1405 - علت ساختن مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
انما نصبت المساجد للقرآن
مساجد براى قرائت قرآن ساخته شده است . (وسائل الشيعه ، ج 3، ص 493).
1406 - توسعه بناى مسجد
ان رسول الله -صلى الله عليه وآله - مر بقوم اسسوا مسجدا ليبنوهفقال : او سعوه تملاءوه قال : فاوسعوه
رسول خدا -صلى الله عليه وآله - بر جمعى كه تازهمشغول بناى مسجدى بودند، عبور كرد، و فرمود: مسجد را وسيع بسازيد، و آن را پر كنيدپس از آنان به فرمان پيامبر (ص ) فضاى مسجد را وسيعتر كردند. (سنن بيهقى ، ج 2،ص 439).
1407 - سنگريزه هاى مسجد
قال الباقر - عليه السلام -
اذا خرج احدكم الحصاة من المسجد فليردها مكانها او فى مسجد اخر فانها تسبح
هرگاه كسى سنگريزه اى را از مسجد بيرون برد، بايد آن را به جاى خود و يا مسجدديگر برگرداند،زيرا اين سنگريزه خدا را تسبيح مى گويد.(علل الشرايع ، ج 2، ص 320).
1409 - فضيلت نماز در مكانهاى مقدس
صلاة فى بيت المقدس الف صلاة و صلاة فى المسجد الاعظم مائة صلاة و صلاة فىمسجدالقبيلة خمس وعشرون صلاة و صلاة فى مجسدالسوق اثنتا عشرة صلاة
يك نماز دربيت المقدس برابر با هزار نماز و در مسجد بزرگ (جامع ) شهر برابر باصد نماز و در مسجد قبيله (محله ) برابر بيست و پنج نماز و در مسجد بازار برابر دوازدهنماز فضيلت دارد. (بحارالانوار، ج 102، ص 270).
1410 - فضيلت مساجد خاص
قال على - عليه السلام -
اربعة من قصور الجنة فى الدنيا: المسجد الحرام و مسجدالرسول -صلى الله عليه وآله - و مسجد بيت المقدس و مسجد الكوفة
در دنيا چهار عمارت از كاخهاى بهشت اند: مسجدالحرام ، مسجدالنبى ، (ص )، مسجد بيتالمقدس و مسجد كوفه ، (وسائل الشيعه ، ج 3، ص 545).
1411 - فضيلت مسجدالنبى (ص )
قال الصادق - عليه السلام -
صلاة فى مسجدالنبى -صلى الله عليه وآله -تعدل بعشرة الاف صلاة
يك نماز در مسجد پيامبر (ص ) با ده هزار نماز برابر خواهد بود.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 536).
1412 - نخستين قبله مسلمين
عن جعفر عن ابيه - عليهما السلام -
ان رسول الله -صلى الله عليه وآله - استقبل بيت المقدس سبعة عشر شهرا ثمصرف الى الكعبة و هو فى صلاة العصر
امام صادق (ع ) از پدرش نقل مى كند كه ايشان فرمود:رسول خدا (ص ) مدت هفده ماه به سمت بيت المقدس نمازگزاردند، پس از آن در حالى كهدر نماز عصر بودند، به سمت كعبه برگشتند (مدت هفده ماه بيت المقدس قبله مسلمانان بودو پس از آن ، كعبه قبله آنان شد). (قرب الاسناد، ص 148).
1413 - مسجد خيف
قال الباقر - عليه السلام -
صلى فى مسجد الخيف سبعمائة نبى
هفتصد پيامبر در مسجد خيف ، نماز به جاى آورده اند.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 535).
1414 - ثواب نماز در سه نوع مسجد
عن النبى -صلى الله عليه وآله -
فضلت الصلاة فى المسجد الحرام على غيره بمائة الف صلاة و فى مسجدى بالفصلاة و فى مسجد بيت المقدس بخمسمائة صلاة
نماز در مسجد الحرام برابر صدهزار نماز و در مسجد من (مسجدالنبى ) برابر هزار نماز ودر مسجد بيت المقدس برابر پانصد نماز در جاى ديگر برترى داده شده است . (الانس ‍الجليل ، ج 1، ص 229).
1415 - فضيلت مسجدالحرام
قال الباقر - عليه السلام -
من صلى فى المسجد الحرام صلاة مكتوبةقبل الله منه كل صلاة صلاها منذيوم و جبت عليه الصلاة وكل صلاة يصليها الى ان يموت
كسى كه نمازواجبى را در مسجدالحرام به جاى آورد، خداوند تمامى نمازهايى راكه از آغازتكليف بر او واجب شده و نيز نمازهايى را كه تا پايان عمر به جاى مى آورد،قبول مى كند.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 536).
1416 - فضيلت مسجد قبا
قال الصادق - عليه السلام -
من اتى مسجد قبا فصلى فيه ركعتين رجع بعمرة
كسى كه در مسجد من ، قبا، دو ركعت نماز بگزارد، مانند آن كسى است كه يك عمره به جاىآورده باشد. (وسائل الشيعه ، ج 10، ص 278).
1417 - فضيلت مسجد كوفه :
قال الباقر - عليه السلام -
لويعلم الناس ما فى مسجد الكوفة لاعدوا له الزاد والرواحل من مكان بعيد ان صلاة فريضة فيه تعدل حجة وصلاة نافلة فيهتعدل عمرة
اگر مردم ، فضيلت مسجد كوفه را مى دانستند، از راه دور براى رسيدن به اين مسجدتوشه و مركب تهيه مى كردند خواندن يك نماز واجب در اين مسجد، ثواب يك حج و يك نمازمستحب در آن ثواب يك عمره را دارد. (وسائل الشيعه ، ج 3، ص 525).
1418 - فضيلت مسجد سهله
قال الصادق - عليه السلام -
ما من مكروب ياءتى مسجد السهلة فيصلى فيه ركعتين بين العشائين و يدعواالله -عزوجل - الا فرج الله كربته
هرگرفتارى كه به مسجد سهله (در كوفه ) برود و ميان نماز مغرب و عشا دو ركعت نمازبه جاى آورد و دعا كند، خداوندمتعال گره از كار فروبسته او خواهد گشود.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 533).
