ايستادگى در سختيها و آزمايشها 
به اين نكته مهم بايد توجه داشت كه در زمان غيبت و در آستانه ظهور امام قائم (عج ) مردممسلمان در سخترين آزمايشاها قرار مى گيرند و زير و رو مى شوند، در چنين وضعى ،نگهدارى آتش در كف دست آسانتر است از حفظ ايمان .
در اين مورد يكى از ياران امام باقر عليه السلام به نام جابر جعفى رحمة اللّه از امامباقر عليه السلام پرسيد: فرج شما چه وقت است ؟
امام باقر عليه السلام فرمود:
(( هيهات ، هيهات لا تكون فرجنا حتى تغربلوا ثم تغربلوا ثم تغربلوا يقولها ثلاياحتى يذهب الكدر و يبقى الصفو؛))
((هيهات هيهات ، فرج ما نرسد تا غربال شويد، باز همغربال شويد و باز هم غربال شويد تا اين كه كدورتها برود و صافى صفابماند.)) ⁽³⁹¹⁾
يعنى وقتى مسلمانان با هم با كمال صفا و اتحاد و صميميت زندگى كردند، به فرجامامشان خواهند رسيد.
همين مطلب را امام صادق عليه السلام نيز بهشكل ديگر فرمود، شخصى از آن حضرت پرسيد آن آزمايشها چيست ؟ امام صادق عليهالسلام اين آيه را تلاوت فرمود:
(( و لنبلونكم بشى ء من الخوف و الجوع و نقص منالاموال و الانفس و الثمرات و بشر الصابرين ؛))
((قطعا همه شما را با چيزى از ترس ، گرسنگى ، زيان مالى و جانى و كمبود ميوه هاآزمايش مى كنيم و بشارت ده استقامت كنندگان را.)) ⁽³⁹²⁾
سپس فرمود: ((ترس از زمامداران (فاسق )... است ، گرسنگى به خاطر گردانى است ،زيان مالى از كسادى تجارت و كم رونقى آن است ، و زيان جانى به مرگهاى سريع است، و كمبود ميوه ها بر اثر نقص كشاورزى و كمبود بركت در ميوه ها است ، آنگاه فرمود:بشارت باد به استقامت كنندگان به نزديك شدن ظهور قائم (عج ).)) ⁽³⁹³⁾
البته بسيارى هم هستند كه طاقت اين آزمايش را نداشته و از اينغربال امتحان بيرون مى افتند چنانكه امام صادق عليه السلام فرمود:
(( ستخرج من الغربال خلق كثير؛))
((به زودى افراد بسيارى از غربال خارج شوند.)) ⁽³⁹⁴⁾
معرفت امام عج و پيروى از آن حضرت  
بايد قبل از قيام مهدى (عج ) او را شناخت و از او پيروى كرد چنانكه امام صادق عليهالسلام فرمود:
((رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم فرمودند: خوشا به سعادت آن فردى كه قائم(عج ) ما را قبل از قيامش شناخته و به او اقتداء كرده است ، دوست او را دوست داشته و ازدشمن او بيزارى بجويد، و امامان قبل از او را نيز ولى و سرپرست خود را بشناسد، اينچنين افرادى دوستان من هستند و دوست و مهر مرا به خود جلب كرده اند و گراميترين امت مننزد من هستند.)) ⁽³⁹⁵⁾
چنانكه امام قائم (عج ) در فرازى از توقيع خود به شيخ مفيد كه قبلا ذكر شد مىفرمايد:
((ما حتما به اخبار شما آگاهى كامل داشته ، و هيچ مطلب كوچكى از اخبار شما از ما پنهاننيست ، و گرنه آنچنان در سختى قرار مى گرفتيد كه دشمنان شما، شما را تار و مار مىكردند.)) ⁽³⁹⁶⁾
بنابراين بايد ما همواره به ياد عصر(عج ) باشيم و به او اقتدا كنيم ، او نيز حتما بهياد ما هست ، و ما را يارى خواهد كرد. امام باقر عليه السلام يا امام صادق عليه السلامفرمود:
(( لا يكون العبد مؤ منا حتى يعرف اللّه و رسوله و الائمة كلهم و امام زمانه و يرد اليه ويسلم لهثم قال : كيف يعرف الآخر و هم يجهل الاول ؛))
((مؤ من نيست مگر كسى كه خدا و پيامبر صلى اللّه عليه و آله و سلم و همه امامان عليهمالسلام و امام زمانش را بشناسد و به او مراجعه كرده و تسليم فرمان او باشد. سپسفرمود: چگونه ممكن است كسى امام آخر را بشناسد، ولى نسبت به اماماول (حضرت على ) جاهل باشد.)) ⁽³⁹⁷⁾
آرى امامان ، همه از يك نور و يك ريشه اند و همه معلمان قرآن و اسلامند و بايد به همهمعتقد بود و شناخت و معرفت واقعى به همين است به اضافه تسليم بودن در برابر اوامر آنها و عمل به فرموده هاى آنها و الگو قرار دادن روشن و منش آنان !
