذى جعل النبيين لسان صدق فى الآخرين ... اما بعد چنين گويد خاك راه شيعيان محمد باقر ... كه مقصد اصلى».انجام : «و تا حال الحمدللّه جمعى از ايشان مؤمن و شيعه شدند، و الله يهدى من يشاء الى صراط مستقيم».نستعليق، محمود بن عبداللّه اواخر ربيعالاول، سال 1242 عناوين و نشان شنگرف، جلد شميز سفيد، دو صفحه پيش و يك صفحه بعد از كتاب اشعارى از مثنوى و غيره آمده است پشت برگ پايانى مالكيت حاج عبدالصمد، و چندين مهر بيضوى عبده محمد ابراهيم ديده مىشود.121 گ، 23 س، 5/16×22 سمذريعه 4/26، ريحانه 5/123، آقاى نجفى 1/155 كتاب شناسى مجلسى ص 175* * *
الفرائد البهيّه فى شرح الفوائد الصّمديه
در يـك مقدمه و چهارده بـاب و يـك خاتمه، و آن را بـه سال 1085 به پايان بردهاست.برخى از بزرگان اين كتاب را از ملا محمد باقر بن ملا محمد تقى لاهيجى كه هم نام و هم عصر مجلسى بوده مىدانند. ولى در همين نسخه (6 پ) مؤلف به بحارالأنوار خود حوالت داده است.آغاز : «الحمدللّه الذى جعل النبيين لسان صدق فى الآخرين ... اما بعد چنين گويد خاك راه شيعيان محمد باقر ... كه مقصد اصلى».انجام : «و تا حال الحمدللّه جمعى از ايشان مؤمن و شيعه شدند، و الله يهدى من يشاء الى صراط مستقيم».نستعليق، محمود بن عبداللّه اواخر ربيعالاول، سال 1242 عناوين و نشان شنگرف، جلد شميز سفيد، دو صفحه پيش و يك صفحه بعد از كتاب اشعارى از مثنوى و غيره آمده است پشت برگ پايانى مالكيت حاج عبدالصمد، و چندين مهر بيضوى عبده محمد ابراهيم ديده مىشود.121 گ، 23 س، 5/16×22 سمذريعه 4/26، ريحانه 5/123، آقاى نجفى 1/155 كتاب شناسى مجلسى ص 175* * *
الفرائد البهيّه فى شرح الفوائد الصّمديه
(نحو ـ عربى)
از : سيد صدرالدين على خان بن احمد مدنى دشتكى شيرازى (1120)شرح مزجى است بر كتاب «الفوائد الصمديه» شيخ بهائى (1031) كه با آوردن مثال و ادله قواعد نحوى، مطالب را توضيح داده است، و آن را شرح صغير نيز مىنامند. مؤلف شرح ديگرى بر فوائد صمديّه دارد بنام «الحدائق النديه فى شرح الفوائد الصمديه» كه آن را شرح كبير گويند، بگفته ريحانه شرح متوسط نيز دارد (ج 2 ص 92).آغاز : «نحو جنابك المتعال صرف الوجوه الآمال، و بابك مورد كلّ سؤال و مصدر كلّ نوال».انجام : «اى شرحنا صدرك، ام للاستفهام الحقيقى، للتصور نحو الم يقم زيد ام بكر، او للتصديق الم يركب الأمير، و قد سلكنا فى هذه الحديقه و لا سيما نصفها الأخير مسلك الاقتصار...»نسخ، احمد، 14 ذيحجه، سال 1268، عناوين و نشانها شنگرف، و برخى نانوشته، جلد تيماج مشگى، حاشيهنويسى دارد.168 گ، 14س، 17×22 سم.ذريعه 16/134. ريحانه 2/92
تحفة الأبرار، الملتقط من آثار الأئمّة الأطهار(عليهم السلام)
(فقه ـ فارسى)
