1 ـ الصّحيفة العلويّة الجامعة، ص 184 ـ 169 ; البلد الامين ص 68 ، چ بيروت ; بحارالأنوار ، ج 84 ، ص 326 ; الصّحيفة العلويّة الثّانية ، ص 78 ـ 99 .

ترجمه استغفار اميرالمؤمنين (عليه السلام) بعد از نافله صبح

   1 ـ خدايا ، من به كمك خودت تو را مدح و ستايش مى كنم بر آنچه كه بواسطه آن به مدح و ستايش تو دست يافتم . و براى تو به اندازه فساد نيّت و ضعف يقينم ، بر خودم اقرار مى كنم به آنچه تو اهل و مستحقّ آن هستى .

   خدايا تو خداى خوبى هستى ! تو نيك پروردگارى هستى و من بد پرورده اى هستم ، تو خوب مولايى هستى و من بد بنده اى ، تو خوب مالكى هستى و من بد مملوكى ، چه بسا كه من گناه كردم و تو گناهم را بخشيدى ، چه بسيار جرائمى كه مرتكبش گشتم و تو از جرمم صرف نظر كردى ، چه بسيار خطايى كه از من سر زد و تو مرا مؤاخذه نكردى ، چه بسيار گناهى كه من عمداً آن را انجام دادم و تو از من گذشتى ، و چه بسيار كه من لغزيدم و تو لغزش مرا ناديده گرفتى و مرا بر غفلت و فريب خوردگيم مؤاخذه نكردى. پس من ظالم به نَفْس خود هستم ، به گناهم اقرار و به خطايم اعتراف مى كنم ، پس اى آمرزنده گناهان از تو براى گناهم آمرزش مى طلبم و از تو تقاضاى ناديده گرفتن لغزشم را دارم ، پس نيكو اجابتم كن كه تو اهل اجابت و تقوى و آمرزشى.

   2 ـ بار الها ، از تو آمرزش مى طلبم براى هر گناهى كه بدنم بخاطر عافيت تو بر آن نيرومند گرديد ،يا به زيادى نعمتت بر آن قدرت يافتم ، يا بخاطر وسعت روزيت به سوى آن دست درازى كردم ، يا گناهى كه از مقام ستاريّت و پوشانندگى تو كمك گرفتم و آن را از مردم پنهان ساختم ، يا هنگام ترس از آن بر متانت و تحمّل تو اعتماد كرده و مرتكبش گشتم ، يا به خاطر حلم و بردباريت از چيره گشتن و سختگيرى تو در مورد آن خاطرم جمع گرديد و يا گناهى كه در مورد آن بر گذشت كريمانه تو اعتماد كردم و مرتكب آن شدم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را برايم ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   3 ـ خداوندا ، از تو درخواست عفو و بخشش دارم براى هر گناهى كه غضب تو را فرا مى خواند ، خشم تو را نزديك مى سازد ، مرا به چيزى كه از آن باز داشته اى ، مايل مى كند و يا از آنچه به سويش دعوت كرده اى ، دور مى سازد . پس بر محمّد و آل او درود فرست و اين گناه را برايم ببخش اى بهترين بخشندگان.

   4 ـ پروردگارا ، از تو تقاضاى گذشت و آمرزش دارم براى هر گناهى كه با فريبكاريم ، يكى از آفريده هايت را به سوى آن متمايل ساختم ، يا با حيله گرى ام او را فريب داده و آنچه را نمى دانست به او آموختم و آنچه را مى دانست بر او پوشاندم ، و من فرداى قيامت با گناهانم تو را ملاقات مى كنم ، در حالى كه به گناهان خود گناهان ديگرى را افزوده ام . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را برايم ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   5 ـ بار الها ، از تو طلب بخشش دارم براى هر گناهى كه باعث فريب خوردن مى گردد ، از هدايت به گمراهى مى كشاند ، روزى را كم مى كند ، بركت را نابود مى سازد و ياد تو و اوليايت را از ياد مى برد ، پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را براى من ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   6 ـ خداوندا ، از تو براى هر گناهى آمرزش مى طلبم كه در شب و روزم ، اعضاى بدنم را در راهش ، به زحمت افكنده و با پرده پوشيم ، آن را از بندگان پوشاندم ; و هيچ پوششى نيست مگر آنچه تو مرا به آن پوشاندى . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   7 ـ خدايا ، از تو براى هر گناهى آمرزش مى خواهم كه دشمنانم در كمين بودند كه بدين واسطه مرا رسوا كنند و تو نيرنگ آنان را از من برطرف ساختى و آنها را براى رسوائى من كمك نكردى ، گويى من دوستدار توام كه ياريم كردى ، اى پروردگار من تا كى تو را نافرمانى كنم و تو مرا مهلت دهى ! دير زمانى است كه ترا نافرمانى مى كنم و تو مرا مؤاخذه نمى كنى ، بلكه از تو براى كردار بدم درخواست كردم و تو به من عطا فرمودى ! كدام شكر است كه در برابر نعمتى از نعمتهايت كه به من ارزانى داشتى ، بپا خيزد ؟ ! پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   8 ـ پروردگارا از تو آمرزش مى خواهم براى هر گناهى كه درباره آن توبه ام را به پيشگاهت ، پيش فرستادم ; سپس به گراميداشت سوگندى كه به تو خوردم با تو روبرو شدم ، و از ميان بندگانت ، اولياى تو را بر توبه خويش شاهد گرفتم كه ديگر به سوى نافرمانيت باز نگردم ; اما همين كه شيطان با