درست است كه پس از آنكه جهان پر از ظلم و جور شد امام قائم (عج ) ظهور مى كند، اما اينمربوط به مخالفان امام عليه السلام و گنهكاران دور از امام عليه السلام است .
اما شيعيان و علاقمندان به امام عليه السلام هر قدر گنهكار باشند به همين اندازه ظهورامام عليه السلام به تاءخير مى افتد چنانكه در فرازى از توقيع امام زمان عليه السلامبه شيخ مفيد رحمة اللّه آمده :
((اگر شيعيان ما كه خداوند توفيقشان دهد همگان در پيمانى كه با ما داشتند، متحد مىشدند، هرگز بركت ديدار ما از آنها تاءخير نمى افتاد، و هر چه زودتر سعادت ديدار مارا با معرفت كامل پيدا مى كردند، ولى آنچه باعث اين دورى و سلب اين توفيق ديدار شدهخبرهائى است كه از اعمال ناپسند آنان به ما مى رسد.)) ⁽³⁹⁸⁾
مسئله رهبرى 
يكى از مسائل مهم در زمان غيبت ، مساءله رهبرى و توجه بهتشكيل حكومتهاى صالح در كشورهاى اسلامى است رهبر صالح است كه مى تواند چرخهاىانقلاب را به حركت در آورد، و اسلام را به طور صحيح اجرا نمايد و در پرتو آن قوانيناسلام زنده شوند تا زمينه سازى سازنده اى براى تمام جهانى حضرت مهدى (عج ) بهوجود آيد.
در اين باره حضرت على عليه السلام فرمود:
((در حكم خدا و اسلام بر مسلمانان واجب و لازم است كه هيچ كارى انجام ندهند و قدمى پيش وپس نگذارند، قبل از آنكه امامى را برگزينند، امامى عفيف و خوب و پارسا كه احكامقضاوت و سنت پيامبر صلى اللّه عليه و آله و سلم را خوب بشناسد، اموالشان را جمعكند و حج و نمازجمعه شان را بر پا دارد، و مالياتهاى اسلامى را بستاند.)) ⁽³⁹⁹⁾
از سوى ديگر امامان ما، ما را با تاءكيد از قبول رهبران ناشايست بر حذر داشته اند، امامباقر عليه السلام فرمود: خداوند فرموده است :
((حتما آنان را كه امامان ستمگر انتخاب مى كنند كيفر مى كنم ، گر چه خود نيكوكار وپارسا باشند، ولى مردمى را كه امامت عادلان را برگزينند مى بخشم گر چه خود ستمگرباشند.)) ⁽⁴⁰⁰⁾
امام كاظم عليه السلام در گفتگوى خود با صفوان شتردار در پايان فرمود:
(( فمن احب بقائهم فهو منهم و من كان منهم فهو ان ورد النار؛))
((كسى كه ماندن رهبران ناشايست را دوست بدارد جزء آنها است و كسى كه جزء آنها باشد،در ميان آتش دوزخ خواهد بود.)) ⁽⁴⁰¹⁾
قرآن در سوره هود آيه 113 مى فرمايد:
(( و لا تركنوا الى الذين ظلموا فتمسكم النار و مالكم من دون اللّه من اءولياء ثم لاتنصرون ؛))
((تكيه بر ستمگران نكنيد (و به آنها وابسته نشويد) كه موجب مى شود آتش ‍ شما را فراگيرد و رد آن حال جز خدا هيچكس سرپرستى نخواهيد داشت و يارى نمى شويد.))
آرى ! وابستگى و تكيه بر ظالمان است كه همه چيز انسان را بر باد مى دهد،استقلال فرهنگى ، اقتصادى ، نظامى و سياسى را از انسان مى گيرد و انسان را برده مىسازد، چنانكه قرنها است مستضعفين در طول تاريخ به اين موضوع گرفتارند، بايد بهفكر باشند و خود را از اين گرفتارى نجات بخشند.
