|
|
|
 |
|
 |
| |
تفسير آيه : (25) وَاللّهُ يَدْعُوَّاْ إِلَى دَارِالسَّلَمِ وَيَهْدِى مَن يَشَآءُ إِلَى صِرَ طٍمُّسْتَقِيمٍ
ترجمه :
و خداوند (مردم را) به سر منزل سلامت و سعادت (بهشت ) مى خواند و هر كه را بخواهد،به راه راست هدايت مى كند.
نكته ها :
O ((دارالسلام ))، يكى از نامهاى بهشت است ، زيرا در آنجا كينه اى در دلها نيست، تا جنگ وجدال وبهره كشى پيش بيايد. (ونزعنا ما فى صدورهم منغلّ)(393)
O سلام ، نام خداست ودارالسلام ، يعنى جوار رحمت الهى وجايى كه كلام ودرودشانسلام است و از خداوند هم به آنان سلام مى شود. (سلام قولاً من ربّ رحيم)(394)
O در روايات ، راه ولايت اميرالمؤ منين عليه السّلام و رهبران معصوم آسمانى بهعنوان بهترين نمونه ى راه مستقيم بيان شده است .
پيام ها :
1- دعوت الهى ، نشانه ى لطف خاصّ او بر بندگان است . (واللّه يدعوا)
2- سلامتى دنيا گذراست ، ولى سلامت آخرت ، پايدار است . (دار السّلام )
3- صراط مستقيم ، مايه ى آرامش است و علاوه بر آخرت ، همين دنيا را هم براى انساندارالسلام مى سازد. (يدعوا الى دار السّلام )
4- زندگى و جامعه اى سالم ، خواستگاه خداوند است . (يدعوا الى دارالسّلام )
5- خداوند، هم دعوت مى كند و هم راه نشان مى دهد. (يدعوا، يهدى )
6- دعوت الهى براى همه است ، ولى هدايتِ ويژه ، مخصوص كسانى است كه او بخواهد.(يهدى من يشاء)
7- حركت در صراط مستقيم ، توفيق الهى مى خواهد. (يهدى ...الى صراط مستقيم )
تفسير آيه : (26) لِّلَّذِينَ اءَحْسَنُواْ الْحُسْنَى وَزِيَادَةٌ وَلاَ يَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌوَلاَذِلَّةٌاءُوْلََّئِكَ اءَصْحَبُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَلِدُونَ
ترجمه :
براى آنان كه نيكى كنند، پاداشى نيكوتر (از نظر كيفى ) و افزون تر (از نظر كمّى )خواهد بود و بر چهره ى آنان غبار ذلّت و خوارى ننشيند، آناناهل بهشتند و هميشه در آنجايند.
نكته ها :
O ((رَهَق )) به معناى پوشاندن اجبارى است و ((قَتر)) به معناى غبار، دود وخاكستر.
O اعطاى پاداش زيادتر و مضاعف ، با تعبير ((زيادة )) ، ((ضِعف )) و ((اضعاف ))مكرّر در قرآن آمده است . از جمله : هر كه نيكى كند پاداش ده برابر دارد،(395) خداوندعلاوه بر پاداش كامل از فضل خود به آنان عطا مى كند،(396) پاداش هفتصد برابربراى انفاق در راه خدا.(397)
O امام صادق عليه السّلام مى فرمايد: هر چيز اندازه اى دارد، جز اشك كهقطره اى از آن آتشها را خاموش كند. سپس فرمود: كسى كه اشكى براى خدا بريزد، چهرهاش تيرگى و خوارى نخواهد ديد. (لا يرهق وجوههم قترٌ ولاذلّة )(398)
O در بعضى روايات مراد از ((زيادة )) را دنيا گرفته اند.(399) و رواياتبسيارى از اهل سنّت ، ((زيادة )) را ملاقات با خدا (والطاف او) دانسته است .(400)
O (احسنوا)، دامنه ى نيكى ،شامل عقيده ى نيك ، عمل شايسته و گفتار خوب مى شود.
پيام ها :
1- دريافت الطاف الهى ، مخصوص نيكوكاران است . (للذين احسنوا الحسنى )
2- خداوند، هم پاداش عمل را مى دهد و هم تشويق مى كند. (الحسنى وزيادة )
3- پاداش نيكوكاران در قيامت ، بهترين پاداش هاست . (للذين احسنوا الحسنى )
4- آنان كه به غيرخدا رو كنند عذرى ندارند، چون خداوند هم دعوت مى كند، (يدعوا الىدارالسلام ) هم راهنمايى مى كند، (يهدى من يشاء) هم مزد مى دهد،(الحسنى ) و هم اضافه مى دهد. (زيادة ) و هم اضافه اش بسيار مهم است.(401)
5- احسان و نيكى در دنياى زودگذر و فانى ، زندگى در بهشت جاودان رابدنبال دارد. (احسنوا... هم فيها خالدون )
تفسير آيه : (27) وَالَّذِينَ كَسَبُواْ السَّيَِّاتِ جَزَآءُ سَيِّئَةٍ بِمِثْلِهَا وَتَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ مَّا لَهُممِّنَ اللّهِ مِنْ عَاصِمٍ كَاءَنَّمَآ اءُغْشِيَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعاً مِّنَ الَّيْلِ مُظْلِماً اءُوْلََّئِكَ اءَصْحَبُالنَّارِ هُم ْفِيهَا خَلِدونَ
ترجمه :
و آنان كه به دنبال كسب بدى ها رفتند، به قدر همان بدى ها مجازات دارند و غبار ذلّت وخوارى آنان را فرا مى گيرد. از قهر خداوند، پناه دهنده اى ندارند، گويا چهره هايشان باپاره هايى از شب تيره پوشانده شده است . آناناهل دوزخند و در آن جاودانه اند.
نكته ها :
O امام باقر عليه السّلام فرمود: اين آيه در مورداهل بدعت وشبهات وشهوات است .(402)
O ((ليلِ مُظلم ))، شبى است كه از نور ماه هيچ خبرى نيست كه در هر ماه ، يك شب چنيناست . در مقابل ((ليلِ مُقمِر)) كه مهتابش براى همه روشن است .
