متن عربى :
وَسَعيدِ بْنِ عَبْدِ اللّهِ الْحَنَفى : ((خَبِّرانى مَنْ إِجْتَمَعَ عَلى هذَا الْكِتابِ الَّذى كُتِبَ بِهِوَسُوِّدَ إِلَيَّ مَعَكُما؟)).
فَقالا: يَابْنَ رَسُولِ اللّهِ، شَبَثُ بْنُ رِبْعى ، وَ حَجّارُ بْنُ اءَبْجَر، وَ يَزيدُ بْنُ الْحارِثِ،وَ يَزيدُ بْنُ رُوَيْمٍ، وَ عُرْوَةُ بْنُ قَيْسٍ، وَ عَمْرو بْنُ الْحَجّاجِ، وَ مُحَمَّدُ بْنُ عُمَيْرِ بْنِ عُطارِدٍ.
قالَ: فَعِنْدَها قَامَ الْحُسَيْنِ عليه السّلام ، فَصَلّى رَكْعَتَيْنِ بَيْنَ الرُّكْنِ وَالْمَقامِ، وَسَاءَلَ اللّهَ الْخَيْرَةَ فى ذلِكَ.
ثُمَّ طَلَبَ مُسْلِمَ بْنَ عَقيلٍ وَ اءَطَّلَعَهُ عَلَى الْحالِ، وَ كَتَبَ مَعَهُ جَوابَ كُتُبِهِمْ يَعِدُهُمْبِالْوُصُولِ إِلَيْهِمْ وَ يَقُولُ لَهُمْ ما مَعْناهُ: ((قَدْ نَقَذْتُ إِلَيْكُمُ ابْنَ عَمّى مُسْلِمَ بْنَ عَقيلٍلِيُعَرِّفَنى ما اءَنْتُمْ عَلَيْهِ مِنَ رَاءْيٍ جَميلٍ)).
فَسَارَ مُسْلِمٌ بِالْكِتابِ حَتّى دَخَلَ إِلَى الْكُوفَةِ، فَلَمّا وَقَفُوا عَلى كِتابِهِ كَثُرَإِسْتِبْشارُهُمْ بِإِتْيانِهِ إِلَيْهِمْ، ثُمَّ اءَنْزَلُوهُ فى دارِ الْمُختارِ بْنِ اءَبى عُبَيْدَةَ الثَّقَفى ،وَ صارَتِ الشّيعَةُ تَخْتَلِفُ إِلَيْهِ.
فَلَمَّا اجْتَمَعَ إِلَيْهِ مِنْهُمْ جَماعَةٌ قَرَاءَ عَلَيْهِمْ كِتَابَ
ترجمه :
و سعيد بن عبداللّه حنفى را فرمود كه به من خبر دهيد كه اين نامه را چه كسانى نوشتهاند و كه به شما داده ؟
عرض نمودند: يَابْنَ رَسُولِ اللّهِ! شَبَث بن رِبْعى ، حَجّار بن اءَبْجَر، يزيد بن حارث ،يزيد بن رُوَيْم ، عُروة بن قيس ، عمرو بن حجّاج و محمد بن عمير بن عطار نوشته اند.
پس آن جناب برخاست و دو ركعت نماز در ميان ((ركن )) و ((مقام )) به جاى آورد و در اينباب از خداى متعال طلب خير نمود. سپس جناب مسلم بنعقيل را طلبيد و او را از كيفيت حال مطّلع گردانيد و جواب نامه هاى كوفيان را نوشت و بهوسيله جناب مسلم ارسال نمود و در آن وعده فرمود كه در خواست ايشان را اجابت نمايد ومضمون آن نامه اين بود:
((به سوى شما پسر عموى خود مسلم بن عقيل را فرستادم تا آنكه مرا از آنچه كه راءىجميل شما بر آن قرار گرفته ، مطلع سازد.))
