قرآن سند بهترين فرهنگ و برترين نظام است :

اگر كسى بخواهد به نحو حقيقت اسلام و انسان و جهان را بشناسد ، چاره اى جز مراجعه به كتاب الهى ندارد .

در اين كتاب جاويد ، آنچه آمده هماهنگ با تمام شئون انسان و منطبق بر نظام احسن خلقت است .

ـ1 ـ سوره اعراف (7) : 9 .

مرا ياراى آن نيست كه اين حقيقت را توضيح دهم بيائيد اين مسئله را با هم از قول مفسر بزرگ قرن و فيلسوف عظيم القدر و عارف جليل مرحوم علامه طباطبائى از نظر بگذرانيم ، اين مرد بزگ در رساله قرآن در اسلام در بخش اول مى فرمايد :

با تأمل در چند مقدمه زيرين مى توان معنى واقعى اشتمال قرآن مجيد بر برنامه زندگى بشر را دريافت :

1 ـ انسان در زندگى خود هرگز هدفى جز سعادت و خوشبختى و كامروائى خود ندارد .

« خوشبختى و سعادت شكلى است از زندگى كه انسان آرزوى آن را داشته ، شيفته آن است ، مانند آزادى و رفاهيت و وسعت معاش و جز آنها » .

و چنانچه گاهى افرادى را مى بينيم كه از خوشبختى و سعادت خود روگردان مى باشند ، مانند كسى كه با انتحار به زندگى خود خاتمه مى دهد ، يا از مزاياى زندگى اعراض مى كند ، اگر در حال روحى شان دقيق شويم خواهيم ديد ، كه بواسطه عوامل ويژه اى ، سعادت زندگى را در آنچه تعقيب مى كنند مى دانند ، مثلاً كسى كه خودكشى مى كند در اثر حمله و هجوم ناملايمات ، راحتى خود را در مرگ مى بيند و مثلاً كسى كه به زهد و رياضت پرداخته ، لذائذ مادى را بر خود تحريم مى كند سعادت را در شيوه اى كه پيش گرفته مى داند .

پس فعاليت زندگى انسان پيوسته براى دست يافتن به سعادت و پيروزى در آن راه مى باشد ، خواه در تشخيص سعادت واقعى خود مصيب باشد مخطى .

2 ـ فعاليت زندگى انسان هرگز بدون برنامه صورت نمى گيرد ، و اين مسئله اى است بديهى و اگر احياناً خفا پيدا مى كند از كثرت وضوح است ، زيرا در يك طرف انسان با خواست و اراده خود كار مى كند و در نتيجه تا كارى را به سبب

شرائط موجوده « كردنى » تشخيص ندهد به انجام دادن آن اقدام نمى كند ، يعنى كار را به دنبال دستور علمى درونى انجام مى دهد ، و از طرف ديگر كارهائى را كه انجام مى دهد براى « خود » يعنى براى رفع حوائجى كه درك مى كند بوجود مى آورد و در نتيجه ميان اعمال و افعال وى ارتباطى است مستقيم .

خوردن ، و نوشيدن ، و خواب و بيدارى و نشستن و برخاستن ، و رفتن و آمدن و غير اينها هر كدام جائى و اندازه اى دارد ، در حالى لازم و در حالى غير لازم در شرايطى ناف و در شرايطى مضر مى باشد ، و در نتيجه انجام دادن هر كارى طبق دستورى است درونى كه در درك انسان كليات آن ذخير شده و به حسب انطباق به مورد ، جزئيات آن تحقق مى پذيرد .

هر فرد از انسان در كارهاى فردى خود به منزله كشورى است كه فعاليت هاى اهالى آن تحت قوانين و سنن و آداب معينه اى كنترل مى شود و قواى فعاله كشور نامبرده موظفند كه اعمال خود را اول با دستورات لازم الرعايه آن تطبيق نموده پس از آن انجام دهند .

فعاليتهاى اجتماعى يك جامعه نيز حال فعاليت هاى فردى را دارد ، و پيوسته يك نوع مقررات و آداب و رسومى كه مورد تسليم اكثريت افراد مى باشد بايد در آنها حكومت كند ، وگرنه اجزاء جامعه به واسطه هرج و مرج در كمترين وقت و كوتاه ترين فرصتى درهم و متلاشى خواهد شد .

