عصمت حضرت زهرا(س)

ش17) عصمت حضرت زهرا(عليهاالسلام) با چه ادلّه اى ثابت مى گردد؟

ناطقه مرا مگر روح قدسكند مدد تا كه ثناى حضرت سيده نساء كند
نفخه قدس بوى او، جذبهانس خوى او منطق او خبر ز (لاينطق عن هوى) كند
«مفتقرا» متاب رو از دراو به هيچ سو زانكه مس وجود را فضه او طلا كند(160)م

سلام و درود خدا بر سرورزنان جهان كه تاريخ، گواه زندگىِ سرشار ازمعنويّت او است و آيه تطهير نشان عصمت او. براىاثبات عصمت حضرت زهرا(عليها السلام) ادلهگوناگونى به كار مى آيند كه در اينجا برخىاز آنها را مورد بررسى قرار مى دهيم

ش1- آيه تطهير

بخشى از آيه 33 سورهاحزاب كه به آيه تطهير شهرت يافته، هموارهكانون توجه انديشمندان شيعه و سنى بوده و بحث هاىگوناگونى برانگيخته است. همگان بر اين باورندكه اين آيه فضيلت والايى را براى اهل بيت بهاثبات مى رساند و انديشمندان شيعه، اينفضيلت را برابر با عصمت مى دانند. بر اساساين آيه، اراده تخلّف ناپذير خداوند بر اينتعلّق گرفته است كه هرگونه پليدى را از اهلبيت بزدايد و آنان را به طور كامل پاك و پاكيزهگرداند. چنين برداشتى از آيه با بررسى واژه هاىبه كار رفته در آن، همچون اراده، رجس، اذهاب وتطهير تأييد مى گردد و جاى ترديدى براى حق جويانباقى نمى گذارد. جاى آن نيست كه در ايننوشتار كوتاه، به تفصيل درباره چگونگى دلالتآيه بر عصمت اهل بيت سخن برانيم و عمق واژه هاىبه كار رفته در آن را بكاويم. از اين رو، بهبيان روايتى از پيامبر اكرم(صلى الله عليهوآله) كه در كتب اهل سنّت نقل گرديده است،بسنده مى كنيم. بر اساس اين روايت، رسول خدا(صلىالله عليه وآله) پس از قرائت آيه تطهيرفرمودند

(فأنا و اهل بيتى مطهرونمن الذنوب)(161) «پس من و اهلبيتم از گناه پيراسته ايم».بى ترديد،فاطمه زهرا(عليها السلام) جزو اهل بيت پيامبراست و اگر در بيان فضيلت او دليل ديگرى نمى داشتيم،همين آيه كافى بود كه او را در صدر زنان عالَمبنشاند. پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) باشيوه هايى به يادماندنى، اهل بيت را بههمگان معرفى نموده و راهِ هرگونه توجيهى رابسته است. بر اساس روايات فراوانى كه به حديثكساء شهرت يافته اند، رسول خدا(صلى اللهعليه وآله) پارچه اى را بر روى خود و على وفاطمه و فرزندانشان، حسن و حسين انداخته،جمله (اللهم هؤلاء اهل بيتى) را براى آيندگانبه يادگار گذاشتند و در پاسخ به ام سلمه - كهيكى از شايسته ترين همسران پيامبر بود وپيوستن به اصحاب كساء را درخواست مى نمود -فرمودند

«رحمت خدا بر تو باد. توهمواره به راه خير و رستگارى بوده اى و چقدرمن از تو راضى ام! ليكن اين فضيلت ويژه من واين چند نفر است»(162)م

پيامبر گرامى براى آنكهوظيفه خويش را در تبيين آيات الهى به گونهشايسته اى بجاى آورند، به اين مقدار نيزبسنده نكرده، با به كارگيرى شيوه اى فراموشنشدنى و در مدت زمانى نسبتاً طولانى، آن هم بهصورت هر روزه، به معرفى اهل بيت پرداختند. درروايتى از ابن عباس در اين باره آمده است

