1- ارشاد شيخ مفيد (رحمة اللّه ) صفحه 306.
2- رياحين الشريعه ، ج 3، ص 25.
3- اثباة الهداة ، ج 7، ص 137 المجالس السنيه جلد 5، صفحه 678 مرحوم شهيد دركتاب دروس نيز همين عقيده را دارد (اثباة الهداة جلد 7، صفحه 162).
4- آيه 5 و 6 سوره قصص شرح بيشتر اين مطلب در كشف الغمه ، ج 3، ص 405 و406 آمده است و اضافه شده كه : امام قائم وقتى متولد شد، پاك بود و هيچگونهآلودگى نداشت و در بازوى راستش اين آيه نوشته شده بود. ((جاء الحق و زهقالباطل كان زهوقا؛ حق آمد و باطل نابود شد، حتماباطل نابود شدنى است )).
5- توضيح المقاصد شيخ بهائى ، صفحه 532.
6- اثباة الهداة جلد 7، صفحه 162.
7- اقتباس از كتاب المراقبات ، نوشته عالم ربانى و عارف صمدانى ، مرحوم حاجميرزا جواد تبريزى صفحه 79 به بعد (دعاها و نمازهاى ديگرى نيز ذكر شده به اينكتاب مراجعه شود.)
8- بعضى از اصحاب خاص در زمان امام عسكرى عليه السلام به خدمتش مى رسيدند ومسائل خود را از آن حضرت مى پرسيدند و جواب مى گرفتند (در اين باره به كتاباحتجاج طبرسى جلد 2 صفحه 268 به بعد مراجعه كنيد).
9- اقتباس از جامع النورين صفحه 314 و بحار، ج 51، ص 322 به بعد در موردغايب شدن آن حضرت در سرداب و جريان غرق دشمنان در كتاب مجالس السنيه جلد 5صفحه 728 مطالبى آمده است .
10- اثباة الهداة ، جلد 7، صفحه 185 المجالس السنيه ، جلد 5 صفحه 2. 7 3. 7
11- اثباة الهداة جلد 7، صفحه 184.
12- اثباة الهداة جلد 7، صفحه 184.
13- بحار جلد 54، صفحه 347 به نقلاز امام باقر عليه السلام .
14- دومين نائب خاص امام زمان عليه السلام
15- من مات و لم يعرف امام زمانه مات ميتة جاهلية
16- كشف الغمه جلد 3، صفحه 451.
17- المجالس السنيه محسن جبل عاملى جلد5.
18- المجالس السنيه سيد محسن جبل عاملى جلد 5.
19- المجالس السنيه ، ج 5 ص 70، بهنقل از طبرانى .
20- اعلام الورى ، ص
21- اعلام الورى ، ص 3.4.
22- بحارالاءنوار، ج 52 ص 279.
23- كشف الغمه ، ج 3، ص 445 اعلام الورى ، ص 407.
24- اثباة الهداة ، ج 7 ص 103.
25- كشف العمه ، ج 3 ص 376 اثباة الهداة ، ج ص 190 208.
26- اثباة الهداة ، ج 7، ص 185.
27- اثباة الهداة ، ج 7، ص 238.
28- اثباة المقاصد شيخ بهائى ، ص 510 506
29- توصبح المقاصد شيخ بهائى ، ص 510 506.
30- ناگفته نماند كه امام صادق فرمود: همه ما امامان قائم هستيم ، ولى آن قائم (امامدوازدهم ) صاحب شمشير (قدرت و حكومت ) است و برنامه اى غير از برنامه ما دارد (اثباةالهداة ، ج 7، ص ‍ 127).
31- بحار، ج 51، ص 30.
32- اثباة الهداه ، ج 7، ص 110 و نيز در همين كتاب ص 169 وجه تسميه ديگرى درمورد واژه مهدى از امام باقر عليه السلام نقل شده است (توضيح اينكه : مردم در آن زمان ،اسلام راستين را گم كرده اند حضرت مهدى (عج ) آنها را به دين اسلام ناب هدايت مى كند)(توضيح المقاصد ص 512).
33- بحار، ج 51 ص 30.
34- بحار، ج 52، ص 151 156.
35- كرعه قريه اى است در يمن (المجالس السنيه ، ج 5، ص 708).
36- اثباة الهداة ج 7، ص 58.
37- اثباة الهداة ، ج 7، ص 371.
38- شرح اسرارآميز اين ماجرا را در كتابعدل منتظر، ص 84 تا 99 و در كتاب ((مثلث برمودا))بخوانيد.
39- مصباح كفعمى ، ص 219.
40- بحار، ج 52، ص 158.
41- عدل منتظر، شماره 5 كتاب سالانه مسجد صدريه تهران ، ص 92.
42- منظور امامت معصومين است
43- اثباة الهداة ، ج 7، 402.
44- بحار، ج 52، ص 285.
45- تفسير صافى ، ذيل آيه 86 سوره هود.
46- كششف الغمه ، ج 3، ص 261.
47- كشف الغمه ، ج 3، ص 460.
48- سوره مريم ، آيه 31.
49- سال 1376.
50- شرح اين مطلب را در كتاب ((پرتوى از سيره چهارده معصوم عليه السلام ، درفصل زندگى امام جواد عليه السلام (تاءليف نگارنده ) بخوانيد.
51- تاريخ علوم ، پى ير روسو، صفحه 432.
52- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 485، (ط جديد) باب 33.
53- بايد توجه داشت كه منظور از نام اصلى همان همنام بودن با پيامبر صلى اللّهعليه و آله است .
54- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 486، باب 33، حديث 4.
55- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 486، باب 33 حديث 5.
56- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 486، باب 33، حديث 11.
57- كه نويسنده اش حضرت ولى عصر(عج ) است .
58- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 489، باب 33، حديث 13.
59- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 489، حديث 14.
60- بحار،ج 51.
61- بحار، ج 51.
62- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 486، باب 33، حديث 3.
63- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 488، حديث 9.
64- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 487، حديث 7 از باب 33.
65- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 488، حديث 8.
66- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 487 حديث 12 از باب 33.
67- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 487 حديث 13 از باب 33.
68- معمولا در اين گونه احاديث منظور از مردم (ناس ) اگثريت مردم آن عصر كهمخالفان امامان بودند مى باشد.
69- بحارالاءنوار، چاپ قديم ، ج 13، ص 8.
70- گوسفندى را كه به عنوان حفظ نوزاد وطفل از گزند قربانى مى كنند عقيقه مى گويند(وسائل الشيعه ، ج 11، ص 489 حديث 15، باب 33).
71- مدرك پيشين ، حديث 16.
72- مدرك پيشين ، ص 487، حديث 17 از باب 33.
73- مدرك پيشين ، حديث 19.
74- مدرك پيشين .
75- مدرك پيشين ، حديث 20.
76- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 489، حديث 19.
77- مدرك پيشين ،ص 489، حديث 19.
78- مدرك پيشين ،ج 11، ص 492.
79- علامه مجلسى رحمة اللّه اين اخبار را در بحار طبع جديد، ج 51، از ص 31 بهبعد آورده است .
80- با توجه به اينكه قسم دوم از روايات از جهت خوف ، مطلق بودند.
81- در صورت تساقط، اصل عدم حرمت نام بردن است .
82- وسائل الشيعه ، ج 11، صفحه 486.
83- روايت ششم از قسم چهارم ار رواياتى كه قبلا ذكر شد.
84- اين فصل ترجمه مقاله اى است از كتاب ((القواعد الفقهيه )) جلد سوم ، صفحه124، تاءليففف استاد معظم آيت اللّه مكارم شيرازى .
85- بحار، ج 52، ص 158.
86- جنة الماءوى ، بحار طبع جديد، ج 53، ص 320.
87- به اين ترتيب غيبت صغرى در حدود 70سال بوده است و بعضى اين مدت را 74 سال دانسته اند يعنى ازسال 255 (سال تولد امام عصر(عج ) تا سال 329 (كشف الغمة ، ج 3، ص 454) شرحاين مطلب در بحارالانوار، ج 51 ص 344 به بعدآمده است .
88- مدرك پيشين ، ص 101 كشف الغمه ، ج 3، ص 457.
89- احتجاج طبرسى ، ج 2، ص 263، سفينة البحار، ج 2، ص 381.
90- نهج البلاغه ، خطبه 224.
91- نهج البلاغه ، خطبه 27.
92- نهج البلاغه ، نامه 41
93- نهج البلاغه ، نامه 45.
94- سوره صاد، آيه 26.
95- بحارالانوار، ج 52، ص 304.
96- اثباة الهداة ، ج 7، ص 65.
97- در پاسخ اين سؤ ال عالم بزرگوار تشيع سيد مرتضى رحمه اللّه گويد:((وقتى كه از راه عقل و نقل ، صحت امامت امام قائم (عج ) ثابت شد، اگر فلسفه غيبت راندانيم چه مانعى دارد، چنانكه فلسفه بسيارى از احكام ما پوشيده است ))(تلخيص از كشفالغمه ، ج 3، ص 462).
98- بحار، ج 52 ص 351.
99- سوره فصلت ، آيه 53.
100- بحار، ج 51 ص 62 منظور از اين تفسير اين است كه يكى از مصاديق روشن حقكه پس از طول زمان آشكار خواهد شد وجود قائم (عج ) است .
101- بحرا، ج 52، ص 140.
102- سفينة البحار، جلد 1، صفحه 250.
103- سفينة البحار، جلد 1، صفحه 250.
104- احياء العلوم و مهجة البيضاء.
105- اثباة الهداة ، جلد 7، صفحه 40.
106- دو حديث فوق را ابن ماجه در سنن خودنقل كرده است (اثباة الهداة ، ج 7، ص 197).
107- اثباة الهداة ، ج 7، ص 197، المجالس السنيه ، ج 5، ص 697.
108- اثباة الهداة ، ج 7، ص 189، كششف الغمه ،ج 3، ص 375، المجالس السنيه ،ج 5،696.
109- كشف الغمه ، ج 3، ص 375 و 381.
110- بحار، ج 52، ص 101 تا 122 اثباة الهداة ، ج 7، ص 86.
111- به توضيح المقاصد، شيخ بهائى ، ص 497 به بعد بنگريد.
112- المجالس السنيه ج 5، ص 705.
113- المجالس السنيه ، ج 5، ص 398.
114- بحار، ج 52، ص 256 به بعد.
115- يكى از بلاد گيلان .
116- منتهى الآمال ، ص 337 در اين كتاب به بعضى از علائم ديگر نيز اشاره شدهاست به ص 335 به بعد مراجعه شود، در كتاب بحار، ج 52 نيز بطور كوتاه از سيدحسنى از قول امام باقر عليه السلام آمده است ، و نيز در ج 53. ص 115 جريان سيدحسنى آمده است ، و در آنجا ذكر شده وقتى سيد حسنى از امام مطالبهدلائل مى كند و يقين به صدق امام پيدا مى كند مى گويد: اللّه اكبر دستت را بده تا باتو بيعت كنم . با آن حضرت بيعت مى كند و به پيروى از او، سپاه 0جز زيديه ) نيزبيعت مى كنند.