نهايت اگر جامعه ، جامعه مذهبى باشد حكومت از آن احكام مذهب خواهد بود و اگر جامعه غير مذهبى متمدن باشد ، فعاليت ها از قانون پيروى خواهد كرد ، و اگر جامعه غير مذهبى و متوحش و همجى باشد آداب و رسومى را كه حكومت فردى و مستبد وضع و تحميل نموده ، يا مراسمى را كه در اثر برخورد و كسر و انكسار عقايد گوناگون در جامعه پيدا شده اجرا خواهد كرد .

پس در هر حال انسان در فعاليت هاى فردى و اجتماعى خود از داشتن هدفى

گزير ندارد ، و از تعقيب هدف خود از راهى كه مناسب آن است و بكار بستن مقرراتى كه برنامه كار است هرگز مستغنى نيست .

قرآن مجيد نيز نظر نامبرده را تأييد نموده مى فرمايد :

براى هر كدامتان وجهه و هدفى است كه آن را پيش مى گيرد ، پس در كارهاى نيك به همديگر پيشى و سبقت بگيريد تا به هدفى عالى برسيد .

اساساً در قرآن ، دين به راه و رسم زندگى اطلاق مى شود و مؤمن و كافر و حتى كسانى كه اصلاً صانع را منكرند بدون دين نيستند ، زيرا زندگى انسان بدون داشتن راه و رسمى خواه از ناحيه نبوت و وحى باشد ، يا از راه وضع و قرارداد بشرى ، اصلاً صورت نمى گيردم ، خداى متعال در وصف ستمگران كه با دين خدائى دشمنى دارند از هر طبقه و صنف بوده باشند مى فرمايد :

كسانى كه مردم را از راه خدا برمى گردانند ، و راه و رسم خدا را ، راه و رسم زندگى فطرى را ، به كجى و انحراف مى كشانند آنها به قيامت ايمان ندارند .

وجه دلالت آيه اين است كه « سبيل الله » در عرف قرآن دين است و آيه شريفه دلالت دارد بر اين كه ستمكاران حتى آنان كه به خدا معتقد نيستند دين خدا « دين فطرى » را با صفت تحريف اجرا مى كنند بنابراين برنامه زندگى كه آنان اجرا مى كنند دين ايشان است .

3 ـ بهترين و پابرجاترين راه و رسم زندگى آن است كه آفرينش انسان به سوى آن هدايت كند ، نه آنچه از عواطف و احساسات فرد يا جامعه سرچشمه گيرد .

ـ1 ـ سوره بقره (2) : 148 .

2 ـ سوره اعراف (7) : 45 .

هر يك از اجزاء آفرينش را مورد دقت و كنجكاوى قرار دهيم خواهيم ديد كه در هستى خود هدف و غايتى دارد ، كه از نخستين روز آفرينش خود بسوى آن متوجه است ، و از مناسب ترين و نزديك ترين راهى كه به آن هدف منتهى مى شود بسوى هدف خود سير مى كند و در اندرون و بيرون ساختمان خود با تجهيزاتى مجهز مى باشد كه مناسب با هدف خودش و منشأ فعاليت هاى گوناگونش مى باشد ، رويه آفرينش در هر آفريده جاندار و غير جاندار همين گونه است .

مثلاً بوته گندم از همان روز نخستين پيدايش خود ، كه در بستر خاك با نوك سرسبز خود از شكم دانه سر در مى آورد ، متوجه پيدايش يك بوته گندم داراى سنبل هاى متعدد مى باشد و با قوائى كه مجهز است اجزاء عنصرى را از زمين و هوا با نسبت ويژه اى گرفته ، ضميمه وجود خود ساخته روز بروز بزرگتر و برومندتر مى شود و از حالى به حالى و از شكلى به شكلى منتقل مى شود تا به شكل بوته كامل داراى سنبل هاى متعدد در مى آيد و در همانجا به سير خود خاتمه مى دهد .

يك درخت گردو را نيز اگر مورد بررسى قرار دهيم ، خواهيم ديد كه آن نيز از نخستين روز پيدايش متوجه هدفى مخصوص به خود مى باشد ، كه يك درخت گردوى برومند و نيرومند مى باشد ، و براى رسيدن به آن راه مناسبى را با موجودى تجهيزات خود مى پيمايد ، و ملازم روش زندگى خودش بوده هرگز روزى در تعقيب هدف خود مثلاً راه بوته گندم را نمى رود ، چنانكه بوته گندم نيز در تعقيب هدف خود روزى روش درخت گردو را اختيار نمى كند .