از : سيدمحمدباقربن محمدنقى موسوىرشتى مشهور به حجّةالاسلام اصفهانى(1260)احكام نماز را به طور مفصل بيان كرده كه غالباً ادله را نيز آورده، در يك مقدمه و سه باب و يك خاتمه، مقدمه در فضيلت نماز و مسائل اجتهاد و تقليد، باب اوّل در مقدّمات نماز، دوّم در افعال نماز. سوّم در خلل و احكام شكوك، و در هر يك از ابواب مباحث بسيارى است، از مبحث هفتم: موجبات سجده سهو (270 ر) تا آخر عربى است.آغاز : «الحمدللّه الذى توحد بالملك، فلاندّله فى ملكوت سلطانه، و تفرّد بالعزّ فلاضدّ له فى جبروت كبريائه».انجام : «و الأقرب عندى وجوبهما لكلّ زياده و نقصان... فعلى هذا يكون فى التذكرة و القواعد و الارشاد والتلخيص و المختلف ذلك، لتصريحه فى جميعها لوجوبهما لكل زيادة و نقصان».نسخ، نام كاتب ندارد، ولى روى برگ اوّل شروع به نوشتن جلد: (نسخه) پنجاه را بيستم ربيع الثانى 1254 و پايان برگ 242 رجب 1254 قيد شده، روى برگ اوّل دخول در دارالكتب در دارالسعاده زنجان با دو جلد ديگر روز سهشنبه 1262 و مهر مربعى كه جز كلمه المحسن باقيمانده محو شده رويت مىشود، در حاشيه تصحيح شده، جلد قهوهاى ضربى بدون مقوا.282 گ، 25 س، 15×21 سم.ذريعه: 3/404. آقانجفى 2/52.
مرشد العوام
(فقه ـ فارسى)
از : ميرزا ابوالقاسم محمد بن الحسن گيلانى قمى (1231)رساله عمليه فتوائى است در دو جلد، نسخه حاضر جلد اوّل مىباشد كه احكام طهارت و اقسام نمازها، شكّ و سهو، آداب وضوء و غسل و تيمم و در پايان احكام جنائز به طور مفصل بيان شده است:آغاز افتاده: «مسح جايز نيست، همچنين هر حايلى كه برپا باشد مثل كفش و چكمه و غير آن مگر از براى تقيّه يا خوف سرما يا دزد... كه در اين صورتها جايز است مسح كردن بر چكمه».انجام : «مىفرمايد خداى تبارك وتعالى كه من روا داشتم شهادت شما را، و آمرزيدم براى او آنچه مىدانم از جمله چيزهائى كه شما نمىدانيد، ... و نفع ببخشد به آن اين روسياه گناهكار را...».نسخ، نام كاتب ندارد، سال 1226، چند جا مهر بيضوى كوچك «عبده رضاقلى» عناوين شنگرف، جلد مقوا دو لايه روسفيد برقى.122 گ، 23 س، 5/15×21 سم.ذريعه 20/307، ايضاح المكنون 467.
آرزوى زند
(رمان ـ فارسى)
از : عباس؟ زنددوست (ق 14)آرزوى جوانى فعّال بنام زند را كه ترقى و تعالى كشور و ريشهكن كردن فقر و تكدّى بوده به روش رمانتيك به رشته تحرير كشيده، جوان دارالصناعة قاليبافى، نساجى و غيره مىسازد و زنان و مردان تنگدست را به كار مىگمارد، ولى از آزار و اذيت رقيبان و حسودان بخصوص شخصى بنام شاهرخ ميرزا در امان نمىماند، در پايان ادامه داستان را به جلد دوّم وعده مىدهد.برخى از عناوين رمان بدين قرار است: فصل اوّل: قرائتخانه 2ـ : محله خاموشان 3ـ : خانه بزرگ وقفى، مرام زند «نيت مقدسه خيريه».آغاز : «آرزوى زند: اگر يك شب زمستان را انسان بر رويه حال دائمى فقرا تغيير به زندگانى عادى خود داده...».انجام : «مستنطق آن مراسله را هم ضبط دو سيه كرده بقيّه محاكمه را بروز بعد وعده داده و بجلد دوّم كتاب بقيه حكايت را نيز وعده مىدهيم، والسلام».نستعليق تحريرى، 10 آذر 1306، امضاء كاتب كه همان مؤلف است ظاهراً «عباس» زنددوست، جلد شميز عطف پارچه.87 گ، 18 س، 5/13×21 سم.
