80 - اركان دين و ايمان
عن الصادق - عليه السلام - قال :
شهادة ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله و الاقرار بماجاء من عند الله و اقامةالصلاة و ايتاء الزكاة و حج البيت و صوم رمضان و الولاية لنا و البراءة من عدونا وتكونوا مع الصديقين ؛
(هشام بن عجلان مى گويد: به امام صادق (ع ) گفتم : درباره مساءله اى از شما مى پرسمكه با احدى به غير از شما در ميان نخواهم گذاشت .(وى افزود) از شما سؤال مى كنم از ايمان : از پايين ترين درجه آن ، امام صادق (ع ) پاسخ داد:) اركان دين وايمان عبارت است از (شهادت و اقرار به وحدانيت خدا، و رسالت محمد بن عبدالله (ص )و اقرار بدانچه كه از سوى خداوند متعال مقرر گشته است ، برپا داشتن نماز، پرداختزكات ، حج خانه خدا، روزه ماه مبارك رمضان ، پذيرفتن ولايت ماو دشمنى با دشمنان ما ؛ واينكه بكوشيد تا با راستگويان باشيد.(مراد از راستگويان ، ائمه معصومين و پيروانراستين آنهايند).
(بحارالانوار، ج 27، ص 53)
81 - دعاى فرشتگان براى نمازگزار
قال الباقر - عليه السلام -:
ما من عبد من شيعتنا يقوم الى الصلوة الا اكتنفته بعدد من خالفه ملائكة يصلون خلفه ويدعون الله - عز و جل - له حتى يفرغ من صلاته ؛
هيچ بنده اى از پيروان ما نيست كه به نماز بايستد، مگر آن كه به اندازه مخالفينشملائكه پشت سر او نماز مى خوانند و در پيشگاه خداوندمتعال براى او دعا مى كنند تا از نمازش فارغ شود.
(بحارالانوار، ج 82، ص 205)
82 - امتحان شيعه از طريق نماز
عن الصادق - عليه السلام - قال :
امتحنوا شيعتنا عند ثلاث : عند مواقيت الصلاة كيف محافظتهم عليها، و عند اسرارهم كيفحفظهم لها عند عدونا و الى اموالهم كيف مواساتهم لاخوانهم فيها ؛
شيعيان ما و پيروان ما را به سه مساءله امتحان كنيد:
1 - اهميت به اوقات نماز، كه آيا اول وقت نماز را بر پاى مى دارند يا خير؟
2 - حفظ اسرار، يعنى در حفظ اسرار و مسائل محرمانه كوشا هستند ياخير؟
3 - و از حيث توانمنديهاى مالى ، يعنى آيا درمال خود براى برادران دينى سهمى قائلند و دست آنها را مى گيرند يا خير؟
(خصال صدوق ، ج 1، ص 103)
83 - بهترين شيوه زندگى
قال الرضا - عليه السلام -:
ان الصلوة افضل العبادة لله و هى احسن صورة خلقها الله من اداها بكمالها و تمامهافقد ادى واجب حقها و من تهاون فيها ضرب بها وجهه ؛
همانانماز بهترين شيوه بندگى خداست و آن زيباترين شكلى است كه خداوند آن راآفريده ، پس كسى كه به طور كامل و تمام آن را به جا آورد حق واجب آن را ادا كرده و كسىكه در انجام آن كوتاهى كند خدا آن را به صورتش مى زند.
(بحارالانوار، ج 84، ص 246)
84 - وصف نماز معراج
عن العلل باسناده عن اباعبدالله - عليه السلام - فى حديثطويل يصف صلوة المعراج : قال انزل الله العزيز الجبار عليه محملا من نور فيه اربعوننوعا من انواع النور كانت محدقة حول العرش عرشه تبارك و تعالى تغشى ابصارالناظرين .اما واحد منها فاصفر ؛ فمن اجل ذلك اصفرت الصفرة ، و واحد منها احمر ؛ فمناجل ذلك احمرت الحمرة .الى ان قال : فجلس فيه ثم عرج به الى السماء الدنيا فنفرتالملائكة الى اطراف السماء ثم خرت سجدا فقالت : سبوح قدوس ربنا و رب الملائكة والروح ، ما اشبه هذا النور بنور ربنا!فقال جبرئيل : الله اكبر، الله اكبر.فسكت الملائكةو فتحت السماء و اجتمعت الملائكة ؛ ثم جائت و سلمت على النبى - صلى الله عليه وآله -افواجا، ثم قالت : يا محمد كيف اخوك ؟قال : بخير.قالت فان ادركته فاقراه مناالسلامساءله فقال النبى - صلى الله عليه وآله -: اتعرفونه ؟فقالوا: كيف لم نعرفه وقد اخذ الله - عزوجل - ميثاقك و ميثاقه منا....؛
از كتاب علل الشرايع نقل شده است به سندى كه آورده از امام صادق (ع ) در حديثى بلندكه در آن نماز معراج را وصف مى فرمايد ؛ روايت كرده كه فرمود: خداوند عزيز جبار برپيامبر، محملى از نور فرو فرستاد كه چهل نوع از انواع نور در آن بود كه گرداگردعرش خداوند تبارك و تعالى را احاطه كرده بودند آن سان كه ديدگان بينندگان را خيرهمى ساختند.يكى از آن نورها نور زرد بود، و به اين جهت زردى ، زرد شد ؛ و يكى ازنورهاسرخ بود، به اين سبب سرخى ، سرخ شد.تا اينكه فرمود: پس پيامبر (ص ) در آنبنشست و سپس به آسمان دنيا عروج كرد ؛ پس ملائكه به اطراف آسمان گريختند و سپسبه سجده افتادند و گفتند: (منزه و مقدس است پروردگار ما و پروردگار ملائكه و روح؛ اين نور چه قدر به نور پروردگار ما شبيه است !پس ‍جبرئيل گفت : (الله اكبر) پس ملائكه ساكت شدند و آسمان گشوده شد و ملائكه مجتمعگشته ؛ سپس آمدند و گروه گروه بر پيامبر (ص ) سلام كردند و سپس گفتند: (اىمحمد! برادرت چگونه است ؟) فرمود: (خوب است ).گفتند: (چون او را ديدى از جانبما سلامش ‍ برسان ) پس پيامبر (ص ) فرمود: آيا او را مى شناسيد؟گفتند: (چگونهنشناسيمش در حالى كه خداوند عزوجل براى تو و او از ما پيمان گرفته است .)