از امام صادق عليه السلام نقل شده ، ((سيد حسنى و يارانش ، دلاورانه از امام قائم (عج )دفاع مى كنند، ولى سرانجام در راه امام شهيد مى شود،اهل مكه او را مى كشند و سرش را به شام مى فرستند.))(بحار، ج 52، ص 301).
117- تفصيل آن در كتاب اعلام الورى ، ص 429.
118- اثباة الهداة ، ج 7، ص 397.
119- اثباة الهداة ، ج 7، ص 391 و 392.
120- بحارالاءنوار، ج 52، ص 209 و اعلام الورى ، ص 426.
121- كشف الغمه ، ج 3، ص 364 بحار، ج 52، ص 338.
122- اثباة الهداة ، ج 7، ص 397 بحار، ج 52، ص 213 (ازنسل عتبة بن ابى سفيان ).
123- اعلام الورى ، ص 428.
124- المجالس السنيه ، ج 5، ص 723 اين درخت بلند و پر شاخه اى است كه در آنهنگام در حيره است (اثباة الهداة ، ج 7، ص 168).
125- اثباة الهداة ، ج 7، ص 239.
126- المجالس السنيه ، ج 5، ص 723، بحار، ج 53، ص 10.
127- اثباة الهداة ، ج 7، ص 142 176.
128- در اين باره به بحارالاءنوار، ج 52، ص 194 و 195 مراجعه شود.
129- المجالس السنيه ، ج 5، ص 710.
130- اثباة الهدة ، ج 7، ص 137 علائم بسيار ديگرى نيز ذكر شده كه براى رعايتاختصار از ذكر آنها صرف نظر شد
131- بحار، ج 523 ص 283.
132- سوره حجر، 37 و 38.
133- اثباة الهداة ، ج 7 ص 101.
134- بحار، ج 52، ص 384 توضيح بيشتر اينكه كشته شدن و نابود شيطانهمانند كشته شدن و نابودى ما نيست ، شيطانمثل ما جسم ندارد تا كشته شود، كشته شدن او در مورد بالا همان قطع نفوذ او و مرگ حكومتو تزوير او مى باشد.
135- ((ان تنصرو اللّه ينصركم و يثبت اءقدامكم )) (محمد 7).
136- بحار، ج 52، ص 352 (يصنع كما صنعرسول ...).
137- يا ايها الذين آمنوا منيرتد منكم عن دينه فسوف ...
138- تفسير برهان ، ج 1، ص 297 مجمع البيان ، ج 3، ص 208.
139- تفسير برهان ، جلد 1، صفحه 497.
140- تفسير نورالثقلين ، جلد 1، صفحه 642.
141- تفسير نور الثقلين ، جلد 1، صفحه 642.
142- مجمع البيان ، ج 3، ص 208 نورالثقلين ، ج 1، ص 642 در بعضى ازروايات بجاى دين ((علم )) آمده است (حليه ابو نعيم اصفهانى ، جلد 6، صحفه 64)شرح بيشتر اين مطلب را در كتاب ((ايرانيان مسلمان در صدر اسلام و...)) تاءليفنگارنده بخوانيد.
143- و طبق بعضى از روايات آن 313 نفر از ياران مخصوص امام زمان عليه السلاماز عجم هستند. (اثباة الهداة ، ج 7، ص 92).
144- قال على بن الحسين عليه السلام : يا ابا خالد اناهل زمان غيبته القائلين بامامته المنتظرين لظهورهافضل من اهل كل زمان ان اللّه تبارك و تعالى اعطاهم منالعقول و الافهام و المعرفة ما صارت به الغيبة عندهم بمنزلة المشاهدة و جعلهم فى ذلكالزمان بمنزلة المجاهدين بين يدى رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله بالسيف اولئكالمخلصون حقا و شيعتنا صدقا و الدعاة الى اللّه سرا و جهرا(كمال الدين و تمام النعمه ، صفحه 320)
145- يخرج ناس من المشرق فيوطئون للمهدى سلطانه(كنزالعمال ، ج 7، ص 186).
146- بحار، جلد 52، صفحه 358.
147- بحار، جلد 52، 335. نظير اين روايت با كمى تفاوت از امام سجاد عليهالسلام نقل شده كه فرمود: ((اذا قام قائمنا اذهب اللّهعزوجل عن شيعتنا العاهة و جعل قلوبهم كزير الحدييد وجعل قوة الرجل منهم قوة اربعين رجلا و يكونون حكام الارض و سنامها...؛
وقتى كه قائم ما قيام كند خداوند متعال ، پيروان ما را از آفات حفظ كند و قلب آن راهمچون پاره آهن محكم سازد و نيروى هر مردى از آنها را به اندازه نيروىچهل مرد كند، و آنها حاكمان و سران مردم روى زمين خواهند بود (بحار، ج 52، ص 327).
148- بحار، ج 52، ص 126.
149- اثباة الهداة ، ج 7، ص 419.
150- بحار، ج 52، ص 327.
151- ارشاد مفيد، ص 399 اعلام الورى ، ص 433.
152- ذى طوى در حدود يك فرسخى مكه در راه تنعيم قرار گرفته است (مجمعالبحرين ماده طوى ).
153- اين حديث از امام باقر عليه السلامنقل شده (بحار، ج 52، ص 304 و 307).
