چگونه آدمی ديدی ؟ شعر معروفی دارد ، میگويد :
و ساعات را در يك لحظه و تمام زمين را در يك خانه منحصر میبينی كمتر در تاريخ سابقه دارد كه ملتی و خواسته های ملتی در يك فرد اينچنين تشخص و تجسم پيدا كند و اين هميشه درجايی است كه آن فرد از فرديت خودش خارج شده است و تجسم ايده های عالی جامعه است بنابراين هدفهای روحانيت يعنی هدفهای اين نهضت و هدفهای اين نهضت يعنی هدفهای روحانيت . ما اگر بخواهيم هدفهای اين نهضت را تشريح بكنيم آنهم در يك جلسه ، بهتر اينست كه يك مقايسه اجمالی بكنيم ميان هدفهای اين نهضت و هدفهايی كه بعضی مصلحان اسلامی مثل سيد جمال الدين اسدآبادی به صورت فردی در قيامهای اصلاحی خودشان داشته اند و نيز هدفهای نهضتهای صد ساله اخير كه يا به رهبری روحانيت و يا به شركت و تاييد روحانيت صورت گرفته است و هر كدام هدفی داشته است مثل جنبش تنباكو كه يك نهضت ضد استعماری آنهم ضد استعمار اقتصادی بود ، و يا نهضت استقلال عراق كه آن هم مانند نهضت تنباكو به رهبری روحانيت صورت گرفت : بعد از جنگ بين الملل اول و متلاشی شدن حكومت عثمانی انگليسها عراق را احتلال و اشغال كردند روحانيت شيعه در آنجا قيام كرد آيه الله ميرزای شيرازی كوچك ( جنبش تنباكو را ميرزای شيرازی بزرگ و جنبش عراق را ميرزای شيرازی كوچك اداره و رهبری كرد ) فرمان جهاد داد ، مسلمانان كشته های زيادی دادند تا بالاخره استقلال عراق را به دست آوردند آن نهضت هم يك مبارزه |