پس جناب مسلم با نامه آن حضرت ، روانه كوفه گرديد تا به شهر كوفه رسيد.
چون اهل كوفه بر مضمون نامه آن حضرت عليه السّلام اطلاع يافتند خرسندى بسيار بهآمدن جناب مُسْلم اظهار داشتند و او را در خانه مختار بن ابى عبيده ثقفى فرود آوردند وگروه شيعيان به خدمتش آمد و شد مى كردند و چون گروهى بر دور آن جناب جمع مىآمدند، نامه امام عليه السّلام را بر ايشان قرائت مى نمود و ايشان از غايت اشتياق به
متن عربى :
الْحُسَيْنِ عليه السّلام وَ هُمْ يَبْكُونَ، حَتّى بايَعَهُ مِنْهُمْ ثَمانِيَةَ عَشْر اءَلْفا.
وَ كَتَبَ عَبْدُ اللّهِ بْنِ مُسْلِم الْباهِليّ وَ عِمارَةُ بْنُ الْوَليدِ وَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ إِلى يَزيدَلَعْنَةُاللّهِ عَلَيْهِ- يُخْبِرُونَهُ بِاءَمْرِ مُسْلِمِ بْنِ عَقيلٍ وَيَشيرُونَ عَلَيْهِ بِصِرْفِ النُّعْمانِ بْنِبَشيرٍ وَ وَلايَةِ غَيْرِهِ.
فَكَتَبَ يَزيدُ إِلى عُبَيْدِ اللّهِ بْنِ زِيادٍ - وَكانَ والِيا عَلَى الْبَصْرَةِ - بِاءَنَّهُ قَدْ وَلاّ هُالْكُوفَةَ وَضَمَّها إِلَيْهِ، وَ يُعَرِّفُهُ اءَمْرَ مُسْلِمِ بْنِ عَقيلٍ وَ اءَمْرَ الْحُسَيْنِ عليه السّلام ، وَيُشَدِّدُ عَلَيْهِ فى تَحْصيلِ مُسْلِمٍ وَ قَتْلِهِ، فَتَاءَهَّبَ عُبَيْدُ اللّهِ لِلْمَسيرِ إِلَى الْكُوفَةِ.
وَ كَان الْحُسَيْنُ عليه السّلام قَدْ كَتَبَ إِلى جَماعَةٍ مِنْ اءَشْرافِ الْبَصْرَةِ كِتابا مَعَ مَوْلىًلَهُ اسْمُهُ سُلَيْمانُ وَ يُكَنّى اءَبا رَزينَ يَدْعُوهُمْ فيهِ إِلى نُصْرَتِهِ وَ لُزُومِ طاعَتِهِ، مِنْهُمْيَزيدُ بْنُ مَسْعُودِ النَّهْشَلى وَالْمُنْذِرُ بْنُ الْجارُودِ الْعَبْدى .
فَجَمَعَ يَزيدُ بْنُ مَسْعُودٍ بَنى تَميمٍ وَ بَنى حَنْظَلَةَ وَ بَنى سَعْدٍ، فَلَمّا حَضَرُوا قالَ: يابَنَى تَميمٍ كَيْفَ
ترجمه :
گريه مى افتادند. به همين منوال بود تا آنكه هيجده هزار نفر با آن جناب بيعت نمودند ودر اين اثناء، عبداللّه بن مسلم باهلى ملعون ، عمارة بن وليد پليد، عمربن سعد عنيد، نامهاى به سوى يزيد ولدالزنا مرقوم داشتند و آن پليد را از كيفيتحال جناب مسلم بن عقيل ، با خبر نمودند و براى يزيد چنان صلاح دانسته و به او اشارهكردند كه نُعمان بن بشير را از حكومت كوفه منصرف دارد و ديگرى را در جاى او منصوبنمايد. يزيد پليد نامه اى به سوى ابن زياد لعين - كه در بصره حاكم بود - نوشت ومنشور ايالت كوفه را به ضميمه حكومت بصره به او بخشيد و او را به كيفيتحال و امر جناب مسلم بن عقيل و حال حضرت امام حسين عليه السّلام آگاه نمود و تاءكيدبسيار كرد كه جناب مسلم را به دست آورده و او را شهيد نمايد. پس ‍ عبيداللّه بن زيادپليد مهياى رفتن شهر كوفه گرديد و از آن طرف حضرت ابى عبداللّه الحسين عليهالسّلام نامه اى به جانب اهل بصره و به گروهى از اشراف و بزرگان آن شهر، روانهداشت و آن نامه را به دست غلام خود سليمان - كه مُكنّى بود به ((ابورزين )) - سپرده ،روانه بصره فرمود و آن نامه مشتمل بود بر دعوت نمودن ايشان به آنكه آن جناب رايارى نمايند و قيد اطاعت او را به گردن نهند و از جمله آن جماعت يزيد بن مسعود نَهْشلى ومُنْذر بن جارود عَبْدى بود.