(بحارالانوار، ج 18، ص 354)
85 - جايگاه والاى نماز
قال على - عليه السلام -:
ما اهمنى ذنب امهلت بعده حتى اصلى ركعتين ، واسال الله العافية ؛
از آن گناه پروايى ندارم كه پس از آن فرصت يابم دو ركعت نمازگزارم و از خدا عافيتوسلامتى بطلبم .
(نهج البلاغه ، فيض الاسلام ، ص 1230)
86 - مثل نماز
قال الباقر - عليه السلام -:
الصلاة عمود الدين ، مثلها كمثل عمود الفسطاط اذا ثبت العمود ثبتت الاوتاد الاطناب و اذامال العمود و انكسر لم يثبت وتد و لاطنب ؛
نماز ستون دين است ، مثل نماز همانند عمود و ستون خيمه است كه هرگاه ستون ثابت باشدطنابها و ميخها و پرده آن ثابت است .هنگامى كه ستون آن كج و شكسته شود هيچ كدام ازآنها استوار نمى ماند.
(بحارالانوار، ج 82، ص 218.ميزان الحكمه ، ج 5، ص 369)
87 - نماز، عامل غبطه مردگان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ما من ليلة الا و ملك الموت ينادى يا اهل القبور لمن تغبطون اليوم....فيقول الموتى : انما نغبط المؤ منين فى مساجدهم لانهم يصلون و لا نصلى ...؛
هر شب فرشته مرگ ندا مى كند: اى اهلقبور!نسبت به چه كسى غبطه مى خوريد؟.. مردگان در جواب گويند: ما به مؤ منانىغبطه مى خوريم كه در مساجد نماز مى خوانند در حالى كه ما نماز نمى خوانيم .
(ارشاد القلوب ، ص 65)
88 - نماز نگهبان الهى
قال الصادق - عليه السلام -:
ان الصلوة حجرة الله فى الارض ؛
همانا نماز نگهبان الهى در زمين است .
(بحارالانوار، ج 78، ص 199)
89 - زن و نماز
قال على - عليه السلام -:
معاشر الناس ، ان النساءنواقص الايمان ...فاما نقصان ايمانهن فقعود هن عن الصلوةو الصيام ؛
اى مردم زنان نسبت به مردان ايمان كمترى دارند، ودليل بر كمتر بودن ايمان آنها اين است كه در ايام عادت از نماز و روزه باز نشسته مىشوند.
(نهج البلاغه ، فيض الاسلام ، ص 179)
90 - محبوبترين اعمال
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان احب الاعمال الى الله - عز و جل - الصلاة و البر و الجهاد ؛
همانا محبوبترين اعمال در نزد خداوند: نماز، نيكى كردن و جهاد در راه خداست .
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 27)
91 - نماز در خفا
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
صلاة الرجل تطوعا حيث لايراه الناس تعدل صلاته على اعين الناس ‍ خمسا و عشرين ؛
نماز مرد كه به دلخواه درجايى كه مردم او را نبينند به جاآورد، برابر بيست و پنج نمازاست كه در برابر چشم مردم انجام دهد.
(نهج الفصاحه ، م 1848، ص 391)
92 - عامل علو درجه
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
بالصلاة يبلغ العبد الى الدرجة العلياء لان الصلاة تسبيح وتهليل و تحميد و تكبير و تمجيد و تقديس وقول و دعوة ؛
به وسيله نماز بنده به درجه عالى و مقام والا مى رسد، زيرا نماز تسبيح وتهليل و تحميد و تكبير و تمجيد و تقديس الهى است ، نمازقول حق و دعوت به سوى حق مى باشد.
(بحارالانوار، ج 82، ص 232.جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 22)
93 - خواب با علم
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
نوم على علم خير من صلاة على جهل ؛
خواب با علم بهتر از نماز با جهل است .
(نهج الفصاحه ، م 3140، ص 633)
94 - اجر نماز، پس از مرگ
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
الصلاة انس فى قبره و فراش تحت جنبه و جواب لمنكر و نكير ؛
نماز مونس (نمازگزار) در قبر، فراش نيكو در زيرش ، و پاسخ نمازگزار براى نكيرو منكر مى باشد.
(بحارالانوار، ج 82، ص 232)
95 - زاد و توشه مؤ من
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
الصلاة زاد للمؤ من من الدنيا الى الاخرة ؛
نماز زاد و توشه مؤ من در دنيا براى آخرت مى باشد.
(بحارالانوار، ج 82، ص 232)
96 - عوامل رستگارى
قال الصادق - عليه السلام -:
المنجيات : اطعام الطعام و افشاء السلام و الصلاةبالليل و الناس نيام ؛
عوامل رستگارى : اطعام كردن ، آشكار سلام كردن ، نماز شب خواندن در حالى كه مردمآرميده اند.
(محاسن برقى ، ص 387)
97 - موجب اجابت دعا
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
الصلاة اجابة للدعاء و قبول للاعمال ؛
نماز موجب اجابت دعا و قبولى اعمال است .
(بحارالانوار، ج 82، ص 1)
98 - سلاح مؤ من
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
الصلاة سلاح على الكافر ؛
نماز سلاح مؤ من عليه كافر است .
(بحارالانوار، ج 82، ص 56 و 231)
فصل دوم : اسرار و آثار نماز
آيات
16 - نماز بازدارنده از فحشاء و منكرات
واقم الصلوة ان الصلوة تنهى عن الفحشاء و المنكر و لذكر الله اكبر:
نماز را برپا دار، زيرا نماز انسان را از كارهاى زشت و ناپسند باز مى دارد و ياد خدابسيار بزرگتر است .
