شرايط موفقيت مصلح در زمينه شرط موفقيت مصلح دينی كه در نهجالبلاغه ضمن كلمات قصار مسطور است زينت میدهيم و به تفسير آن میپردازيم : « انما يقيم امر الله سبحانه من لا يصانع و لا يضارع و لا يتبع المطامع » ( 1 ) . در اين جمله ها سخن از برپا داشتن فرمان خدا است ، سخن از چيزی است كه از صد سال پيش در زبان مصلحين اسلامی از آن به " احياء انديشه اسلامی " تعبير میشود ، سخن از اينست كه مواقعی میرسد كه فرمانهای خدا در يك جامعه زمين میخورد و نياز به اينست كه از نو بنياد شود . سخن در اينست كه چه كسی قادر است اين كار پيامبرانه را انجام دهد . آيا هر فردی در هر شرائط روحی و اخلاقی و با هر نوع شخصيت معنوی موفق به برداشتن چنين گامی پيامبرانه میشود ؟ علی عليه السلام با قيد كلمه " « انما » " كه مفيد حصر است میفرمايد كسی چنين توفيقی حاصل میكند كه سه صفت بزرگ در او راه نيافته باشد : مصانعه ، مضارعه ، طمع بندگی . برای مصانعه هنوز نتوانستهام يك معادل فارسی دقيق پيدا كنم . شايد بشود گفت سازشكاری ، يا ملاحظهكاری ، يا معاملهگری ، اما نه ، همه اينها مصانعه هستند ، ولی مصانعه بيش از اينها است . آنگاه كه به علی پيشنهاد كوتاه آمدن در عزل معاويه پاورقی : |