يزيد بن مسعود، طائفه بنى تميم و بنى حنظله و بنى سعد را طلب كرد و ايشان را جمعنمود؛ چون حاضر گرديدند گفت : اى جماعت
متن عربى :
تَرَوْنَ مَوْضِعى مِنْكُمْ وَ حَسَبى فيكُمْ؟
فَقالُوا: بَخٍّ بَخٍّ، اءَنْتَ وَاللّهِ فَقَرَةُ الظَّهْرِ وَرَاءْسُ الْفَخْرِ، حَلَلْتَ فِى الشَّرَفِ وَسَطا،وَ تَقَدَّمْتَ فيهِ فَرَطا.
قالَ: فَإِنّى قَدْ جَمَعْتُكُمْ لاَِمْرٍ اءُريدُ اءَنْ اءُشاوِرَكُمْ فيهِ وَ اءَسْتَعينَ بِكُمْ عَلَيْهِ.
فَقالُوا: وَاللّهِ إِنّا نَمْنَحُكَ النَّصيحَةَ وَ نْجَهَدُ لَكَ الرَّأْيَ، فَقُلْ نَسْمَعْ.
فَقالَ: إِنَّ مُعاوِيَةَ قَدْ ماتَ، فَاءَهْونْ بِهِ وَاللّهِ هالِكا وَمَفْقُودا.
اءَلا وَ إِنَّهُ قَدْ إِنْكَسَرَ بابُ الْجَوْرِ وَالاِْثْمِ، وَ تَضَعْضَعَتْ اءَرْكانُ الظُّلْمِ.
وَ قَدْ كانَ اءَحْدَثَ بَيْعَةً عَقَدَ بِها اءَمْراً وَ ظَنَّ اءَنَّهُ قَدْ اءَحْكَمَهُ.
وَ هَيْهاتَ وَالَّذى اءَرادَ، اجْتَهَدَ وَاللّهِ فَفَشَلَ، وَ شاوَرَ فَخُذِلَ.
وَ قَدْ اءَقامَ إِبْنَهُ يَزيدَ - شارِبَ الْخُمُورِ وَرَاءْسَ الْفُجُورِ - يَدَّعِى الْخِلافَةَ عَلَى الْمُسْلِمينَوَيَتَاءَمَّرُ عَلَيْهِمْ
ترجمه :
بنى تميم ، آيا مرا در حق خويش چگونه به جا آورديد و حسب و موقعيت مرا در ميان خودچگونه يافتيد؟
همگى يك صدا گفتند: بَخٍ بَخٍ؛ بسيار نيكو و به خدا سوگند كه تو را مانند استخوانهاو فقرات پشت و كمر خود و سر آمد فخر و نيكنامى و در نقطه وسط شرافت و بزگوارى، يافتيم . حقّ سابقه بزرگوارى مر توراست و تو را در سختى ها ذخيره خود مى دانيم .گفت : اينك شما را در اينجا جمع نموده ام از براى امرى كه مى خواهم در آن امر با شما هممشورت كنم و هم از شما اعانت طلبم .