1419 - فضيلت مسجد خيف
قال الباقر - عليه السلام -
من صلى فى مسجد الخيف بمنى مائة ركعةقبل ان يخرج منع عدلت عبادة سبعين عاما و من سبح الله فى مائة تسبيحة كتب له كاءجر عتقرقبة ، و من هلل الله فيه مائة تهليلة عدلت اجر احياء نسمة ، و من حمد الله فيه مائةتحميد عدلت اجر خراج العراقين يتصدق به فىسبيل الله - عزوجل -
هركس صد ركعت نماز در مسجد خيف (درمنى ) به جاى آورد، با هفتصدسال عبادت برابر است و كسى كه در اين مسجد، صد مرتبه ، (سبحان الله )بگويد،ثواب آن برابر با ثواب آزاد كردن بنده است و هر كس در آن جا صد مرتبه (لااله الهالله )بگويد، برابر است با ثواب كسى كه انسانى را زنده كرده باشد و كسى كهصد مرتبه (الحمدلله ) بگويد ثواب آن برابر است با ثواب ماليات عراقين(خراسان و عراقان ) كه در راه خدا صدقه بدهد.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 535).
1420 - قال الصادق - عليه السلام -
انه تستحب الصلاة فى مسجد الغدير لان النبى -صلى الله عليه وآله - اقام فيهاميرالمؤ منين - عليه السلام - و هو موضع اظهر الله فيه الحق
نماز خواندن در مسجد غدير مستحب است ، زيرا پيامبر (ص ) اميرالمؤ منين (ع ) را در آن مكانبه جانشينى خويش منصوب فرموده و اين مكان ، محلى است كه خداوند -عزوجل - حق را در آن آشكار نمود. (وسائل الشيعه ، ج 3، ص 549).
1421 - مسجد غدير
قال الكاظم - عليه السلام -
صل فيه فان فيه فضلا و قد كان ابى ياءمر بذلك
در اين مسجد (غدير) نماز بخوان ، اين مسجد داراى فضيلت است و پدرمساءله امام صادقنيز به نماز خواندن در اين مسجد سفارش مىكرد.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص ‍ 549).
1422 - پياده به مسجدالحرام رفتن
قال الصادق - عليه السلام -
اذا دخلت المسجد الحرام فادخله حافيا على السكينة والوقار. وقال : من دخله بخشوع غفر الله له ان شاء الله قلت : ماالخشوع ؟قال : السكينة ، لاتدخل بتكبر
چون وارد مسجد الحرام شوى ، با پاى برهنه و آرامش و قار به اين مكانداخل شو! كسى كه با حال خشوع به مسجدالحرامداخل شود خداوند گناهان او را مى آمرزد، ان شاء الله راوى گويد: به امام (ع ) گفتم :خشوع چيست ؟ فرمود: خشوع همان آرامش است و با تكبرداخل مشو. (وسائل الشيعه ج 9ص 321، بحارالانوار، ج 96 تص 192).
ه )آداب ورود به مسجد
1423 - دعاى ورود به مسجد
قال الصادق - عليه السلام -
اذا دخلت المسجد فاحمد الله واثن عليهوصل على النبى
هرگاه داخل مسجد شدى ، حمد و سپاس خدا را بگو و بر پيامبر (ص ) درود فرست .(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 516).
1424 - آداب ورود به مسجد
عن على - عليه السلام -
من اراد دخول المسجد فليدخل على سكون و وقار المساجد بيوت الله و احب البقاعاليه
هر كس مى خواهد به مسجد داخل گردد، با آرامش و با طماءنينه وارد شود، چون مساجد خانههاى خدا و محبوبترين محلها در نظر او است . (من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص ‍ 170).
1425 - دعاى هنگام ورود به مسجد
قالت فاطمة الزهراء - سلام الله عليها -
كان رسول الله -صلى الله عليه وآله - اذادخل المسجد صلى على النبى و قال اللهم اغفرلى ذنوبى و افتح لى ابواب رحمتك
رسول خدا (ص ) هنگام ورود به مسجد صلوات مى فرستاد، و مى فرمود: خدايا گناهانم راببخش و درهاى رحمت خويش را بر من بگشا. (وسائل الشيعه ، ج 3، ص 518).
1426 - طهارت هنگام ورود به مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
لاتدخل المساجد الا بالطهارة
داخل مساجد مشو، مگر با وضو(از باب استحباب و نه وجوب ).(مستدركالوسائل ، ج 3، ص 388).
1427 - كراهت سواره رفتن به مسجد
قال الصادق - عليه السلام -
انا اكره ان ادخله راكبا
كراهت دارم كه سواره وارد مسجد (كوفه ) شوم . (من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 230).
1428 - اخلاص در رفت و آمد به مسجد
عن احدهما (الباقر او الصادقانون اساسى - عليهماالسلام -قال :
دخل رجلان المسجد، احدهما عابد و الاخر فاسق فخرجا من المسجد و الفاسق صديق والعابد فاسق و ذلك انه يدخل العابد المسجد مدلا بعبادتهيدل بها فتكون فى ذلك و تكون فكرة الفاسق فى التندم على فسقه و يستغفر الله -عزوجل - مما صنع من الذنوب
دو مرد وارد مسجد شدند: يكى عابدو ديگرى فاسق بود هر دو در حالى از مسجد خارجشدند كه مرد فاسق درستار و مرد عابد فاسق شده بود، زيرا عابد در حالى كه بهعبادت خود مغرور است به مسجد آمده و همواره در همين فكر به سر مى برد و از عبادت خودراضى است ولى شخص فاسق به ندامت بر فسق و تباهى خويش و طلب آمرزش از خدا بهخاطر گناهانش مى انديشد. (وسائل الشيعه ، ج 1 ص 76،علل الشرايع ، ج 2، ص 354).
1429 - كيفيت ورود به مسجد
عن الباقر و الصادق عليهماالسلام :
الفضل فى دخول المسجد ان تبداء برجلك اليمنى اذا دخلت و باليسرى اذا خرجت
بهتر آن است كه هنگام ورود به مسجد ابتدا پاى راست را پيش بگذارى و هنگام خروج پاىچپ را. (وسائل الشيعه ، ج 3، ص 517).