O به قرينه ى آياتى همچون : (وجوه يومئذٍ عليها غبرة . ترهقها قترة .اولئك هم الكفرة الفجرة )(403) و آيه ى (فامّا الّذينَ اسودّت وجوههم اءكفرتمبعد ايمانكم )(404) مى توان گفت كه در اين آيه جمله ى (اُغشيت وجوههم قطعاً منالليل ) نظر به كفّار دارد.
پيام ها :
1- انسان ها با اراده سراغ گناه مى روند، نه به اجبار. (كسبوا)
2- رفتار خداوند با بدكاران ، عادلانه است . (جزاء سيّئة بمثلها)
3- دنيا، سراى عمل و آخرت سراى پاداش است . (والذين كسبوا... جزاء)
4- تشويق بايد بيش از تنبيه و مجازات باشد. درباره ى نيكان فرمود: (الحسنى وزيادة ) و درباره ى بدكاران فرمود: (سيئةٌ بمثلها)
5- روسياهى مخصوص كفّار است ، نه مؤ منان گنهكار. (ترهقهم ذلّة )
6- در قيامت ، هم مجازات و تنبيه است ، هم تحقير و روسياهى . (سيئة بمثلها، اغشيتوجوههم ...)
7- راه فرار ونجات وشفاعت به روى كافران بسته است . (مالهم من اللّه من عاصم)
تفسير آيه : (28) وَيَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ اءَشْرَكُواْ مَكَانَكُمْ اءَنتُمْوَشُرَكَآؤُكُمْ فَزَيَّلْنَا بَيْنَهُمْ وَقَالَ شُرَكَآؤُهُمْ مَّا كُنتُمْ إِيَّانَا تَعْبُدُونَ
ترجمه :
و روزى كه همه را (در قيامت ) گردهم آوريم ، آنگاه به مشركان مى گوييم : شما وشريكانى كه براى خدا مى پنداشتيد در جاى خود بمانيد (تا به حسابتان رسيدگىشود)، پس ميانشان جدايى مى افكنيم و معبودها (به مشركين ) مى گويند: شما (در حقيقت ) مارانمى پرستيديد، (بلكه در پى هوسها و اوهام خود بوديد).
نكته ها :
O در آيه قبل ، سخن از اين بود كه براى مجرمان وكافران هيچ راه نجاتى نيست ،واين آيه مى گويد: حتّى واسطه هاى خيالى هم به جاى شفاعت ، از آنان بيزارى مىجويند.
پيام ها :
1- قيامت و حوادث آن را فراموش نكنيم . (يوم نحشرهم جميعا)
2- قيامت مخصوص انسان ها نيست ، بلكه همه ى معبودهاى ساختگى نيز حاضر مى شوند.(انتم وشركاءكم )
3- قيامت ، روز جدايى است . (زيّلنا بينهم ) (در قيامت براى بازجويى ، ميانانسان ها جدايى مى افتد)
4- آنچه را كافران شفيع خود مى پنداشتند، در قيامت از آنان تبرّى مى جويند. (ما كنتمايّانا تعبدون )
5- در قيامت بت ها داراى شعور و نطق مى شوند ومعبودانشان را انكار و يا اظهار بىاطلاعى مى كنند. (ما كنتم ايّانا تعبدون )
تفسير آيه : (29) فَكَفَى بِاللّهِ شَهِيداً بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ إِن كُنَّا عَنْعِبَادَتِكُمْ لَغَفِلِينَ
ترجمه :
پس (معبودها به مشركان گويند:) گواهى خدا ميان ما و شما كافى است ، به راستى ما ازپرستش شما بى خبر بوديم .
نكته ها :
O در آيه ى قبل ، معبودها مى گفتند كه شما ما را عبادت نمى كرديد. اينجا مىگويند: ما از عبادت شما غافل بوديم . نتيجه اينكه : هر عبادتى كه معبود از آن بى خبرباشد، عبادت نيست .
O در قرآن ، بارها به مساءله ى تنفّر و برائتِ معبودها از مشركان وعمل آنها اشاره شده است . از جمله : آيه ى 17 سوره فرقان و آيه ى 63 سوره قصص .
پيام ها :
1 بت ها در قيامت شعور و نطق پيدا مى كنند. (فكفى باللّه شهيدا)
تفسير آيه : (30) هُنَالِكَ تَبْلُواْ كُلُّ نَفْسٍ مَّآ اءَسْلَفَتْ وَرُدُّوَّاْ إِلَى اللّهِ مَوْلَهُمُالْحَق ِّوَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ
ترجمه :
آنجا هر كس به (جزاى ) آنچه از پيش فرستاده ، مبتلا شود و به سوى سرپرست حقيقىخودشان (خداوند) برگردانده شوند و آنچه به افترا ودروغ خدا مى پنداشتند، از پيش چشمشان محو شود.
پيام ها :
1- قيامت ، روز دريافت كارنامه ى آزمون دنيوى است . (تبلواكل نفس )
2- حسابرسى در قيامت ، براى همه ى انسان هاست . (تبلواكل نفسٍ)
3- سرچشمه ى هستى ، او و پايان كار به سوى اوست . (ردّوا)(405)
4- مولاى حقيقى ، خدا و غير او هر چه باشد پوچ است . (مولاهم الحقّ)
5- در قيامت ، جلوه هاى دروغين معبودها محو خواهد شد. (ضلّ عنهم )
تفسير آيه : (31) قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَآءِ وَالاَْرْضِ اءَمَّن يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الاَْبْصَرَوَمَن يُخْرِجُ الْحَىَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَىِّ وَ مَن يُدَبِّرُ الاَْمْرَ فَسَيَقُولُونَاللّهُ فَقُلْ اءَفَلاَتَتَّقُونَ
ترجمه :
بگو: چه كسى از آسمان و زمين شما را روزى مى دهد؟ يا چه كسى مالك گوش و چشم هاست؟ وچه كسى زنده را از مرده و مرده را از زنده بيرون مى آورد و چه كسى كار هستى راسامان مى دهد؟ (در پاسخ ) خواهند گفت : خدا. پس بگو: آيا از كيفر پرستش غير خداپروانمى كنيد؟
نكته ها :
O براى بيرون آوردنِ مرده از زنده و زنده از مرده كه كار خداوند است ، نمونه هايىگفته اند، از جمله : خروج انسان از نطفه و نطفه از انسان ، جوجه از تخم و تخم از جوجه، گياه از دانه و دانه از گياه ، فرزند صالح از پدر و مادرِ فاسد و فرزند فاسد ازوالدين شايسته .