همگى يك صدا در جواب گفتند: به خدا قسم كه ما همه شرط نصيحت به جا آوريم و كوششخود را در راءى و تدبير دريغ نداريم ؛ بگو تا بشنويم . پس يزيدبن مسعود گفت :معاويه به جهنم واصل گرديد و به خدا سوگند، مرده اى است خوار و بى مقدار كه جاىافسوس بر هلاكت او نيست و آگاه باشيد كه با مردن او در خانه جور و ستم شكسته وخراب و اركان ظلم و ستمكارى متزلزل گرديد و آن لعين ، بيعتى را تازه داشته و عقدامارت را به سبب آن بر بسته به گمان آنكه اساس آن را مستحكم ساخته ؛ دور است آنچهرا كه اراده كرده ، كوششى سست نموده و يارانش در مشورت ، او رامخذول ساخته اند و به تحقيق كه فرزند حرام زاده خود يزيد پليد شرابخوار و سرآمدفجور را به جاى خود نشانيده ، ادعا مى كند كه خليفه مسلمانان است و خود را بر ايشانامير مى داند بدون آنكه كسى از مسلمانان بر اين
متن عربى :
بِغَيْرِ رِضىً مِنْهُمْ، مَعَ قَصْرِ حِلْمٍ وَ قِلَّةِ عِلْمٍ، لا يَعْرِفُ مِنَ الْحَقِّ مَوْطِئَ قَدَمِهِ، فَاءُقْسِمُبِاللّهِ قَسَما مَبْرُورا لَجِهادُهُ عَلَى الدّينِ اءَفْضَلُ مِنْ جِهادِ الْمُشْرِكينَ.
وَ هذَا الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ إِبْنُ بِنْتِ رَسُولِ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله ، ذُو الشَّرَفِالاَْصيلِ وَالرَّأْى الاَْثيلِ، لَهُ فَضْلٌ لا يُوصَفُ وَ عِلْمٌ لا يُنْزَفُ.
وَ هُوَ اءَوْلى بِهذَا الاَْمْرِ، لِسابِقَتِهِ وَ سِنِّهِ وَ قِدَمِهِ وَ قَرابَتِهِ، يَعْطِفُ عَلَى الصَّغيرِ وَيَحْنُو عَلَى الْكَبيرِ، فَاءَكْرِمْ بِهِ راعِيَ رَعِيَّةٍ وَ إِمامَ قَوْمٍ، وَ جَبَتْ للّهِِ بِهِ الْحُجَّةُ وَ بَلَغَتْبِهِ الْمَوْعِظَةُ.
فَلا تَعْشَوْا عَنْ نُورِ الْحَقِّ وَ لا تَسْعَكُوا فى وَهْدَةِ الْباطِلِ، فَقَدْ كانَ صَخْرُ ابْنُ قَيْسٍقَدْ إِنْخَذَلَ بِكُمْ يَوْمَ الْجَمَلِ، فَاغْسِلُوها بِخُرُوجِكُمْ إِلى ابْنِ رَسُولِ اللّهِ صلّى اللّه عليه وآله وَ نُصْرَتِهِ.
وَ اللّهِ لا يُقَصِّرُ اءَحَدٌ عَنْ نُصْرَتِهِ إِلاّ اءَوْرَثَهُ اللّهُ الذُّلَّ فى وَلَدِهِ وَالْقِلَّةَ فى عَشيرَتِهِ.
