وحدت اسلامی
مقصود از وحدت اسلامی چيست ؟ آيا مقصود اين است : از ميان مذاهباسلامی يكی انتخاب شود ، و ساير مذاهب كنار گذاشته شود . يا مقصود ايناست كه مشتركات همه مذاهب گرفته شود ، و مفترقات همه آنها كنارگذاشته شود ، و مذهب جديدی بدين نحو اختراع شود ، كه عين هيچ يك ازمذاهب موجود نباشد ؟ يا اينكه وحدت اسلامی ، به هيچوجه ربطی به وحدتمذاهب ندارد ، و مقصود از اتحاد مسلمين ، اتحاد پيروان مذاهب مختلف ،در عين اختلافات مذهبی ، در برابر بيگانگان است ؟ مخالفين اتحاد مسلمين ، برای اينكه از وحدت اسلامی ، مفهومی غير منطقیو غير عملی بسازند ، آن را به نام وحدت مذهبی توجيه میكنند تا در قدماول ، با شكست مواجه گردد . بديهی است كه منظور علمای روشنفكر اسلامی ازوحدت اسلامی ، حصر مذاهب به يك مذهب ، و يا اخذ مشتركات مذاهب وطرف مفترقات آنها كه نه معقول و منطقی است و نه مطلوب و عملی ، نيست. منظور اين دانشمندان ، متشكل شدن مسلمين است در يك صف در برابردشمنان مشتركشان . اين دانشمندان میگويند مسلمين مايه وفاقهای بسياری دارند كه میتواندمبنای يك اتحاد محكم گردد ، مسلمين همه خدای يگانه را میپرستند و همه بهنبوت رسول اكرم ايمان و اذعان دارند ، كتاب همه قرآن و قبله همه كعبهاست ، با هم و مانند هم حج میكنند و مانند هم نماز میخوانند و مانند همروزه میگيرند و مانند هم تشكيل خانواده میدهند و داد و ستد مینمايند وكودكان خود را تربيت میكنند و اموات خود را دفن مینمايند . و جز دراموری جزئی ، در اين كارها با هم تفاوتی ندارند . مسلمين همه از يك نوعجهان بينی برخوردارند و يك فرهنگ