O از اينكه در آيه از ميان تمام اعضاى انسان ، تنها نام چشم و گوش آمده است ،شايد به خاطر آن باشد كه در ميان اعضاى بدن ، كار آمدترين قوا اين دو عضو مىباشند.
پيام ها :
1- شيوه ى سؤ ال و واداشتن انسان ها به فكر و رجوع به فطرت ، از وظايف مربيّانآسمانى است . (قل من يرزقكم )
2- خداوند، آسمان و زمين را در رزق و ارتزاق انسان دخالت داده است . (يرزقكم منالسماء و الارض )
3- رزق دادن ، آفريدن و اداره كردن ، از سنّت هاى دائمى الهى است . (يرزق ، يملك ،يخرج ، يدبّر) (فعل مضارع رمز استمرار است )
4- جهان آفرينش ، پيوسته به تدبير نياز دارد و وحدت تدبير، نشانه ى وحدتربوبيّت است . (من يدبّر الامر)
5- رزق ما، شنيدن و ديدن ما، زندگى و مرگ ما، همه به دست خداست و جز او كسى و چيزىدر اين زمينه ها توانايى و حاكميّت ندارد. (مَن يَملكُ السَّمع و الابصار... فسيقولون اللّه )
6- فكر در نعمت ها و قدرت الهى ، از شيرين ترين ، ملموس ترين ، عمومى ترين ، سادهترين و عشق آفرين ترين راههاى خداشناسى است .(قل من يرزقكم ... فسيقولون اللّه )
7- مشركان نيز در درون خود، خدا را آفريدگار هستى مى دانند. (فسيقولون اللّه )
8- تنها عقيده كافى نيست ، عمل هم لازم است . (فسيقولون اللّه ،فقل افلاتتّقون )
9- شناخت و علم ، زمينه ساز تقواست . (فسيقولون اللّه ،فقل افلاتتّقون )
تفسير آيه : (32) فَذَلِكُمُ اللّهُ رَبُّكُمُ الْحَقُّ فَمَاذَا بَعْدَ الْحَقِّ إِلا الضَّلَلُفَاءَنَّىتُصْرَفُونَ
ترجمه :
پس اين چنين خداوند (قادر و يكتا)، به حقّ پروردگار شماست . وپس از حقّ، جز گمراهىچيست ؟ پس چگونه (از حقّ) باز گردانده مى شويد؟!
پيام ها :
1- با وجود خداى حاكم ، رازق ، خالق و مدبّر، (كه در آيهقبل بود) مجالى براى پروردگارى غير از او نيست . (فذلكم اللّه ربّكم الحقّ فماذابعدالحق )
2- اعتقاد به ربوبيّتى جز خداوند، باطل وگمراهى است . (فماذا بعدالحقّالاالضّلال )
3- ميان حقّ و باطل ديگر راهى نداريم ، بلكه هرچه حقّ نبود،باطل است و بى طرفى و بى خطى مردود است . (فماذا بعد الحقّ الاّ الضّلال )
4- انسان ، فطرتى حقگرا دارد. شيطان ها، اوهام وعوامل ديگر، او را به انحراف مى كشانند. (تُصرفون )
تفسير آيه : (33) كَذَلِكَ حَقَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى الَّذِينَ فَسَقُوَّاْ اءَنَّهُمْلاَيُؤْمِنُونَترجمه
ترجمه :
بدين سان حكم و سخن پروردگارت بر آنان كه نافرمانى كردند محقّق شد كه آنانايمان نمى آورند.
پيام ها :
1- انسان ، با انتخاب راه فسق ، قهر الهى را براى خود قطعى مى كند. (حقّت ... علىالّذين فسقوا)
2- فسق و گناه ، مانع گرايش به ايمان وزمينه ى كفر است . (فسقوا... لايؤ منون)
تفسير آيه : (34) قُلْ هَلْ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَبْدَؤُاْ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ قُلِاللّه ُيَبْدَؤُاْالْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ فَاءَنَّى تُؤْفَكُونَ
ترجمه :
بگو: آيا از معبودهايى كه شما شريك خدا قرار داده ايد، كسى هست كه بتواند آفرينش راايجاد و آغاز كند و سپس آن را باز گرداند؟ بگو: (فقط) خداوند، آفرينش را آغازمى كند وسپس باز مى گرداند. پس چرا (از حقّ) بازگردانده مى شويد؟!
پيام ها :
1- خداوند شيوه ى بحث و جدل با مشركان را به پيامبرش مى آموزد. (قل )
2- شريك خدا، جز ساخته ى اوهام بشرى نيست . (شركائكم )
3- هستى حادث و پديده است . (يبدؤ ا الخلق )
4- ملاك پرستش دو چيز است : يكى توانايى بر پديد آوردن و ديگرى قدرتِ برپاكردن دوباره ى آن . (يبدؤ ا... ثمّ يعيده )
5- قيامت بعد از انقراض دنيا پديد مى آيد. (يبدؤ ا... ثمّ يعيده )
6- هستى به سوى مرگ و انقراض در حركت است و سرانجام آن مرگ و نيستى است .(يبدؤ ا... ثمّ يعيده )
7- معاد و قيامت ، همانند دنيا و جسمانى است . (ثمّ يعيده )
8- شريك پندارى ، نشانه ى بى خردى است . (فانّى تؤ فكون )
تفسير آيه : (35) قُلْ هَلْ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَهْدِىَّ إِلَى الْحَقِّ قُلِ اللّهُ يَهْدِى لِلْحَقِّاءَفَمَن يَهْدِىَّ إِلَى الْحَقِّ اءَحَقُّ اءَن يُتَّبَعَ اءَمَّن لا يَهِدِّىَّ إِلاَّ اءَن يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَتَحْكُمُونَ
ترجمه :
بگو: آيا از معبودهايى كه شما شريك خدا قرار داده ايد، كسى هست كه به سوى حقّ هدايتكند؟ بگو: (فقط) خداوند به حقّ هدايت مى كند. پس آيا كسى كه به سوى حقّ هدايت مى كندبراى پيروى شايسته تر است ، يا كسى كه خود هدايت نمى شود مگر آنكه هدايتش كنند؟شما را چه مى شود؟ چگونه حكم مى كنيد؟!