(سوره عنكبوت ، آيه 45)
17 - ياد خدا مايه آرامش دلها
الا بذكر الله تطمئن القلوب ؛
آگاه باشيد تنها با ياد خدا دلها آرامش مى يابد.
(سوره رعد، آيه 28)
18 - نماز سبب رستگارى
قد افلح من تزكى ، و ذكر اسم ربه فصلى :
مسلما رستگار مى شود كسى كه خود را تزكيه كند، و نام پروردگارش را به ياد آورد ونماز بخواند.
(سوره اعلى ، آيات 14 و 15)
19 - نماز و ياد خدا
و اقم الصلوة لذكرى :
نماز را براى ياد من به پا داريد.
(سوره طه ، آيه 14)
20 - اهداف شيطان از بازداشتن نماز
انما يريد الشيطان ان يوقع بينكم العداوة و البغضاء فى الخمر و الميسرو يصدكمعن ذكر الله و عن الصلوة فهل انتم منتهون :
شيطان مى خواهد در ميان شما به وسيله شراب و قمار عداوت ايجاد كند و شما را از ذكرخدا و از نماز بازدارد، آيا (با اين همه زيان و فساد و با اين نهى اكيد) خوددارى خواهيدكرد؟
(سوره مائده ، آيه 91)
21 - نماز يكى از علايم ايمان
انما المؤ منون الذين اذا ذكر الله و جلت قلوبهم و اذا تليت عليهم اياته زادتهمايمانا و على ربهم يتوكلون ، الذين يقيمون الصلوة و مما رزقناهم ينفقون ، اولئك هم المؤمنون حقا لهم درجات عند ربهم و مغفرة و رزق كريم :
مؤ منان كسانى هستند كه هرگاه خدا نزد آنها ياد شود دلهاى آنها مى ترسد و هرگاه آياتخدا بر آنها تلاوت شود، ايمانشان بيشتر مى گردد و بر پروردگار خودتوكل مى كنند، آنان كه نماز را به پا مى دارند و از آن چه به آنها داده ايم انفاق مى كنندو مؤ منان حقيقى آنها هستند، براى آنان درجات (فوق العاده اى ) نزد پروردگارشان است وبراى آنها آمرزش و روزى بى نقص و عيب است .
(سوره انفال ، آيات 2 - 4)
22 - نماز، وسيله محو گناهان
واقم الصلوة طرفى النهار و زلفا من الليل ان الحسنات يذهبن السيئات ذلك ذكرىللذاكرين :
نماز بگذار در آغاز و انجام روز و ساعاتى از شب ، زيرا نيكيها، بديها را از ميان مىبرند،اين تذكرى است براى آنها كه اهل تذكرند.
(سوره هود، آيه 114)
23 - نماز، يكى از صفات تواضع كنندگان
الذين اذا ذكر الله و جلت قلوبهم و الصابرين على ما اصابهم و المقيمى الصلوة ومما رزقناهم ينفقون :
همانها كه وقتى نام خدا برده مى شود دلهايشان مملو از خوف پروردگار مى گردد، و آنهاكه در برابر مصائبى كه به آنان مى رسد شكيبا و استوارند، و آنها كه نماز برپا مىدارند و از آن چه روزيشان داديم انفاق مى كنند.
(سوره حج ، آيه 35)
24 - ركوع و سجود ياران پيامبر (ص )
محمد رسول الله و الذين معه اشداء على الكفار رحماء بينهم تريهم ركعا سجدايبتغون فضلا من الله و رضوانا سيماهم فى وجوههم من اثر السجود....:
محمد فرستاده خدا است و كسانى كه با او هستند در برابر كفار سرسخت و شديد، و درميان خود مهربانند، آنها را در حال ركوع و سجود مى بينى ، آنها هموارهفضل خدا و رضاى او را مى طلبند، نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمايان است .
(سوره فتح ، آيه 29)
25 - نماز، كارخانه انسان سازى
ان الانسان خلق هلوعا، اذا مسه الشر جروعا، و اذا مسه الخير منوعا، الا المصلين :
انسان حريص و كم طاقت آفريده شد، هنگامى كه بدى به او رسد بى تابى مى كند وهنگامى كه خوبى به او رسد مانع ديگران مى شود، مگر نمازگزاران .
(سوره معارج ، آيات 19 - 22)
26 - نماز و عمل صالح
ان الذين امنوا و عملوا الصالحات و اقاموا الصلوة و اتوا الزكوة لهم اجرهم عند ربهمو لاخوف عليهم و لاهم يحزنون :
آنان كه اهل ايمان و عمل شايسته هستند و نماز را برپا داشته و زكات مى پردازند، نزدخداوند داراى اجر و بر آنان ترس و غصه اى نخواهد بود.
(سوره بقره ، آيه 277)
27 - عبادت ، عامل نجات يونس
فلولا انه كان من المسبحين ، للبث فى بطنه الى يوم يبعثون :
اگر يونس اهل تسبيح نبود، هر آينه تا قيامت در شكم ماهى مانده بود.
(سوره صافات ، آيات 143 و 144)
احاديث
99 - نماز وسيله تقرب به خدا
قال على - عليه السلام -:
الصلوة قربان كل تقى ؛
نماز خواندن وسيله نزديكى به خدا است براى هر شخص ‍ پرهيزكار.
(ميزان الحكمه ، ج 5، ص 367.بحارالانوار، ج 10، ص 99. من لايحضره الفقيه ، ج 1،ص 56، ح 16)
100 - نماز، شست و شو در چشمه زلال
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
مثل الصلوات الخمس كمثل نهر جار عذب على باب احدكميغتسل فيه كل يوم خمس مرات فما يبقى ذلك من الدنس ؛
نمازهاى پنج گانه به نهر جارى گوارايى مى مانند كه بر در خانه هايتان روان است وهر روز پنج بار خود را در زلال آن شست و شو مى دهيد، ديگر هيچ پليدى باقى نمى ماند.