مجموعه 1ـ مفتاح الجنان (1ر ـ 46 پ)
(عقائد ـ فارسى)
از : محمّد شفيع بن محمّد صالحدر احوال مرگ و آنچه پس از مرگ انسان مشاهده مىكند از احوال عالم برزخ و قبر و روز قيامت و حساب و ميزان و صراط و گردنههاى آن جهان كه به گفته مؤلف: در خواب پيغمبر(صلى الله عليه وآله وسلم) دستور تأليف را به وى فرمودهاند.مؤلف با استناد به آيات و روايات و احاديث شريفه مطالب را به رشته تحرير كشيـده و آن را ملحق بـه روضه كتاب ديگر خود «مفتاح الجنان» نموده، نامى كه گفتـه شد بر فراز صفحـه آغازين آمده، ولى بنا به گفته الذريعة بنام «مجمع المعارف و مخزن العوارف» چاپ شده كتاب در دوازده عين مىباشد كه فهرست آنها بدين قرار است:عين اوّل ـ در مواعظ.عين دوّم ـ در رشحهاى از سكرات مرگ تا هنگام حشر.عين سوّم ـ در اعمالى كه باعث آسانى قبض روح مىباشد.عين چهارم ـ در فتنههاى پيش از حشر.عين پنجم ـ در ذكر اوّل عقبات قيامت.عين ششم ـ در جمع شدن مردم در محشر.عين هفتم ـ در اعمالى كه موجب ايمنى در محشر مىشود و جمعى كه بىحساب بهشت خواهند رفت.عين هشتم ـ در سرادقات حساب.عين نهم ـ درنامههاى اعمال.عين دهم ـ ميزان و مواقف دوازدهگانه.عين يازدهم ـ در ماجراى جسر جهنم.عين دوازدهم ـ در طيبات اهل نعيم و عقوبات اهل جهيم.بعد از عين سوّم عناوين را به روضة تبديل نموده و نسخه ظاهراً ناتمام است.آغاز : «الحمد للّه الجواد الكريم ... امّا بعد خامه سيه نامه ناصح و خالف طالح محمد شفيع بن محمد صالح رحمهما اللّه بفضل الراجح الواضح (كذا) بر صحايف صفايح قلوب».انجام : «بيك عنان نفس كشيدن بسر منزل سعادت چنين رسيد كه بيك چشم هوس پوشيدن از تابش آفتاب روز جزا خود را بسر منزل كرامتى چنين كشيد».
2ـ حسنيّة (47 ر ـ 86 ر)
دستور تأليف را به وى فرمودهاند.مؤلف با استناد به آيات و روايات و احاديث شريفه مطالب را به رشته تحرير كشيـده و آن را ملحق بـه روضه كتاب ديگر خود «مفتاح الجنان» نموده، نامى كه گفتـه شد بر فراز صفحـه آغازين آمده، ولى بنا به گفته الذريعة بنام «مجمع المعارف و مخزن العوارف» چاپ شده كتاب در دوازده عين مىباشد كه فهرست آنها بدين قرار است:عين اوّل ـ در مواعظ.عين دوّم ـ در رشحهاى از سكرات مرگ تا هنگام حشر.عين سوّم ـ در اعمالى كه باعث آسانى قبض روح مىباشد.عين چهارم ـ در فتنههاى پيش از حشر.عين پنجم ـ در ذكر اوّل عقبات قيامت.عين ششم ـ در جمع شدن مردم در محشر.عين هفتم ـ در اعمالى كه موجب ايمنى در محشر مىشود و جمعى كه بىحساب بهشت خواهند رفت.عين هشتم ـ در سرادقات حساب.عين نهم ـ درنامههاى اعمال.عين دهم ـ ميزان و مواقف دوازدهگانه.عين يازدهم ـ در ماجراى جسر جهنم.عين دوازدهم ـ در طيبات اهل نعيم و عقوبات اهل جهيم.بعد از عين سوّم عناوين را به روضة تبديل نموده و نسخه ظاهراً ناتمام است.آغاز : «الحمد للّه الجواد الكريم ... امّا بعد خامه سيه نامه ناصح و خالف طالح محمد شفيع بن محمد صالح رحمهما اللّه بفضل الراجح الواضح (كذا) بر صحايف صفايح قلوب».انجام : «بيك عنان نفس كشيدن بسر منزل سعادت چنين رسيد كه بيك چشم هوس پوشيدن از تابش آفتاب روز جزا خود را بسر منزل كرامتى چنين كشيد».
