1997 - راز تشهد در بيان امام عسكرى (ع )
قال العسكرى - عليه السلام - فى تفسيره :
ثم لايزال يقول الله لملائكة - هكذا فى كل ركعة - حتى اذا قعد للتشهدالاول و التشهد الثانى ، قال الله تعالى يا ملائكتى قد قضدى خدمتى و عبادتى و قعديثنى على و يصلى على محمد نبى لاثنين عليه فى ملكوت السموات و الارض ولاصلينعلى روحه فى الارواح فاذا صلى على اميرالمؤ منين - عليه السلام - فى صلاته :قال الله له : يا عبدى ! لاصلين عليك كما صليت عليه و لاجعلنه شفيعك كما استشفعت به
سپس مدام خداوند تعالى - در هر ركعت از نمازى كه بنده مى خواند - خطاب به ملائكه چنينخواهد گفت : تا زمانى كه براى تشهد اول و تشهد دوم نشست در اين هنگام خداى تعالى مىگويد: اى ملائكه من ! به تحقيق به جا آوردبنده من خدمت و عبادت مرا واكنون نشسته وثناى مرا مى كند و درود بر محمد پيغمبر من مى فرستد هرآينه بر او ثنا مى فرستم درملكوت آسمانها و زمين و هر آينه درود بر روح او مى فرستم ، و زمانى كه درود براميرالمؤ منين (ع ) در نمازش فرستاد، خدا به او مى گويد: اى بنده من ! هرآينه من بر تودرود مى فرستم ، كما اينكه تو بر على درود مى فرستى ، هر آينه او را شفيع تو قرارمى دهم ، چنانچه تو به وسيله اوطلب شفاعت كردى . (بحارالانوار، ج 82، ص 221).
1998 - اسرار تشهد
قال الصادق - عليه السلام -
التشهد ثناء على الله تعالى فكن عبدا له فى السر خاضعا له فىالفعل كما انك عبد له بالقول و الدعوى وصل صدق لسانك بصفاء صدق سرك فانهخلقك عبدا و امرك ان تعبده بقلبك و لسانك و جوارحك ، و ان تحقق عبوديتك له بربوبيتهلك ، و تعلم ان نواصى الخلق بيده فليس لهم نفس و لالحظ الا باذنه و ارادتهقال الله - عزوجل -: (و ربك يخلق ما يشاء و يختار ما كان لهم الخيرة : امرهم سبحان اللهو تعالى عما يشركون ) فكن عبدا شاكرا بالفعل كما انك عبد ذاكربالقول و الدعوى و صل صدق لسانك بصفاء سرك فانه خلقك ؛فعزوجل ان يكون ارادة و مشية لاحد الا بسابق ارادته و مشيتهفاستعمل العبودية فى الرضا بحكه وبالعبادة فى اداء اوامره و قد امرك بالصلوة علىنبيه محمد -صلى الله عليه وآله - فاوصل صلوته بصلوته و طاعته بطاعته و شهادتهبشهادته و انظر لايفوتك بركات معرفة حرمته ، فتحرم عن فائدة صلوته و امرهبالاستغفار لك و الشفاعة فيك ان اتيت بالجواجب فى الامر و النهى و السنن و الاداب ؛ وتعلم جليل مرتبته عند الله - عزوجل - ؛
تشهد ستايش خداوند تعالى است ؛ پس در باطن و ضمير بنده او و درعمل و كردار خاضع براى او باش ، همچنان كه در سخن و ادعا اوهستى و راستى زبانت رابه صفاى صدق ضميرت بپيوند، كه او تو را بنده آفريده و دستورت داده تا با قلب وزبان و (همه ) اعضا و جوارحت عبادتش كنى و بدان جهت كه او پروردگار تو است ،بندگى او نمايى ، وبدانى كه اختيار و سرنوشت خلق به دست اوست و كس را ياراى هيچنفسى و نيم نگاهى جز به توان و خواست او نيست و جز با اجازه و اراده او قادر به انجامكوچكترين كارى در مملكت او نمى باشد خداوندعزوجل فرموده : (پروردگار تو آنچه بخواهد مى آفريند و انتخاب واختيار