1430 - هنگام ورود به مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
تعاهدوا نعالكم عند ابواب المسجد
در پيش درب مسجد، كفشهايتان را (نسبت به آلودگى ) بررسىكنيد.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 504).
1431 - پرهيز از بوى بد به هنگام ورود به مسجد
عن ابى بصير عن ابى عبدالله - عليه السلام -
انه ساءل عن اكل الثوم و البصل والكراثقال : لاباءس باءكله نيا و فى القدور و لاباءس باءن يتداوى بالثوم ولكن اذااكل ذلك فلا يخرج الى المسجد
ابوبصير مى گويد: از امام صادق (ع ) در مورد خوردن سير و پياز و تره سؤال كردم امام فرمود: خوردن آنها به صورت خام يا پخته اشكالى ندارد. همچنين معالجهبيمارى با سير اشكالى ندارد اما اگر كسى آنهارا خورد(قبل از برطرف كردن بوى آن ) به مسجد نرود.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 520، صحيح بخارى ج 1، ص 402 صحيح مسلم ، ج 5، ص49).
1432 - حضور زنان در مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
لاتمنعوالنساء حظوظهن من المساجد اذا استاءذنوكم
هنگامى كه زنان از شما اذن رفتن به مسجد مى خواهند، آنان را از رفتن مساجد محروم نكنيدكه از مسجد بهره اى دارند. (صحيح مسلم ، ج 4، ص 161).
1433 - آداب ورود زنان به مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
اذا شهدت احداكن المسجد فلاتمس طيبا
زمانى كه يكى از شما زنان به مسجد مى آيد، نبايد از بوى خوش استفاده نمايند.(صحيح مسلم ، ج 4، ص 162).
1434 - باطهارت به مسجد رفتن
قال الصادق - عليه السلام -
عليكم باءتيان المساجد فانها بيوت الله فى الارض من اتاه متطهرا طهره الله منذنوبه و كتب من زواره فاكثروا فيها من الصلاة و الدعاء
به حضور در مسجد مواظبت كنيد! چرا كه مسجد خانه خداوند در زمين است كسى كه با طهارتوارد مسجد شود، خداوند و را از گناهانش پاك مى كند و نام وى را در زمره زائران خويش مىنويسد پس در مساجد، فراوان به نماز و دعا بپردازد. (بحارالانوار، ج 83، ص 384).
1435 - بهترين مردم
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
خيرالناس اولهم دخولا فى المسجد و اخرهم خروجا
بهترين مردم كسى است كه هنگام ورود به مسجد اولين نفر، و هنگام خروج از مسجد آخريننفر باشد. (مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 227).
1436 - مانع ورود به مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
ان المسجد لايحل لجنب ولاحائض
همانا ورود افراد جنب و حائض به مسجد حرام است .(كنزالعمال ، ج 7، ص 668).
1437 - دعاى هنگام ورود به مسجد
قال الباقر - عليه السلام -
اذا خلت المسجد و انت تريد ان تجلس فلا تدخله الا طاهرا و اذا دخلتهفاستقبل القبلة ثم ادع الله و سله و سم حين تدخله و احمداللهوصل على النبى -صلى الله عليه وآله -
هگامى كه وارد مسجد شدى ، و مى خواهى در آن بمانى با طهارتداخل شو! و چون به مسجد رسيدى روبه قبله كن و خداوند را بخوان و حاجتت را از اودرخواست كن و در لحظه ورود به مسجد نام خداوند (بسم الله الرحمن الرحيم ) را برزبان جارى نما و خداوند را ستايش كن و بر پيامبر (ص ) درود (صلوات ) فرست .(وسائل الشيعه ، ج 3، ص ‍ 516).
1438 - مسجد و دهان بدبو
قال على - عليه السلام -
من اكل شيئا من الموذيات ريحها فلايقربن المسجد
كسيكه چيز بودارى (مثل سير) بخورد كه موجب آزار مردم شود، به مسجد نرود.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 502).
1439 - توقف در مسجد
قال الباقر - عليه السلام -
ان معناه لاتقربوا مواضع الصلاة من المساجد، و انتم جنب الا مجتازين
معناى آيه شريفه (ولا جنبا الا عابرى سبيل )آن است كه درحال جنابت به مسجد داخل نشويد، مگر اين كه از آن عبور كنيد(از دربىداخل و از درب ديگر خارج شويد.) (وسائل الشيعه ، ج 1، ص 489، باب 15، از ابوابالجنابة ، روايت 20).
1440 - آداب حركت به مسجد
قال الصادق - عليه السلام -
اذا قمت الى الصلوة ان شاء الله فاءتها سعيا ولتكن عليك السكينة والوقار فماادركت فصل و ما سبقت به فاتمه
هنگامى كه به سوى نمازحركت مى كنى ، حركت تو بايد شتابان و با آرامش و وقار همراهباشد پس هر مقدار از نماز (جماعت ) را درك كردى (با جماعت ) برگزار كن و آنچه را كهاز تو فوت شده (فرادى ) به جاى آور. (وسائل الشيعه ، ج 3، ص 557).
1441 - آداب ورود به مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
اذ دخل المسجد (احدكم ) يضع رجله اليمنى ويقول : بسم الله و على الله توكلت ولا حول ولاقوة الا بالله ، و اذا خرج يضع رجلهاليسرى و يقول : بسم الله اعوذ بالهل من الشيطان الرجيم ثمقال : يا على !من دخل المسجد و يقول كما قلتتقبل الله صلاته و كتب له بكل ركعة صلاهافضل مائة ركعة فاذا خرج يقول مثل ما قلت غفر الله له الذنوب و رفع لهبكل قدم درجة و كتب الله له بكل قدم مائة حسنة
هنگامى كه يكى از شما به مسجد وارد مى شود، بايد پاى راست را مقدم داشته و بگويد بسم الله و على الله توكلت ولاحول و لاقوة الابالله وهنگام خروج پاى چپ رامقدم داشته وبگويد: بسم الله اعوذبالله من الشيطان الرجيم آنگاه پيامبر (ص) فرمود: يا على !كسى كه اين گونه داخل مسجد شود، خداوند نماز او راقبول مى كند و در برابر هر ركعت نمازى كه به جاى آورده است فضيلت صد ركعت نمازرا به وى عطا مى كند و اگر بدين كيفيت خارج شود، خداوند گناهان او را مى بخشايد و درمقابل هر گامى يك درجه وصد پاداش به وى عطا مى نمايد. (مستدركالوسائل ، ج 3، ص 391).