2ـ حسنيّة (47 ر ـ 86 ر)
(عقائد ـ فارسى)
از : ابراهيم بن ولى اللّه گرگانى استرابادى (ق 10)رسالهاى است منسوب به يكى از دختران شيعه به عنوان كنيز، كه در دربار خليفه عباسى هارون الرّشيد (193 هـ) درباره امامت با دانشمندان مخالف بحث و مناظره صورت داده، و ابراهيم استرابادى به سال 958 هنگامى كه از مكه برمىگشته در دمشق به نسخهاى عربى نزد بعضى از شيعيان دست يافته، استنساخ كرده و در ايران آن را به فارسى ترجمه نموده است.آغاز : «الحمد للّه الّذى منّ علينا بمعرفة الأنبيا و الأئمّة المعصومين... چنين گويد فقير حقير بىبضاعت ... ابراهيم استرابادى كه چون اين ذرّه بيمقدار...».انجام : «الحمدللّه على ولاية اهل البيت الذين هم شموس الهداية و بدور الدّجى، و....».
3ـ سراج القلوب (87 پ ـ 133 پ)
از : عبداللّه حسينى مدنىبعنوان سؤالهائى كه يهود خيبر از پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) پرسيده و پاسخ دريافت داشتهاند در چهل و دو مسئله نگارش يافته. نامى كه نوشته شد در مقدمه، كتاب را به آن نامگذارى كرده و نام «چهل مسئله» بر فراز صفحه آغازين است. عنوان برخى از مسائل بدين قرار است:1ـ خدا جهان را در چند روز آفريد؟2ـ اوّل چيزى كه خدايتعالى آفريد چه بود؟3ـ صفت هفت طبقه آسمان چيست؟4ـ نامهاى طبقات زمين چيست؟5ـ خدا بهشت را از چه آفريد؟آغاز : «شكر و سپاس بيقياس خداوندى را كه منزه است از ادراك افهام، و مبرّا است از حوادث ايام و...».انجام : «خداى عزّوجل جبرئيل را فرمايد كه او را از سر آن دار بزير آورد، و در همانجا دفن كند قوله تعالى انّ اصحاب الأخدود النار ذات الوقود ...».كتاب اوّل نستعليق، دوّم نسخ عبدالمجيد بن ملا محمد ناصرآبادى در قريه ناصرآباد، 24 ذيحجه، 1256، سوّم نستعليق آيات نسخ، در مجموعه قصه حضرت ايوب و مطالب متفرقه ديگرى نيز هست، عنوان و نشان شنگرف، جلد تيماج مشكى ضربى.143 گ، سطور مختلف، 15×21 سم.ذريعه: 20/45 و 21/324. آقانجفى 17/30، و 12/83. گنجبخش 2/500 و ريحانه 2/45.* * *
مفاتيح الشرايع
پرسيده و پاسخ دريافت داشتهاند در چهل و دو مسئله نگارش يافته. نامى كه نوشته شد در مقدمه، كتاب را به آن نامگذارى كرده و نام «چهل مسئله» بر فراز صفحه آغازين است. عنوان برخى از مسائل بدين قرار است:1ـ خدا جهان را در چند روز آفريد؟2ـ اوّل چيزى كه خدايتعالى آفريد چه بود؟3ـ صفت هفت طبقه آسمان چيست؟4ـ نامهاى طبقات زمين چيست؟5ـ خدا بهشت را از چه آفريد؟