مى كندوآنان را در كارهايشان گزينش و انتخاب نيست ، منزه و برتر است خدا از آنچه شرك مىورزند) پس بنده سپاسگزار خدا باش در عمل ، آن سان كه به زبان و و ادعا ذكراوگويى ، و راستى زبانت را به صفاى ضميرت بپيوند كه او تو را آفريده (و ازدرونت آگاه است ) پس برتر و والاتر از آن است كه كسى را بدون آنكه نخست او ارادهكند، اراده اى باشد؛ پس با تسليم ورضا به فرمان او باش و با عبادت كردن بهوسيله انجام اوامرش بندگى به جاى آر و تو را به صلوات بر پيامبرش محمد (ص ) امركرده ، پس نماز خدا را با صلوات بر پيامبر (ص ) و طاعت او را با طاعت آن حضرتوشهادت (به وحدانيت ) او را به شهادت (به رسالت ) آنجنابوصل كن ، و بكوش تا بركات معرفت حرمت آن جناب از دستت نرود و از بهره درودفرستادن او (اشاره به آيه 103 سوره توبه )غافل نشوى كه اگر به آنچه فعل يا تركش واجب است و به سنن و آدابعمل كنى ، و مرتبت بلند او را نزد خداوند بدانى او به فرمان خدا برايت استغفار كند ودرباره ات شفاعت نمايد (اشاره به آيه 159 سورهآل عمران و آيات ديگر). (مصباح الشريعة ، باب 17، بحارالانوار، ج 82، ص 284).
فصل سى و پنجم : اركان نماز: سلام
آيه :
1999 - تاءثير سلام نماز
قال العسكرى - عليه السلام - فى تفسيره :
فاذا سلم من صلاته ، سلم الله عليه و سلم عليه ملائكته
پس زمانى كه بنده نمازش راسلام داد، خداوند و ملائكه بر او سلام مى فرستند.(بحارالانوار، ج 82، ص 221).
2000 - افتتاح و پايان نماز
سئل على بن الحسين - عليهماالسلام -
ما افتتاح الصلاة ؟ قال : التكبير، قال : ما تحريمها؟قال : التكبير، قال : ما تحليلها؟ قال : التسليم ؛
از على بن الحسين (ع ) سؤ ال شد: افتتاح نماز چيست ؟ فرمود: تكيبرسوال شد: تحريم آن چيست ؟ فرمود: تكبير سوال شد:تحليل آن چيست ؟ فرمود: سلام . (بحارالانوار، ج 85، ص ‍ 303).
2001 - سلام بعد از تشهد
قال الصادق - عليه السلام -
اذا قضيت التشهد فسلم عن يمينك و عن شمالكتقول : (السلام عليكم و رحمة الله و بركاته )
هنگامى كه ذكر تشهد را تمام كردى ، بر راست و چپ خود درود فرست و بگو: (السلامعليكم و رحمة الله و بركاته ). (بحارالانوار، ج 85، ص 308).
2002 - صورت به سمت راست بعد از اسلام
سئل الصادق - عليه السلام - عن التسليم قال :
لانه تحليل الصلاة ، قلت : فلاءى علة يسلم على اليمين ولايسلم على اليسار؟قال : لان الملك الموكل الذى يكتب الحسنات على اليمين و الذى يكتب السيئات على اليسار والصلاة حسنات ليس فيها سيئات فلهذا يسلم على اليمين دون اليسار
از امام جعفر صادق (ع ) پرسيدند كه چرا در نماز، سلام واجب است ؟ حضرت فرمود: زيرابه وسيله سلام آنچه كه در حال نماز حرام بود، بر نمازگزارحلال مى شود پرسيدند: چرا در وقت سلام مى بايست روى به طرف راست نمود نه چپ ؟حضرت فرمود: زيرا ملكى كه كارهاى خوب بنده را مى نويسد، در طرف راست و ملكى كهكارهاى بد بنده را مى نويسد، در طرف چپ است و چون نماز همه اش خوب است وبدى در اونيست ، به طرف راست سلام داده مى شود، نه طرف چپ . (بحارالانوار، ج 85، ص 281،288، 305).
