مجلسى (ره ) گويد: اين روايت مطابق است با آنچه در عيون در تفسير اين دو آيه وارد شدهكه مقصود اطمينان يافتن بمقام دوستى است (پايان كلام مجلسى ره ) ولى ظاهر اينست كهمقصود همان اطمينان يافتن بزنده كردن مردگان و حشر آنان بوده ، و استشهاد حضرتعليه السلام فقط از اين نظر است كه براى انسان خوب است در هر كارى اگر چه يقينبدان هم داشته باو نشان دهند و آگاهش سازند، و چنانچه در روايت عيون نيز تصريحىبدان شده باشد ولى اين حديث را نمى توان صريح در اين معنى و مطابق با آن دانست وچنانچه اين معنى كه گفته شد هم نپذيرد ما گوئيم كه حديث از اين جهتاجمال دارد و نمى توان در آن معنى هم بدان استدلال كرد و تاءييد آن حديث قرار داد.

2- أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى جَمِيعاً عَنْ عَلِيِّبْنِ الْحَكَمِ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا أَحْبَبْتَ رَجُلًا فَأَخْبِرْهُ بِذَلِكَفَإِنَّهُ أَثْبَتُ لِلْمَوَدَّةِ بَيْنَكُمَا اصول كافى جلد 4 صفحه : 459 رواية : 2 2 حضرت صادق (ع ) فرمود: هرگاه مردى را دوست داشتى او را بدان آگاهش ساز، زيراكه آن دوستى ميان شما را پابرجاتر كند.

*باب سلام كردن* بَابُ التَّسْلِيمِ

1- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص السَّلَامُ تَطَوُّعٌ وَ الرَّدُّ فَرِيضَةٌ اصول كافى جلد 4 صفحه : 458 رواية : 1 1 حضرت صادق (ع ) فرمود: رسول خدا (ص ) فرمود: سلام كردن مستحب است و رد (يعنىجواب ) آن واجب است .

2- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ مَنْ بَدَأَ بِالْكَلَامِ قَبْلَ السَّلَامِ فَلَا تُجِيبُوهُ وَ قَالَ ابْدَءُوابِالسَّلَامِ قَبْلَ الْكَلَامِ فَمَنْ بَدَأَ بِالْكَلَامِ قَبْلَ السَّلَامِ فَلَا تُجِيبُوهُ اصول كافى جلد 4 صفحه : 459 رواية : 2 2 و نيز رسول خدا (ص ) فرمود: هر كه پيش از سلام كردن آغاز بسخن كند پاسخش رانگوئيد، و فرمود: پيش از سخن گفتن بسلام كردن آغاز گفتار كنيد، و هر كه پيش از سلامكردن آغاز سخن كرد پاسخش ندهيد.

3- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ‍ أَوْلَى النَّاسِ بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ مَنْ بَدَأَبِالسَّلَامِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 459 رواية : 3 3 و نيز رسول خدا (ص ) فرمود: نزديكترين مردم بخدا و رسولش كسى است كه بسلامآغاز گفتار كند.

4- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ عَاصِمِ بْنِحُمَيْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ كَانَ سَلْمَانُ رَحِمَهُ اللَّهُ يَقُولُ أَفْشُوا سَلَامَاللَّهِ فَإِنَّ سَلَامَ اللَّهِ لَا يَنَالُ الظَّالِمِينَ اصول كافى جلد 4 صفحه : 459 رواية : 4 4 حضرت باقر (ع ) فرمود: سلمان رحمة اللّه هميشه مى گفت : سلام خدا را آشكار كنيدزيرا سلام خدا بستمكاران نمى رسد.

توضيح:
فيض (ره ) گويد: آشكارا كردن سلام باينست كه بهر كس برخورد كرديد سلامكنيد هر كه خواهد باشد، و معناى گفته سلمان اينست كه بهر كه برخورد كرديد سلامكنيد (و فكر نكنيد كه ممكن است برخى از مردم شايسته سلام نباشند) زيرا اگر سزاوارسلام نباشد مانند اينكه از ستمكاران باشد سلام خدا باو نرسد.

5- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ ثَعْلَبَةَ بْنِ مَيْمُونٍ عَنْ مُحَمَّدِبْنِ قَيْسٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ يُحِبُّ إِفْشَاءَ السَّلَامِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 460 رواية : 5 5 حضرت باقر (ع ) فرمود: بدرستيكه خداىعزوجل دوست دارد آشكار كردن سلام را.

6- عَنْهُ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ وَهْبٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّقَالَ إِنَّ الْبَخِيلَ مَنْ يَبْخَلُ بِالسَّلَامِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 460 رواية : 6 6 حضرت صادق (ع ) فرمود: بخيل كسى است كه از سلام كرنبخل كند.

7- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِيِّ عَنِ ابْنِ الْقَدَّاحِ عَنْأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا سَلَّمَ أَحَدُكُمْ فَلْيَجْهَرْ بِسَلَامِهِ لَا يَقُولُ سَلَّمْتُ فَلَمْ يَرُدُّوا عَلَيَّوَ لَعَلَّهُ يَكُونُ قَدْ سَلَّمَ وَ لَمْ يُسْمِعْهُمْ فَإِذَا رَدَّ أَحَدُكُمْ فَلْيَجْهَرْ بِرَدِّهِ وَ لَا يَقُولُ الْمُسَلِّمُسَلَّمْتُ فَلَمْ يَرُدُّوا عَلَيَّ ثُمَّ قَالَ كَانَ عَلِيٌّ ع يَقُولُ لَا تَغْضَبُوا وَ لَا تُغْضِبُوا أَفْشُواالسَّلَامَ وَ أَطِيبُوا الْكَلَامَ وَ صَلُّوا بِاللَّيْلِ وَ النَّاسُ نِيَامٌ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ بِسَلَامٍ ثُمَّ تَلَاع عَلَيْهِمْ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ السَّل امُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ اصول كافى جلد 4 صفحه : 460 رواية : 7 7 ابن قداح گويد: حضرت صادق (ع ) فرمود: هرگاه يكى از شماها سلام كند بايدبلند سلام كند و نگويد: من سلام كردم و جواب مرا ندادند، زيرا شايد سلام كرده و آنهانشنيده اند، چون يكى از شماها جواب سلام گويد: بايد بلند جواب دهد مسلمانى نگويد:كه من سلام كردم و بمن جواب ندادند، سپس فرمود: على عليه السلام هميشه مى فرمود:خشم نكنيد و كسى را هم بخشم نياوريد، سلام را آشكار گوييد و گفتارتان را خوش كنيد،در شب نماز بخوانيد آنگاهيكه مردم در خوابند (مقصود نماز شب است ) تا بسلامتى ببهشترويد، سپس اين گفتار خداى عزوجل را براى مردم خواند: ((السلام المؤ من المهيمن ))(سوره حشر آيه 23) (يعنى خدائى كه سالم از هرگونه عيب و نقصى است و امان دهنده ونگهبان است ، و منظور امام از استشهاد باين آيه اينست كه سلام يكى از نامهاى خدا است ).

8- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍعَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الْبَادِي بِالسَّلَامِ أَوْلَى بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 460 رواية : 8 8 حضرت صادق (ع ) فرمود: آنكه آغاز بسلام كند بخدا و رسولش نزديكتر است .

9- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبَانٍ عَنِ الْحَسَنِبْنِ الْمُنْذِرِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ مَنْ قَالَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ فَهِيَ عَشْرُ حَسَنَاتٍوَ مَنْ قَالَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ فَهِيَ عِشْرُونَ حَسَنَةً وَ مَنْ قَالَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ فَهِيَ ثَلَاثُونَ حَسَنَةً اصول كافى جلد 4 صفحه : 460 رواية : 9 9 حسن بن منظر گويد: شنيدم كه حضرت صادق (ع ) مى فرمود: هركس (را) بگويد:((السلام عليكم )) ده حسنه است ، و هر كه (را) بگويد: ((السلام عليكم و رحمة الله ))بيست حسنه است ، و هر كه (را) بگويد: ((السلام عليكم و رحمة اللّه و بركاته )) سىحسنه است .

10- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ صَالِحِ بْنِ السِّنْدِيِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِيرٍ عَنْمَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ ثَلَاثَةٌ تُرَدُّ عَلَيْهِمْ رَدَّ الْجَمَاعَةِ وَ إِنْ كَانَ وَاحِداًعِنْدَ الْعُطَاسِ يُقَالُ يَرْحَمُكُمُ اللَّهُ وَ إِنْ لَمْ يَكُنْ مَعَهُ غَيْرُهُ وَ الرَّجُلُ يُسَلِّمُ عَلَى الرَّجُلِفَيَقُولُ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ الرَّجُلُ يَدْعُو لِلرَّجُلِ فَيَقُولُ عَافَاكُمُ اللَّهُ وَ إِنْ كَانَ وَاحِداً فَإِنَّمَعَهُ غَيْرَهُ اصول كافى جلد 4 صفحه : 461 رواية : 10 10 حضرت صادق (ع ) فرمود: سه كس هستند كه گرچه يك نفر باشند ولى درباره آنهابصيغه جمع (مانند صيغه شما در فارسى ) جواب داده شود يكى در جائيكه كسى عطسهزند كه باو گفته شود: ((يرحمكم الله )) (يعنى خدا بشما رحمت فرستد كه در اينجا)اگر چه كسى ديگر با او نباشد (بصيغه جمع گفته شود) و ديگر مردى كه بمردديگرى سلام كند كه مى گويد: ((السلام عليكم )) (يعنى درود بر شما) و ديگر مردىكه براى مرد ديگر دعا كند كه مى گويد: ((عافاكم الله )) (يعنى خداوند شما را عافيتبخشد) كه اگر چه يكى است ولى ديگرى با او هست (مقصود از آن ديگر فرشته هاىنويسنده و نگهبانان و ديگر از ايشان كه با انسان هستند مى باشد چنانچه فيض ومجلسى رحمهمااللّه فرموده اند.)

11- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ رَفَعَهُ قَالَ كَانَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ ثَلَاثَةٌلَا يُسَلَّمُونَ الْمَاشِي مَعَ الْجَنَازَةِ وَ الْمَاشِي إِلَى الْجُمُعَةِ وَ فِي بَيْتِ الْحَمَّامِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 461 رواية : 11 11 حضرت صادق (ع ) مى فرمود: سه كس سلام نكنند: كسى كه همراه جنازه رود، و كسيكهبنماز جمعه مى رود، و در حمام .

شرح :