* باب : كسيكه عدالتى را بستايد و عمل ديگر كند*بَابُ مَنْ وَصَفَ عَدْلًا وَ عَمِلَ بِغَيْرِهِ |
مقصود از اين باب اينستكه : كسى از مطلب حقى كه مطابق قانون عدالت باشد دمزند و آنرا براى مردم بيان كند، ولى خودش بآنعمل نكند، يا از دين و امام بر حقى ستايش كند و خودش پيروى شيطان نمايد، چنانچه خداىعزوجل فرمايد: لم تقولون مالا تفعلون و بازفرمايد: اءتامرون الناس بالبرو تنسونانفسكم (مردم را به نيكى امر ميكنيد و خود فراموش مينمائيد).
توضيح :
|
|
|
|
|
* باب : مجادله و ستيزه و دشمنى با مردم *بَابُ الْمِرَاءِ وَ الْخُصُومَةِ وَ مُعَادَاةِ الرِّجَالِ |
مقصود از اين باب مباحثات و گفتگوهائى است كه ميان مردم بر پا مى شود و برسخن يكديگر اعتراض مى كنند، براى اينكه سخن خود را اگر چه باطلست بكرس نشانندو اظهار فضل و دانش كنند، از اين رو غالبا اينگونه مباحثات بدشمنى و دشنام و دورى ازيكديگرميكشد و اما بحث و مجادله براى اظهار حق يا فهميدن حق محبوب و پسنديده است ،چنانكه خدايتعالى فرمايد: و جادلهم بالتى هى اءحسن (بروش نيكوترى با آنهامجادله كن ).
شرح :
|
|
|
شرح :
مرحوم مجلسى ، براى اين روايت سه معنى ذكر فرموده كه دو معنى آن قريب بذهناست :
1 در ذات و صفات خدا وارد بحث و گفتگو نشويد و با يكديگر ستيزه منمائى ، زيراعقول و افكار بشر از درك آن قاصر است و از اينرو همواره از راءيى براى ديگرمنتقل ميشويد، چنانچه از سخنان حكماء و متكلمين هويداست كه هر كدام مذهب و عقيده اى دارند،پس بهتر آنستكه بتعلميات قرآن و سنت اكتفا شود، (چنانچه درس 367 دومثال از تعليمات قرآن و اخبار را با تعليمات حكما و عرفا تطبيق نموديم ) و ممكن استمراد به انتقال ، انتقال بكفر و باطل باشد.
2 هنگام مباحثه و مجادله بخدا سوگند ياد نكنيد، زيرا ممكن است ، از ترس عذاب و عقابخدا از آنچه سوگند خورده ايد براى ديگر منتقل شويد و رسوا گرديد.
توضيح :
1 در ذات و صفات خدا وارد بحث و گفتگو نشويد و با يكديگر ستيزه منمائى ، زيراعقول و افكار بشر از درك آن قاصر است و از اينرو همواره از راءيى براى ديگرمنتقل ميشويد، چنانچه از سخنان حكماء و متكلمين هويداست كه هر كدام مذهب و عقيده اى دارند،پس بهتر آنستكه بتعلميات قرآن و سنت اكتفا شود، (چنانچه درس 367 دومثال از تعليمات قرآن و اخبار را با تعليمات حكما و عرفا تطبيق نموديم ) و ممكن استمراد به انتقال ، انتقال بكفر و باطل باشد.
2 هنگام مباحثه و مجادله بخدا سوگند ياد نكنيد، زيرا ممكن است ، از ترس عذاب و عقابخدا از آنچه سوگند خورده ايد براى ديگر منتقل شويد و رسوا گرديد.
|
توضيح :
حليم دو معنى دارد: 1 خردمند و عاقل . 2 خويشتن دارى كه در كارها شتاب نكند و هردو معنى در اينجا مناسب است و سفيه بيخر و نادانست .
شرح :
|
|
|
|
|
|
|
|
* باب : خشم و غضب *بَابُ الْغَضَبِ |
|
|
شرح :
علماء اخلاق براى چاره و علاج غضب دو راه علمى و عملى ذكر كرده اند. راه علميشآنستكه بنده خدا تفكر كند در آيات و اخباريكه در مذمت غضب و خشم و ستايش عفو و حلم وكظم غيظ وارد شده است و راه عمليش آنستكه : چون خشمگين شود، اعوذ بالله من الشيطانالرجيم بگويد و با آب سرد وضو بگيرد ياغسل كند و اگر ايستاده است بنشيند و اگر نشسته دراز كشد و اگر برفاميل و خويشاوندش غضب كرده نزديك او رود و دست ببدن او گذارد.
|
|