و) آداب داخل مسجد
1442 - نشستن روبه قبله
قال على - عليه السلام -
من السنه اذا جلست فى المسجد ان تستقبل القبلة
روبه قبله در مسجد نشستن سنت (و مستحب ) است . (بحارالانوار، ج 83، ص 380).
1443 - انتظار نماز در مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
الجلوس فى المسجد انتظار الصلاة عبادة ما لم يحدثوقيل : يا رسول الله و ما يحدث ؟ قال : الاغتياب
نشستن در مسجد به انتظار نماز عبادت است ، تا حدثى از او سر نزده ، عرض شد: اىرسول خدا حدث چيست ؟ فرمود: حدث ، غيبت كردن است .(وسائل الشيعه ، ج 8، 598، اصول كافى ، ج 2، ص 357).
1444 - تميز كردن مسجد
قال الرضا - عليه السلام -
ان الجنة و الحور لتشاق الى من يكسح المسجد او ياءخذ من القذى
بهشت و حوريان بهشتى مشتاق كسى هستند كه مسجد را تميز كند، يا آلودگيهاى آن رابگيرد. (مستدرك الوسائل ، ج 3، ص 385).
1445 - ثواب روشنايى مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
من اسرج فى مسجد من مساجد الله سراجا لمتزل الملائكة وحملة العرش يستغفرون له مادام فى ذلك المسجد ضوء من السراج
هركس در مسجدى از مسجدهاى خدا چراغى روشن كند، همواره حاملان عرش الهى و فرشتگانبراى اوطلب آمرزش كنند تا روشنى آن چراغ باقى است . (من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص169).
1446 - بهره معنوى از مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
كل جلوس فى المسجد لغو الا ثلاثة : قراءةمصل ، او ذكرالله اوسائل عن علم
هر نشستى در مسجد لغو است مگر در سه حالت : خواندن قرآن ، گفتن ذكر خدا، سؤال (جستوى ) علم . (ميزان الحكمه ، ج 4، ص 393، بحارالانوار، ج 77، ص 88).
1447 - خنده در مسجد، سبب تاريكى قبر
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
الضحك فى المسجد ظلمة فى القبر
خنديدن در مسجد، موجب تاريكى قبر مى شود.(كنزالعمال ، ج 7، ص 667) .
1448 - نهى نمازميت در مسجد
قال ابوبكر بن عيسى :
كنت فى المسجد و قد جى ء بجنازة فاردت ان اصلى عليها فجاء ابوالحسنالاول - عليه السلام - فوضع مرفقه فى صدرىفجعل يدفعنى حتى اخرجنى من المسجد ثم قال : يا ابابكر ان الجنائز لايصلى عليها فىالسمجد
در مسجد بودم كه جنازه اى آوردند، خواستم بر آن نماز بخوانم كه امام موسى كاظم (ع )وارد مسجد شدند و آرنج خود را بر سينه من گذاشته و به عقب راندند، تا اين كه مرا ازمسجد بيرون كردند آنگاه فرمودند: اى ابوبكر! در مسجد بر جنازه ها نماز گزارده نمىشود. (الاستبصار، ج 1، ص 473).
1449 - نماز تحيت مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
اذا دخلت المسجد فصل ركعتين قبل ان تجلس
هرگاه داخل مسجد شدى ، پيش از آن كه بنشينى ، دو ركعت نماز (تحيت ) بخوان .(كنزالعمال ، ج 7، ص 675، حديث 20861).
1450 - كيفيت حضور كودكان در مسجد
عن جابر عن ابى جعفر - عليه السلام - قال :
ساءلته عن الصبيان اذا صفوا فى الصلوة المكتوبةقال : لاتؤ خروهم عن الصلاة و فرقوا بينهم
جابر مى گويد: از امام باقر (ع ) در مورد كودكان هنگامى كه براى نماز واجب در صفجماعت شركت مى كنند، سؤ ال كردم امام (ع ) فرمود: آنان را از صفوف نماز جماعت خارجنكنيد، بلكه آنها را (در ميان بزرگسالان ) پراكنده سازيد.(تهذيب الاحكام ، ج 2، ص380).
1451 - پاداش نشستن در مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
ان الله تعالى يعطيك مادمت جالسا فى السمجدبكل نفس تنفس فيه درجة فى الجنة
خداوند - تبارك و تعالى - به عدد هر نفسى كه مى كشى و در مسجد نشسته اى درجه اى دربهشت به تو پاداش مى دهد. (بحارالانوار، ج 83، ص 370).
1452 - ثواب انتظار نماز ديگر
قال الصادق - عليه السلام -
من اقام فى مسجد بعد صلاته انتظارا اللصلاة ، فهو ضيف الله و حق على الله انيكرم ضيفه
هركس در مسجد پس از نمازش در انتظار نماز ديگر بماند، ميهمان خداوند است و بر خداستكه ميهمانش را گرامى دارد. (بحارالانوار، ج 84، ص 3).
1453 - مانع تاريكى قبر
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
من احب ان لايظلم لحده فلينور المساجد
كسى كه دوست دارد قبرش تاريك نباشد، مساجد را نوارنى كند. (مستدركالوسائل ، ج 3، ص 366).
1454 - آداب مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
من رد ريقه تعظيما لحق المسجد جعل الله ذلك قوة فى بدنه و كتب له بها حسنة و حطعنه بها سيئة و قال : لاتمر بداء فى جوفه الا ابراءته
هركس براى احترام مسجد، آب دهان خود را فرو برد و در مسجد نيندازد، خداوند آن را دربدن وى ، به قدرت و توانايى تبديل مى كند و به پاداش اين كار، براى او حسنه اىمى نويسد وگناهى رااز او مى آمرزد و اين آب دهان ، به هر دردى (كه در بدن او است )برخورد كند آن راشفا مى بشخد.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 499).