حيله اش مرا هدف قرار داد ، بر من غالب گشت و به سوى خذلان منحرف ساخت ( آنسان كه ديگر كسى ياريم نكند ) ; و نَفْسم مرا به سوى عصيان و نافرمانى دعوت كرد ; از بندگانت حيا كردم و خود را پوشاندم ، و اين كار گستاخى من نسبت به تو بود ; و من مى دانم كه هيچ در و حجابى مرا از ديدگاه تو تو نمى پوشاند و هيچ پرده اى ، مانع از نظر تو به سوى من نمى گردد ; پس ترا با معصيت و نافرمانى نسبت به آنچه مرا از آن بازداشتى ، مخالفت كردم ; و تو پرده را از من برداشتى ، ولى من خودم را با اولياى تو مساوى قرار دادم ، گويى هميشه مطيع و فرمانبردار توام و به سوى فرمان تو سرعت گرفته و از وعده هاى عذابت ترسانم ; پس بر بندگانت امر را مشتبه ساختم ، ولى هيچكس جز تو باطن مرا نمى شناسد ; در عين حال مرا به غير از ملامت و نشانه آنان علامت گذارى نكردى ، بلكه مثل نعمت هايى را كه به آنان عطا كردى ، به من نيز عنايت فرمودى ; سپس در اين نعمت ها مرا بر آنان فضيلت بخشيدى ، گويى من در نزد تو در درجه آنان هستم ; و اين نيست مگر بخاطر حلم و بردبارى و زيادى نعمت تو ! پس حمد و ستايش براى تو است اى مولاى من ، اى خداى مهربان از تو مى خواهم همانگونه كه در دنيا مرا پوشاندى ، در قيامت نيز به گناهم رسوا نگردانى ، اى مهربان ترين مهربانان.

