قوه است كه ذهن ما هر لحظه از موضوعی متوجه موضوعی ديگر میشود و بهاصطلاح تداعی معانی و تسلسل خواطر صورت میگيرد اين قوه در اختيار مانيست ، بلكه ما در اختيار اين قوه عجيب هستيم و لهذا هر چه بخواهيم ذهنخود را در يك موضوع معين متمركز كنيم كه متوجه چيز ديگر نشود برای ماميسر نيست ، بیاختيار قوه متخيله ما را به اين سو و آن سو میكشاند مثلاهر چه میخواهيم در نماز " حضور قلب " داشته باشيم ، يعنی هر چهمیخواهيم اين شاگرد را بر سر كلاس نماز حاضر نگه داريم ، نمیتوانيم يكوقت متوجه میشويم كه نماز به پايان رسيده است و اين شاگرد در سراسر اينمدت ، " غايب " بوده است . رسول اكرم تشبيه لطيفی دارد در اين زمينه ، دل را - دل افرادی كه مسخرقوه متخيله است - به پری تشبيه میكند كه در صحرايی بر درختی آويخته شدهباشد كه هر لحظه باد او را پشت و رو میكند . فرمود : « مثل القلب مثلريشة فی الفلاش ، تعلقت فی اصل شجرش يقلبها الريح ظهرا لبطن » ( 1 ) .
پاورقی : . 1 نهج الفصاحة و جامع صغير ، ج / 1 ص . 102 |