(كنزالعمال ، ج 7، ص 291، حديث 18931)
101 - نماز وسيله نجات
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
خمس صلوات ، من حافظ عليهن كانت له نورا و برهانا و نجاة يوم القيامة ؛
كسى كه بر نمازهاى پنج گانه محافظت و مراقبت نمايد، اين نمازها براى او در قيامتنور و وسيله نجات خواهد بود.
(كنزالعمال ، ج 7، حديث 18862)
102 - نگاه شيطان بر نمازگزار
قال على - عليه السلام -:
اذا قام الرجل الى الصلاة اقبل اليه ابليس ينظر اليه حسدا لما يرى من رحمة اللهالتى تغشاه ؛
هنگامى كه كسى به نماز بر مى خيزد، شيطان مى آيد و به نظر حسادت به او نگاه مىكند، زيرا مى بيند كه رحمت خدا او را فرا گرفته است .
(بحارالانوار، ج 82، ص 207)
103 - بركات نماز
قال على - عليه السلام -:
ان الانسان اذا كان فى الصلاة ، فان جسده و ثيابه وكل شى ءحوله يسبح ؛
هنگامى كه انسان در حال نماز است ، اندام و جامه او و هر چه پيرامون اوست ، خدا را تسبيحمى گويند.
(ميزان الحكمه ، ج 5، ص 377 .بحارالانوار، ج 82، ص213.علل الشرايع ، ج 1، ص 237)
104 - سياه شدن چهره شيطان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
الصلوة تسود وجه الشيطان ؛
نماز چهره شيطان را سياه مى كند.
(نهج الفصاحه ، ص 396)
105 - نماز، دژ محكم در مقابل شيطان
قال على - عليه السلام -:
الصلوة حصن من سطوات الشيطان ؛
نماز قلعه و دژ محكمى است كه نمازگزار را از حملات شيطان نگاه مى دارد.
(غررالحكم ، ص 56، ميزان الحكمة ، ج 5، ص 367)
106 - بهره مندى اموات از نماز
قال الصادق - عليه السلام -:
ان الصلوة و الصوم و الصدقة و الحج و العمرة وكل عمل صالح ينفع الميت حتى ان الميت ليكون فى ضيق فيوسع عليه ويقال : هذا بعمل ابنك فلان او بعمل اخيك فلان اخوه فى الدين ؛
نماز، روزه ، صدقه ، حج ، عمره ، و نيز هر عمل صالحى براى ميت سود دارد، حتى اگر ميتدر تنگنا هم باشد، به واسطه اين اعمال ، گشايشى براى او بهعمل مى آيد و به وى مى گويند: اين گشايش به خاطر عملى است كه پسر تو فلانى يابرادر دينى تو فلانى به جا آورده است .
(بحارالانوار، ج 85، ص 312)
107 - هفت خصلت نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
الصلاة من شرايع الدين و فيها مرضاة الرب - عز وجل - و هى منهاج الانبياء و للمصلى حب الملئكة و هدى و ايمان و نور المعرفة و بركة فىالرزق و راحة للبدن و كراهة للشيطان و سلاح على الكافر و اجابة للدعاء وقبول للاعمال و زاد للمؤ من من الدنيا الى الاخرة و شفيع بينه و بين ملك الموت و انيس فىقبره و فراش تحت جنبه و جواب لمنكر و نكير و تكون صلاة العبد عند المحشر تاجا علىراسه و نورا على وجهه و لباسا على بدنه و سترا بينه و بين النار و حجة بينه و بينالرب - عز و جل - و نجاة لبدنه من النار و جوازا على الصراط و مفتاحا للجنة و مهوراللحور العين و ثمنا للجنة بالصلوة يبلغ العبد الى الدرجة العليان لان الصلاة تسبيح وتهليل و تكبير و تمجيد و تقديس و قول و دعوة ؛
1 - نماز از سنتهاى دين و مايه خشنودى پروردگار و راه روشن پيامبران است .
2 - نمازگزار از محبت فرشتگان و هدايت و ايمان و نور شناخت و روزى با بركت و راحتىبدن برخوردار است .
3 - نماز مايه ناخشنودى شيطان و سلاحى بر زيان كافر و باعث استجابت دعا و پذيرشاعمال و توشه مؤ من از دنيا به سوى آخرت است .
4 - نماز شفاعت كننده اى ميان نمازگزار و فرشته مرگ و همدمى در قبر وى و بسترى زيرپهلوى او و پاسخى براى نكير و منكر است .
5 - نماز آدمى را به هنگام محشر، ناجى بر سر او و نورى بر سيما و پوشش ‍ بر بدنشو حجابى ميان او و آتش و حجتى ميان وى و پروردگارش ‍ مى باشد، باعث رهايى بدن اواز آتش است .
6 - نماز وسيله عبور از صراط و كليد بهشت و مهريه حوريان و بهاى بهشت است .
7 - آدمى به وسيله نماز به بالاترين درجه مى رسد، زيرا نماز تسبيح وتهليل و تكبير و تمجيد و تقديس و دعا و سخن است .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 22 - الحكم الزاهره ، ص 276)
108 - سازندگى نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
لاصلوة لمن لم يطع الصلوة ، و طاعة الصلوة ان تنهى عن الفحشاء و المنكر ؛
كسى كه مطيع نماز نباشد، نمازش كاملنيست و اطاعت از نماز همان دورى از فحشاء و منكر است .(نمازى نيست براى كسى كه اطاعت وپيروى از نماز نكند.سپس پيامبر (ص ) مى افزايد: طاعت و پيروى از نماز به اين است كهنماز او را از فحشاء و منكرات و زشتيها باز دارد.)
(بحارالانوار، ج 82، ص 198)
109 - كمك ملائكه به نمازگزار هنگام مرگ
قال الصادق - عليه السلام -:
ان ملك الموت يدفع الشيطان عن المحافظ على الصلوة و يلفنه شهادة ان لا اله الاالله و ان محمدا رسول الله فى تلك الحالة العظيمة ؛
همانا (ملك الموت ) شيطان را در دم مرگ از كسى كه حافظ نماز است ، دور مى كند وشهادت بر وحدانيت خدا و رسالت رسول خدا (ص ) را در هنگام هولناك مرگ به او تلقينمى كند (توفيق شهادتين پيدا مى كند).