   9 ـ خدايا ، از تو درخواست آمرزش دارم براى هر گناهى كه شبم را تا سحر بيدار ماندم تا با حيله گرى و فريبكارى آن را بجا آورده و بدان دست يابم ، و صبحگاه با ظاهر آراسته و سيماى صالحين به سوى تو گام برداشتم ، در حالى كه در باطن خويش خلاف خوشنودى تو را در نظر داشتم ، اى پروردگار جهانيان . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   10 ـ بارالها ، از تو آمرزش مى طلبم براى هر گناهى كه به سبب آن به
دوستى از دوستانت ستم نمودم ، دشمنى از دشمنانت را يارى كردم ، در مورد آن با غير دوستانت سخن گفتم و يا بخاطر آن به سوى غير طاعت تو بپا
خاستم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   11 ـ پروردگارا ، از تو آمرزش مى جويم براى هر گناهى كه مرا از آن بازداشتى و من با تو مخالفت كردم ، مرا از آن بر حذر داشتى و من بر آن استقامت ورزيدم و يا آن را در نظرم زشت جلوه دادى و من آن را براى نَفس خويش زينت بخشيدم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   12 ـ خداوندا ، از تو طلب عفو و بخشش دارم براى هر گناهى كه آن را فراموش كردم ولى تو آن را شمارش و حفظ كردى ، نسبت به آن بى اعتنا گشتم ولى تو آن را نوشته و ثبت كردى ، من آن را آشكارا انجام دادم ولى تو آن را پوشاندى ، گناهى كه اگر به سوى تو باز گردم و از آن توبه كنم تو آن را خواهى بخشيد . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را برايم ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   13 ـ خدايا ، از تو براى هر گناهى آمرزش مى طلبم كه قبل از تمام شدنش ، توقّعم آن بود كه مرا زود عقوبت كنى ، امّا به من مهلت داده و بر من پرده پوشش افكندى ولى من از كوششِ در هتك و بى احترامى تو برنگشتم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را بر من ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   14 ـ بار الها ، از تو آمرزش مى جويم براى هر گناهى كه رحمت تو را از من بر مى گرداند ، عقوبت تو را بر من روا مى سازد ، مرا از گراميداشت تو محروم مى كند و يا نعمت تو را از من مى گيرد . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را بر من ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   15 ـ پروردگارا ، از تو درخواست آمرزش دارم براى هر گناهى كه نيستى بجا مى گذارد ، نزول بلا را روا مى سازد ، دشمنان را در غمم شاد مى كند ، پرده پوشش را برمى دارد و يا قطره هاى باران را حبس مى سازد . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   16 ـ خداوندا ، از تو آمرزش مى طلبم براى هر گناهى كه به خاطر آن يكى از بندگانت را سرزنش و نكوهش كردم ، يا آن كار را از يكى از مخلوقاتت زشت شمردم سپس خودم بر آن اشتها يافته و براى دست يافتن بدان ، حرمت او را شكسته و آبرويش را بردم ; و اين نبود مگر بخاطر جرأتى كه بر نافرمانى تو پيدا كردم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   17 ـ بارالها ! از تو درخواست عفو و گذشت دارم براى هر گناهى كه از آن توبه كرده و به سويت باز گشتم و سپس بر انجام آن اقدام نمودم ، از تو حيا كردم امّا در حال انجام آن بودم ، از تو ترسيدم در صورتى كه مشغول به آن بودم ، سپس تو را كوچك شمرده و به سوى آن باز گشتم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را بر من ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   18 ـ خدايا ، از تو خواهش آمرزش دارم براى هر گناهى كه دست و پاى مرا

بست و در كردار من ثابت گشت به خاطر عهد و پيمانى كه با تو بستم ، يا قراردادى كه براى تو داشتم ، يا مطلبى را كه براى يكى از بندگانت به خاطر تو به عهده گرفتم ، سپس بدون هيچ ضرورتى به خاطر اشتياقى كه به آن گناه داشتم ، عهدشكنى كردم بلكه شادى بيجا و تكبّر و ناسپاسى ، مرا از وفاى به عهدم بازداشت ; و غرور و خودبينى ، مرا از رعايت آن منحرف ساخت. پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   19 ـ پروردگارا ، از تو طلب عفو و بخشش دارم براى هر گناهى كه به ( نامه اعمال ) من پيوست ، به خاطر نعمتى كه بر من انعام كردى ، و بواسطه آن بر نافرمانى تو نيرومند گشتم . و بدين خاطر فرمان ترا مخالفت كردم ، و به كمك آن بر عقوبت تو اقدام نمودم ، پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   20 ـ خداوندا ، از تو تقاضاى آمرزش هر گناهى را دارم كه در آن شهوت و خواسته دلم را بر فرمانبردارى تو مقدّم داشته و محبّت به نَفْس و خواهشهاى نفسانى را بر فرمان تو برگزيدم و نفس خود را در انجام آن ، به خشم تو راضى ساختم ، چه آنكه تو مرا به هيبت و سلطنت خويش ترساندى و در مورد آن عذر خويش را در عقوبتم ، پيش فرستادى و با وعده عذابت حجّت را بر من تمام فرمودى . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را برايم ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   21 ـ بارالها ، از تو عفو و بخشش مى جويم براى هر گناهى كه مى دانم آن را انجام داده ام ، خواه آن را فراموش كرده يا به خاطر داشته باشم، به عمد انجام