نكته ها :
O آيه ى قبل به مبداء، معاد و خلقت هستى اشاره داشت و اين آيه به نبوّت ، امامت و امرهدايت بشر اشاره مى كند.
O هدايت دو نوع است : يكى نشان دادن راه ، ديگرى رساندن به مقصد و مقصود. نوعاوّل ، كار انبياست ، (جعلناهم ائمةً يهدون باءمرنا)(406) امّا هدايت به معناى دوّم، خاصّ خداوند است . (انّك لاتهدى من اَحبَبتَ ولكن اللّه يهدى )(407)
O ((يهدى الى الحقّ)) و((يهدى للحقّ))، هر دو به يك معناست .(408)
O طبق روايات متواتر از شيعه و اهل سنّت ، پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آلهفرمودند: ((الحقّ مع علىٍّ و علىٌّ مع الحقّ))، همواره حقّ با على عليه السّلام است وعلى عليه السّلام با حقّ است .(409)
پيام ها :
1- ارشاد و هدايت ، يكى از شئون خداوندى است .(قل اللّه يهدى ) (ملاك پرستش ، توانايى براى هدايت كردن است )
2- هدايت صحيح ، به علم گسترده و مصون از خطا، قدرت ، محبّت و هدف نيازمند است . لذاجز خداوند و كسانى كه او به عنوان راهنما تعيين كرده ، ديگران نمى توانند هادى باشند.بت ها و طاغوت ها چگونه مى توانند هادى باشند؟(410)(قل اللّه يهدى للحقّ)
3- كسى شايسته ى پيروى است كه به حقّ راهنمايى مى كند. (احقّ ان يتّبع )
4- اصل نبوّت ، امامت و اطاعت از رهبرىِ معصوم ، يكاصل عقلى است . (فما لكم كيف تحكمون )
تفسير آيه : (36) وَمَا يَتَّبِعُ اءَكْثَرُهُمْ إِلا ظَنّاً إِنَّ الظَّنَّ لاَ يُغْنِى مِنَ الْحَقِّ شَيْئاًإِنّ َاللّه َعَلِيمُ بِمَا يَفْعَلُونَ
ترجمه :
وبيشتر آنان جز از گمان (بى پايه ) پيروى نمى كنند. قطعاً گمان به هيچ وجه (انسانرا) از حقيقت بى نياز نمى كند، همانا خداوند به آنچه مردم انجام مى دهند، آگاه است .
نكته ها :
O آنچه داراى ارزش واقعى است ، ((علم )) است . گمان قوى و اطمينان نيز اگر مبناىصحيح داشته باشد، ارزش دارد همچون گمانى كه از ظاهر آيات و روايات ، در شناختحكم خدا (آن هم در مسائل فرعى ) براى فقيهحاصل مى شود. امّا گمان در عقيده ، اگر منشاء آن تقليد از نياكان و تعصّبات جاهلىباشد، بى ارزش است .
پيام ها :
1- هميشه اكثريّت ، نشانه ى حقّانيّت نيست . (و ما يتّبع اكثرهم الا ظنا)
2- مخالفان انبيا، منطق ندارند. (الاّ ظّناً)
3- شرك پايه ى علمى ندارد. (هل من شركائكم ... و ما يتّبع الا ظنا)
4- در عقايد و بينشها بايد سراغ علم رفت ، نه گمان . (انّ الظّنَّ لايغنى من الحقّ)
تفسير آيه : (37) وَمَا كَانَ هَذَا الْقُرْءَانُ اءَن يُفْتَرَى مِن دُونِ اللّهِ وَلَكِن تَصْدِيقَالَّذِىبَيْنَ يَدَيْهِ وَتَفْصِيلَ الْكِتَبِ لاَ رَيْبَ فِيهِ مِن رَّبِّ الْعَلَمِينَ
ترجمه :
و چنان نيست كه اين قرآن از سوى غير خدا و به دروغ ساخته شده باشد، بلكه تصديقىاست براى كتب آسمانى پيشين وتوضيحى از آن كتاب است .شكّى در آن نيست كه از سوىپروردگار جهانيان است .
پيام ها :
1- جامعيّت قرآن و محتواى آن به گونه اى است كه افترا و انتساب آن به غيرخدا به آننمى چسبد. (ان يفترى )
2- كتاب هاى آسمانى مؤ يّد يكديگرند. تفاوت دراجمال و تفصيلِ محتواى آنهاست . (تصديق الّذى بين يديه )
3- قرآن وسيله ى رشد و تربيت است . (هذا القرآن ... من ربّ العالمين )
تفسير آيه : (38) اءَمْ يَقُولُونَ افْتَرَيهُ قُلْ فَاءْتُواْ بِسُورَةٍ مِّثْلِهِ وَادْعُواْمَنِ اسْتَطَعْتُم مِّن دُونِ اللّهِ إِن كُنتُمْ صَدِقِينَ
ترجمه :
بلكه مى گويند: قرآن را بافته (و به دروغ به خدا نسبت داده ) است . بگو: اگر راستمى گوييد (كه قرآن ، سخن بشر است ، نه كلام خدا)، پس سوره اى همانندآن بياوريد وهر كه را غير از خدا مى توانيد به يارى بخوانيد؟
نكته ها :
O قرآن چندين بار بر معجزه بودن كلام الهى و عجز جنّ و انس از آوردنمثل آن و به آوردن نظير قرآن ، يا حتّى آيه اى همانند آن ، تحدّى ومبارزه طلبيده است ، ازجمله در آيه 13 سوره ى هود. از طرفى با اينكه درطول قرنها، ميليون ها مخالف براى تضعيف قرآن وشكست اسلام ، فعاليّت هاى بسيارىداشته و دارند، ليكن اين نداى مبارزه خواهانه ى قرآن ، تاكنون بى پاسخ مانده و تاقيامت بى جواب خواهد ماند.