پيامبر صلى اللّه عليه و آله و سلم فرمود:
((وقتى كه روز قيامت مى شود، منادى ندا مى دهد كه كجا هستند ستمكاران ، و كجا هستندياران ستمكاران و كسانى كه خود را شبيه آنها ساخته اند؟ حتى كسانى كه براى آنهاقلمى تراشيده اند، و يا دواتى از آنها را ليقه كرده اند (يعنى پنبه ابريشمى يا پارچهبه دوات آنها گذارده اند) همه آنها را در تابوتى از آهن قرار مى دهند، سپس در ميان جهنمپرتاب مى شوند.)) ⁽⁴⁰²⁾
سرنوشت غم انگيزه اندلس و امپراطورى عظيم اسلامى عثمانى كه در مدت كوتاهى ازمسلمانان گرفته شد و قطعه قطعه گرديد و... همه و همه بر اثر اعانت به ظالمان و ياوابستگى به آنها بوده است .
به هر حال منتظران و ياران مهدى (عج ) بايد در اين جهت حتما خود و جامعه خود را بسازند واستقلال همه جانبه بيابند، تا در وقت خروج آن حضرت آنها را در اختيار امام (عج )بگذارند.
امام صادق عليه السلام فرمود:
((ظالم و ياور ظالم و راضى به كار ظالم هر سه شركت در ظلم دارند.)) روزى آنحضرت به يكى از يارانش به نام ((عذافر)) فرمود:
⁽⁴⁰³⁾
((به من خبر رسيده تو براى ابو ايوب و ربيع (دو نفر از ظالمان آن عصر) كار مى كنى؟ آيا در اين فكر هستى كه روز قيامت به عنوان اعوان الظلمه (ياران ظالم ) مورد خطابگردى ، در اين وقت حالت چگونه است ؟))
عذافر از گفتار امام عليه السلام به سختى نگران شد و از شدت ناراحتى مشت به خودكوبيد و در سكوت غمبارى فرو رفت وقتى امام عليه السلام اين حالت را از او ديد، بهاو فرمود:
((اى عذافر تو را از آن ترسانيدم كه خداوند مرا از آن ترسانيده است .))
فرزند عذافر مى گويد: پدرم از غصه و ناراحتى پس از چند روز از دنيا رفت . ⁽⁴⁰⁴⁾
آرى مسلمانان پاكدل از سخن امامشان اين چنين تحت تاءثير قرار مى گرفتند و از خوف خدابه لرزه در مى آمدند.
ابويعفور گويد: در حضور امام صادق عليه السلام بودم ، در اين هنگام يكى از اصحابوارد شد از آن حضرت پرسيد: گاهى فشار زندگى باعث مى شود كه دستگاه ظلم عباسىمرا به بنائى ساختمان يا پاك كردن نهر و يا اصلاح كلنگ و تيشه دعوت مى كند، من همبراى تاءمين رزق و روزى قبول مى كنم آيا جايز است ؟
امام عليه السلام فرمود:
((من دوست ندارم طنابى از آنها را گره بزنى يا سر مشكى از آنها را ببندى و دربرابر، همه مدينه را به من بدهند.
نه حتى خطى براى آنها با قلم بكشى ، بدانكه كمك كنندگان ظالمان در روز قيامت درميان خيمه اى از آتش هستند، تا خداوند بين بندگان قضاوت نمايد.)) ⁽⁴⁰⁵⁾
پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم فرمود:
((كسى كه تازيانه اى را در كنار حاكم ستمگرحمل كند (به عنوان فرمان بردار او) خداوند آن تازيانه را در روز قيامت به صورت مار وافعى از آتش ‍ در مى آورد كه طول آن هفتاد زرع است ، آنگاه خداوند آن مار را در آتش ‍ جهنم، مسلط بر او مى كند تا او را عذاب دهد.)) ⁽⁴⁰⁶⁾
منتظران مهدى (عج ) بايد بدانند كه از هدفهاى اصلى امام قائم (عج ) ريشه كن كردن ظلماست بنابراين نه خود ظالم باشند و نه به هيچ عنوان كمك به ظلم كننده خواه آن ظالم درمحدود خاص باشد و يا ظالمى به صورت ابر قدرت باشد.
اين امور است كه زمينه هاى سازنده براى ظهور آن حضرت را پديد مى آورد و نبايد از آنغفلت نمود.