داده يا به اشتباه مرتكب شده باشم ، گناهى كه شك ندارم تو مرا بر آن باز خواست مى كنى و جانم پيش تو در گرو آن است ; اگر چه آن را فراموش كرده و از آن غافل شده باشم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   22 ـ خدايا ، از تو درخواست عفو و گذشت دارم براى هر گناهى كه توسّط آن با تو روبرو گشتم و يقين داشتم كه تو مرا در حال انجامش مى بينى ، امّا غافل شدم كه از آن گناه به سوى تو توبه كنم ، و فراموش كردم كه از تو براى آن آمرزش طلبم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   23 ـ خداوندا ، از تو آمرزش مى طلبم براى هر گناهى كه در ميدانش وارد شدم به خاطر گمان نيكى كه به تو داشتم ; كه مرا عذاب نمى كنى ، بدين جهت بر انجامش اقدام كردم كه اميد به آمرزش تو داشتم ، به راستى ، اعتماد من بر شناختى بود كه نسبت به كرم و بزرگوارى تو داشتم كه بعد از آن كه اين گناه را بر من پوشاندى ، مرا رسوا نمى كنى . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   24 ـ پروردگارا ، از تو طلب آمرزش مى كنم براى هر گناهى كه به واسطه آن استحقاق رد گشتن درخواست ، محروم گرديدن از اجابت دعا ، به هم پاشيدن اميد ، و دست نيافتن به آرزو را پيدا كردم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را بر من ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   25 ـ كردگارا ، از تو تقاضاى عفو و بخشش دارم براى هر گناهى كه حسرت

و اندوه به دنبال دارد ، ندامت و پشيمانى بجا مى گذارد ، مانع از روزى مى شود و دعا را رد مى كند . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   26 ـ خدايا ، از تو عفو و بخشش مى طلبم براى هر گناهى كه بيماريهاى مختلف و فناء و نيستى به جا مى گذارد ، باعث عقوبت و گرفتارى مى شود و در قيامت به حسرت و پشيمانى مى انجامد. پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را برايم ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   27 ـ پروردگارا ، از تو خواهش آمرزش دارم براى هر گناهى كه آن را با زبانم تعريف و در قلب خويش پنهانش كردم ، نَفْسم به سويش متمايل گشت و با كردارم آن را بجا آوردم ، و يا به دست خويش آن را در نامه عملم نوشتم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

28 ـ خداوندا ، از تو عفو و بخشش مى خواهم براى هر گناهى كه شب يا روزم را با آن خلوت كرم و تو پرده هاى پوششت را بر من آويختى ، بگونه اى كه جز تو كسى مرا نمى ديد ، اى خداى جبّار! پس نَفْس من در مورد آن به شك افتاد كه آن را از ترس تو ترك كنم ، يا به خاطر گمان نيك به تو انجامش دهم ; اينجا بود كه متحّير گشتم ، ناگهان نَفْسم مرا فريب داد و از ترك آن به انجامش مايلم ساخت ، و عاقبت در منجلابش فرو رفتم ; و اين در حالى بود كه عصيان و نافرمانى خود را نسبت به تو مى شناختم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   29 ـ بارالها ، از تو آمرزش مى طلبم براى هر گناهى كه آن را كم يا زياد

دانستم ، بزرگ يا كوچكش شمردم ، و نادانيم مرا در گردابش فرو برد . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   30 ـ كردگارا ، از تو تقاضاى عفو و گذشت دارم براى هر گناهى كه در مورد آن ، يكى از بندگانت را كمك كردم ; يا به خاطر آن به يكى از آفريده هايت بدى كردم ; يا آن را براى نَفْس خويش زينت داده ، به غير خود اشاره كرده و ديگرى را بدان رهنمون گرديدم . گناهى كه به علم و آگاهى بر آن اصرار و با نادانى خويش بر آن استقامت ورزيدم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   31 ـ پروردگارا ، از تو درخواست بخشش و آمرزش دارم براى هر گناهى كه در مورد آن به امانت خويش ( ايمان و معرفتم ) خيانت كردم ، با انجام آن نَفْس خويش را بى بها ساختم ، هيزم ( عقوبت و كيفر قيامت ) را بدوش كشيدم ، در راه آن شهوتها و خواسته هاى دلم را برگزيده و لذّت ها و كاميابى هاى خويش را مقدّم داشتم ، براى رسيدن ديگران بدان تلاش كردم ، كسى را كه از من پيروى نمود به سوى آن فريب داده و گمراه ساختم، با كسى كه از انجام آن ممانعت كرد به نبرد برخاسته و بر او چيره گشتم ، كسى را كه در مقام غلبه بر من برآمده مقهور خود ساختم و با چاره انديشى و حيله گرى خويش بر او غالب آمدم و يا گناهى كه گرايش و تمايلم به آن ، مرا به سويش لغزاند . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   32 ـ خدايا ، از تو خواهش بخشش دارم براى هر گناهى كه براى انجامش