امتيازاتِ قرآن
O چون سخن از تحدّى قرآن است ، به گوشه اى از امتيازات اين معجزه ى جاودانالهى اشاره مى شود:
1- گنجاندن معارفى بلند در كلماتى كوتاه : مثلاً در مورد زن و مرد تعبير مى كند، (هنّلباس لكم و انتم لباسٌ لهنّ)(411) زنان لباس شما و شما لباس آنها هستيد.براى بيان سستى قدرت هاى غير الهى ، آنها را به خانه ى عنكبوت تشبيه مىكند.(412) و يا اينكه از آفريدن يك پشه آنان را ناتوان مى داند. (لن يخلقواذباباً)(413)
2- شيرينى كلام و نفوذ: هزار بار هم خوانده شود كهنه نمى شود، بلكه هر بار نكته اىبه دست مى آيد.
3- آهنگ و موسيقى كلام : طنين و آهنگ كلمات آن ، مخصوص است و اگر آيه اى از قرآن درميان سخنان هر عرب زبان ، يا در ميانِ روايات باشد، مشخّص است .
4- جامعيّت قرآن : از برهان تا مثل ، از دنيا تا آخرت و نيزمسائل خانوادگى ، حقوقى ، سياسى ، نظامى ، اخلاقى ، تاريخى و ... را دربردارد.
5- واقعگرايى : محتواى آن مبتنى بر حدس و گمان نيست . حتى داستان هايش مستند و واقعىاست .
6- همه گير و جهانى : مردم در هر سطح و هر كجا باشند، از آن بهره مى برند و قرآنبه صورت كتاب تخصّصى نيست .
7- ابدى : هر چه از عمر بشر و علوم مى گذرد، اسرار بيشترى از قرآن كشف مى شود.
8- رشد فزاينده : با داشتن بيشترين دشمن و ضربات فراوان ، بيشترين رشد را درطول عمر خود داشته است .
9- معجزه اى در دست : اين معجزه در دست همه است و از نوع سخن و كلمه است كه در اختيارهمه است .
10- هم معجزه و هم كتاب دستور و قانون است .
11- از فردى درس نخوانده و در منطقه اى محروم از سواد است .
12- چيزى به آن افزوده يا از آن كاسته نشده است و مصون از تحريف است .
پيام ها :
1- قرآن براى اثبات اعجاز خود، ساده ترين راه را مطرح مى كند كه دعوت از مردم براىآوردن سوره اى مثل آن است . (فاءتوا بسورة مثله )
2- نه تنها كلّ قرآن ، بلكه حتّى يك سوره از آن هم معجزه است . (بسورةٍ)
3- قرآن براى مبارزه طلبى ، تخفيف هم داده و به آوردنِ يك سورهمثل قرآن هم قانع است . (بسورةٍ)
4- مبارزه طلبى قرآن ، مخصوص زمان و مكان معيّنى نيست ، تا قيامت ، تا پايان عمر بشرو در همه جاى زمين ، اين درخواست مطرح است . (و ادعوا من استطعتم من دون اللّه )
5- مبارزه طلبى قرآن ، مخصوص عوام نيست ، بلكه همه ى حقوقدانان ، اديبان و نوابغو... را به مبارزه مى طلبد. (و ادعوا من استطعتم من دون اللّه )
6- در اين مبارزه طلبى ، امكانات و نفرات خاصّى را تعيين نكرده است . (و ادعوا مناستطعتم من دون اللّه )
7- در اين مبارزه طلبى ، تحريك هم كرده است . (ان كنتم صادقين )
تفسير آيه : (39) بَلْ كَذَّبُواْ بِمَا لَمْ يُحِيطُواْ بِعِلْمِهِ وَلَمَّا يَاءْتِهِمْ تَاءْوِيلُهُكَذَلِكَ كَذَّب َالَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَقِبَةُ الظَّلِمِينَ
ترجمه :
بلكه (حقّ آن است كه ) چيزى را كه به شناخت آن احاطه نداشتند دروغ پنداشتند، در حالىكه سرانجام و حقيقت و باطن آن هنوز بر ايشان روشن نشده است . كسانى كه پيش از آنانبودند نيز همين گونه تكذيب كردند. پس بنگر كه سرانجام ستمگران چگونه است .
نكته ها :
O امام صادق عليه السّلام فرمودند: از دو آيه ى قرآن دو درس بزرگ مى آموزيم :
الف : تا علم نداريم ، حرفى نزنيم . (الم يؤ خذ عليهم ميثاق الكتاب ان لا يقولوا علىاللّه الاّالحقّ)(414)
ب : تا علم نداريم ، حرفى را ردّ نكنيم . (بل كذبّوا بما لم يحيطوا بعلمه ) همينآيه .(415)
O عبدالعظيم حسنى از امام جواد عليه السّلامنقل مى كند كه حضرت على عليه السّلام فرمود: چهار نكته گفتم كه خداوند آيات آن رانازل كرده است :
1- ((المرء مخبوء تحت لسانه )) شخصيّت انسان در زير زبانش پنهان است ، آيهنازل شد: (ولتعرفنّهم فى لحن القول )(416) يعنى در گفتگو آنان رامى شناسى .
2- گفتم : ((مَن جهل شيئا عاداه )) هركس چيزى را نداند، دشمنى با آن مى كند، آيهنازل شد: (بل كذّبوا بما لم يحيطوا)
3- گفتم : ((قيمة كلّ امرء ما يحسنه )) ارزش هر كس به لياقت و عملكرد اوست ، آيهنازل شد: (انّ اللّه اصطفاه عليكم و زاده بسطة فى العلم و الجسم )(417) يعنىخداوند طالوت را به خاطر توانايى هايش برگزيد.
4- ((القتل يقلّ القتل)) كشتن ستمگر، جلو زياد شدنقتل را مى گيرد، آيه نازل شد: (و لكم فى القصاص حياة )(418)
پيام ها :
1- مخالفان ، بدون احاطه ى علمى به قرآن ، آن را ردّ كرده اند. (كذّبوا بما لميحيطوا)
2- به خاطر ندانستن ، چيزى را ردّ نكنيم . (كذّبوا بما لم يحيطوا)
3- دانستنِ كلّى و اجمالى كم اثر است . آنچه سبب نورانيّت مى شود، ((احاطه ى علمى ))است . (لم يحيطوا بعلم ه )
4- مخالفت مخالفان انبيا در طول تاريخ ، اغلب بر اساسجهل بوده است . (كذلك كذّب الذين من قبلهم )
5- آگاهى بر تاريخ وسرنوشت مخافان انبيا، لازم است . (فانظر كيف كان عاقبة...)