154- اثباة الهداة ، ج 7 ص 92.
155- بحار، ج 52، ص 310 به همين مضمون در كتاب اثباة الهداة ، ج 7، ص 176،نقل شده با اين بيان كه حضرت قائم (عج ) كنار در حرم مى ايستد و با فرياد، يارانشرا مى طلبد، خداوند در يك شب 313 نفر يارانش را از دورترين نقاط زمين در آنجا بهگرد هم مى آورد.
156- بحار، ج 2، ص 317 اول من بايعجبرئيل ثم ثلاثماءة و ثلاث عشر رجلا.
157- بحار، ج 52، ص 323، ص 337.
158- بحار، ج 52، ص 306.
159- بحار، ج 52، ص 436.
160- سوره بقره ، آيه 148.
161- تفسير نور الثقلين ، ج 1، ص 139، بهنقل از روضه كافى و اثباد الهداة ، ج 7، ص 50 بحار ج 52، ص 342.
162- تفسير برهان ، ج 2، ص 228 اثباة الهداة ، ج 7 ص 100.
163- بحار، ج 52، ص 343.
164- سوره بقره ، آيه 148.
165- اثباة الهداة ، ج 7، ص 94.
166- مدرك پيشين ، ص 90
167- مدرك پيشين ، ص 91.
168- اثباة الهداة ، ج 7، ص 92 و بحار، ج 52، ص 370 و المجالس السنيه ، ج 5،ص 24.
169- اثباة الهداة ، ج 7، ص 92.
170- سوره محمد صلى اللّه عليه و آله ، ايه 7.
171- اثباة الهداة ، ج 7، ص 113.
172- مدرك پيشين .
173- مدرك پيشين ، ص 114، يصلح اللّه امره فى ليلة .
174- بحار الانوار، ج 52، ص 358.
175- بحارالانوار، ج 52، ص 242 301.
176- مدرك پيشين ، ص 223.
177- تفسير الميزان ، ج 4، ص 69، بهنقل از اصول كافى .
178- ويروى آن خمسين امرئة من اصحب الامام المهدى (عج ) (المجالس السنيه ، ط، نجفج 5، ص ‍ 551
179- الاوائل ، ص 33.
180- بحار، ج 523، ص 367 اثباة الهداة ، ج 7، ص 88 گويا اشاره به شرقيهاىطرفدار سيستم كمونيسم و غربيهاى طرفدار كابيتاليسم كه با اين پرچم مخالفت مىكنندمى باشد.
181- اثباة الهداة ، ج 7، ص 113.
182- المجالس السنيه ، ج 5، ص 709.
183- المجالس السنيه ، ج 5، ص 722 (تاءليف علامه بزرگ سيد محسنجبل عاملى رحمة اللّه چاپ بيروت )
184- المجالس السنيه ، ج 5، ص 711.
185- المجالس السنيه ، ج 5، ص 723 724.
186- المجالس السنيه ، ج 5، ص 723 734 711.
187- بحار، ج 52، ص 390.
188- غيبت طوسى ، ص 102، بحار، ج 52، ص 158.
189- المجالس السنيه ، ج 5،، ص 699 در مورد وفادارى مردم كوفه (كهشامل نجف نيز خواهد شد) روايات ديگرى نيز رسيده از جمله اينكه پنجاه هزار نفر ازدليران مردم كوفه مدافع خاص امام قائم (عج ) در بابر دشمن هستند (بحار، ج 52،ص306)، و اينكه مقر حكومت جهانى حضرت مهدى (عج ) كوفه است (اثباة الهدة ، ج 7، ص94) نيز حاكى است كه مردم كوفه در پشتيبانى آن حضرت جدى و شجاع هستند. و امامباقر عليه السلام ضمن روايتى فرمود: خوشبخت ترين مردم نسبت به امام قائم (عج )مردم كوفه هستند. (اثباة الهداة ، ج 7 صفحه 169).
190- اثباة الهداة ، ج 5، ص 699 و 709.
191- المجالس السنيه ، ج 5، ص 699 و 709.
192- مجمع البحرين 0ماده بدل ).
193- سفينة البحار، (ماده بدل ).
194- امام على عليه السلام فرمود: الابدال بالشام و انجباء بمصر و العصائببالعراق (مجمع البحرين ماده عصب ).
195- المجالس السنيه ، ج 5، ص 709.
196- بحار، ج 52، ص 306.
197- ضمنا ناگفته نماند كه طبق بعضى از روايات پس از ظهور آن حضرتجبرئيل عليه السلام و فرشتگان و نجباء جن و نقباء مردم با او بيعت مى كنند (بحار، ج53، ص 8 و 9) به اين ترتيب واژه ((نقباء)) كه بمعنى مردان آگاه و متعهد است نيز برياران خاص امام افزوده مى شود.
198- بحار، ج 53، ص 36.
199- اثباة الهداة ، ج 7، ص 37.
200- سوره محمد، آيه 7.
201- المجالس السنيه ، ج 5، ص 710 بهنقل از اسعاف الراغبين در اين باره مطالبى در بحار، ج 52، ص ‍ 328، نيز آمده است .
202- بحار، ج 52، ص 283.
203- هو الذى ارسل رسوله بالهدى و دين الحق ليظهره على الدين كله و لو كرهالمشركون (سوره صف ، آيه 9).
204- و لقد كتبنا فى الزبور من بعد الذكر اءن الارض يرثها عبادى الصالحون)).