وَها اءَنا قَدْ لِبِسْتُ لِلْحَرْبِ لامَّتَها وَادَّرَعْتُ لَها
ترجمه :
امر راضى و خشنود باشد با آنكه سرشته حلم و بردبارى او كوتاه و علم او اندك استبه قدرى كه پيش پاى خود را ببيند، معرفت به حق نداد. ((فَأُقْسِمُ بِاللّهِ قَسَماً...)) بهخدا سوگند! جهاد كردن با يزيد از براى ترويج دين ،افضل است در نزد خداى تعالى از جهاد نمودن با مشركان . و همانا حسين بن على عليهالسّلام فرزند دختر رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله ، صاحب شرافتاصيل و در راءى و تدبير محكم و بى عديل است . صاحب فضلى است كه به وصف در نمىآيد و صاحب علمى كه منتها ندارد، او سزاورتر است به خلافت از هركسى ، هم از جهتسابقه او در هر فضيلتى و هم از حيث سن و هم از بابت تقدّم و قرابت او ازرسول صلّى اللّه عليه و آله ؛ عطوف است بر صغير و مهربان است نسبت به كبير؛ پسگرامى پادشاهى است بر رعيت و نيكو امامى است بر مردم و به واسطه او، حجّت خدا برخلق تمام و موعظه الهى به منتها و انجام است ؛ پس از ديدن نور حق كور نباشيد و كوششدر ترويج باطل ننمائيد و به تحقيق كه صخربن قيس شما را در روزجَمَل به ورطه خذلان مخالفت با على عليه السّلام در انداخت تا اينكه با حضرتش درآويختيد. پس اينك لوث اين گناه را با شتافتن به يارى فرزندرسول صلّى اللّه عليه و آله از خود بشوييد و ننگ اين كار را از خويشتن برداريد. بهخدا سوگند! هيچ كس كوتاهى نكند از يارى آن جناب جز آنكه خد مذلّت رادر اولاد او بهارث گمارد و عشيره و كسان او را اندك نمايد و من خود اكنون مهيّا و در عزم جنگم و لباسجهاد بر تن راست نموده
متن عربى :
بِدِرْعِها، مَنْ لَمْ يُقْتَلْ يَمُتْ وَ مَنْ يَهْرِبْ لَمْ يُفَتْ، فَاءَحْسِنُوا رَحِمَكُمُ اللّهُ رَدَّ الْجَوابِ.
فَتَكَلَّمَتْ بَنُو حَنْظَلَة ، فَقالُوا:
يا اءَبا خالِدٍ نَحْنُ نَبْلُ كِنانَتِكَ وَفارِسُ عَشيرَتِكَ، إِنْ رَمَيْتَ بِنا اءَصَبْتَ، وَإِنْ غَزَوْتَبِنا فَتَحْتَ، لا تَخُوضُ وَاللّهِ غَمْرَةً إِلاّ خُضْناها، وَ لا تَلْقى وَاللّهِ شِدَّةً إِلاّلَقَيْن اها،نَنْصُرُكَ بِاءَسْيافِنا وَ نَقيكَ بِاءَبْدانِنا، إِذا شِئْتَ فَافْعَلْ.
وَ تَكَلَّمَتْ بَنُو سَعْد بْنِ يَزيدٍ، فَقالُوا:
يا اءَبا خالِدٍ إِنَّ اءَبْغَضَ الاَْشْياءِ إِلَيْنا خِلافُكَ وَالْخُرُوجُ عَنْ رَاءْيِكَ، وَ قَدْ كانَ صَخْرُ بْنُقَيْسٍ اءَمَرَنا بِتَرْكِ الْقِتالِ فَحَمَدْنا اءَمْرَنا وَ بَقِيَ عِزُّنا فينا، فَاءَمْهِلْنا نُراجِعِالْمَشْوَرَةَ وَ يَاءْتيكَ رَاءْيُنا.
وَ تَكَلَّمَتْ بَنُو عامِرِ بْنِ تَميمٍ فَقالُوا:
يا اءَبا خالِدٍ نَحْنُ بَنُو اءَبيكَ وَحُلَفاؤُكَ، لا نَرْضى إِنْ غَضَبْتَ وَلا نَقْطُنُ إِنْ ضَعَنْتَ.