تفسير آيه : (40) وَمِنْهُم مَّن يُؤْمِنُ بِهِ وَمِنْهُم مَّن لا يُؤْمِنُ بِهِ وَرَبُّكَ اءَعْلَمُبِالْمُفْسِدِينَ
ترجمه :
وبعضى از آنان كسانى هستند كه به قرآن ايمان مى آورند و برخى كسانى كه به آنايمان نمى آورند و پروردگارت به فساد كنندگان داناتر است .
پيام ها :
1- انسان داراى اختيار است ، نه آنكه مجبور باشد. (منهم من يؤ من به و منهم من لايؤ منبه )
2- رهبر نبايد توقّع داشته باشد كه همه ى مردم به راه و آيين او ايمان آورند. (ومنهممن لايؤ من به )
3- بى ايمانى و فساد، ملازم يكديگرند. هم گناه مانع ايمان است و هم بى ايمانى انگيزهى فساد مى شود. (لايؤ من به ...المفسدين )
4- انسان ، زير نظر پروردگار است . (ربّك اعلم بالمفسدين )
تفسير آيه : (41) وَإِن كَذَّبُوكَ فَقُل لِى عَمَلِى وَلَكُمْ عَمَلُكُمْ اءَنتُم بَرِيَُّونَ مِمَّآ اءَعْمَلُوَاءَنَاْبَرِىَّءٌ مِّمَّا تَعْمَلُونَ
ترجمه :
واگر تو را تكذيب كردند، پس بگو: عمل من براى من وعمل شما براى شما باشد. (و هر يك از ما و شما، جزاى كار خود را خواهد ديد.) شما ازآنچه من انجام مى دهم بيزاريد ومن نيز از آنچه شما انجام مى دهيد، بيزارم .
پيام ها :
1- مردم را نمى توان به ايمان آوردن مجبور كرد. وظيفه ى پيامبران ارشاد و هدايت است ،نه اجبار. (وان كذبوبك فقل ...)
2- رهبر بايد خود را براى تكذيب گروهى از مردم آماده كند. (وان كذّبوك )
3- در مقابل تكذيب كنندگان احساس شكست نكنيم ، چون پاداش هدايت و ارشاد را مى بريمو مخالفان نيز به كيفر تكذيب و لجاجت خود مى رسند ولى برنده ى اين معامله ما هستيم .(لى عملى و لكم عملكم )
4- پيامبر در برابر تكذيب كنندگان موضع گيرى قاطعى داشت .(فقل لى عملى و لكم عملكم )
5- سود وزيان هركس تنها به خود او بر مى گردد. (لى عملى ولكم عملكم )(كلمه ى ((لى )) و ((لكم )) مقدّم بر ((عملى )) و ((عملكم)) آمده است )
6- اسلام دين استدلال واخلاق است ، نه سازش با كفّار. اگر حقّ را پذيرا نشدند، بيزارىخود را از رفتار وعقايد آنان اعلام كنيم . (انتم بريئون ، وانا برى )
7- رضاى به كار ديگران ، انسان را شريك در پاداش يا كيفر مى كند. (انتم بريئون، وانا برى ) (دليل آنكه مزد هر كس مخصوص خود اوست ، اين است كه من و شما هيچيك به كار ديگرى راضى نيستيم )
تفسير آيه : (42) وَمِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُونَ إِلَيْكَ اءَفَاءنتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ وَلَوْكَانُواْلاَيَعْقِلُونَ
ترجمه :
(و چون قرآن بخوانى ) گروهى از آنان (در ظاهر) به سخن تو گوش فرا مى دهند، (امّاگويى كَرند و هيچ نمى شنوند،) آيا تو مى توانى سخن خود را به گوش ناشنوايانبرسانى ؛ هر چند اهل تعقّل نباشند؟
پيام ها :
1- همه ى شنوندگان ، حسن نيّت ندارند. گاهى لجوجان براى يافتن بهانه و دستاويزقراردادن ، مكرّرا گوش مى دهند. (منهم من يستمعون اليك ...)
2- بيمار دلىِ انسان گاهى به جايى مى رسد كه سخن پيامبر هم او را درمان نمى كند.(افانت ...تسمع الصمّ)
3- براى هدايت مردم ، آمادگى پذيرش لازم است و تنهادلايل روشن و رهبر لايق كافى نيست . (لايعقلون )
4- شنيدن (مستقيم يا غيرمستقيم ) مهّم نيست ، آنچه در هدايت مهّم است ،تعقّل و پذيرش است ؛ وگرنه حيوان نيز مى شنود. (يستمعون ، لايعقلون )
تفسير آيه : (43) وَمِنْهُم مَّن يَنظُرُ إِلَيْكَ اءَفَاءَنْتَ تَهْدِى الْعُمْىَ وَلَوْ كَانُواْ لاَيُبْصِرُونَ
ترجمه :
وگروهى از مردم كسانى اند كه به تو نگاه مى كنند، (امّا گويى هيچ نمى بينند.) پسآيا تو مى توانى نابينايان را هدايت كنى ، هر چند (با چشمِدل ) نمى بينند؟
تفسير آيه : (44) إِنَّ اللّهَ لاَ يَظْلِمُ النَّاسَ شَيْئاً وَلَكِنَّ النَّاسَ اءَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ
ترجمه :
قطعاً خداوند هيچ ظلمى به مردم نمى كند، امّااين خود مردمند كه به خويشتن ستم مى كنند.