توجه به شناخت قرآن و اجراى آن 
از امور اصلى و هر روزه اى كه حتما بايد منتظران مهدى (عج ) به آن اهميت دهند، انسگرفتن با قرآن و عمل به آن است . ⁽⁴⁰⁷⁾
در مورد شناختن مفاهيم قرآن و اجراى آن ، مگر نه اين است كه قرآن و عترت عليه السلام دركنار همن هستند، امام زمان عليه السلام قرين قرآن است ، اگر خداى نكرده قرآن مهجورگردد، درست بر عكس راه امام قدم (عج ) برداشته شده است ، اگر آيات عذاب ، آيات رحمت، آيات عبرت ! آيات سياسى ، آيات عبادى ، آيات تذكر و... را باكمال دقت توجه كنند و هر روز بخوانند و معانى آن را در ذهن خود ترسيم نمايند، خواهندفهميد كه با اين كار چقدر سريع و آگاه به سوى فرج امام (عج ) گام برداشته اند.
در اينجا براى اينكه هم از قرآن استفاده كرده باشيم و هم طرز استفاده را دريابيم و هم ازدستورات محكم قرآن در جهت زمينه سازى براى حكومت صالحان بدانيم به دو فراز زيراز قرآن توجه كنيد.
در آيه 75 سوره نساء مى خوانيم :
(( و مالكم لا تقاتلون فى سبيل اللّه و المستضعفين منالرجال و النساء و الولدان الذين يقولون ربنا اءخرجنا من هذه القرية الظالم اءهلها واجعل لنا من لدنك وليا و اجعل لنا من لدنك نصيرا؛))
((چرا در راه خدا و در راه نجات مستضعفين از مردان و زنان و كودكان پيكار و مبارزه (بامستكبران ) نمى كنيد و در راه نجات مستضعفين كه مى گويند خدايا ما را از اين شهر (مكه )كه اهلش ستمگر است بيرون ببر و براى ما از طرف خودت سرپرست و ياور قرار بده ،اقدام نمى نماييد؟))
اين آيه به ما مى گويد: نبايد بى تفاوت باشيم بايد براى خدا و نجات مستضعفينپيكار كنيم ، مستضعفانى كه خدا پرستند و دنبال رهبر شايسته اند و از ستم و ستمگرانناخشنودند، چنين افراد را بايد كمك كرد و نجات داد. تعبير به ((مالكم )) (چرا يك نوعاستفهام انكارى است ، حاكى است كه حتما بايد مسلمانان در راه نجات مستضعفان ، نه تنهابپاخيزند بلكه بايد پيكار كنند.
پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم با بيانات جذاب و پر محتواى خود شاگردان مكتباسلام را به گونه اى ساخته بود كه در مبارزه با دشمن كارشان چنان اوج گرفت ، كهطبق روايات هفت نفر از فقراى انصار به حضور پيامبر صلى اللّه عليه و آله و سلم آمده وعرض كردند و بر اثر تهيدستى وسيله اى براى شركت در جهاد نداريم ، شما وسيله اىاز شمشير و نيزه و مركب در اختيار ما بگذاريد تا در جهاد شركت كنيم ، پيامبر خدا صلىاللّه عليه و آله و سلم چون وسيله در اختيار نداشت ، جواب منفى به آنها داد، آنها به قدرىناراحت شدند كه اشك در چشم هايشان حلقه زده بود، و كم كم به گريهتبديل شد و سخت گريستند و بعدها به نام ((بكائن )) (گريه كنندگان ) معروفشدند.
آيه 92 سوره توبه در وصف اين افراد مخلصنازل شد ⁽⁴⁰⁸⁾
(( و لا على الذين اذا ما اءتوك لتحملهم لت لا اءجد ما اءحملكم عليه تولوا و اءعينهمتفيض من الدمع حزنا اءلا يجدوا ما ينفقون ؛))
((و نيز اشكالى نيست بر آنها كه نزد تو (پيامبر صلى اللّه عليه و آله و سلم ) آمدند كهآنها را مركبى براى ميدان جهاد سوار كنى ، گفتى مركبى كه شما را بر آن سوار كنمندارم از نزد تو بازگشتند در حالى كه چشمانشان اشكبار بود، از اين رو كه چيزى رانداشت تا در راه خدا انفاق كنند.))