همه انواع آفريده ها كه جهان مشهود را تشكيل مى دهند ، محكوم همين قاعده كليه مى باشند ، و هيچ دليلى نيست كه نوع انسان از اين قاعده « هر نوعى هدفى دارد كه سعادتش در رسيدن به آن است و راهى مناسب تجهيزات وجودى خود

به هدف خود دارد » مستثنى باشد بلكه تجهيزات وجودى انسان بهترين دليل است بر اينكه انسان نيز مانند ساير انواع آفرينش هدفى دارد كه متضمن سعادت اوست و مناسب تجهيزات وجودى خود راهى به هدف و سعادت خود دارد .

بنا بر آنچه گذشت آفرينش ويژه انسان و همچنين آفرينش جهان كه انسان جزء غير قابل تفكيك آن مى باشد انسان را بسوى سعادت واقعى اش هدايت مى كند ، و مهمترين و ريشه دارترين و پا برجاترين مقررات را كه بكار بستن آنها سعادت را براى انسان تضمين مى كند به انسان گوشزد مى نمايد .

خداى متعال در تأييد بحث گذشته مى فرمايد :

خداى ما كسى است كه به هر چيز ، به هر آفريده اى ، آفرينش ويژه آن چيز را عطا فرمود . آنگاه به سوى سعادت و هدف ويژه اش هدايت و راهنمايى كرد .

و باز مى فرمايد :

خدائى كه اجزاء آفريده را ، گرد آورده ، درست كرد ، خدائى كه اندازه گرفت و هدايت نمود .

و باز مى فرمايد :

سوگند به نفس و آنكه آن را درست نمود ، سپس بدكارى و پرهيزكارى را به او

ـ1 ـ سوره طه (20) : 50 .

2 ـ سوره اعلى (87) : 2 ـ 3 .

3 ـ سوره شمس (91) : 7 ـ 10 .

الهام فرمود ، رستگار شد كسى كه نفس خود را رشد و نمو خوب داد و نوميد شد كسى كه نفس خود را آلوده و تباه كرد .

و باز مى فرمايد :

روى خود را براى دين استوار كن ـ با تمام توجه دين را بپذير ـ در حاليكه اعتدال را پيش گيرى و از افراط و تفريط بپرهيزى دينى كه همان آفرينش خدائى است ، آفرينش خدا تغيير ندارد ، آن است دينى كه به اداره زندگى انسان توانائى دارد .

و باز مى فرمايد :

دين و روش زندگى پيش خدا تسليم شدن است ـ در برابر اراده وى ـ يعنى در برابر آفرينش وى كه انسان را به مقررات خاصى دعوت مى كند .

و مى فرمايد :

و هر كه جز اسلام ـ تسليم اراده خدا ـ دينى را طلب كند و پيش گيرد از وى پذيرفته نخواهد شد .

محصل آيات فوق و آيات ديگرى كه به همين مضمون است ، اين است كه

ـ1 ـ سوره روم (30) : 30 .

2 ـ سوره آل عمران (3) : 19 .

3 ـ سوره آل عمران (3) : 85 .

خداى متعال هر يك از آفريده هاى خود را از آن جمله انسان را به سوى سعادت و هدف آفرينش ويژه خودش از راه آفرينش خودش راهنمائى مى فرمايد و راه واقعى براى انسان در مسير زندگى همان است كه آفرينش ويژه وى به سوى آن دعوت مى كند و مقرراتى را در زندگى فردى و اجتماعى خود بايد بكار بندد ، كه طبيعت يك انسان فطرى بسوى آنها هدايت مى كند ، نه انسانهائى كه به هوى و هوس آلوده و در برابر عواطف و احساسات اسير دست بسته مى باشند .

مقتضاى دين فطرى ( طبيعى ) اين است كه تجهيزات وجودى انسان الغا نشود و حق هر يك از آنها ادا گردد ، و جهازات مختلف و متضاد مانند قواى گوناگون عاطفى و احساسى كه در هيكل وى به وديعه گذارده شده تعديل شده به هر كدام از آنها تا اندازه اى كه مزاحم حال ديگران نشود رخصت عمل داده شود .