متوسّل به حيله اى شدم كه غضب ترا نزديك مى سازد ، يا با دستيابى بر آن بر اهل طاعت تو غالب و پيروز گرديدم ، يا به واسطه آن كسى را شيفته نافرمانى تو ساختم ، يا در مورد آن خود را بر خلاف اعتقاد و عملم نشان دادم و با كارهايم امر را بر آنان مشتبه ساختم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   33 ـ خداوندا ، از تو تقاضاى بخشش و آمرزش دارم براى هر گناهى كه بر من نوشته اى به خاطر عجب و خودبينى ، ريا و خودنمايى ، رساندن صداى عبادت خود به ديگران ، تكبّر و بزرگ منشى ، شادى بيجا و كينه توزى ، نشاط غرور آفرين و خودپسندى ، گردن كشى در برابر حق و ناسپاسى در برابر نعمت ، رشك بردن بر ديگران و عصبانى شدن ، خوشنودى بيجا و غضبناك شدن ، سخاوت بى مورد و بخل ورزيدن ، ظلم و خيانت و دزدى ، دروغ و سخن چينى ، لهو و بيهودگى ، بازى و سرگرمى ، و يا نوعى از انواع صفات زشت و كارهاى ناپسندى كه با مثل آن گناهان تحصيل مى گردد ، و با ورود در ميدان آن انسان به هلاكت مى افتد . ( خداوندا ، از هر گناهى كه به واسطه يكى از اين صفات بر آن دست يافتم از تو طلب عفو و بخشش مى كنم ) . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   34 ـ بارالها ، از تو عفو و بخشش مى جويم براى هر گناهى كه در علم تو گذشته كه من آن را انجام مى دهم ، به آن قدرتى ( مرا ببخش ) كه بواسطه آن بر هر چيز توانايى . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   35 ـ پروردگارا ، از تو آمرزش مى طلبم براى هر گناهى كه در مورد آن از غير تو ترسيدم ، با دوستان تو دشمنى كردم ، با دشمنان تو دوست شدم، دوستان تو را گرفتار و بيچاره ساختم و يا در مسير رسيدن به آن متعرّض كارى كه مبغوض تو بود گرديدم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   36 ـ كردگارا ، از تو درخواست آمرزش مى كنم براى هر گناهى كه از آن توبه كرده سپس به سويش باز گشتم ، و عهد و پيمانى را كه بين تو و خودم بستم ، شكستم . و اين جرأت من بر عهدشكنى بخاطر شناختى بود كه نسبت به گذشت و بزرگوارى تو داشتم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   37 ـ خدايا ، از تو طلب بخشش مى كنم براى هر گناهى كه مرا به عذابت نزديك مى سازد ، از ثوابت دور مى كند ، مانع از رحمتت مى گردد و يا نعمت تو را بر من تيره و تار مى كند  پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   38 ـ خداوندا ، از تو خواهش آمرزش دارم براى هر گناهى كه به واسطه آن گرهى را كه تو بسته بودى ، گشودم ، يا نَفْس خويش را از خيرى كه وعده اش را داده بودى ، محروم ساختم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را برايم ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   39 ـ بارالها ، از تو تقاضاى عفو و بخشش دارم براى هر گناهى كه مرتكب

آن شدم ، بخاطر عافيتى كه تو شامل حالم ساختى ، يا زيادى نعمتى كه به كمكش بر آن تمكّن يافتم ، يا روزى فراوانى كه بدان واسطه بر آن قدرت پيدا كردم ، يا كار نيكى كه مقصودم از انجام آن تو بود ولى در آن چيزى مخلوط گشت و در كارم چيزى راه يافت كه خالص براى تو نبود ، و يا بر من چيزى ثابت گرديد كه از آن غير تو را قصد نمودم ، و زيادى از كارهاى من بدينسان بود . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را بر من ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   40 ـ پروردگارا ، از تو آمرزش مى جويم براى هر گناهى كه اجازه ظاهرى تو مرا به سوى آن فرا خواند و آن را براى خويش روا دانستم ، در حالى كه آن كار نزد تو حرام بود . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   41 ـ كردگارا ، از تو درخواست گذشت و بخشش دارم براى هر گناهى كه از آفريده هايت مخفى گرديد ولى از تو پنهان نگشت ، از تو طلب گذشت كردم و تو نيز از من گذشتى ، سپس به سوى آن باز گشتم و تو آن را بر من پوشاندى ، پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   42 ـ خدايا ، از تو آمرزش مى طلبم براى هر گناهى كه به پاى خويش به سويش گام برداشتم ، به طرف آن دست درازى كردم ، با چشمانم بدان نگاه كردم ، با گوشم آن را گوش دادم ، با زبانم درباره اش سخن گفتم ; و يا در راه
آن از مالى كه روزيم كردى ، خرج كردم ; سپس از تو براى نافرمانيم روزى خواستم و تو به من عطا كردى ، آنگاه توسط روزيت بر معصيت تو كمك