1455 - نشستن در مسجد، بهتر از نشستن در بهشت
قال على - عليه السلام -
الجلسة فى الجامع خيرلى من الجلسة فى الجنة فان الجنة فيها رضا نفسى والجامع فيها رضا ربى
نشستن در مسجد براى من بهتر است از نشستن در بهشت ، زيرا كه بودن در بهشت مرا خشنودمى سازد و بودن در مسجد موجب رضايت و خشنودى خدايم مى باشد. (بحارالانوار، ج 80،ص 362).
1456 - آباد كردن مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
يااباذر!من اجاب داعى الله و احسن عمارة مساجدالله كان ثوابه من الله الجنة ، فقلت :بابى و امى يا رسول الله كيف يعمر مساجدالله ؟قال : لاترفع فيها الاصوات و لايخاض فيهابالباطل ، ولايشترى فيها ولايباع و اترك اللغو ما دمت فيها فان لمتفعل فلا تلومن يوم القيامة الا نفسك
اى ابوذر!هركس ندارى منادى خدارا پاسخ گفت و مساجد خداوند را خوب آباد و احيا كردپاداش او بهشت است گفتم : پدر و مادرم فدايت اى پيامبر خدا ! چگونه مساجد خداوند آبادمى شود؟ فرمود: به اينكه صدا در آنها بلند نشودو سخنانباطل در آنها رد و بدل نشود و خريد و فروش درآنها صورت نگيرد و تا هروقت كه درمسجد باشى !از هر لغو و باطلى بپرهيز، كه اگر چنين نكنى روز قيامت جز خود را ملامتنخواهى كرد (زيرا به دليل عدم رعايت حقوق مسجد كيفر مى شوى ) (بحارالانوار، ج 80،ص 380).
1457 - اذان در مناره مسجد
قال الصادق - عليه السلام -
كان رسول الله -صلى الله عليه وآله -يقول لبلال اذا دخل الوقت : يا بلال ! اعل فوق الجدار و ارفع صوتك بالاذان
رسول خدا (ص ) هنگامى كه وقت نماز فرا مى رسيد، بهبلال مى فرمود: اى بلال ! برفراز ديوار (مسجد) برو و با صداى بلند اذان بگو!(وسائل الشيعه ، ج 4، ص 626).
1458 - مسجد و طهارت آن
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
جنبوا مساجدكم النجاسة
مساجد خود را از نجاسات دور نگه داريد. (وسائل الشيعه ، ج 3، ص 504).
1459 - مسجد و آخرالزمان
قال الصادق - عليه السلام -
و راءيت المساجد محتشية ممن لايخاف الله مجتمعون فيها للغيبة واكل لحوم اهل الحق و يتواصفون فيها شراب المسكر و راءيت السكران يصلى بالناس فهولايعقل ولايشان بالسكر (در علامات ظهور) و مى بينى كه مساجد پر از افرادى است كهخوفى از خداوند ندارند. (مردم براى غيبت كردن و خوردن گوشت پيروان حق در مساجد جمعمى شوند و درباره نوشيدن مسكر (مى ) سخن مى گويند. امام جماعت را مى بينى كه مست وخراب امامت مردم را به عهده گرفته و از بابت مستى ، ملامت نمى شود. (روضة الكافى ،ص 39، بحارالانوار، ج 52، ص 259).
1460 - تطهير مسجد
قال الباقر - عليه السلام -
اوحى الله نبيه ان طهر مسجدك
خداوند متعال به پيامبر خويش فرمان داد كه مسجد خويش را طاهر كن .(وسائل الشيعه ج 1، ص 484).
1461 - خوشبو كردن مسجد
قال على - عليه السلام -
و جمروها (المساجد) فى كل سبعة ايام
و مساجد را هر هفته خوشبو و معطر كنيد. (بحارالانوار، ج 18، ص 107 و 136)
1462 - داد و ستد در مسجد
قال الصادق - عليه السلام -
جبنوا مساجدكم البيع و الشراء
مساجدتان را بازارى براى خريد و فروش قرار ندهيد.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 507).
1463 - كار در مسجد
ان رسول الله -صلى الله عليه وآله - مربرجل يبرى مشاقص له فى المسجد فنهاه و قال : انهالغير هذا بنيت
پيامبر اكرم (ص ) مردى را در مسجد ديدند كه سرگرم تيز كردن تير آن بود آن حضرتاو را از اين كار بازداشتند و فرمودند: مساجد براى كارى غير از اين (عبادت ) ساخته شدهاست . (وسائل الشيعه ، ج 3، ص 496).
1463 - كشف عورت در مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
كشف السرة و الفخذ و الركبة فى المسجد من العورة
نماياندن ناف ، ران و زانو در مسجد، مانند كشف عورت است .(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 515).
1465 - علت تازيانه خوردن
ان اميرالمؤ منين - عليه السلام - راءى قاصا فى المسجد فضربه بالدرة و طرده
اميرالمؤ منين (ع ) مردى را در مسجد ديدند كهمشغول داستان سرايى بود او را تازيانه زدند و از مسجد بيرون كردند.(وسائل الشيعه ج 3، ص 515) .
1466 - انداختن آب دهان و بينى در مسجد
قال على - عليه السلام -
من وقر المسجد من نخامته لقى الله يوم القيامة ضاحكا قد اعطى كتابه بيمينه و انالمسجد ليلتوى عند النخامة كتلوى احدكم بالخيزران اذا وقع به
كسى كه به احترام مسجد از انداختن اخلاط(آب بينى و سينه ) در آن خوددارى كند، در روزقيامت با سرور و شادمانى و در حالى كه نامه اعمالش را در دست راست دارد خداوندمتعال را ملاقات مى كند كسى كه در مسجد خلط مى اندازد، مسجد( از نفرت ) به خود مىپيچد، همان طور كه اگر يكى از شما رابا چوب خيزران بزنند، از شدت درد به خود مىپيچد. (بحارالانوار، ج 80، ص 381).