205- وعد اللّه الذين آمنوا منكم و عملوا الصالحات ليستخلفنهم فى الاءرض كمااستخلف الذين من قبلهم و ليمكنن لهم دينهم الذى ارتضى لهم و ليبد لنهم من بعد خوفهماءمنا يعبدوننى لا يشركون بى شيئا.
206- اثباة الهداة ك ، ج 7 ك ص 247.
207- سوره قصص ، آيه 5.
208- مجمع البيان ، ذيل آيه 5. سوره قصص .
209- نور الثقلين ، ج 2، ص 110 و در نهج البلاغه كلمات قصار شماره 209 نيزبه اين مطلب اشاره شده است .
210- مجله دانشمند سال 6 شماره 1 ص 43.
211- مجله خواندنيها، سال 28 شماره 38 ص 43.
212- شرح بيشتر و جواب آن را در كشف الغمه ، ج 3، ص 472 به بعد بخوانيد.
213- درباره افرادى كه در دنيا عمر طولانى كرده اند به كتاب اعلام الورى ، ص442 و كتاب بحار، ج 51، ص 225 به بعد مراجعه شود.
214- ان اللّه على كل شى قدير.
215- بحث بيشتر در اين باره در كتاب ارمغان استعمار (تاءليف نگارنده ) و در كتاببحار،
216- در اين باره به كتاب عقائد الاماميه تاءليف محمد رضا مظفر (بحث رجعت )ترجمه نگارنده مراجعه شود.
217- اثباة الهداة ، ج 7، 62 104.
218- مدرك پيشين ، ص 154.
219- مدرك پيشين ، ص 164.
220- مدرك پيشين ، ص 146.
221- مدرك پيشين ، ص 102.
222- منتخب الاثر، ص 307، اثباة الهداة ، ج 7، ص 97.
223- اثباة الهداة ك ج 7، ص 199.
224- نهج البلاغه ، خطبه 159.
225- نهج البلاغه ، نامه 45.
226- بحار، 52، ص 395.
227- بحار، ج 52، ص 359.
228- اثباة الهداة ، ج 7، صفحه 89.
229- بحار، ج 52، ص 242.
230- اثباة الهداة ، ج 7، ص 179 المجالس السنيه ، ج 5، ص 699 و 702.
231- بحار، ج 52، ص 390
232- و اءنزلنا الحديد فيه باءس شديد و منافع للناس (سوره حديد، آيه 25).
233- و لكم فى القصاص حياة يا اولى الاءلباب (سوره بقره آيه 179).
234- اثباة الهداة ، ج 7، ص 83، و در كتاب كشف الغمه ، ج 3، ص 365 آمده : امامصادق عليه السلام فرمود: اذا قام القائم جاء بامر جديد كما دعارسول اللّه صلى اللّه عليه و آله فى بدو الاسلام .
235- بحار، ج 52، ص 352، و اثباة الهداة ، ج 7، ص 77.
236- بحار، ج 52، ص 367.
237- تفسير صافى ، ص 469 ذيل آيه 67 سوره زمره اعلام الورى ص 436.
238- بحار، ج 53 ، ص 9 ك و ج 52، ص 351.
239- اثباة الهداد، ج 7، ص 177 به نقل از امام باقر عليه السلام .
240- اثباة الهداة ، ج 7، ص 177 به نقل از امام باقر عليه السلام .
241- اثباة الهداة ج 7، ص 51.
242- القسط هو النصيب بالعدل (مفردات راغب حرف عين ) القسط اسمللعدل فى القسم (لافروق اللغويه ).
243- سفينة البحار، جلد1، صفحه 225.
244- توضيح بيشتر در اين باره ، در كتاب بيتالمال در نهج البلاغه ، از استاد آيت اللّه حسين نورى (تنظيم نگارنده ) آمده است .
245- بحار، ج 52 ص 336.
246- بحار، ج 52 ،ص 393.
247- بحار، ج 52، ص 321
248- بحار، ج 52، ص 359.
249- اصول كافى ، ج 1، ص 410.
250- سوره حديد، آيه 17.
251- اثباة الهداة ، جلد 7، صفحه 63 الى 130.
252- ويژگيهاى اين زمان در كتاب بحار، جلد 53، از صفحه 1 الى 38 آمده است .
253- والعصر (سوره عصر، آيه 1) كه يكى از تفاسير آن سوگند به عصردرخشان حكومت مهدى (عج ) است .
254- بحار، جلد 52، صفحه 324.
255- اثباة الهداة ، ج 7، ص 61 بحار، جلد 52، ص 110.
256- اثباة الهداة ، ج 7، ص 61 بحار، جلد 52، ص 110.
257- منتخب الاثر، صفحه 471 الى 473 البته در آغاز، امام (عج ) براساسدليل و منطق با مردم برخورد مى كند و حجت را بر آنها تمام مى نمايد، امم باقرعليهالسلام در اين باره فرمود: ((امام قائم (عج ) به يارانش مى فرمايد:
((مردم مكه ، به سوى من نمى آيند، ولى من مى فرستم سراغ آنها، و به آنچه كهشايسته من است بر آنها استدلال مى كنم .)) (بحار، جلد 52، طبع جديد، صفحه 307).
258- بحار، جلد 53، ص 4).
259- اثباة الهداة ، ج 7، ص 96.
260- اصول كافى ، جلد 1، صفحه 25.
261- بحار، جلد 52، صفحه 337.
262- بحار، ج 52، ص 336.
263- منتحب الاثر، صفحه 483 بحار، ج 52، صفحه 336.
264- بحار، ج 52، ص 272.
265- مدرك پيشين ، ص 324.
