و حال آنكه نه شيعيان اوليه ايرانی بودند ، ( به استثناء سلمان ) و نهاكثر ايرانيان مسلمان شيعه شدند . بلكه در صدر اسلام اكثر علمای مسلمانايرانی نژاد در تفسير ، يا حديث ، يا كلام ، يا ادب ، سنی بودند و بعضیاز آنها تعصب شديدی عليه شيعه داشتند ، و اين جريان تا قبل از صفويهادامه داشت . تا زمان صفويه اكثر بلاد ايران سنی بود . در زمان خلفایاموی كه سب علی عليه السلام در منابر رايج شده بود ، مردم ايران نيز تحتتاثير تبليغات سوء امويها قرار گرفته و اغفال شده بودند و اين برنامهشنيع را اجرا میكردند ، حتی گفته میشود كه پس از آنكه عمر بن عبدالعزيزاين كار را غدغن كرد ، بعضی از شهرستانهای ايران مقاومت كردند .اكابر علمای تسنن را تا قبل از صفويه ايرانيان تشكيل میدهند ، اعم ازمفسر ، فقيه ، محدث ، متكلم ، فيلسوف ، اديب ، لغوی و غيره .ابوحنيفه كه بزرگترين فقيه اهل تسنن است و امام اعظم خوانده میشود يكايرانی است . محمد بن اسماعيل بخاری كه بزرگترين محدث اهل تسنن است وكتاب معروف او بزرگترين كتاب حديث اهل تسنن است ايرانی است .همچنين است سيبويه از ادبا و جوهری و فيروز آبادی از لغويين و زمخشری ازمفسرين و ابو عبيده و واصل بن عطا از متكلمين اكثريت علمای ايرانی واكثريت توده مردم ايران تا قبل از صفويه سنی بوده اند . غلبه اسلام بر تعصبات عجيب اينست كه ملل اسلامی غالبا پيرو فتوای علمايی بوده اند كه از نظرمليت با آنها مخالف بوده اند ، مثلا مردم مصر تابع فتوای ليث بن سعدبودند كه يك ايرانی بود ، ولی مردم ايران در قديم بيشتر تابع شافعیبودند كه عربی نژاد بود . بعضی از علمای ايرانی مانند امام الحرمين جوينیو غزالی طوسی تعصب شديدی له شافعی و عليه ابوحنيفه ايرانی دارند . مردمايران در دوره های بعدی شيعه |