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 19)
110 - گناه زدايى نماز
قال على - عليه السلام -:
و انهالتحت الذنوب حت الورق ؛
نماز گناهان را مانند ريزش برگ درختان فرو مى ريزد.
(نهج البلاغه ، خطبه 199)
111 - پاداش نماز
عن رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
قال الله تعالى : افترضت على امتك خمس صلوات و عهدت عندى عهدا انه من حافظعليهن لوقتهن ادخلته الجنة و من لم يحافظ عليهن فلا عهد له عندى ؛
خداوند متعال فرمود: نمازهاى پنج گانه را بر امت تو واجب كردم و با خود پيمان بستمكه هر كس مراقب آن نمازها و وقت آنها باشد، او را به بهشتداخل نمايم ، و كسى كه مراقب آنها نباشد من تعهدى نسبت به او ندارمساءله
(كنزالعمال ، ج 7، ص 279، حديث 18872)
112 - نزديكى به وسيله نماز
قال الكاظم - عليه السلام -:
يا ابت ان الذى كنت اصلى له اقرب الى منهميقول الله - عز و جل -: (و نحن اقرب اليه منحبل الوريد) ؛
(امام كاظم (ع ) در پاسخ فرمود:) اى پدر! آن خدايى كه من براى او نماز مى خوانم ازمردم به من نزديكتر است ، خداوند مى فرمايد: (و ما از رگ گردن به انسان نزديكتريم.)
(بحارالانوار، ج 10، ص 204.مناقب آل ابى طالب ، ج 4، ص 311)
113 - حق نماز
قال زين العابدين - عليه السلام -:
و حق الصلاة ان تعلم انهاوفادة الى الله - عز وجل - و انت فيها قائما بين يدى الله - عز و جل - فاذا علمت ذلك قمت مقام العبدالذليل الحقير الراغب الراهب الراجى الخائف المسكين المتضرع المعظم لمن كان بين يديهبالسكون والوقار و تقبل عليها بقلبك و تقيمها بحدودها و حقوقها ؛
و حق نماز اين است كه بدانى ، آن هجرتى است به سوى خداى عز وجل و تو در حال نماز، در مقابل خداوند گرانقدر و شكوهمند ايستاده اى .هنگامى كه اين رادانستى ، در جايگاه بنده خوار كوچك مشتاق نگران اميدوار ترسان بيچاره اى قرار مىگيرى كه آن را كه در برابرش ايستاده اى ، بزرگ و با آرامش ‍ و هيبت دانسته ، عظمت اورا پاس مى دارى و با قلبت به نماز روى آورده و با تمام حد و مرزها و حقوق لازم برپامى دارى .
(ميزان الحكمه ، ج 5، ص 396.بحارالانوار، ج 74، ص 4)
114 - راهيابى به درگاه خداوند
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
يا اباذر! مادمت فى الصلاة فانك تقرع باب الملك الجبار و من يكثر قرع باب الملكفانه يفتح له ؛
اى ابوذر!تا هنگامى كه در نماز هستى درب خانه ملك جبار را مى كوبى ، و هر كس دربخانه ملك را بسيار بكوبد، به رويش باز مى شود.
(بحارالانوار، ج 77، ص 80.ميزان الحكمه ، ج 5، ص 377)
115 - نماز، عامل شكست شيطان
عن الامام المهدى - عليه السلام -:
ما ارغم انف الشيطان بشى ء مثل الصلاة فصلها و ارغم انف الشيطان ؛
هيچ چيز مثل نماز بينى شيطان را به خاك نمى مالد و او را خوار نمى كند، پس نماز بخوانو بينى شيطان را به خاك بمال .
(بحارالانوار، ج 53، ص 184)
116 - نماز رحمت الهى
قال على - عليه السلام -:
لو يعلم المصلى ما يغشاء من الرحمة لما رفع راءسه من السجود ؛
اگر نمازگزار بداند كه چقدر از رحمت (خداوند تعالى ) او را فرا گرفته است ، سرشرا از سجده بر نمى دارد.
(غررالحكم ، ص 261)
117 - نماز، عامل دورى شيطان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
لايزال الشيطان يرعب من بنى ادم ما حافظ على الصلوات الخمس فاذا ضيعهن تجرءعليه و اوقعه فى العظائم ؛
شيطان پيوسته از فرزندان آدم در وحشت و هراس است تا آن گاه كه نمازهايش را به دقتو با شرايط و آداب مى خواند.پس اگر نماز را ضايع نموده (و در وقت مقرر آن به جانياورد)، شيطان بر او چيره مى شود و او را در گناهان كبيره مى اندازد و وى را گرفتارمى كند.
(بحارالانوار، ج 82، ص 202)
118 - نماز و باران رحمت
قال على - عليه السلام -:
الصلوة تنزل الرحمة ؛
نماز رحمت الهى را نازل مى كند.
(غررالحكم ، ص 52، ميزان الحكمة ، ج 5، ص 367)
119 - اعمال ، تابع نماز
قال على - عليه السلام -:
و اعلم ان كل شى ء من عملك تبع لصلاتك ؛
بدان كه تمام اعمالت تابع نمازت خواهند بود.
120 - بى بهره از نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من لم تنهه صلاته عن الفحشاء و المنكر لم تزده من الله الا بعدا؛
هركس كه نمازش او را از فحشاء و منكر باز ندارد، هيچ بهره اى از نماز جز دورى از خداحاصل نكرده است .
(بحارالانوار، ج 82، ص 198.شهاب الاخبار، ص 215)
121 - كبرزدايى نماز
قالت فاطمة الزهراء - عليهاالسلام -:
(جعل الله ) الصلاة تنزيها لكم عن الكبر ؛
خداوند نماز را جهت دورى شما از كبر و خودپسندى مقرر فرمود.