266- اسعاف الراغبين ، ص 140 كشف الغمة ، ج 3، ص 376.
267- منتخب الاثر، صفحه 168.
268- المجالس السنيه ، جلد 5، صفحه 707.
269- اثباة الهداة ، ج 7 ص 113 بحار ك ج 52، ص 373.
270- بحار ك ج 52 ك ص 345.
271- المجالس السنية ، ج 5، ص 706.
272- المجالس السنيه ، جلد 5، صفحه 110 كشف الغمه ، ج 3 ص 365.
273- كشف الغمه ، صفحه 382، المجالس السنيه ، ج 5، ص 722.
274- كشف الغمه ، صفحه 376 الى 390.
275- كشف الغمه ، صفحه 365 و 446 اعلام الورى ، صفحه 429.
276- كشف الغمه ، جلد 3، صفحه 365.
277- اثباة الهداة ، جلد 7، صفحه 111 بحار، جلد 52، صفحه 339.
278- تفسير نورالثقلين ، ذيل آيه 86، سوره زمر.
279- اثباة الهداة ، جلد 7، صفحه 109 بحار، جلد 52، صفحه 330 كشف الغمه ، جلد3، صفحه 361.
280- منظور، سيد حسنى است كه شرح قيام او را قبلا ذكر كرديم .
281- بحار، جلد 52، صفحه 330. -
282- بحار، جلد 52، صفحه 337.
283- اعلام الورى ، صفحه 434.
284- گويا منظور چهار مسجدى است كه دشمنان اهلبيت عليه السلام هر يك از آن رابراى تشويق به نام يكى از دشمنان يا شركت كنندگان در خون امام حسين عليه السلامساختند كه عبارتنداز مسجد ثقيف (به نام مغيرة بن شعبه ثقفى ) ومسجد اشعث (به نام اشعثبن قيس ((سركرده منافقين )) ) و مسجد جرير (به نام جريربن عدالله مخالف امام علىعليه السلام ) و مسجد سماك (به نام سماك بن مخزمه اسدى ((كه از فرمانروايان جنگصفين است )) ) تهذيب ، جلد 2، ص 250.
285- اعلام الورى ، صفحه 432 بحار الانوار، جلد 52، صفحه 339.
286- اثباة الهداة ، جلد 7، صفحه 146.
287- اين روايات در معانى الاخبار، ضفحه 200 به بعد آمده است .
288- معانى الاخبار، صفحه 203.
289- اثباة الهداة ، ج 7، ص 83.
290- اثباة الهداة ، ج 7، ص 11.
291- ااثباة الهداة ، ج 7، ص 10.
292- سوره هود، آيه 93.
293- سوره اعراف ، آيه 71.
294- توضيح بيشتر در كتاب ((بيان حقيقت )) كه در شرح همين دعاى شريفه است .
295- كشف الغمه ، ج 3 129.
296- بحار، ج 53، ص 9.
297- سوره توبه ، آيه 3.
298- اثباة الهداة ، ج 7، ص 99.
299- اعلام الورى ، ص 431.
300- اعلام الورى ، صفحه 431 اثباة الهداة ، جلد 7، صفحه 35 118.
301- اعلام الورى ، صفحه 431.
302- جالب اينكه در روايات آمده اولين دسته اى كه با قيام امام زمان عليه السلاممخالفت مى كنند، علما هستند. (ظاهرا مراد همين دسته از علماى دربارى مى باشند.)
303- آيا سيراب كردن حجاج و آباد كردن مسجدالحرام را همانندعمل كسى قرار داديد كه ايمان به خدا و روز قيامت آورده و در راه او جهاد كرده است ؟ (اين هردو) هرگز نزد خدا مساوى نيستند و خداوند گروه ظالمان را هدايتنمى كند. (توبه ،آيه19)
304- اشاره به سخن امام باقر عليه السلام مناقبآل ابيطالب ، ج 4، ص 184.
305- نقل فرازهايى از پيام حضرت امام رحمة اللّه از روزنامه اطلاعات ، شماره7387، پنجشنبه هشتم شهريور ماه صفحه سوم كه به مناسبت ايام حج بيان فرمودند.
306- نهج البلاغه ، نامه 47.
307- تهذيب ، شيخ طوسى .
308- اعلام الورى ، صفحه 430.
309- اعلام الورى ، صفحه 432.
310- اعلام الورى ، صفحه 433 444.
311- ارشاد اهل القبله الى ما ورد فى الكوفه ، ص 20 بهنقل از بحار.
312- ارشاد اهل القبله الى ماورد فى الكوفه ، ص 20 بهنقل از بحار، (هم اكنون نجف اشرف به كوفهمتصل شده است ). -
313- ارشاد اهل القبله ، صفحه 30.
314- اما انه (مسجد سهله ) منزل صاحبنا اذا قام باهله (تهذيب ، جلد 3، صفحه 252)
315- ارشاد اهلالقبله ، صفحه 72 الى 76 به نقل از بحار.
316- ارشاد اهل القبله ، صفحه 29.
317- نهج البلاغه ، خطبه 47.
318- منهاج البراعه ، جلد 4، صفحه 266.
319- بحار، ج 60، ص 216.
320- سفينة البحار، جلد 2. صفحه 446.
321- سفينة البحار، ج 2، ص 446.
322- در اين باره به ج 60، بحار، ص 210 به بعد رجوغع شود.
323- سفينة البحار، ج 2، ص 446.
324- سفينة البحار، ج 2، بحرا، ج 60، ص 214.