2003 - اسرار اسلام نماز
قال الصادق - عليه السلام -
معنى السلام فى دبر كل صلوة الامان اى ، من ادى امرالله وسنة نبيه -صلى الله عليهوآله - خاشعا منه قلبه فله الامان من بلاء الدنيا و برائة من عذاب الاخرة و السلام اسم منالسماء الله تعالى ، اودعه خلقه ليستعملوا معناه فى المعاملات و الامانات و الاضافات ،و تصديق مصاحبتهم فيما بينهم وصحة معاشرتهم و اذا اردت ان تضع السلام موضعه وتؤ دى معناه فاتق الله و ليسلم منك دينك و قلبك و عقلك و لاتدنسها بظلمة المعاصى ؛ ولتسلم حفظتك لاتبرمهم ولاتملهم و توحشهم منك بسوء معاملكت معهم ثم صديقك ثم عدوكفان من لم يسلم منه من هو الاقرب اليه فالابعد اولى و من لا يضع السلام مواضعه هذهفلا سلام و لاتسليم (خ ل : سلم ) و كان كاذبا فى سلامه و ان افشاه فى الخلق ؛
معناى سلام در پايان هر نماز امان است ؛ يعنى هركس كه امر خدا و سنت پيامبرش را باخشوع قلبى در مقابل خداوند به جاى آورد، از بلاى دنيا در امان و از عذاب آخرت بر كناراست . و (سلام ) نامى از نامهاى خداوند تبارك و تعالى است كه ميان خلق خود بهوديعت نهاده تا معنا و محتواى آن را در داد و ستدها، امانتدارى ها و در روابط باهم ، و براىتاءييد و تصديق همنشينان و صحت آميزش و معاشرتشان به كار ببرند. چنانچه خواستى(سلام ) را جاى خود نهى و (حق ) معناى آن را ادا كنى ، بايد از خدا پروا كنى و دين ،دل و عقلت از (گزند و آسيب ) خودت در سلامت باشد وآنها را به تيرگى گناهان نيالايى؛ و بايد فرشتگان نگهبانت را سلامت بدارى ، آنها را نيازارى و ملولشان نسازى و با بدرفتارى با ايشان آنان را از خود نترسانى ؛ آنگاه دوستت و سپس دشمنت (بايد از جانب تودر سلامت باشند) كه هركس نزديك ترين كس به او از دست او در سلامت نباشد، به طريقاولى دورترين كس از او در سلامت نخواهد بود وهر كس كه سلام را در جايگاههايش ننهد،(او را) نه سلامى است و نه تسليمى و در سلام گفتنش دروغگو است ، هرچند كه بلند وآشكار در ميان مردم سلام بگويد. (مصباح الشريعه ، باب 18، بحارالانوار، ج 82، ص307).
2004 - خروج از نماز با سلام
و منهم من قال :
انه يخرج من الصلاة بالتسليم ، و هو ظاهر الشيخين
بعضى از فقها گفته اند كه مى توان از حالت نماز با سلام خارج شد كه نظر شيخينهم اين است . (بحارالانوار، ج 85، ص 302).
2005 - مراد از تحريم و تحليل نماز
قال الصادق - عليه السلام -
تحريم الصلاة التكبير، و تحليلها التسليم
تحريم نماز، تكبير است و تحليل آن سلام . (بحارالانوار، ج 85، ص 310).