(اعيان الشيعه ، ج 1، ص 316)
122 - فلسفه و راز نماز
قال الرضا - عليه السلام -:
علة الصلاة انهااقرار بالربوبية الله -عزوجل - و خلع الانداد و قيام بين يدى الجبارجل جلاله بالذل و المسكنة و الخضوع و الاعتراف ، و الطلب للاقالة من سالف الذنوب ، ووضع الوجه على الارض كل يوم خمس مرات اعظاما لله - عز وجل - و ان يكون ذاكرا غير ناس و لا بطر، ويكون خاشعا متذللا راغبا طالبا للزيادة فىالدين و الدنيا، مع ما فيه من الانزجار و المداومة على ذكر الله - عز وجل - بالليل و النهار لئلا ينسى العبد سيده و مدبره و خالقه فيبطر و يطغى و يكونفى ذكره لربه و قيامه بين يديه زاجرا له من المعاصى مانعا من انواع الفساد؛
1 - نماز اقرار به ربوبيت خدا و نفى هرگونه شريك براى او و ايستادن باكمال خضوع و كوچكى و بيچارگى در پيشگاه خداست .
2 - ايستادنى كه با اعتراف به گناه و درخواست آمرزش گناهان پيشين و نهادن صورتبر زمين ، پنج نوبت در شبانه روز به احترام عظمت خدا، مقرون مى باشد.
3 - موجب ياد خدا و دورى از غفلت و سركشى ، و باعث خشوع ، فروتنى و اشتياق ، وخواهان طلب افزايش معنوى و مادى است .
4 - نماز انسان را به مداومت بر ذكر خدا در شب و روز بر مى انگيزاند تا بنده ، مولا وآقا و مدبر و آفريدگار خويش را فراموش نكند، چرا كه فراموشكارى موجب طغيان وسركشى خواهد شد.
5 - انسان در حال نماز، در پيشگاه خدا و در ياد خدا است و همين حالت او را از گناهان بازمى دارد و از انواع تباهيها، جلوگيرى مى نمايد.
(بحارالانوار، ج 82، ص 261.ميزان الحكمه ، ج 5، ص376.وسائل الشيعه ، ج 3، ص 4)
123 - نماز، خانه اخلاص
قال الباقر - عليه السلام -:
الصلاة بيت الاخلاص ؛
نماز (حقيقى و كامل ) جايگاه و خانه اخلاص است .
(ميزان الحكمه ، ج 5، ص 375.بحارالانوار، ج 78، ص 183)
124 - نجواى نمازگزار
حديث قدسى :
يقول الله تعالى : المصلى يناجينى ؛
نمازگزار (هنگام خواندن نماز با من ) نجوا مى كند.
(كلمة الله ، ص 255)
125 - نماز و شست و شوى گناهان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
لو كان على باب دار احدكم نهر و اغتسل فىكل يوم منه خمس مرات اكان يبقى فى جسده من الدرن شى ء؟ قلت :لا.قال : فان مثل الصلاة كمثل النهر الجارى كلما صلى صلاة كفرت ما بينهما من الذنوب ؛
- اگر باشد در كنار خانه شما نهرى و در آن هر روز پنج نوبت خود را شست و شو دهيد،آيا در بدن شما چيزى از آلودگى مى ماند؟
- هرگز!(انسان از آلودگى پاك مى شود).
- نماز نيز مثل نهر جارى و روانى است كه هرگاه برپا مى شود گناهان را مى شويد و ازبين مى برد.
(وسائل الشيعه ، ج 2، ص 7)
126 - نماز، وسيله شفا
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
قم فصل فان فى الصلوة شفاء ؛
برخيز نماز به جا آور! پس همانا در نماز شفا است .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 28)
127 - كفاره گناه
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
الصلوة كفارة الخطايا ثم قراء: (ان الحسنات يذهبن السيئات ) ؛
نماز كفاره گناهان مى باشد.سپس آن حضرت اين آيه را خواند كه : (حسنات سيئات را ازبين مى برد).
(تفسير ابوالفتوح رازى ، ج 1، ص 248)
128 - ثمره نماز سالخوردگان
قال على - عليه السلام - :
ان الله - عز و جل - ليهم بعذاب اهل الارض جميعا حتى لايحاشى منهم احدا اذا عملوابالمعاصى واجترحوا السيئات ، فاذا نظر الى الشيب ناقلى اقدامهم الى الصلاة والولدان يتعلمون القرآن رحمهم فاخر ذلك عنهم ؛
اهل زمين چون به عصيان و تبهكاران مبتلا شوند، خداى عز وجل اراده كند كه همه آن ها را بدون استثناء عذاب كند، اما هنگامى كه به سالخوردگان نظركند كه به سوى نماز گام بر مى دارند و كودكان كهمشغول يادگيرى قرآنند، عفو رحمت خود را به آنان نثار كند و عذاب آنها را تاءخير اندازد.
(ثواب الاعمال ، ص 66)
129 - آثار نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا قام العبد المؤ من فى صلاته نظر الله - عز وجل - اليه او قال اقبل الله عليه حتى ينصرف و اظلته الرحمة من فوق راءسه الى افقالسماء و الملئكة تحفه من حوله الى افق السماء وكل الله به ملكا قائما على راءسه يقول له ايها المصلى لو تعلم من ينظر اليك و منتناجى ما التفت و لازلت من موضعك ابدا؛
هرگاه بنده مؤ من به نماز برخيزد، خداوند به او نظر مى كند (يا فرمود) خداوند به اوروى مى كند تا از نماز فارغ شود و رحمت از بالاى سرش تا افق آسمان بر او سايه مىافكند و فرشتگان اطراف او را تا آسمان مى پوشانند و خداوند فرشته اى را بر سر اوموكل مى كند كه به او مى گويد اى نمازگزار! اگر بدانى چه كسى به تو نظر مىكند و با چه كسى مناجات مى كنى ، به چيز ديگرى توجه نخواهى كرد و هرگز ازجايگاه خود كنار نخواهى رفت .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 10.وسائل الشيعه ، ج 3، ص 21)
130 - محو گناهان
قال على - عليه السلام -:
الصلوات الخمس كفارة لما بينهن ما اجتنب من الكبائر و هى التىقول الله - عز و جل -: (ان الحسنات يذهبن السيئات ) ؛
نمازهاى پنج گانه كفاره گناهانى است كه ميان آنها انجام گرفته است ؛ به شرط آنكه از گناهان كبيره اجتناب شده باشد و همين است گفتار خداوند بزرگ : (نيكيها، بديهارا از بين مى برد).
(جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 10.بحارالانوار، ج 82، ص 237)
131 - مثل نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
فان مثل الصلاة كمثل النهر الجارى ، كلما صلى صلاة كفرت ما بينهما من الذنوب ؛
همانا مثل نماز همچون مثل نهر جارى است ، هرگاه آدمى نماز بگذارد گناهانى راكه ميان دونماز او سرزده است مى پوشاند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 7)
132 - نماز وسيله تقرب
قال على - عليه السلام -:
تقرب الى الله سبحانه بالسجود و الركوع و الخضوع لعظمته و الخشوع ؛
به وسيله سجده و ركوع و خضوع و خشوع در برابر عظمت خدا به او تقرب جوى .
(غررالحكم ، ص 356)
133 - گرامى ترين چيز
قال على - عليه السلام -:
عباد الله !ان افضل ما توسل به المتوسلون الى اللهجل ذكره ، الايمان بالله و برسله و ما جائت به من عند الله ، و اقام الصلاة فانها الملة ؛
اى بندگان خدا! به راستى گرامى ترين چيزى كه بندگان صالح به وسيله او بهخداوند تقرب مى جويند، ايمان به خدا و پيامبران ، و آن چه كه از جانب خداوند آورده اندواقامه نماز مى باشد، زيرا كه نماز ملت است .
(بحارالانوار، ج 77، ص 290.ميزان الحكمة ، ج 5، ص 375)
134 - تاءثير دو ركعت نماز مقبول
قال الصادق - عليه السلام -:
من قبل الله منه صلاة واحدة لم يعذبه ؛
اگر خداوند از كسى دو ركعت نمازش را قبول كند، او را عذاب نمى كند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 22)
135 - وسيله راندن شيطان
قال على - عليه السلام -:
الصلوة حصن الرحمن و مدحرة الشيطان ؛
نماز قلعه خداى بسيار مهربان ، و وسيله اى براى دور كردن شيطان است .
(غررالحكم ، ج 2، ص 166، چاپ دانشگاه )
136 - تاءثير منقطع از جميع خلايق
عن العسكرى - عليه السلام -:
فاذا توجه العبد الى مصلاه ليصلى ، قال الله - عزوجل - لملائكته يا ملائكتى الا ترون هذا عبدى كيف قد انقطع عن جميع الخلائق الى ، وامل رحمتى و جودى و راءفتى اشهدكم انى اخصه برحمتى و كرامتى ؛
زمانى كه بنده جانب مصلايش براى نماز مى ايستد، خداوند به ملائكه اش ‍ خطاب مى كند:اى ملائكه من !آيا نمى بينيد بنده من چگونه از جميع خلق منقطع شده و به طرف من آمده ، درحالى كه اميدوار به رحمت وجود و راءفت من است .شاهد مى گيرم شما را، به درستى كهرحمت و كرامت خود را مخصوص او گردانم .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 22)
137 - نورانيت منزل
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
نوروا منازلكم بالصلاة و قرائة القرآن ؛
به خانه هايتان با خواندن نماز، و قرائت قران ، نورانيت ببخشيد.
(كنزالعمال ، ج 15، ص 392، حديث 41518)
138 - نماز وسيله خاموشى آتشها
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ما من صلاة يحضر وقتها الا نادى ملك بين يدى الناس : ايها الناس ! قوموا الىنيرانكم التى اوقدتموها على ظهوركم فاطفئوها بصلاتكم ؛
هيچ نمازى نيست مگر اينكه چون وقت آن فرا مى رسد فرشته اى در پيش ‍ روى مردمان ندامى كند: اى مردم ! برخيزيد به سوى آتشى كه بر پشت خودافروخته ايد، تا آن را بانماز خويش خاموش كنيد.
(محجة البيضاء، ج 1، ص 339)
139 - مونس نمازگزار در قبر
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان الصلاة تاتى الى الميت فى قبره بصورة شخص انور اللون يونسه فى قبره ويدفع عنه اهوال البرزخ ؛
نماز به صورت انسانى سفيد چهره وارد قبر ميت شده و با او انس مى گيرد و وحشتهاىبرزخ را از او برطرف مى كند.
(لالى الاخبار، ج 4، ص 1.الحكم الزهراء، ص 283)
140 - نماز وسيله پاكسازى از كبر
قال على - عليه السلام -:
فرض الله الايمان تطهيرا من الشرك و الصلوة تنزيها عن الكبر ؛
خداوند، ايمان را براى پاكسازى انسانها از شرك واجب كرده است ، و نماز را براىپاكسازى از كبر.
(نهج البلاغه ، كلمات قصار 252)
141 - تاءثير انتظار نماز
قال الصادق - عليه السلام -:
من اقام فى مسجد بعد صلوته انتظارا للصلوة فهو ضيف الله و حق على الله انيكرم ضيفه ؛
كسى كه بعد از هر نماز در مسجد بايستد، در حاليكه انتظار نماز بعدى را مى كشد، پساو مهمان خدا است ، و بر خداست كه مهمانش را اكرام كند.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 78)
142 - انوار الهى
قال الباقر - عليه السلام -:
المرء المسلم باذن الله - عز و جل - مادام فى الصلوة لميزل الله - عز و جل - ينظر اليه حتى يفرغ من صلاته ؛
فرد مسلمان تا هنگامى كه به نماز ايستاده خداوند نظر مرحمتش را از او قطع نخواهد كرد وانوار الهى شامل اوست تا وقتى كه انسان از نمازش فارغ گردد.
(بحارالانوار، ج 82، ص 227)
143 - ريزش خطاها
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان العبد المسلم اذا قام الى الصلاة تحانت عنه خطاياه كما تحانت ورق هذه الشجرة ؛
همانا كه بنده مسلمانى وقتى كه براى نماز مى ايستد، ساقط مى شود از او خطاياى او،چنان كه ساقط مى شوند برگهاى اين درخت .