آغاز : «شكر و سپاس بيقياس خداوندى را كه منزه است از ادراك افهام، و مبرّا است از حوادث ايام و...».انجام : «خداى عزّوجل جبرئيل را فرمايد كه او را از سر آن دار بزير آورد، و در همانجا دفن كند قوله تعالى انّ اصحاب الأخدود النار ذات الوقود ...».كتاب اوّل نستعليق، دوّم نسخ عبدالمجيد بن ملا محمد ناصرآبادى در قريه ناصرآباد، 24 ذيحجه، 1256، سوّم نستعليق آيات نسخ، در مجموعه قصه حضرت ايوب و مطالب متفرقه ديگرى نيز هست، عنوان و نشان شنگرف، جلد تيماج مشكى ضربى.143 گ، سطور مختلف، 15×21 سم.ذريعه: 20/45 و 21/324. آقانجفى 17/30، و 12/83. گنجبخش 2/500 و ريحانه 2/45.* * *
مفاتيح الشرايع
(فقه ـ عربى)
از : ملامحسن محمّد بن مرتضى فيض كاشانى (1091)مسـائل فقهـى را با عناوين «مفتاحٌ ـ مفتاحٌ» و اشاره به بعضى از احاديث
و ادله، و اقوال برخى از علماء در دو جلد بيان كرده، جلد اوّل در فن عبادات
و سياسات، جلد دوّم در فن ـ عادات و معاملات، و هر كدام داراى شش كتاب
و يك خاتمه، و در هر كتاب مقدمه و ابوابى و در هر باب مفاتيحى است.
اين كتاب مختصرى است از «معتصم الشيعه» خود مؤلف. و به سال 1042 موافق جمله «اثنان اربعون الف» تأليفش را به پايان برده است نسخه حاضر جلد اوّل مىباشد.آغاز : «الحمد للّه الّذى هدانا لدين الاسلام، و سنّ لنا الشرايع و الأحكام».انجام : «هذا آخر الكلام فى فنّ العبادات و السياسات من مفاتيح الشرايع و يتلوه فن العادات و المعاملات انشاءاللّه، و الحمدللّه ربّ العالمين».نسخ خوب، لطف اللّه لواسانى ابن محمد باقر، شنبه بيستم ذيقعده سال 1226. عناوين و جدول صفحهها شنگرف، جلد تيماج قهوهاى سيربى مقوا، در حاشيه تصحيح شده. در صفحه آغازين و پايانى مهر بيضوى «عبده لطف اللّه» ديده مىشود، حاشيهنويسى دارد.229 گ، 15 س، 5/15×21 سم.ذريعه 21/303، آقانجفى 12/97* * *
مجموعه
1ـ مفتاح الخزائن (1 ر ـ 30 ر)
(طب ـ فارسى)
از : على بن حسين انصارى معروف به حاج زين(الدين) عطار شيرازى (806)مختصرى است در پزشكى (طب سنتى) شامل سه رساله: ادويه مفرده، ابدال آنها، مركبات. در نسخهها اختلاف هست، ذيقعده 767 به پايان رسيده، در نسخه حاضر رساله سوّم 16 باب مىباشد.آغاز افتاده: «اسهوط: اطماطست و اطموط نيز گويند و گفته بود. اطراص الكلب بسفايج است و گفته شود. اطميشا: قيصومست و گفته شود».انجام : «مرهم سوختن كه جهة سوختن بغايت نيكو بود... و بمبالغه بسايد، ديگر بار بشويد و استعمال كند نافع بود، و اللّه اعلم بالصواب».