1467 - خوابيدن در مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
من نام فى المسجد بغير عذر ابتلاه الله بداءلازوال له
كسى كه بدون عذر در مسجد بخوابد، خداوند او را به دردى بى پايان مبتلا مى كند.(مستدرك الوسائل ، ج 3، ص 373)
1468 - قضاوت و اجراى حدود در مسجد
قال الصادق - عليه السلام -
جنبوا مساجدكم البيع و الشراء و المجانين و الصبيان و الاحكام و الضالة و الحدود ورفع الصوت
از خريد و فروش در مسجد و آوردن ديوانگان و كودكان و اجراى احكام و حدود و اعلام اشياءو گمشده و بلند كردن صدا در آن ، خوددارى كنيد.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص ‍ 507).
1469 - اعلام اشياء گمشده در مسجد
سمع النبى -صلى الله عليه وآله - رجلا يشند ضالة فى المسجد،فقال : قولوا له : لا راد الله عليك ، فانها لغير هذا بنيت
پيامبر خدا (ص ) شنيدند كه مردى در مسجد اعلام مى كند چيزى را گم كرده است تا اگركسى پيدا كرده است به او بازگرداند آن حضرت فرمودند: به او بگوييد: خدا گمشدهات را به تو برنگرداند، مسجد براى كارهايى غير از اين ساخته شده است . (من لايحضرهالفقيه ، ج 1، ص 237)
1470- نهى كشيدن شمشير در مسجد
قال الباقر - عليه السلام -
نهى رسول الله -صلى الله عليه وآله - عنسل السيف و عن برى النبل فى المسجد قال : و انما بنى لغير ذلك
رسول خدا -صلى الله عليه وآله - بيرون آوردن شمشير از غلاف و تيز كردن در مسجد رانهى كرد و فرمود: مسجد را براى كارهايى غير از اين ساخته اند.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص ‍ 495).
1471 - سرودن شعر در مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
من سمعتموه ينشده الشعر فى المسجد (المساجد) فقولوا: فض الله فاك انما نصبتالمساجد للقرآن
به كسى كه در شعر مى خواند، بگوييد: خداوند دهانت را بشكند، مساجد را براى خواندنقرآن برپا كرده اند. (وسائل الشيعه ، ج 3، ص 492).
1472 - صداى بلند در مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
اذا فعلت امتى خمس عشرة خصلة حل بها البلاءقيل : يا رسول الله ما هن ؟ قال : اذا ارتفعت الاصوات فى المساجد
هنگامى كه پانزده خصلت در ميان امت من رواج يابد، بلا بر آناننازل خواهد شد پرسيدند: يا رسول الله ! اين خصلت ها كدامند؟ فرمود: آن هنگام كه درمسجد صداى مردم بلند شود. (تحف العقول ، ص 52).
1473 - تفسير آيه زينت مسجد
قال ابوبصير:
ساءلته (اباعبدالله - عليه السلام -) عن قوله تعالى خذوا زينتكم عندكل مسجد قال : هو المشط عند كل صلاة فرضية و نافلة
از امام صادق - عليه السلام - در مورد سخن خداوندمتعال كه فرمايد: زينت خود را در هر مسجد به همراه داشته باشيد سؤال كردم امام (ع ) فرمودند: مراد از زينت ، شانه كردن مو براى نمازهاى واجب و مستحبىاست .( بحارالانوار، ج 73، ص 116).
1474 - نظافت مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
من كنس المسجد يوم الخميس ، ليلة الجمعة فاخرج من التراب ما يذر فى العين غفرالله له
كسى كه مسجد رادر روز پنج شنبه ، شب جمعه ، به نظافت مسجد بپردازد، و به اندازهسرمه اى كه درچشم كشيده مى شود غبار از مسجد برگيرد، خداوند او را مى آمرزد.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 511).
1457 - وضو گرفتن در مسجد
قال رفاعة بن موسى :
ساءلت اباعبدالله - عليه السلام - عن الوضوء فى المسجد، فكرهه منالبول و الغائظ
از امام صادق (ع ) راجع به وضو گرفتن در مسجد پرسيدم ، ايشان وضو گرفتن از(حدث ) بول و غائط در مسجد را مكروه دانستند.(وسائل الشيعه ، ج 1، ص 345).
1476 - جاروب كردن مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
من قم مسجدا كتب الله له عتق رقبة و من اخرج منه ما يقذى عينا كتب الله ،عزوجل له كفلين من رحمته
هركس مسجدى را خاكروبى كند، خداوند پاداش آزاد كردن بنده اى را برايش مى نويسد، واگر از اين مسجد به اندازه خاشاكى كه در چشم مى رود، غبار برگيرد، خداوند دو برابرآن ، از رحمت خويش را به وى عطا مى فرمايد.(بحارالانوار، ج 80، ص 383).
1477 - روشنايى مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
من ادخل ليلة واحدة سراجا فى المسجد غفر الله له ذنوب سبعين سنة و كتب له عبادة سنةو له عندالله مدينة و ان زاد على ليلة واحدة فلهبكل ليلة يزيد ثواب نبى فاذا تم عشر ليال لا يصف الواصفون ماله عند الله من الثواب، فاذا تم الشهر، حرم الله جسده على النار
كسى كه يك شب ، چراغى را در مسجد برافروزد، خداوند گناهان هفتادسال او را مى آمرزد و ثواب عبادت يك سال را براى او مى نويسد، و خداوند (در بهشت )شهرى به او عطا مى كند و اگر از يك شب تجاوز كند، خداوند در برابر هر شب ،ثوابى را كه به يكى از پيامبران خويش مى دهد، به وى عطا مى فرمايد و اگر چراغافروختن و روشن نگاه داشتن مسجد، به ده شب رسيد، كسى نمى تواند پاداشى را كه وىدر نزد خداوند دارد، بر شمارد. و اگر اين كار به يك ماه رسيد، خداوند بدن او را برآتش حرام مى كند. (بحارالانوار، ج 80، ص ‍ 377).