325- شرح اين مطلب را در كتاب ((حضرت معصومه عليهاالسلام فاطمه دوم ))،نوشته نگارنده ، از ص 191 تا 202 بخوانيد.
326- عروة الوثق ، آخر كتاب الصلوة ، صفحه 348.
327- قسمتى از داستان اين شرفياب شدگان در كتاب دارالسلام مرحوم عراقى رحمةاللّه و اثباة الهداة شيخ حر عاملى رحمة اللّه ج 7، از صفحه 270 تا 283 و نيز در كشفالغمه ، ج 3، به بعد و بحار، ج 53، صفحه 300 تا 331 و نجم الثاقب حاجى نورىآمده است .
328- دارالسلام عراقى ، ص 172 با توضيحاتى از نگارنده .
329- چگونگى شيعه شدن شاه خدابنده به دست علامه را در كتاب بندهايى ازتاريخ تاءليف نگارند، ص 334 بخوانيد.
330- دارالسلام عراق رحمة اللّه ، ص 171.
331- المنجد فى الاعلام ، صفحه 80، ماده ((بحرين ))
332- منظور از فرماندار در اينجا، امير و رهبر بحرين است .
333- لا اله الا اللّه محمد رسول اللّه ابوبكر و عمر و عثمان و على خلفاءرسول اللّه .
334- اقتباس از اثباة الهداة ، جلد 7، صفحه 375، بهنقل از بحارالانوار و نجم الثاقب ، صفحه 314. اين داستان اينك هم در ميان مردم بحرينمشهور است . مرقد پاك محمد بن عيسى همواره مزار و مورد احترام اهالى آنجا است كه شكوهاين مرقد لحظه به لحظه با يادآورى خاطره داستان فوق بيشتر مى گردد.
335- مشروح اين ماجرا در كشف الغمه ، ج 3 ك ص 398 به بعد آمده است .
336- گنجينه دانشمندان ، جلد 2، صفحه 64.
337- چهره درخشان قمر بنى هاشم حضرتابوالفضل العباس عليه السلام ، على ربانى خلخالى ، ص ‍ 419.
338- قصص العلماء، صفحه 399.
339- قاموس الرجال ، جلد 8، صفحه 364.
340- مشروح اين دو توقيع در احتجاج طبرسى رحمة اللّه ، جلد 2، ص 322، به بعدآمده است در مورد توقيعات ديگر به بحار، ج 53، ص 150 تا 198 مراجعه شود.

341- احتجاج طبرسى ، جلد 3، ص 324.
342- اين جمله حاكى است كه تا دنيا در دست رهبران فاسق است ، امام (عج ) پنهان استو بايد دنيا را از دست رهبران فاسق گرفت تا زمينه سازى ظهور امام (عج ) فراهم گردد.
343- احتجاج طبرسى ، جلد 2، صفحه 322.
344- احتجاج طبرسى ، جلد 2، صفحه 322.
345- سرود نگارنده در عيد نوروز سال1351 شمسى امام صادق عليه السلام فرمود: ((هيچ نوروزى نيست مگر اين كه ما در آنمنتظر فرج هستيم ، زيرا اين روز از روزهاى ما است (اثباة الهداة ، ج 7 ص ‍ 142).
346- افضلاعمال امتى انتظار الفرج (پيامبر صلى الله عليه و آله بحار، ج 52، ص 128).
347- كمن فارع مع رسول اللّه بسيفه (بحار، جلد 52، ص 126).
348- درباره فضيلت انتظار به كتاب اثباة الهداة ، ج 7، ص 40 به بعد مراجعهنمائيد.
349- بحار، ج 52، ص 316.
350- يكى از ياران امام صادق عليه السلام مى گويد: از امام صادق عليه السلامپرسيدم : روش ‍ مهدى (عج ) چگونه است ؟
351- نورالثقلين ، ج 3 ص 78.
352- نهج الفاحه ، حديث 90.
353- نهج البلاغه ، كلمات قصار، شماره 364.
354- بحار، ج 21 ص 53.
355- فرازهائى از خطبه 159 نهج البلاغه .
356- جابر جعفى گويد به امام باقر عليه السلام عرض كردم : فرج شما چه وقتاست ؟ سه بار فرمود: فرج ما تحقق نمى پذيرد تاغربال شويد و آزمايش گرديد تا آن وقتى كه قلبها صاف شود.(بحار، ج 52، ص101)
357- بحار، ج 61، ص 150.
358- ادع الى السبيل ربك بالحكمة و الموعظة الحسنة و جادلهم بالتى هى احسن(سوره نحل ، آسيه 125)
359- مشروح اين مناظره در كتاب احتجاج طبرسى ، ج 1، 16 تا 24 آمده است .
360- تفسير ابوالفتوح ، ج 2، صفحه 450.
361- بايد توجه داشت كه بنابراين است كه امور از روى طبيعى و خودجوش بهپيش رود و گرنه اگر صحبت اعجاز باشد، امام حسين عليه السلام فرمود: ((سوگند بهخداوند، خدا چيزى را نيافريد، مگر اينكه به او فرمان داده از ما پيروى كند))(بصائرالدرجات بحار، ج 23، ص 287) البته اگر مردم وظيفه خود را انجام دهند دست خدا بالاىسر آنها است و امدادهاى غيبى به كمك آنها خواهد شتافت چنانكه قرآن مى فرمايد: ((انتنصروا اللّه ينصركم و يثبت اقدامكم .)) (سوره محمد، آيه 7
362- اثباة الهداة ، ج 7، ص 126 (سورهنمل ، آيه 62).
