در خطبه 85 نهج البلاغه كه با جمله : « عباد الله ، ان من احب عبادالله عبدا اعانه الله علی نفسه » آغاز میشود جملهای هست كه مفيد همينمطلب است . علی عليهالسلام در قسمت اول اين خطبه صفات و مشخصات عالمربانی را و در قسمت دوم آن مشخصات عالمان بی عمل و خيالبافان را ذكرمیكند ( 1 ) . علی عليهالسلام از جمله صفات عالمان ربانی اين صفت رابيان میكند : « قد نصب نفسه لله سبحانه فی ارفع الامور من اصدار كل واردعليه و تصيير كل فرع الی اصله » . يعنی در مقام اخلاص و به سبب اخلاصنيت و افاضه حكمت بر او بدانجا رسيده است كه خود را در مرتفع ترينقلهها قرار داده است ، در اين مقام مرتفع قرار گرفته كه هر مشكلی ومساله غامضی بر او وارد شود جواب و حل آن مساله را صادر میكند و هر فرعیرا به اصل خود برمیگرداند . از مجموع آنچه گفتيم معلوم شد كه مخالفت ائمه اهل بيت با قياس براساس دعوت به جمود و " ظاهريت " نبوده است ، بلكه بر اين اساسبوده است كه نيازی به تشريعات من عندی نيست ، آنچه بدان نياز است وبايد جولانگه عقل و علم و فكر علما قرار گيرد اجتهاد و استنباط و استخراجفروع از اصول و رد فروع بر اصول و بالاخره تطبيق صحيح كليات اسلامی برقضايا و حوادث است كه هيچگاه متوقف نمیشود و تحت حصر نمیآيد و به تبعوسعت ابعاد مكانی پاورقی : 1 - سيد رضی عنوان خطبه را چنين ذكر میكند : " و هی فی صفات المتقينو صفات الفساق " ولی تدبر كامل در خطبه نشان میدهد كه در توصيف علمایربانی و عالمان بی عمل است . |