1478 - ثواب مدت اقامت در مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
يا اباذر !ان الله ما دمت جالسا فى المسجدبكل نفس تتنفس فيه درجة فى الجنة و تصلى عليك الملائكة و يكتب لكبكل نفس تنفست فيه عشر حسنات و يمحى عنك عشر سيئات
اى ابوذر !خداوند متعال (تا وقتى كه در مسجد نشسته اى ) درمقابل هر نفسى كه مى كشى * درجه اى در بهشت به تو عطا مى كند و فرشتگان نيز برتو درود مى فرستند و در برابر هر نفس ده پاداش به تو عطا و ده گناه از تو محو مىنمايد. (وسائل الشيعه ج 3 ص 86)
1479 - نشستن در مسجد و رسيدن روزى
قال على - عليه السلام -
الجلوس فى السمجد من طلوع الفجر الى طلوع الشمس اسرع فى طلب الرزق منالضرب فى الارض
از طلوع فجر تا طلوع خورشيد در مسجد نشستن روزى را بهتر (سريع تر) از تلاشبراى كسب آن به تو مى رساند (مفهوم حديث اين است كه بودن در مسجد در اوقات ياد شدهروزى انسان را زياد مى كند) (وسائل الشيعه ج 4 ص 1037)
1480 - حضور در مسجد نجات از دوزخ
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
من جلس فى مصلاه من صلاة الفجر الى طلوع الشمس ستره الله من النار
كسى كه در محل نماز خود از نماز تا طلوع خورشيد بنشيند خداوند او را از آتش جهنم محفوظمى دارد. (وسائل الشيعه ج 4 ص 1035).
ز) آداب خروج از مسجد
1481 - دعاى هنگام خروج از مسجد
قالت فاطمة الزهراء - عليها السلام -
كان رسول الله -صلى الله عليه وآله - اذا خرج من الباب (المسجد) صلى على النبىو قال : اللهم اغفرلى ذنوبى و افتح لى ابواب فضلك
رسول خدا (ص ) هنگام خروج از مسجد (صلوات )مى فرستاد و مى فرمود:خداوندا!گناهانم را مورد آمرزش خويش قرار ده و درهاىفضل (همه نعمتهاى الهى ) خود را بر من بگشا.(وسائل الشيعه ج 3 ص 618)
1482 - ناله شيطان
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
اذا العبد المسجد فقال : اعوذبالله من الشيطان الرجيمقال : اوه كسر ظهرى و كتب الله له بها عبادة سنة و اذا خرج من المسجديقول مثل ذلك كتب الله بكل شعرة على بدنه مائة حسنة و رفع له مائة درجة
اگر بنده خدا هنگام ورود به مسجد استعاذه كند شيطان مى گويد: آه كمرم را شكست !وخداوند به پاداش اين عمل براى او عبادت يكسال مى نويسد و چنانچه هنگام خروج از مسجد استعاذه كند خداوند به تعداد هر مويى كهبر بدن اوست حسنه براى مى نويسد و صد درجه به وى عطا مى كند. (مستدركالوسائل ج 3 ص 398)
1483 - خروج بدون علت از مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
من سمع النداء فى المسجد فخرج من غير علة فهو منافق الا ان يريد الرجوع اليه
هركس بدون علت در مسجد نداى نماز (اذان ) را بشنود و خارج شود * در زمره منافقين استمگر اينكه قصد برگشت به مسجد داشته باشد.(وسائل الشيعه ج 3 ص ‍ 513).
1484 - محبوبترين اهل مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
ثم قال : و خير البقاع المساجد و احبهم الى الله اولهم دخولا و آخرهم خروجا منها
بهترين مكانهاى زمين مساجد است و محبوبترين اهل مسجد كسى است كه هنگام ورود به مسجداولين نفر و هنگام خروج از آن آخرين نفر باشد.(وسائل الشيعه ج 12 ص ‍ 344).
1485 - آفات با عجله خروج از مسجد
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
عشرون خصلة تورث الفقر الى ان قال -صلى الله عليه وآله - وتعجيل الخروج من المسجد
بيست خصلت موجب پيدايش فقر است و از آن جمله عجله كردن در خروج از مساجد است .(مستدرك الوسائل ج 3 ص 446).
1486 - راندن گناهكاران از مسجد
قال الباقر - عليه السلام -
بينما رسول الله -صلى الله عليه وآله - فى السمجد اذقال : قم يا فلان قم يا فلان قم يا فلان قم يا فلان حتى اخرج خمسة نفرفقال : اخرجوا من مسجدنا لاتصلوا فيه وانتم لاتزكون
در حالى كه رسول خدا -صلى الله عليه وآله - در مسجد بود فرمود: فلانى برخيز...تااين كه پنج تن را به همين صورت جدا نمود آنگاه فرمود: از مسجد ما خارج شويد و تاهنگامى كه زكات نمى دهيد در مسجد ما نماز به جاى نياورد.(وسائل الشيعه ج 6 ص 12).
1478 - كيفيت ورود به و خروج از مسجد
قال الصادق - عليه السلام -
الفضل فى دخول المسجد ان تبداء برجلك اليمنى اذا دخلت و باليسرى اذا خرجت
بهتر است كه هنگام ورود به مسجد پاى راست را و در وقت خروج پاى چپ را پيش گذارى .(وسائل الشيعه ج 3 ص 575).
فصل بيستم و سوم : اخلاق و صفات نمازگزاران
آيات :
116 - نماز، كارخانه انسان سازى
ان الانسان خلق هلوعا، اذا مسه الشر جزوعا و اذا مسه الخير منوعا الاالمصلين
انسان حريص و كم طاقت آفريده شد، هنگامى كه بدى به او برسد بى تابى مى كند ووقتى خوبى به او برسد مانع ديگران مى شود مگر نمازگزاران . (سوره معارج ، آيات19 - 22)
117 - نماز، موهبتى الهى
و اوحينا اليهم فعل الخيرات و اقام الصلوة
انجام كارهاى نيك و برپا داشتن نماز را به آنها وحى كرديم . (سوره انبياء، آيه 72).
118 - نماز همراه با مردم دارى
قولوا للناس حسنا و اقيموا الصلوة
نمازگزار بايد با مردم خوب حرف بزند. (سوره بقره ، آيه 83).
119 - نماز شرط برادرى و اخوت اسلامى
فان تابوا و اقاموا الصلوة و اتوا الركوة فاخوانكم فى الدين
هرگاه توبه كنند و نماز را برپا دارند وزكات را بپردازند برادر دينى شما هستند.(سوره توبه ، آيه 11).