2ـ اختيارات بديعى (37 ر ـ 212 پ)
(طب ـ فارسى)
از : على بن حسين انصارى معروف به حاج زين (الدين) عطار شيرازىاين كتاب در دو مقاله تنظيم شده است: مقاله اوّل در ادويه مفرده به ترتيب حروف تهجى، مقاله دوّم در ادويه مركبه، در سال 770 و بنام شاهزاده بديع الجمال يكى از زنان مبارزالدين محمّد بن مظفر تأليف كرده است.آغاز: «امداد حمد بيعد و اعداد سپاس بيقياس مبدعى را كه از ابداع او بر هر ورقى... امّا بعد بر ارباب فطنت و اصحاب حكمت مخفى نماند».انجام افتاده: «معره: نوعى از طين است سرخ رنگ و بيونانى ميلطوس خوانند و يرطيسقون گويند و بشيرازى گل سرخ گويند و نيكوترين آن».نستعليق، يعقوب، سال 743 ؟ (30 ر) نام مؤلف: على بن حسن انصارى مشهور به حاج زين الدين عطّار شيرازى آمده (38 ر) . پراكندگى مختصرى در اوراق كتاب اوّل به چشم مىخورد. جلد تيماج قهوهاى روشن، عناوين شنگرف، كتاب دوّم از وسط افتادگى دارد.212 گ، سطور مختلف، 5/12×21 سم.ذريعه 21/328 و گنج بخش 1/350 و آقانجفى: 16/306 (مفتاح الخزائن)، ذريعة 1/368 و آقانجفى 2/115، و گنجبخش 1/245، فهرست كتابهاى مشار 1/190 (اختيارات بديعى).
دفتر گزارشات مأمورين آستانه مقدسه
( تاريخ ـ فارسى)
از : نورعلى صدرى پاسبان شماره 87گزارش اتفاقات و تحويل و تحوّل مأمورين و سلاحهاى گارد موزه آستانه مقدسه حضرت معصومه(عليها السلام) است كه از تاريخ 24/3/21 تا روز پنجشنبه 13/5/22 در آن مكان مقدس رخ داده، مأمور گارد موزه نورعلى صدرى است. شايد از نظر تاريخى براى آستانه حائز اهميت باشد، در بيشتر صفحات نيمه دوّم مهر مربع عبده محمد هاشم ديده مىشود. ضميمه آن گزارشى است از رئيس نظميه ايالتى كرمان مبنى بر كشته شدن محمد چاهخو فرزند امراللّه در سعيدآباد كرمان به وسيله تاخت اسب و اصابت سر وى به ديوار، طبق راپرت نظميه سيرجان.نستعليق ادارى، نورعلى صدرى، 1321، جلد شميز بنفش سير عطف پارچه، صفحهها و گزارشات مجدول.72 گ، سطور 13، 17×5/21 سم.* * *
حاشيه حاشيه ميرزا جان حبيباللّه باغنوى بر شرح عضدى
است كه از تاريخ 24/3/21 تا روز پنجشنبه 13/5/22 در آن مكان مقدس رخ داده، مأمور گارد موزه نورعلى صدرى است. شايد از نظر تاريخى براى آستانه حائز اهميت باشد، در بيشتر صفحات نيمه دوّم مهر مربع عبده محمد هاشم ديده مىشود. ضميمه آن گزارشى است از رئيس نظميه ايالتى كرمان مبنى بر كشته شدن محمد چاهخو فرزند امراللّه در سعيدآباد كرمان به وسيله تاخت اسب و اصابت سر وى به ديوار، طبق راپرت نظميه سيرجان.نستعليق ادارى، نورعلى صدرى، 1321، جلد شميز بنفش سير عطف پارچه، صفحهها و گزارشات مجدول.72 گ، سطور 13، 17×5/21 سم.* * *
حاشيه حاشيه ميرزا جان حبيباللّه باغنوى بر شرح عضدى
(اصول ـ عربى)
از : آقا جمال الدّين محمّد بن آقاحسين بن آقا جمال الدّين خوانسارى (1125)حاشيه گستردهايست بعنوان «قوله فى الحاشيه و قال الشارح» بر حاشيه ميرزاجان حبيباللّه باغنوى شيرازى (994) بر شرح قاضى عضدالدين عبدالرحمن بن احمد ايجى (756) كه شرح «مختصر شيخ جمال الدين ابوعمرو عثمان بن عمر معروف به ابن حاجب مالكى (646) مىباشد. نسخه حاضر جلد اوّل مباحث لغت و احكام و كتاب و سنت است جلد دوّم در اجماع مىباشد.و اين جلد را مؤلف اواخر رجب سال 1070 به پايان برده (161 ـ پ).آغاز : «الحمدللّه رب العالمين و الصلوة و السلام على خير خلقه محمّد و آله الطاهرين ... فى الحاشيه انما قيل بظاهره اه و ايضا على تقدير ان تكون كلمة من للتبعيض يحتمل ان يكون المراد».انجام : «امّا فى صورة الجهل بالتاريخ... فلايكون فيه تعارض اصلا فلايلزم نسخ فتامل و اللّه تعالى اعلم و رسوله».شكسته نستعليق، حسين بن محمد باقر، روز شنبه 17 رمضان 1228، جلد تيماج مشگى، حاشيه از آقا جمال دارد، كاتب در صفحه پايانى گويد از روى نسخهاى كه با نسخه مؤلف مقابله شده و در مجلس درس مصنف تصحيح گرديده استنساخ كردم. روى برگ اوّل مهر مستطيل «لااله الاّ اللّه الملك الحق المبين محمد حسين بن محمد باقر» و پشت برگ پايانى مالكيت سيد محمد مهدى سدهى ديده مىشود، عناوين نانوشته.214 گ، 22 س، 5/14×21 سم.ذريعة 6/75 و 130. فهرست مدرسه سپهسالار 1/564.