و بالاخره در فرد انسان عقل حكومت كند ، نه خواست نفس ، و نه غلبه عاطفه و احساس ، اگر چه مخالف عقل سليم باشد و در جامعه نيز حق و صلاح واقعى جامعه حكومت نمايد نه هوا و هوس يك فرد تواناى مستبد و نه خواسته اكثريت افراد اگر چه مغاير حق و خلاف مصلحت واقعى جماعت باشد .

از بحث بالا نتيجه ديگرى نيز گرفته مى شود و آن اين است كه : زمان حكم در تشريع تنها به دست خداست و جز او را نشايد كه تشريع قانون و وضع مقررات و تعيين وظيفه نمايد ، زيرا چنانكه روشن شد ، تنها مقررات و قوانينى در صراط زندگى به درد انسان مى خورد كه از راه آفرينش براى او تعيين شده باشد ، يعنى علل و عوامل بيرونى و درونى انسان را به انجام دادن آن دعوت نمايند و آن را اقتضا كنند ، يعنى خدا آن را خواسته باشد ، زيرا مراد از اينكه خدا چيزى را مى خواهد اين است كه علل و شرايط انجام يافتن آن را بوجود آورده است ، نهايت اينكه گاهى علل و شرايط طورى است كه پيدايش جبرى چيزى را ايجاب مى كند ، مانند حوادث طبيعى روزانه و در اين صورت اراده را اراده تكوينى

مى گويند ، و گاهى طورى است كه اقتضا مى كند انسان عمل را از راه اختيار و آزادانه انجام دهد مانند خوردن و نوشيدن و در اين صورت اراده را اراده تشريعى مى گويند ، خداى متعال در چندين جا از كلام خود مى فرمايد :

نيست حكم مگر از آن خدا .

پس از روشن شدن اين مقدمات بايد دانست كه قرآن مجيد با رعايت اين مقدمات سه گانه ، يعنى با عطف نظر به اينكه انسان در زندگى خود هدفى دارد ( سعادت زندگى ) كه بايد در راه بدست آوردن آن در طول زندگى تلاش و كوشش نمايد و اين فعاليت بدون برنامه نتيجه بخش نخواهد بود و اين برنامه را نيز بايد از كتاب فطرت و آفرينش خواند و به عبارت ديگر از تعليم الهى فرا گرفت .

قرآن مجيد با عطف نظر به اين مقدمات شالوده برنامه زندگى انسان را به اين نحو ريخت :

اساس برنامه خود را خداشناسى قرار داد و اعتقاد به يگانگى خدا را اولين اساس دين شناخت و پس از شناسانيدن خدا معادشناسى « اعتقاد به روز رستاخيز كه در آن پاداش و كيفر كردار نيك و بد انسان داده خواهد شد » را از نتيجه گرفت و اصل ديگر قرارداد و پس از آن پيغمبرشناسى را از معادشناسى نتيجه گرفت زيرا پاداش اعمال نيك و بد بدون ابلاغ قبلى طاعت و معصيت و نيك و بد از راه وحى و نبوت صورت نمى بندد ، و آن را نيز اصل ديگر قرار داده سه اصل نامبرده :

اعتقاد به يگانگى خدا و اعتقاد به نبوت و اعتقاد به معاد را اصول دين اسلام

ـ1 ـ سوره انعام (6) : 57 و سوره يوسف (12) : 40 و 67 .

شمرد .

پس از آن در مرتبه تالى اصول اخلاق پسنديده و صفات حسنه مناسب اصول سه گانه را كه يك انسان واقع بين با ايمان بايد واجد آنها و متصف به آنها باشد بيان نمود ، و پس از آن قوانين عملى كه در حقيقت حافظ سعادت حقيقى و زاينده و پرورش دهنده اخلاق پسنديده و بالاتر از آن عامل رشد و ترقى اعتقادات حقه اصول اوليه مى باشند تأسيس و بيان داشت .