آرى اين چنين تعليمات قرآن كه دو نمونه اش را ذكر كريدم ، اثر مى بخشد فرزندان وشاگردان قرآن بايد اين چنين تربيت گردند تا منتظر واقعى امام زمان عليه السلامشوند، پس بايد با قرآن ماءنوس بود و اين درسها را از آن آموخت . ⁽⁴⁰⁹⁾
زنان بايد احساس مسؤ وليت كنند 
در اين مسير زنان كه نيمى از جامعه را تشكيل مى دهند، بايد نقش سازنده داشته باشند،بدانند كه آنها نيز موظفند دوش به دوش مردان براى زمينه سازى ظهور امام قائم (عج ) وبراى خودسازى و پاكسازى محيط و قهرمان پرورى آن هم زمينه سازى است ، تلاش عميق وپى گير و خستگى ناپذير بنايند.
وقتى كه در جنگ احد بسيارى از مسلمانان كشته شدند و شخصرسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم و امام على عليه السلام سخت مجروح گرديدندشايع شد كه پيامبر صلى اللّه عليه و آله و سلم نيز شهيد شده ، زنان مسلمان بهخصوص ناراحت شدند، از خانه ها بيرون آمدند و به تحقيق پرداختند.
يكى از اين زنان از انصار (مسلمانان مدينه ) بود از مدينه بيرون آمده و سراسيمه بهسوى احد رهسپار شد، در راه مردى را ديد كه از جبهه برمى گردد، از او پرسيد: آيا بهپيامبر صلى اللّه عليه و آله و سلم آسيبى وارد شده است ؟
آن مرد به جاى جواب سؤ ال زن ، به او گفت : اى خواهر! پدر شما كشته شده است ، زنتكان ملايمى خورد، باز طولى نكشيد پرسيد: آيا پيامبر صلى اللّه عليه و آله و سلمسالم است ؟
آن مرد به جاى جواب سؤ ال زن ، به او گفت : اى خواهر برادر شما نيز كشته شده است ،زن تكان مختصرى عرضش شد، ولى بار ديگر بهحال آمد و پرسشش را تكرار كرد، مرد براى بار سوم گفت : اى خواهر شوهر شما كشتهشده است ، زن باز تكانى خورد، اما اين بار با خشم و گستاخى گفت : من نمى خواهمبدانم چه كسانى از من كشته شده اند، فعلا احتياجى به اينها ندارم ، خواهش مى كنمبگوييد پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم چگونه است ؟
آن مرد در جواب گفت : پيغمبر صلى اللّه عليه و آله و سلم دركمال سلامتى است .
ناگهان صورت زن از خوشحالى برافروخته شد و با حالى سرشار از عشق به اسلام، قاطعانه گفت : ((بنابراين قربانى ما هدر نشده است .)) ⁽⁴¹⁰⁾
يعنى اگر من سه قربانى (پدر و برادر و شوهرم ) را در راه خدا داده ايم به هدر نرفتهچرا كه رهبر عزيز اسلام پيامبر اسلام صلى اللّه عليه و آله و سلم زنده است و همينافتخار مرا بس .
اين چنين زنان قهرمان در صدر اسلام بسيار بودند هم اكنون نيز بايد زنان مسلمان اينچنين نقش گويا و زاينده و بالنده داشته باشند و بدانند كه گردش چرخ انقلابها (كهبدون آن به فرج امام زمان عليه السلام نزديك نخواهيم شد) نيمى به دوش زنان است وزن بايد خود را درك كند و بداند مسؤ وليتى بس سنگين دارد و قبلا نيز در اين باره سخنگفتيم .
الگوى زنان مسلمان بايد افرادى مانند خديجه كبرى عليهاالسلام ، فاطمه زهراعليهاالسلام و زينب كبرى عليهاالسلام باشد، زينب عليهاالسلام در شرايط سخت نهضتامام حسين (عج ) سه كار مهم را به عهده گرفت :
1- حمايت از رهبرش امام حسين عليه السلام تا زنده بود و سپس از امام سجاد عليه السلام .
2- حفظ يتيمان و سرپرستى از آنها.
3- رساندن پيام شهيدان در كوفه و شام با بيانات كوبنده و پرمحتوا، و هر جا سخن ازآنان گفت ، اين سه امر مهم را به خوبى انجام داد، و مرام آنها را زنده نگه داشت .
توجه به جمعه و جماعات  
اجتماع و به هم پيوستگى است كه به راستى يك اهرم بسيار قوى براى حركت دادنسريع چرخهاى انقلاب است .
منتظران امام مهدى (عج ) بايد به آن توجه كامل داشته باشند، و بدانند (چنانكه قبلاگفتيم ) آن حضرت اماكن مقدسه را توسعه مى دهد از جمله مسجد كوفه را تا جمعيت در آن ،جا بگيرند.