جستم و تو مرا پوشاندى ; از تو درخواست روزى بيشترى كردم ، مرا نااميد نكردى ; آشكارا تو را نافرمانى كردم ولى رسوايم نساختى ; دائماً ، اصرار بر عصيان تو داشتم ولى هميشه با بردبارى و آمرزشت مرا پوشاندى ; اى كريم ترين كريمان! پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   43 ـ خداوندا ، از تو تقاضاى عفو و گذشت دارم براى هر گناهى كه انجام كوچك آن عذاب دردناك تو را فراهم مى آورد ، بجا آوردن بزرگ آن عذاب شديد ترا روا مى سازد ، ارتكاب آن عقوبت سريع تو را در بردارد و اصرار و پافشارى بر آن از دست دادن نعمت تو را به دنبال دارد . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   44 ـ بارالها ، از تو آمرزش مى خواهم براى هر گناهى كه كسى غير از تو از آن با خبر نيست ، احدى جز تو آن را نمى داند ، جز حلم و بردباريت از عقوبت آن نجاتم نمى دهد و جز عفو و بخششت گنجايش آن را ندارد . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   45 ـ پروردگارا ، از تو خواهش بخشش دارم براى هر گناهى كه نعمت ها را از بين مى برد ، عقوبت را روا مى سازد ، نيستى و نابودى را زودرس مى كند و يا پشيمانى را زياد مى گرداند . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   46 ـ كردگارا ، از تو آمرزش مى طلبم براى هر گناهى كه كارهاى نيك را

نابود مى سازد ، كارهاى بد را افزايش مى دهد ، گرفتارى ها را زودرس مى كند ، و تو را به غضب مى آورد ; اى پروردگار آسمانها! پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   47 ـ خدايا ، از تو درخواست عفو و بخشش مى كنم براى هر گناهى كه تو احقّ از ديگران به شناخت آنى ، زيرا تو سزاوارتر به پوشاندن آن از ديگرانى ، چه آنكه تو اهل تقوى و آمرزشى پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   48 ـ خداوندا ، از تو آمرزش مى جويم براى هر گناهى كه در مورد آن با چهره گرفته دوستى از دوستانت را ملاقات كردم تا دشمنان تو را كمك كنم ، يا تمايلى به اهل نافرمانيت پيدا كردم تا اهل طاعت تو را گرفتار كنم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   49 ـ بارالها ، از تو تقاضاى عفو و گذشت دارم براى هر گناهى كه بزرگى آن و تلاش من در موردش ـ كه باعث گذراندن عمر به بطالت و فرو رفتن در تباهى است ـ لباس ذلّت بر تنم پوشاند، و مرا از وجود رحمتت مأيوس نمود ; و يا يأس از باز گشت به طاعت تو مرا از گام برداشتن به سويت باز داشت ، چه آنكه بزرگى جرم خود را شناخته و به نفس خويش گمان بد دارم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   50 ـ كردگارا ، از تو طلب آمرزش مى كنم براى هر گناهى كه اگر رحمت تو نبود مرا به هلاك مى انداخت ، اگر پناه دادن تو نبود مرا به خانه خراب ( جهنم ) فرود مى آورد ، و اگر هدايت تو نبود مرا به راه خطا و گناه سوق مى داد . پس بر

محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   51 ـ پروردگارا ، از تو خواهش عفو و بخشش دارم براى هر گناهى كه مرا از آنچه به سويش هدايتم كردى ، يا دستور داده ، يا نهى فرموده و يا راهنمايى كردى ، باز داشت . از عمل به دستوراتى باز ماندم كه در آن بهره رسيدن به خوشنودى تو ، مقدم داشتن محبّت تو و نزديك شدن به تو را در بر داشت . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را بر من ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   52 ـ خداوندا ، از تو آمرزش مى طلبم براى هر گناهى كه پذيرش درخواست مرا رد مى كند ، اميدم را از تو قطع مى سازد ، رنج و زحمت مرا در غضب تو طولانى مى كند و يا آرزوى مرا نسبت به تو كوتاه مى گرداند . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   53 ـ خدايا ، از تو عفو و بخشش مى خواهم براى هر گناهى كه قلب را مى ميراند ، گرفتارى را شعلهور مى سازد ، شيطان را خوشنود مى كند و خداى رحمان را به خشم مى آورد . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   54 ـ بارالها ، از تو تقاضاى آمرزش دارم براى هر گناهى كه يأس از رحمت تو ، نااميدى از آمرزش تو و محروميّت از عنايات گسترده تو را به دنبال دارد . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   55 ـ پروردگارا ، از تو درخواست عفو و بخشش دارم براى هر گناهى كه نَفْس خود را در ارتباط با آن دشمن داشتم ، چون مى خواستم ترا تعظيم كنم ; به

پيشگاه تو اظهار توبه و پشيمانى كردم و تو آن را پذيرفتى ; از تو عفو و بخشش خواستم و تو مرا بخشيدى ; سپس هواى نفس مرا متمايل به تكرار آن ساخت ، بدين خاطر كه در رحمت گسترده و عفو كريمانه تو طمع داشتم ; در حالى كه وعده عقوبتت را فراموش كردم و تنها به وعده هاى زيباى مغفرت و آمرزشت اميدوار گشتم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   56 ـ كردگارا ، از تو خواهش آمرزش هر گناهى را دارم كه در روزى كه چهره هاى دوستانت سفيد و نورانى است ، سياهى چهره از خود بجا مى گذارد ; روزگارى كه وقتى دشمنانت به يكديگر مى رسند ، هر يك ديگرى را سرزنش مى كند و چهره هايشان سياه مى شود و به آنها گفته مى شود : « در نزد من با يكديگر به مخاصمه نپردازيد كه من در دنيا وعده هاى عذابم را برايتان پيش فرستادم » . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را برايم ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   57 ـ خداوندا ، از تو عفو و بخشش مى جويم براى هر گناهى كه منجرّ به كفر گشته ، فكر را طولانى ساخته ، فقر و تنگدستى بجا گذارده و سختى و بيچارگى به بار مى آورد . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را بر من ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   58 ـ پروردگارا ، از تو طلب آمرزش دارم براى هر گناهى كه اجل ها را نزديك ، آرزوها را قطع و عمرها را كوتاه مى كند ; گناهى كه به زبانش آوردم يا از آن لب فرو بستم ، بدين خاطر كه از ذكر آن حيا كردم ; گناهى كه در

سينه ام پنهانش ساختم و تو از آن با خبرى ; چه آنكه هر راز پنهان و سرّ ناپيدايى را مى دانى . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   59 ـ خدايا ، از تو آمرزش مى طلبم براى هر گناهى كه در ارتكاب آن ، بريدن روزى ، رد شدن درخواست ، پياپى گشتن بلا ، سرازير شدن اندوه ها و هجوم غم ها است . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   60 ـ بارالها ، از تو خواهش ريزش و آمرزش هر گناهى را دارم كه مرا مبغوض بندگانت مى كند ، دوستانت را از من متنفّر مى سازد ، و اهل طاعت و فرمانبردارى تو را به خاطر وحشتى كه از نافرمانى ها و سوار شدن بر گناهان مُهلك و غم و اندوه معصيت ها دارند ، از من به وحشت مى اندازد . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   61 ـ پروردگارا ، از تو درخواست عفو و بخشش براى هر گناهى دارم كه به واسطه آن ، آنچه را تو آشكار كردى ، من با حيله گرى خود پنهانش ساختم ; آنچه را تو پوشاندى من پرده اش را دريدم ; و يا آنچه را تو برايم زينت بخشيدى ; من با عمل خويش قبيح و زشتش كردم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را برايم ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   62 ـ كردگارا ، از تو تمنّاى گذشت و بخشش براى هر گناهى دارم كه با وجود آن ، به پيمان تو ( توحيد و ولايت ) نمى توان رسيد ، از غضب تو در امان نمى توان ماند ، رحمتت نازل نمى گردد و نعمتت دوام نمى يابد . پس بر محمّد