زيرا هرگز قابل قبول نيست كسى كه در مسائل جنسى يا در دزدى و خيانت واختلاس مال و برداشتن كلاه مردم هيچگونه بند و بارى ندارد ، صفت عفت نفس داشته باشد ، يا كسى كه شيفته جمع آورى مال است و مطالبات مردم و حقوق واجبه مالى را نمى دهد با صفت سخاوت متصف شود ، يا كسى كه به عبادت خدا نمى پردازد ، و هفته و ماه بياد خدا نمى افتد واجد ايمان به خدا و روز رستاخيز و داراى سمت بندگى باشد .

پس اخلاق پسنديده هميشه با يك رشته اعمال و افعال مناسب زنده مى ماند ، چنانكه اخلاق پسنديده نسبت به اعتقادات اصليه همين حال را دارند ، مثلاً كسى كه جز كبر و غرور و خودبينى و خودپسندى سرش نمى شود ، اعتقاد به خدا و خضوع در برابر مقام ربوبى را نبايد از وى توقع داشت ، و كسى كه يك عمر معنى انصاف و مروت و رحم و عطوفت را نفهميده است نمى شود ايمانى به روز رستاخيز و بازخواست داشته باشد .

خداى متعال در خصوص ارتباط اعتقادات حقه و اخلاق پسنديده « كه خود نوعى از اعتقاد هستند » به عمل مى فرمايد :

ـ1 ـ سوره فاطر (35) : 10 .

سخن « اعتقاد » پاك بسوى خدا صعود مى كند و عمل صالح بلندش مى كند ـ يعنى در صعود اعتقاد كمك مى كند .

و در خصوص ارتباط اعتقاد به عمل مى فرمايد :

پس از آن سرانجام كار كسانى كه كار بد مى كردند ، به اينجا كشيد كه آيات خداوند را تكذيب كردند و به آنها استهزاء نمودند .

خلاصه قرآن مجيد به ريشه هاى اصلى اسلام كه سه بخش كلى را تشكيل مى دهد . مشتمل است بدين ترتيب :

1 ـ اصول عقايد اسلامى كه نوعى از آن اصول سه گانه دين است : توحيد ، نبوت ، معاد ، و نوعى عقايد متفرع بر آنها مانند لوح و قلم و قضا و قدر و ملائكه و عرش و كرسى و خلقت آسمان و زمين و نظائر آنها .

2 ـ اخلاق پسنديده .

3 ـ احكام شرعيه و قوانين عملى كه قرآن كريم كليات آنها را بيان فرموده و تفاصيل و جزئيات آنها را به بيان پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) واگذار نموده است و پيغمبر اكرم (صلى الله عليه وآله) نيز به موجب حديث ثقلين كه همه فِرَق اسلامى بنحو تواتر نقل نموده اند ، بيان اهل بيت خود را قائم مقام و جايگزين بيان خود قرار داده است .

با توجه به مسائل اين بخش لزوم سه مسئله بخش قبل يعنى وجوب فراگيرى قرائت و ظاهر قرآن و فهم مفاهيم آيات بلند و آسمانى اين كتاب و به اجرا گذاشتن آن در همه شئون زندگى بيشتر روشن مى گردد .

ـ1 ـ سوره روم (30) : 10 .

خلاصه سعادت و سلامت و رشد و كمال و خير دنيا و آخرت در اتصال به قرآن مفهوم دارد ، جداى از قرآن و پيامبر و اهل بيت كه مبين قرآنند هيچ برنامه مثبتى در زندگى مفهوم نداشته ، و محال است انسان بدون چنگ زدن به اين ريسمان الهى به سعادت واقعى برسد و مزه شيرين بندگى حضرت حق را درك كند .

اى خداى بزرگ ، اى آنكه جز سعادت و كمال انسان چيزى براى انسان نمى خواهى در مرحله اول عرفان نسبت به قرآن و در مرحله بعد توفيق عمل به تمام مبانى قرآن به تمام بندگان عنايت كن ، كه محصول اين عنايت عشق پر قيمت عبد به تو و علاقه او به عروج به سوى لقاء تو خواهد بود .