وَالاَْمْرُ إِلَيْكَ، فَادْعُنا نُجِبْكَ وَ اءَمُرْنا نُطِعْكَ،
ترجمه :
و زره جنگ را در بردارم ، هركس كشته نشد عاقبت بميرد و آنكه فرار كرد از مرگ جان بهسلامت نخواهد برد. خدا شما را رحمت كناد، پاسخ مرا نيكو دهيد و جواب پسنديده بگوييد.پس طايفه بنى حنظله به تكلّم آمدند و گفتند: اى ابا خالد، ماييم تير تركش و سوارانشجاع عشيره تو؛ اگر ما را به سوى نشانه افكنى به هدف خودخواهى رسيد و اگر بادشمنان در آويزى و جنگ نمايى فتح و پيروزى از آن تو باشد. به خدا قسم كه در هيچورطه فرو نمى روى جز آنكه ما نيز با تو خواهيم رفت و با هيچ شدّت و سختى رو برونگردى مگر اينكه ما نيز با تو شريك باشيم و با آنمشكل و سختى روبرو گرديم . به خدا سوگند، با شمشيرهاى خود، تو را يارى و بهبدنها، سپر تو باشيم و تو را محافظت نماييم . آنگاه بنى سعد به سخن در آمدندگفتند: اى ابا خالد، دشمن تر از هر چيز نزد ما، مخالفت با راءى تو است و خارج بودن ازتدبير تو؛ چه كنم كه قيس بن صخر ما را ماءمور داشته كه تركقتال كنيم و تا كنون ما اين امر را شايسته مى دانستيم و از اين جهت عزّت و شاءن در قبيله ماپايدار مانده ، پس ما را مهلتى بايد تا به شرط مصلحت كوشيم و رجوع به مشورتنماييم و پس از مشورت ، عقيده و راءى ما در نزد تو ظهور خواهد يافت . پس از آن ، طائفهبنى عامر بن تميم آغاز سخن كردند گفتند: اى ابا خالد، ما پسران قبيله پدر تو هستيم وهم سوگند باتو؛ از هر چه كه تو خشم گيرى ما را از آن خشنودى نيست بلكه ما نيز از آنخشمناكيم وچون به جايى كوچ نمايى ،
متن عربى :
وَالاَْمْرُ إِلَيْكَ إِذا شِئْتَ.
فَقالَ: وَاللّهِ يا بَنى سَعْدٍ لَئِنْ فَعَلْتُمُوها لا رَفَعَ اللّهُ السَّيْفَ عَنْكُمْ اءَبَدا، وَلا زالَسَيْفُكُمْ فيكُمْ.
ثُمَّ كَتَبَ إِلَى الْحُسَيْنِ عليه السّلام :
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ
اءَمّا بَعْدُ:
فَقَدْ وَصَلَ إِلَيَّ كِتابُكَ، وَ فَهِمْتُ ما نَدَّبْتَني إِلَيْهِ وَ دَعَوْتَني لَهُ مِنَ الاَْخْذِ بِحَظّي مِنْطاعَتِكَ وَالْفَوْزِ بِنَصيبى مِنْ نُصْرَتِكَ.
وَ اءَنَّ اللّهَ لا يَخْلُوا الاَْرْضَ مِنْ عامِلٍ عَلَيْها بِخَيْرٍ اءَوْ دَليلٍ عَلى سَبِيلِ النَّجاةِ.
وَ اءَنْتُمْ حُجَّةُ اللّهِ عَلى خَلْقِهِ وَ وَديعَتُهُ فى اءَرْضِهِ، تَفَرَّعْتُمْ مِنْ زَيْتُونَةٍ اءَحْمَدِيَّةٍ هُوَاءَصْلُها وَ اءَنْتُمْ فَرْعُها.