نكته ها :
O گروهى در قيامت ، كور محشور مى شوند و اين نتيجه ى كوردلى و فراموشىآيات الهى در دنياست و چنين كسانى گويا كورند: (و نحشرهم يوم القيامة اعمى ...كذلك اتتك آياتنا فنسيتها وكذلك اليوم تُنسى )(419)
O امام هادى عليه السّلام فرمود: هر كس گمان كند كه خداوند بندگان را بر گناهمجبور و آنان را كيفر مى كند، به خدا نسبت ظلم داده و اين آيه (44) را تكذيب كرده است.(420)
پيام ها :
1- هر نگاهى ، بصيرت آور نيست و هر تماشاگرى ، جذب حقيقت نمى شود. (ينظر،لايبصرون )
2- حتّى پيامبران در كوردلان مؤ ثّر نيستند. (افانت تهدى العمى )
3- آنان كه با نگاه ، به حقّ نرسند، همچون كورانند. (ينظر، لايبصرون )
4- خداوند، بهترين مكتب ، كتاب ورهبر را براى هدايت مردم فرستاده است ، اگر نپذيرندبه خودشان ستم كرده اند. (إِنَّ اللّهَ لاَ يَظْلِمُ النَّاسَ...اءَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ)
تفسير آيه : (45) وَيَوْمَ يَحشُرُهُمْ كَاءَن لَّمْ يَلْبَثُوَّاْ إِلا سَاعَةً مِّنَ النَّهَارِيَتَعَارَفُونَ بَيْنَهُم ْقَدْ خَسِرَ الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَآءِ اللّهِ وَ مَا كَانُواْ مُهْتَدِينَ
ترجمه :
و روزى كه خداوند آنان را محشور و جمع مى كند، گويا جز ساعتى از روز را (در دنيا يابرزخ ) نمانده اند. آن روز يكديگر را مى شناسند. قطعاً آنان كه ديدار خدا (معاد ياقيامت )را تكذيب كردند، زيان كار شدند و هرگز هدايت يافته نبوده اند.
نكته ها :
O عظمت روز قيامت چنان است كه زندگانى پيش از آن بسيار كوتاه جلوه مى كند. اينحقيقت در آيات ديگر هم مطرح شده است ، از جمله :
* (لم يلبثوا الاّ عشيّةً او ضُحاها)(421) گويا در دنيا يا برزخ شبى بيشترنبودند.
* (و تظّنون ان لبثتم الاّ قليلاً)(422) گمان مى كنيد جز مدّت كمىقبل از قيامت نبوده ايد.
* (ان لبثتم الاّ عشراً)(423) فكر مى كنيد جز ده روزى ساكن نبوده ايد.
* (لبثنا يوماً او بعض يومٍ)(424) فكر مى كنيد روز يا پاره اى از روز در دنيايا برزخ بوده ايد.
* (ما لبثوا غيرساعةً)(425) فكر مى كنيد يك ساعتى بيشتر نبوده ايد.
O كوتاهى عمر دنيا، يا به جهت زودگذرى آن است ، يا به خاطر بهره نگرفتن اززمان و فرصت ، يا در مقايسه با عمرآخرت و يا بدان جهت كه انسان ها در برزخ گويا درخوابند و پس از بيدارى احساس مى كنند كه زمان اندك بوده است .
به هر حال هم متاع دنيا نسبت به آخرت قليل است و هم زمانش ، چنانكه گويا ساعتى بيشنبوده است .
پيام ها :
1- زندگى دنيا، نسبت به روز رستاخيز بسيار اندك است . (ساعةً من النهار)
2- در قيامت ، مردم يكديگر را مى شناسند. (يتعارفون بينهم )
3- زيانكاران واقعى آنانند كه با تكذيب قيامت ، از بهره هاى ابدى آخرت محرومند و تنهابه لذّات دنيوى قانعند. در حالى كه مؤ منان ، هم در دنيا از نعمت هاى الهى كاميابند، هم درآخرت نصيب دارند. (قد خسر الّذين كذّبوا)
تفسير آيه : (46) وَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِى نَعِدُهُمْ اءَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَامَرْجِعُهُم ْثُمَّ اللّهُ شَهِيدٌ عَلَى مَا يَفْعَلُونَ
ترجمه :
(اى پيامبر!) برخى از قهر و كيفرى را كه به كافران وعده مى دهيم يا (درحال حيات تو) نشانت مى دهيم ، يا تو را از دنيا مى بريم (و پس از تو به كيفر مىرسند، به هر حال ) بازگشت آنان به سوى ماست ، سپس خداوند بر آنچه انجام مى دهند،گواه است .
نكته ها :
O كيفر برخى از كافران ، در جنگ هاى بدر، حُنين ، احزاب وفتح مكّه بود، وپس ازرحلت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله نيز دست خداوند براى كيفر باز است .
O تاءخير عذاب مشركان ، دو مسئله را در پى داشت ؛ يكى نگرانى پيامبر وديگرىبهانه گيرى مشركان كه مى گفتند: عذاب موعود كجاست ؟ (كه در دو آيه ى بعد خواهيمخواند)
اين آيه حكمت تاءخير عذاب را براى دلدارى پيامبر ومردم بيان مى كند كه بازگشت همهبه سوى ماست و ما بركارهاى آنان گواهيم و مشركان به بهانه گيرى خود دلخوشنباشند.
O حضرت على عليه السّلام فرمودند:
((اتّقوا معاصى اللّه فى الخلوات فانّ الشاهد هو الحاكم )) از نافرمانى خداوند درپنهانى و خلوت نيز پرهيز كنيد، زيرا شاهد، خود حاكم است .(426)
پيام ها :
1- خداوند به حساب كافران مى رسد و كيفرشان مى دهد، چه اين زمان و چه زمانديگر. پس مسلمانان از تاءخير قضاى الهى نبايد گرفتار ياءس و نگرانى شوند.(وامّا نرينّك ...او نتوفينّك فالينا مرجعهم )
2- وفات پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله ، در حكم خداوند نسبت به كافران تاءثيرىندارد. (اونتوفّينّك )
3- بازگشت همه به سوى خداست و هيچ كس را توان فرار از دادگاهعدل الهى نيست . (الينا مرجعهم )
4- خداوند گواه بر اعمال ماست . (اللّه شهيدٌ)
تفسير آيه : (47) وَلِكُلِّ اءُمَّةٍ رَّسُولٌ فَإِذَا جَآءَ رَسُولُهُمْ قُضِىَ بَيْنَهُم بِالْقِسْطِوَهُمْ لاَيُظْلَمُونَ
ترجمه :
براى هر امّتى پيامبرى است . پس هرگاه پيامبرشان بيايد، ميان آنان به عدالت داورىمى شود و ستمى به آنان روا نمى گردد.