«رسول خدا تا نُه ماه،روزى پنج مرتبه، هنگام فرارسيدن وقت نماز بهدر خانه على بن ابى طالب مى آمدند ومى فرمودند درود و رحمت و بركات خدا بر شمااهل بيت باد. خداوند اراده نموده تا هرگونهپليدى را از شما اهل بيت دور گرداند و بهطور كامل و شايسته پاكتان سازد. وقت نماز است،آماده شويد. رحمت خدا بر شما باد»(163)م

ش2- روايات مربوط بهعصمت اهل بيت(عليهم السلام)م

علاوه بر آيه تطهير،رواياتى كه شيعه و سنى از رسول خدا(صلى اللهعليه وآله) گزارش نموده اند، فضايلى براىاهل بيت برمى شمرد كه جز با عصمت آنانسازگار نيست، چنانكه در حديث معروف ثقلين آمدهاست(164)م

(انّى تارك فيكمالثقلين كتاب الله و عترتى، ما ان تمسّكتمبهما لن تضلّوا ابداً، لن يفترقا حتّى يرداعلىّ الحوض)(165) «من در ميانشما دو چيز گران بها باقى مى گذارم: كتابخدا و عترتم. تا وقتى كه به آن دو تمسك كنيد،گمراه نخواهيد شد. هيچگاه اين دو از يكديگرجدا نمى شوند، تا آنگاه كه بر سر حوض (كوثر)بر من وارد گردند»م

اگر اهل بيت پيامبرمعصوم از گناه و خطا نبودند، پيروى از آنانهمواره موجب هدايت نمى گرديد و جدايى ناپذيرىآنان از قرآن، معناى روشنى نمى يافت

ش3- روايات مخصوص بهعصمت حضرت زهرا(عليها السلام)م

در اينجا نيز از رواياتفراوانى مى توان بهره برد، اما تنها به يكىاز آنها كه محدّثين شيعه و سنّى روايت نموده اند،بسنده مى كنيم

(ان الله - تبارك و تعالى- يغضب لغضب فاطمة و يرضى لرضاها)(166)«همانا خداوند - تبارك و تعالى - باغضب فاطمه غضبناك و با رضايت او خشنود مى شود»م

نكته درخور توجه در اينروايت آن است كه رضايت و نارضايتى فاطمه زهرا(عليهاالسلام) محور خشنودى و ناخشنودى خداوندخوانده شده است. و اين حقيقت، جز عصمت همه جانبهآن حضرت، تفسير ديگرى برنمى تابد. خداوندجز به اعمال صالح خشنود نمى گردد و هيچگاهبه گناه و سرپيچى از فرمانش رضايت نمى دهد.اگر حضرت زهرا(عليها السلام) به گناه دست مى زدو يا حتّى فكر انجام آن را در سر مى پروراند،به چيزى خشنود گرديده بود كه خدا از آن خشنودنيست، در حالى كه در اين روايت، رضايت الهىپيوندى ناگسستنى با خشنودى فاطمه(عليهاالسلام) يافته است

اعتراف ضمنى يكى ازدانشمندان اهل سنت را پايان بخش اين قسمت مى سازيم.آلوسى - يكى از پرآوازه ترين مفسران اهلسنت - در تفسير آيه 42 سوره آل عمران، از يكسوحضرت مريم(عليها السلام) را معصوم از گناهشمرده، از تمامى پليدى هاى حسّى، معنوى وقلبى پاك مى داند و از سوى ديگر، بر ديدگاهكسانى كه وى را سرور تمامى زنان جهان، از آغازتا انجام مى شمارند، مى تازد و با اقامهشواهد گوناگونى چنين نتيجه مى گيرد كه اينويژگى شايسته فاطمه زهرا(عليها السلام) است.(167)پرواضح است كه جمع ميان اين دو سخن، جز باپذيرش عصمت حضرت زهرا(عليها السلام) سازگارنيست