و آلش درود فرست و اين گناه را از من ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   63 ـ خداوندا ، از تو طلب آمرزش مى كنم براى هر گناهى كه در روشنايى روز آن را از بندگانت پنهان ساختم و در تاريكى شب آشكارا انجامش دادم و اين جرأتى از طرف من نسبت به تو بود ; در عين حال كه مى دانستم كارهاى سرّى در پيش تو ظاهر و پيدا ، و امور مخفى در نزد تو آشكار و هويدا است ; و مى دانستم كه از ناحيه تو مانعى جلوگير من نخواهد شد ، و از ناحيه من سود دهنده اى ـ چه مال و چه فرزند ـ مرا سود نخواهد بخشيد ; مگر آنكه با دلى پاك و قلبى سالم به نزدت بيايم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را برايم ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   64 ـ بارالها ، از تو آمرزش هر گناهى را مى خواهم كه فراموشى ياد تو را بجا مى گذارد ، غفلت از برحذر دارى تو را به دنبال دارد ، ايمنى از مكر و حيله تو را هميشگى مى سازد ، طمع جستجوى رزق و روزى از غير تو را در سر مى پروراند و يا انسان را از خير و نيكى در نزد تو مأيوس مى كند . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه من را ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   65 ـ كردگارا ، از تو تقاضاى عفو و گذشت براى هر گناهى كه به ( نامه عمل ) من پيوسته است ، بخاطر عتاب و خطاب من بر تو در اينكه چرا روزى مرا حبس كرده اى ، يا به خاطر روگردانى من از تو و تمايلم به سوى بندگانت به فروتنى نمودن و گريه و زارى كردن به پيش آنان ، در حالى كه تو خود ، كلام زيبايت را در كتاب محكمت به من شنواندى كه « اينان براى پروردگارشان فروتن نبوده و تضرّع و زارى نكردند » . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين

گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   66 ـ پروردگارا ، از تو تمنّاى عفو و بخشش دارم براى هر گناهى كه بر من نوشته شد ، بخاطر كمك جستنم از غير تو براى برطرف ساختن اندوه و ناراحتى خويش ، و يا پناهنده شدنم به غير تو با خود رأيى و بى اعنتايى به تو . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   67 ـ خدايا ، از تو آمرزش مى طلبم براى هر گناهى كه مرا وا داشت كه از غير تو بترسم ; يا مرا به تواضع و فروتنى در برابر يكى از آفريده هايت فرا خواند ; به طمعِ در توانائى و دارائى او به سوى آن گناه مايلم ساخت ; يا فرمانبردارى او را در مسير نافرمانيت ، برايم زينت بخشد ، به اميد آنكه آنچه در نزد اوست به سوى خود بكشانم ; اين در حالى بود كه مى دانستم احتياج به تو دارم و هيچ گاه از تو بى نياز نيستم . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   68 ـ خداوندا ، از تو درخواست عفو و بخشش دارم براى هر گناهى كه آن را به زبان خويش ستودم ، نَفْسم به سوى آن ميل پيدا كرد ، با كردارم آن را نيك شمردم و يا با گفتارم ديگران را به سويش برانگيختم ; در حالى كه آن گناه در پيش تو كار زشتى بود كه مرتكبين آن را عذاب مى كنى . پس بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه مرا ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   69 ـ بارالها ، از تو آمرزش مى طلبم براى هر گناهى كه در نَفْس خويش انجام دادنش را كم شمرده و نَفْسم صورت كوچكى از آن برايم ترسيم كرد و كوچك شمردنش را به قدرى برايم آسان گردانيد كه مرا در گردابش فرو برد ، پس

بر محمّد و آلش درود فرست و اين گناه را بر من ببخش ، اى بهترين بخشندگان.

   70 ـ پروردگارا ، از تو خواهش ريزش و بخشش هر گناهى را دارم كه علم تو آن را فرا گفته ، بگونه اى تمام گناهان مرا تا آخر عمرم مى دانى ; اوّل و آخرش ، عمد و خطايش ، كم و زيادش ، كوچك و بزرگش ، كهنه و تازه اش ، پنهان و آشكارش و همه آنچه را تا به حال انجامش داده ام ، همه را مى دانى . و من از همه گناهانم به سويت توبه مى كنم ، و از تو مى خواهم كه بر محمد و آلش درود فرستى و تمام آنچه را كه از حقوق بندگانت كه بر عهده من است و تو آنها را شمارش و حفظ كرده اى ، بر من ببخشى . براستى ، بندگانت حقوق فراوانى بر من دارند كه هستى من در گرو آنها است و تو بر هر صورت و هر زمان كه بخواهى آنها را بر من مى بخشى ، اى مهربان ترين مهربانان !

*