363- تفسير نور الثقلين ، ج 4، ص 94،ذيل آيه 62 نمل .
364- بحار، ج 52، ص 358 (مضمون روايتى از امام باقر عليه السلام ).
365- بحار، ج 52 ص 340.
366- بحار، ج 52، ص 285.
367- اثباة الهداة ، ج 7، ص 412.
368- اثباة الهداة ، جلد 7 صفحه 128.
369- قربانيان استعمار، ص 25، (به نقل ريدرزاديچست )
370- البته ناگفته نماند كه امپرياليستها اين برنامه هاى دراز مدت را به عنوانتاكتيكهاى موذيانه خود در جهت منافع استعمارى خودشان به كار مى گيرند، مثلا سالهاقبل ، يك فرد ويه المله را در درون كشور تحت استعمار خود، به عنوان اينكه هم صدار وهمفكر با ملت است به طور سرى نگه مى دارند تا در آينده اگر سنگى به كاسه خورد،آن مهره به ظاهر ملى را روى كار بياورند تا بتوانند به وسيله او استعمارگرى خود راادامه دهند چنانكه فلسفه پريده ((فرامانوسرى )) (فراموشخانه ) در تاريخ معاصرهمين بود.
371- سوره ص ، آيه 81.
372- بحار، جلد 70، صفحه 243 و 248.
373- مدرك پيشين
374- مشكوة الانوار، صفحه 135.
375- مدرك پيشين .
376- سوره مجادله ، آيه 11.
377- وسائل الشيعه ، جلد 18، صفحه 14.
378- شرح در داستان باستان ، ص 39 الى 105.
379- الميزان جلد 5، صفحه 292.
380- روزنامه جمهورى اسلامى ، 1/11/1362.
381- نورالابصار فى فضيلة الانتظار (تاءليف : سيد ابوالقاسم دهكردى )، صفحه67.
382- اصول كافى ، ج 12، ص 74 (باب الطاعة و التقوى )
383- اصول كافى ، ج 2، ص 174 (باب حق المؤ من على اخيه )
384- اصول كافى ، ج 2، ص 77
385- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 169 در اين باره روايات جالب ديگرينيز آمدهكه در اين كتاب از صفحه 169 تا 174 ذكر شده است .
386- تفسير روح البيان بر سوئى ، ذيل آيه 3، سوره مؤ من .
387- وسائل الشيعه ، جلد 11، صفحه 10.
388- عن النبى صلى اللّه عليه و آله من جهز غازيا بسلك او ابرة غفر اللّه له ما تقدممن ذنبه و ما تاءخر (مستدرك الوسائل ، جلد 2، ص 245.)
389- حرس ليلد فى سبيل اللّه عز و جلافضل من الف ليلة يقام ليلها و يصام نهارها (نهج الفصاحه ، حديث 1355)
390- ما من قوم اجتمعوا فى مجلس فلم يذكروا اسم اللّه عز وجل و لم يصلوا على نبيهم الا كان ذلك المجلس حسرة و بالا عليهم . (تفسير نور الثقلين ،جلد 4، صفحه 301)
391- اثباة الهداة ، جلد 7، صفحه 24.
392- سوره بقره ، ايه 155.
393- كشف الغمه ، ج 3، ص 359 اعلام الورى ، صفحه 427.
394- بحار الانوار، جلد 52، صفحه 348.
395- غيبت شيخ طوسى رحمة اللّه ، صفحه 275.
396- احتجاج طبرسى رحمة اللّه ، جلد 2، صفحه 323.
397- اصول كافى ، ج 1 (كتاب الحجة باب معرفة الامام و الرد اليه ، حديث 2)
398- احتجاج طبرسى ، ج 2، ص 325.
399- الحياة ، جلد 2 ك صفحه 395.
400- الحياة ، جلد 2، ص 396.
401- وسائل الشيعه ، جلد 2، صفحه 131.
402- وسائل الشيعه ، جلد 12، صفحه 131.
403- وسائل الشيعه ، جلد 12، صفحه 128.
404- وسائل الشيعه ، جلد 12، صفحه 128.
405- وسائل الشيعه ، جلد 12، صفحه 129.
406- وسائل الشيعه ، جلد 12، صفحه 130 در يان باره روايات ديگر كه جمعا 17حديث مى شود نقل شده كه در وسائل الشيعه ، ج 12، از صفحه 127 تا 132 ذكر شدهاست .
407- حضرت على عليه السلام در وصيت خود به امام حسن عليه السلام و امام حسينعليه السلام مى فرمايد: خدا راه خدا را در مورد قرآن مواظب باشيد مبادا ديگران از شماپيشى گيرند. (نهج البلاغه ، نامه 47)
408- مجمع البيان ، جلد 5، صفحه 60،ذيل آيه فوق .
409- توجه به نهج البلاغه نيز كه مى توان گفت يك كتاب انقلابى و براى زمينهسازى تحرير شده ، بايد مورد توجه قرار گيرد.
410- داستانهايى از تاريخ ، نوشته سيد غلامرضا سعيدى ، جلد 2 ك صفحه 46.
411- وسائل شيعه ك ج 5، ص 377 تهذيب ، ج 2، ص 266.
412- وسائل شيعه ك ج 5، ص 377
413- نهج البلاغه ، خطبه 151.
414- تهذيب الاحكام ، جلد 3، صفحه 338.
415- تهذيب الاحكام ، ج 3، ص 336.
416- تهذيب ، ج 3، ص 254.
417- تهذيب ، جلد 3، صفح 283.
418- تهذيب ، جلد 3 ك صفحه 255.