تفسير آيه : (48) وَيَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَدِقِينَ
ترجمه :
كفّار (از روى استهزا) مى گويند: اگر راست مى گوييد، اين وعده (عذاب ) چه وقت است ؟
نكته ها :
O كفّار بارها از روى استهزا، از انبيا مى پرسيدند كه اگر راست مى گوييد، زمانقهر خدا چه وقت است ؟! اين سؤ الِ تحقيرآميز، نوعى تقويتدل براى افرادى بود كه تحت تاءثير آنها قرار مى گرفتند، ولى مگر لازمه ى تحقّقامرى ، دانستن زمان آن است ؟!
O سؤ ال : اگر هر قومى رسولى دارند، پس چرا رسالت قطع شده است ؟
پاسخ : مراد از رسول ، شخص پيامبر نيست ، بلكه پيام و رسالت اوست ، چه مستقيم و چهبا واسطه . والاّ مى بايست در هر منطقه اى پيامبرى باشد!
O حضور انبيا در ميان مردم و قضاوت عادلانه ، هم مربوط به دنياست و هم ممكن استمربوط به آخرت باشد كه در آيه 69 سوره زمر نيز مطرح است .
O امام باقر عليه السّلام فرمود: پيامبران الهى ، ((يقضون بالقسط)) بهقسط وعدل حكم مى كنند.(427)
پيام ها :
1- از سنّت هاى الهى آن است كه هيچ امّتى بدون پيامبر نباشد.(لكل امّةٍ رسول )
2- تاريخ دين ، همراه با تاريخ انسانيّت است .(428)(لكل امّةٍ رسول )
3- قهر الهى ((كه در آيه قبل مطرح شد) بعد از اتمام حجّت و آمدن پيامبران است .(لكل امّةٍ رسول )
4- گسترش قسط و عدل در جامعه ، در سايه ى بعثت پيامبران است . (اذا جاء رسولهمقضى بينهم بالقسط)
5- در قيامت ، هر گروهى با پيامبر خودشان حاضر مى شوند، سپس ميان آنان به عدالتداورى مى شود.(429) (جاء رسولهم قضى ...)
تفسير آيه : (49) قُل لاَّ اءَمْلِكُ لِنَفْسِى ضَرّاً وَلاَ نَفْعاً إِلا مَا شَآءَ اللّهُ لِكُلِّ اءُمَّةٍاءَجَلٌ إِذَاجَآءَ اءَجَلُهُمْ فَلاَ يَسْتَئْخِرُونَ سَاعَةً وَ لاَ يَسْتَقْدِمُونَ
ترجمه :
بگو: من (حتّى ) براى خودم جز آنچه خدا بخواهد، مالك زيان و سودى نيستم (تا چه رسدبراى شما)، براى هر امّتى اجل و سرآمدى معيّن است كه هرگاه مدّتشان فرا رسد ، نهلحظه اى تاءخير دارند و نه پيشى مى گيرند.
نكته ها :
O در آيه ى قبل ، براى هر امّتى ((رسول )) بود، در اينجا براى هر امّتى((اءجل )) است . شايد بتوان گفت : فرارسيدن زمان شقاوت يا سعادت هر قومى وابستهبه پيروى از رسول يا بى اعتنايى به اوست .
O سؤ ال : اگر هر اُمّتى اجلى دارد، پس امّت اسلام نيز بايداجل و پايانى داشته باشد؟
پاسخ : امّت به معناى گروه و جماعت است ، نه مذهب . پس منافاتى با خاتميّت ندارد ودليل بر لزوم تغيير مذهب در هر مدّت زمانى نيست .
پيام ها :
1- هيچ كس حتّى انبيا، از پيش خود قدرتى و مالكيّتى ندارد. (لااملك لنفسى )
2- قدرت انبيا و اوليا، پرتوى از قدرت الهى است .(430) (الاّ ما شاء اللّه )
3- نشانه ى صداقت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله ، گفتنِ (لااملك لنفسى نفعاً ولاضرّا) است .
4- تعيين زمان كيفر كفّار، تنها به دست خداست . (متى هذا الوعد...قل لااملك ...)
5- جامعه همچون افراد، اجل ، سعادت و شقاوت ، رشد و غىّ دارد.(لكل امّةٍ اءجل ) (سرآمدن اجل ها، گاهى با هلاكت و نابودى است ، گاهى با از دستدادن شوكت و عزّت )
6- حكومت وقدرت دنيوى ابدى نيست ، به آن مغرور نشويم .(لكل امّةٍ اءجل )
7- مهلت دادن به امّت ها، از سنّت هاى الهى است . (لكلّ امّةٍ اءجل )
8- مقدّراتِ امّت ها، بر اساس سنّت هاى الهى است و تقديم و تاءخير ندارد. پس در مقدّراتالهى شتاب نكنيم . (لايستاءخرون ...)
تفسير آيه : (50) قُلْ اءَرَءَيْتُمْ إِنْ اءَتَكُمْ عَذَابُهُ بَيَتاً اءَوْ نَهَاراً مَّاذَايَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ
ترجمه :
بگو: آيا انديشيده ايد، اگر عذاب خداوند شب يا روز به سراغ شما آيد (چه مى كنيد؟)گناهكاران چه چيزى را از او به شتاب مى خواهند (كه مى گويند:((متى هذا الوعد))عذاب خدا چه وقت است ).
تفسير آيه : (51) اءَثُمَّ إِذَا مَا وَقَعَ ءَامَنتُم بِهِ ءَآلَْنَ وَقَدْ كُنتُم بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ
ترجمه :
آيا پس از آنكه (عذاب ) نازل شد، به آن ايمان مى آوريد؟ حالا؟ در حالى كه پيشترخواستار زود آمدن عذاب بوديد؟
نكته ها :
O در حديثى مى خوانيم كه مصداق عذاب در آيه ، عذابى است كه در آخر الزّمان نصيباهل قبله مى شود.(431)
پيام ها :
1- قهر الهى ، ناگهانى است و شب و روز در آن مطرح نيست . (بياتاً او نهاراً)
2- خردمند، با احتمال عذاب بايد احتياط كند، نه شتاب . (ماذا يستعجل )
3- به هنگام قهر خدا كه مجرمان را غافلگير مى كند، (بياتاً او نهاراً) راه نجاتبسته است . (ماذا يستع جل )
4- ايمان آوردن هنگام خطر، اثرى ندارد. (الا ن ...)
5- مشركان همواره خواهان تسريع در عذاب الهى بوده اند. (كنتم تستعجلون )
|
|
|
|
 |
|
 |
|