(بحارالانوار، ج 82، ص 208)
144 - دورى جسم نمازگزار از آتش
قال الباقر - عليه السلام -:
فما من مؤ من يوافق تلك الساعة ان يكون ساجدا او راكعا او قائما الا حرم الله جسدهعلى النار ؛
هيچ مؤ منى نيست كه در چنين وقت نماز در حال سجود و يا ركوع يا قيام باشد، مگر اين كهخدا جسمش را بر آتش حرام كرده است .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 27)
145 - شهادت زمين در قيامت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ما من رجل يجعل جبهته فى بقعة من بقاع الارض الا شهدت له بها يوم القيامة ؛
هر انسانى كه پيشانى خود را براى سجده بر قطعه اى از زمين بگذارد، آن زمين در روزقيامت به نفع وى شهادت خواهد داد.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 474.مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 175)
146 - نماز بى تاءثير
فيما اوحى الله الى داود - عليه السلام -:
و كم ركعة طويلة فيها بكاء بخشية قد صلاها صاحبها لاتساوى عندى فتيلا حيننظرت فى قلبه فوجدته ان سلم من الصلاة و برزت له امراءة و عرصت عليه نفسهااجابها و ان عامله مؤ من خانه ؛
خداوند تبارك و تعالى به حضرت داود وحى نمود: چه بسا نمازگزار كه ركعتىطولانى با گريه طولانى از خوف پروردگار مى خواند كه در نزد من به فتيلى ارزشندارد؛ چون هنگامى كه نظر درقلب او كردم ، ديدم كه اگر نمازش را سلام دهد و زنى براو عرضه شود، فورا او را اجابت مى نمايد و يا اگر مؤ منى با او معامله اى كند به اوخيانت مى كند.
(بحارالانوار، ج 14، ص 43.عدة الداعى ، ص 230)
147 - تاثير سجده طولانى
قال الصادق - عليه السلام -:
ان العبد اذا سجد فاطال السجود نادى ابليس ؛
وقتى بنده به سجده افتاد و سجده اش را طول داد، شيطان فرياد مى زند.
(اصول كافى ، ج 3، ص 264)
148 - نماز، وسيله تقرب بنده
قال الرضا - عليه السلام -:
(الصلوة ) طلب الوصال الى الله من العبد؛
(نماز) مطالبه وصال و تقرب بنده به سوى خداوند است .
(بحارالانوار، ج 84، ص 264)
149 - رفع بلا به وسيله نمازگزار
قال الصادق - عليه السلام -:
ان الله يدفع بمن يصلى من شيعتنا عمن لايصلى من شيعتنا و لو اجمعوا على تركالصلوة لهلكوا؛
همانا خداوند به وسيله شيعيانى كه نماز به جا مى آورند، از شيعيان بى نماز (بلا) رادفع مى كند، ولى اگر همه تارك نماز بودند، هر آينه همه هلاك مى شدند.
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 184)
150 - نماز كفاره گناهان
راءى النبى - صلى الله عليه وآله - رجلايقول : اللهم اغفرلى و لا اراك تفعل فقال له - صلى الله عليه وآله -: لم يسوء ظنكقال : لانى اذنبت فى الجاهلية و الاسلام فقال - صلى الله عليه وآله -: اما ما اذنبت فىالجاهلية فقد محاه الايمان و فقلت فى الاسلام ، الصلوة الى الصلوة كفارة لما بينهما؛
رسول خدا (ص ) مردى را ديد كه چنين مى گويد: خدايا مرا بيامرز و نمى بينم تو را كهمرا بيامرزى ، رسول گرامى به او فرمودند: به خدا سوء ظن نداشته باش ، آن مرد گفت: من در جاهليت (قبل از اسلام ) و بعد از اسلام گناه كردم ، حضرت فرمودند: اما گناهانىكه در جاهليت كردى ، ايمان و اسلام ، آنها را محو كرده است و گناهى كه در اسلام مرتكبشده اى ، كفاره گناهان بين دو نماز از اين نماز تا نماز بعدى است .
(مستدرك الوسائل ، ج 3، ص 16)
151 - شست و شوى بدن از آلودگى
قال على - عليه السلام -:
و شبهها رسول الله - صلى الله عليه وآله - بالحمة تكون على بابالرجل فهو يغتسل منها فى اليوم و الليلة خمس مرات فما عسى ان يبقى عليه من الدرن ؛
پيامبر خدا (ص ) نماز را به چشمه آب گرم كه بر در خانه شخص باشد و روزى پنجنوبت خود را در آن شست و شو دهد، تشبيه كرد و فرمود: آيا با چنين شست و شوها چيزى ازآلودگى بر بدن باقى مى ماند.
(نهج البلاغه ، خطبه 199)
152 - نجات از عذاب
قال الصادق - عليه السلام -:
يوتى بشيخ يوم القيامة فيدفع اليه كتابه ظاهره مما يلى الناس و لايرى الامساويا فيطول ذلك عليه ، فيقول : يا رب اءتاءمرنى الىالنار؟فيقول الجبار جل جلاله : يا شيخ انا استحيى ان اعذبك و قد كنت تصلى لى فى دارالدنيا اذهبوا بعبدى الى الجنة ؛
پيرمردى را در قيامت حاضر مى كنند، سپس پرونده عملش را به دستش ‍ مى دهند، پروندهبه صورتى است كه مردم آن را مى بينند و در آن پرونده جز بديهاى او نمى نگرند.اينبرنامه به طول مى انجامد تا پيرمرد به حضرت حق عرض مى كند: امر مى كنى كه مرابه آتش ببرند؟ خطاب مى رسد: اى پيرمرد!من حيا مى كنم تو را عذاب كنم ، در حالى كهدر دنيا براى من نماز خواندى ، اى ملائكه !بنده مرا به بهشت ببريد.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 35، بحارالانوار، ج 82، ص 204)