من نمى گويم كه عاقل باش يا ديوانه باش *** گر بجانان آشنائى از جهان بيگانه باش

گر سر مقصود دارى مو به مو جوينده شو *** ور وصال گنج خواهى سر به سر ويرانه باش

گر زتير غمزه خونت ريخت ساقى دم مزن *** ور بجاى باده زهرت داد در شكرانه باش

چون قدح از دست مستان مى خورى مستانه خور *** چون قدم در خيل مردان مى زنى مردانه باش

گر مقام خوشدلى مى خواهى از دور سپهر *** شام در مستى سحر در نعره مستانه باش

گر شبى در خانه جانانه مهمانت كنند *** گول نعمت را مخور مشغول صاحبخانه باش

يا به چشم آرزو سير رخ صياد كن *** يا به صحراى طلب در جستجوى دانه باش

يا مشامت را زبوى سنبلش مشكين مخواه *** يا هم آغوش صبا يا همنشين شانه باش

يا گل نورسته شو يا بلبل شوريده حال *** يا چراغ خانه يا آتش بجان پروانه باش

يا كه طبل عاشقى يا كوس معشوقى بزن *** يا به رندى شهره شو يا در جمال افسانه باش

يا به زاهد هم قدم شو يا به شاهد همنشين *** يا خريدار خزف يا گوهر يكدانه باش

يا مسلمان باش يا كافر دو رنگى تا به كى *** يا مقيم كعبه شو يا ساكن بتخانه باش

اين بود دور نمائى از مسائلى كه لازم بود در محور قرآن مجيد بيان شود ، تا خوانندگان عزيز به قدر طاقت از هدف نزول قرآن مجيد آگاهى پيدا كرده ، و در همه شئون در اتصال با اين كتاب ، جهت كسب خير دنيا و آخرت برآيند .

قرآن از ديدگاه روايات :

على (عليه السلام) در نهج البلاغه شريف در باره كتاب الهى نظريات بسيار عميق و جالبى دارد ، كه لازم است به قسمتى از آنها اشاره رود و سپس به برخى از روايات وارده در اين مسئله :

كتاب خدا كه در ميان شماست ، گوينده اى است كه زبانش از گفتن حقايق

ـ1 ـ كتاب : 133 .

خسته نمى شود ، و خانه اى است كه اركانش تا ابد از تند باد حوادث در امان است ، و عزيزى است كه پيروان و يارانش هرگز شكست نمى خورند .

كتابى است كه بوسيله آن حق و حقيقت را مى بينيد و مى گوئيد و مى شنويد ، قسمتى از آن گوياى قسمت ديگر است و بعضى از آن گواه بعض ديگر ، اين كتاب در معارف و احكام حضرت حق اختلاف ندارد و مطيع خود را از خدا جدا نكرده ، بلكه او را به صراط مستقيم هدايت مى نمايد .

قرآن را فرا بگيريد كه به حق نيكوترين گفتار است ، آن را بفهميد كه بهار دلهاست ، از نورش شفا بخواهيد ، كه علاج درد سينه هاست آن را قرائت كرده و عمل كنيد كه پر سودترين داستانهاست .

همانا خداوند پاك كتاب هدايت كننده فرستاد ، كه تمام خوبيها و شرور را براى رشد شما در آن بيان كرد ، بيائيد راه خير را پيش بگيريد تا هدايت شويد ، و از جانب شر بپرهيزيد تا به يك زندگى عادلانه برسيد .

پيامبر عزيز اسلام را فرستاد ، در حالى كه قرآن مجيد را تصديق كننده رسالت او قرار داد ، و نورى كه از پى آن تمام مردم حركت كنند تا به ساحل نجات برسند .

از قرآن آنچه مى خواهيد بپرسيد ، البته جوابش بر عهده من است ، من به شما بگويم كه چهار منفعت بسيار عظيم در اتصال به اين كتاب نصيب شما مى شود :

ـ1 ـ خطبه 109 .

1 ـ آگاهى به آينده

2 ـ علم به حقايق گذشته

3 ـ علاج دردها

4 ـ ايجاد نظم در شئون حيات(1) .

قرآن مجيد نصيحت كننده اى است كه كلاه سر كسى نمى گذارد ، و هدايت كننده اى است كه گمراهى از دنبال ندارد ، و گوينده اى است كه هرگز دروغ نمى گويد ، همنشين با قرآن را دو منفعت است : اضافه شدن بر هدايتش و كم شدن از كورى گمراهيش .

با قرآن محال است دچار سختى و پريشانى شويد ، و بدون قرآن محال است به بى نيازى برسيد ، از اين كتاب براى علاج دردها كمك بگيريد ، و رنج ها را با آن برطرف نمائيد ، در قرآن مجيد راه علاج بزرگترين دردها معرفى شده و آن درد كفر و نفاق و كورى و ضلالت است .