120 - يارى طلبى از نماز
يا ايهاالذين امنوا استعينوا بالصبر و الصلوة ان الله مع الصابرين
اى افراد با ايمان !از صبر و استقامت و از نماز(در برابر حوادث سخت زندگى ) كمكبگيريد (زيرا) خداوند با صابران است .(سوره بقره آيه 153).
121 - نماز وعدالت اجتماعى
قل امر ربى بالقسط و اقيموا وجوهكم عندكل مسجد و ادعوه مخلصين له الدين كما بداكم تعودون
بگو اى رسول ما پروردگار من شما را به عدل و درستى امر كرده و نيز فرموده كه درهر عبادت روى به حضرت او آريد و خدا را از سر اخلاص بخوانيد كه چنانچه شما را دراول بيافريد ديگر بار به سويش باز آييد. (سوره اعراف ، آيه 29).
122 - مراقبت از نماز
حافظوا على الصلوات و الصلوة الوسطى و قوموا لله قانتين
در انجام همه نمازها و نماز ميانى (ظهر) كوشش و مواظبت كنيد درحال عبادت و خضوع كنان براى خدا به پا خيزيد. (سوره بقره ، آيه 238).
123 - وظايف والدين در آموزش نماز
واءمر اهلك بالصلوة و اصطبر عليها
اهل خود را به خواندن نماز امر كن و بر اداى آن شكيبا باش . (سوره طه آيه 132).
124 - نماز، بهترين نوع شكرگزارى
انا اعطيناك الكوثر، فصل
به شكرانه عطاياى ما نماز برپادار. (سوره كوثر، آيه 1 و2)
125 - منافق و اندكى ياد خدا بودن
ان المنافقون يخادعون الله و هو خادعهم و اذا قاموا الى الصلوة قاموا كسالى يراؤ ونالناس و لايذكرون الله الا قليلا
منافقان مى خواهند خدا را فريب دهند، در حالى كه او آنها را فريب مى دهد و هنگامى كه بهنماز برمى خيزند، با كسالت برمى خيزند، و در برابر مردم ريا مى كنند و خدا را جزاندكى ياد نمى نمايند. (سوره نساء، آيه 142).
126- اخلاص در نماز
قل ان صلاتى و نسكى و محياى و مماتى لله رب العالمين ، لاشريك له و بذلك امرتو انا اول المسلمين
بگو همانا نماز و تمام عبادات و زندگى و مرگ من ، همه براى خداون پروردگار جهانياناست ، شريكى براى او نيست و به همين دستور يافته ام و من نخستين مسلمان هستم . (سورهانعام ، آيات 162 و 163).
127 - نماز، نشانه ايمان
قل لعبادى الذين امنوا يقيموا الصلوة و ينفقوا مما رزقناهم سرا و علانية
به بندگان من كه ايمان آورده اند بگو: نماز را برپا دارند و از آنچه به آنان روزىداده ايم در پنهان و آشكار انفاق كنند. (سوره ابراهيم ، آيه 31)
128 - برپا داشتن نماز، يكى از اوصاف نيكوكاران
الذين يقيمون الصلوة و يؤ تون الزكوة و هم بالاخرة هم يوقنون
(محسنين را با سه وصف ، توصيف كرده مى گويد:) آنها كسانى هستند كه نماز را برپامى دارند و زكات را ادا مى كنند و به آخرت يقين دارند. (سوره لقمان ، آيه 4).
احاديث :
1488 - محبوبترين بندگان
قال الصادق - عليه السلام -
احب العباد الى الله - عزوجل - رجل صدوق فى حديثه ، محافظ على صلواته وماافترض الله عليه مع ادائه الامانة
محبوب ترين بندگان نزد خدا، مردى است كه در سخنش راستگو باشد، از نماز و هرآنچهكه خداوند بر او واجب كرده است ، محافظت كند و اداى امانت نمايد. (بحارالانوار، ج 82،ص ‍ 11).
1489 - فلسفه سجده بر خاك
قال على - عليه السلام -
و لما فى ذلك من تعفير عتاق الوجوه بالتراب تواضعا و التصاق كرائم الجوارحبالارض تضاغرا
ساييدن گونه به خاك نشانه تواضع و گذاردن اعضاى شريف بر زميندليل كوچكى و حقارت (در برابر خدا) است . (نهج البلاغه ، خطبه 192).
1490 - نماز و شيعيان اهل بيت (ع )
قال الصادق - عليه السلام -
شيعتنا اهل الورع و الاجتهاد و اهل الوفاء و الامانة واهل الزهد و العبادة و اصحاب الاحدى و خمسين ركعة فى اليوم و اللية
شيعيان ما اهل تقوا و پاكدامنى و جديت اند و مردمى باوفا و امين اند واهل زهد و عبادت اند و كسانى هستند كه در شبانه روز پنجاه و يك ركعت نماز مى خوانند(بحارالانوار، ج 68، ص 167)
1491 - فلسفه نماز از ديدگاه نهج البلاغه
قال على - عليه السلام -
وعن ذلك ما حرس الله عبادة المؤ منين بالصلوات و الزكوات ، و مجاهدة الصيام فىالايام المفروضات ، تسكينا لاطرافهم و تخشيعا لابصارهم و تذليلا لنفوسهم ،وتخفيضا لقوبهم و اذهابا للخيلاء عنهم و لما فى ذلك من تعفير عتاق الوجوه بالترابتواضعا و التصاق كرائم الجوارح بالارض تصاغرا
خداوند براى حفظ بندگانش از اين امور (يعنى ظلم و ستم و شيطان ) با نماز، زكات ومجاهده درگرفتن روزه واجب ، آنان راحراست فرموده است تا اعضا و جوارح آنان آرام و چشمهايشان خاشع و غرايز و تمايلات سركششان خوار وذليل و قلب هاى آنان خاضع شود و تكبر از آنها رخت بربندد ساييدن پيشانى كهبهترين جاهاى صورت است برخاك ، موجب تواضع و گذاردن گرامى ترين اعضاى بدنبر زمين ، موجب كوچكى (به درگاه خداوند) است . (نهج البلاغه ، خطبه 192).