الاحتجاج على اهل اللجاج
(حديث ـ عربى)
از : شيخ ابومنصور احمد بن على بن ابى طالب طبرسى (ق 6)به شماره (10) رجوع شود. در نسخه حاضر آغاز و انجام افتاده است.نسخ، نام كاتب و تاريخ كتابت ندارد، جلد تيماج مشگى239 گ، 17 س، 15×20 سم.
مجموعه 1ـ زبدة الأصول (1 پ ـ 34 پ)
(اصول ـ عربى)
از : شيخ بهاءالدين محمّد بن حسين عاملى (1031)مختصرى است در قواعد مهم اصول فقه در پنج منهج، و در هر منهج مطالبى است.آغاز : «ابهى اصل يبتنى عليه الخطاب، و اولى قول فصل ينتمى اليه اولوالألباب».انجام : «فاتبع منها الأقوى، و الزم ما هو اقرب الى التقوى، و الحمدللّه على نعمائه و الصلوة على سيد انبيائه، و اشرف اوليائه».
2ـ الباب الحاديعشر (35 پ ـ 40 ر)
(كلام ـ عربى)
از : علامه حلّى حسن بن يوسف بن المطهر (726)چون علامه حلّى «منهاج الصلاح فى اختيار المصباح را كه در دعا است در ده باب به پايان برد باب يازدهمى بر آن افزود در اصول دين و مسائل مهم اعتقادى كه دانستن آنها لازم است. اين كتاب را گروهى از دانشمندان به صورت جداگانه نوشته و حواشى و شروحى بر آن نگاشتند.آغاز : «الباب الحاديعشر فيما يجب على عامّة المكلّفين من معرفة اصول الدّين».انجام : «فانّ الأمر بالماضى و النهى عنه عبث. و تجويز التأثير و الأمن من الضرر و الحمد...».
3ـ النافع يومالحشر فى شرحالبابالحادىعشر(40 پ ـ 83 پ)
(كلام ـ عربى)
از : فاضل مقداد بن عبداللّه سيورى حلّى (826)شرحى است مختصر بعنوان «قال ـ اقول» بر باب حادى عشر علاّمه حلّى حسن بن يوسف بن المطهر.آغاز : «الحمد للّه الّذى دلّ على وجوب وجوده افتقار الممكنات، و على قدرته و علمه احكام المصنوعات».انجام : «و يجبان بالقلب و اللسان و اليدين، و لا ينقل الى الأصعب مع انجاح الأسهل، فهذا ما تهيّأ لى تنميقه... و صلى اللّه على سيدنا محمد و آله اجمعين».نسخ، 1215 (34 پ) و سميع نورى 1216 كتاب سوّم، عناوين و نشان شنگرف، كتاب اوّل و سوّم حاشيهنويسى دارند، جلد تيماج قهوهيى، ضربى.83 گ، سطور مختلف، 15×5/20 سم.آقا نجفى 1/59 و 81 و 21، ذريعه 12/19 و 3 ص 5 و 6.
معالم الأصول
(اصول ـ عربى)