ما وقتى نماز را هر روز مى خوانيم ، وقتى آن را تجزيه وتحليل مى كنيم مى بينيم نماز بر اساس جمع و جماعت تشريع شده است ، مثلا در سورهحمد واژه هاى ((نعبد)) (تنها ترا مى پرستيم ) ((نستعين )) (تنها از تو كمك مى جوئيم )((اهدنا)) (ما را هدايت كن ) همه به صورت جمع به كار رفته است .
و در پايان نماز، سلام بر جمع شده (السلام عليكم سلام بر شما). اين نشانه آن است كهانزوا و گسيختگى از اجتماع ، از اسلام بدور است ، اينك به چند روايت زير توجه كنيد.
1- پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم تصميم گرفت ، مردمى را كه در منزلهاى خودنماز مى خوانند و در جماعت شركت نمى كنند خانه هايشان را آتش بزند، نابينائى بهحضور پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم رسيد، عرض كرد، من شبكور هستم ، صداىاذان جماعت را مى شنوم ولى كسى نيست كه دستم را بگيرد و مرا به مسجد برساند تا درجماعت شركت كنم و با شما نماز بخوانم .
پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم فرمود:
((از منزل خود تا مسجد طنابى بكش آن طناب را بگير و با راهنمائى آن خود را به مسجدبرسان و در جماعت شركت كن .)) ⁽⁴¹¹⁾
2- امام صادق عليه السلام فرمود:
((كسى كه درباره جماعت مسلمانان به اندازه يك وجب مانع شود ،تعهد ايمان از گردنشساقط مى گردد.)) ⁽⁴¹²⁾
3- اميرمؤ نان على عليه السلام فرمود:
(( ... و الزموا عما عقد عليه جبل الجماعة ؛))
((به آنچه را كه پيوند جماعت بر آن گره خورده است بپيونديد و آنرا رها نكنيد.))⁽⁴¹³⁾
4- در مورد نماز جمعه ، اين نماز عبادى سياسى ، و اين ميتينگ هفتگى پر شور مسلمين و ايناجتماع دشمن شكن و نفاق برانداز، حضرت امام باقر عليه السلام فرمود:
(( من ترك الجمعه ثلاث جمع متوالية طبع اللّه على قلبه ؛))
((كسى كه (بدون عذر شرعى ) سه بار پشت سر هم نماز جمعه را ترك كند، خداوند مهربر قلبش مى زند)) ⁽⁴¹⁴⁾ (يعنى چنين كسى آنچنان در عناد و نفاق و بى ايمانى فرومى رود كه خداوند حس تشخيص را از او مى گيرد و او راكوردل مى كند.)
باز فرمود:
((سوگند به خدا به من خبر رسيد كه ياران پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم درروز پنجشنبه براى روز جمعه (و انجام نماز جمعه و ساير آداب ) مهيا مى شدند.))⁽⁴¹⁵⁾
5- امام صادق عليه السلام فرمود:
((كسى كه به سوى مسجد گام بر مى دارد، بهر چيز خشك و ترى در راه ، گام بگذاردزمين آن تا طبقه هفتم براى او تسبيح خدا مى گويند.)) ⁽⁴¹⁶⁾
در مورد نظم و پاكيزه نگهداشتن مسجد نيز رواياتى بسيار آمده ، از جمله پيامبر خدا صلىاللّه عليه و آله و سلم فرمود: صفهاى خود را منظم كنيد در حالى كه شانه هايتان در رديفهمديگر باشد، تا شيطان در شما نفوذ نكند. نيز فرمود:
⁽⁴¹⁷⁾
((كسى كه روز پنجشنبه و شب جمعه ، مسجد را جارو كند و ذره اى خاك از آن مسجد بر سرو صورت او بنشيند، خداوند او را مى آمرزد.)) ⁽⁴¹⁸⁾
در اين مورد روايات ديگرى نيز در كتاب تهذيب شيخ طوسى صفحه 256 آمده است .
به اين ترتيب : بايد علاقمندان به ظهور امام مهدى (عج ) به اجتماع و جماعت و نماز جمعهو پر كردن مساجد، اهميت فوق العاده بدهند، تا در پرتو آن ،عوامل استقبال از امام مهدى (عج ) فراهم شود و موجب خودسازى خودشان گردد. امامان معصومما عليهم السلام از هر فرصتى براى تهذيب و پاكسازى پيروانشان استفاده مى كردند.