بر محور قرآن از خدا آنچه مى خواهيد بخواهيد ، و با عشق به كتاب الهى به حضرت او توجه كنيد(2) .

عَنْ أبي عَبْدِالله (عليه السلام) قالَ . . .

امام ششم مى گويد پيامبر فرمود :

ـ1 ـ خطبه 158 .

2 ـ خطبه 176 .

قرآن هدايت از ضلالت و روشنائى از كور دلى و حافظ از لغزش و نور از ظلمت و روشنائى و برطرف كننده از ناراحتى ها و نگاه دارنده از هلاكت و رشد از غوايت و بيانگر فتنه ها و رساننده از دنيا به آخرت و كمال دين شماست ، اين است آنچه در باره قرآن از رسول الهى رسيده ، كسى از قرآن منحرف نشد مگر اينكه خود را به آتش الهى رساند !

پيامبر اسلام فرمود : همانا قرآن نور آشكار است ، و ريسمان محكم خدا ، و دستگيره نجات ، و درجه برتر ، و مافوق تمام شفادهندگان ، و فضيلت بسيار بزرگ ، و سعادت عظمى .

آنكس كه از آن نور بخواهد ، خداوند به نور آن آن منورش كند ، و هر كس امورش را به آن ببندد ، از مهالك حفظ مى گردد ، و هر كس متمسك به آن شود خدايش نجات بخشد ، و هر كس ملازم احكامش باشد به درجه بلند مى رسد ، و هر كس دردش را به آن عرضه كند علاج مى شود و هر كس آن را بر ما سوا مقدم كند به هدايت الهى رسد ، و هر كس از غير آن هدايت بخواهد گمراه گردد ، و هر كس آن را شعار و دثار خود كند به سعادت الهيه رسد ، و هر كس آن را پيشواى زندگى و تكيه گاه خود قرار دهد ، خداوندش در بهشت پناه دهد ، و حياتى سالم نصيب او گرداند ، به همين خاطر نسبت به قرآن گفت : « هدى » .

و از طرفى قرآن براى مردم مؤمن بشارت است ، بشارت براى آخرت ، به اين معنى كه قرآن در قيامت مرد لاغر رنگ پريده اى را مى آورد و به خداوند عرضه مى دارد ، اين است آن كسى كه روزش را روزه داشت و شبش را به بيدارى گذراند و طمعش در رحمت تو قوى گشت ، و اميدش به مغفرتت گشاده شد ، با او با گمان من و گمان خودش معامله كن ، خداوند خطاب مى كند : ملك به راستش قرار بگيرد ، و بهشت در چپش ، و او را به حورالعين برسانيد و پدر

و مادرش را لباسى از حله بهشت بپوشانيد كه دنيا و مافيها در برابرش چيزى نباشد .

خلائق به آن پدر و مادر نظر مى كنند و از آنان احترام مى گيرند و آنان به وضع خود مى نگرند و از آن كرامت تعجب كرده مى گويند ، خداوندا اين همه عنايت نسبت به ما براى چيست ما را عملى در خور اين محبت و كرامت نيست ؟

خداوند مى فرمايد : با اين همه تاج كرامت از آن شماست ، كه بيننده اى نظيرش را نديده ، و شنونده اى مانندش را نشنيده ، و نسبت به چنين خيرى كسى فكر نكرده ، و اين همه براى خاطر اين است كه شما دو نفر وسيله تعليم قرآن به فرزندتان بوديد ، و شما او را به اسلام رسانديد ، و با زحمت شما او عاشق محمد و على شد و فقه آن دو را دريافت ، ولايت اين دو نفر واسطه قبول عمل است و دشمنى با دشمنان آنان سبب نجات .

اگر كسى از زمين تا عرش طلا پر كند و در راه خدا صدقه دهد ولى ولايت محمد و على را نداشته باشد ، هيچ عملى از او قبول نمى كنم .

اين است بشاراتى كه قرآن به آن اشارت مى دهد و در قرآن نسبت به اين حقيقت فرموده : « بشرى للمؤمنين » كه مؤمن شيعه محمد و على و يازده امام (عليهم السلام)است(1) .