فَاءَقْدِمْ سَعَدْتَ بِاءَسْعَدِ طائِرٍ.
فَقَدْ ذَلَّلْتُ لَكَ اءَعْناقَ بَنى تَميمٍ وَ تَرَكْتُهُمْ اءَشَدَّ تَتابُعا لَكَ مِنَ الاِْبِلِ الظَّمْاَّءِ يَوْمَخِمْسِها لِوُرُودِ الْماءِ.
وَ قَدْ ذَلَلْتُ لَكَ رِقابَ بَنى سَعْدٍ وَ غَسَلْتُ لَكَ دَرَنَ
ترجمه :
ما نيز وطن اختيار ننماييم و تو را همراهى كنيم . امروز فرمان تو راست ، بخوان تا اجابتكنيم و آنچه فرمايى ، اطاعت داريم . فرمان به دست تو است چنانچه بخواهى ما نيز مطيعتوايم . آنگاه يزيد بن مسعود، بار ديگر طائفه بنى سعد را مخاطب نموده گفت : به خداسوگند! اگر شما ترك نصرت فرزند رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله نماييد، خداىمتعال تيغ انتقام را از فرق شما بر نخواهد داشت و شمشير عداوت در ميان شما اِلى الاَْبَدباقى خواهد بود. سپس يزيد بن مسعود نامه اى به خدمت امام عليه السّلام مرقوم داشت بهاين مضمون : ((...نوشته حضرت به من رسيد و آنچه را كه بدان ترغيت و دعوت فرمودهبودى فهميده و رسيدم كه همانا بهره خويش ‍ را از اطاعت فرمانت ببايدم در يافت و بهنصيب خويش از فيض نصرت و يارى بهره مند بايدم گردند و به درستى كه خداى متعالهرگز زمين را خالى نخواهد گذاشت از پيشوايى كه بر طريقه خير و يا هدايت كننده بهسوى راه نجات باشد و اينك شماييد حجّت خدا بر خلق و بر روى زمين وديعه حضرت حق ،شماييد نو نهال درخت زيتون احمدى كه آن حضرتاصل درخت و شما شاخه اوييد؛ پس قدم رنجه فرما به بخت مسعود. همانا گروهگردنكشان بنى تميم را براى طاعت تو خوار و چنان طريق بندگى ايشان را هموار نمودمكه اشتياق ايشان به دنبال هم در آمدن در طاعت ، به مراتب بالاتر است از حرص شترانىكه سه روز، به تشنگى براى ورود بر آب روان ، به سر برده اند. رقاب بنى سعدرا هم
متن عربى :
صُدُورِها بِماءِ سَحابَةٍ مُزْنٍ حَتّى اسْتَهَلَّ بَرْقُها فَلَمَعَ.
فَلَمّا قَرَاءَ الْحُسَيْنُ عليه السّلام الْكِتابَ قالَ:
((ما لَكَ آمَنَكَ اللّهُ يَوْمَ الْخَوْفِ وَاءَعَزَّكَ وَاءَرْواكَ يَوْمَ الْعَطَشِ الاَْكْبَرِ)).
فَلَمّا تَجَهَّزَ الْمُشارُ إِلَيْهِ لِلْخُرُوجِ إِلَى الْحُسَيْنِ عليه السّلام بَلَغَهُ قَتْلُهُ قَبْلَ اءَنْيَسيرَ، فَجَزَعَ مِنْ إِنْقِطاعِهِ عَنْهُ.
وَاءَمَّا الْمُنْذِرُ بْنُ الْجارُودِ:
فَإِنَّهُ جاءَ بِالْكِتابِ وَالرَّسُولِ إِلى عُبَيْدِ اللّهِ بْنِ زِيادٍ، لاَِنَّ الْمُنْذِرَ خافَ اءَنْ يَكُونَالْكِتابُ دَسيسا مِنْ عُبَيْدِ اللّهِ بْنِ زِيادٍ.
وَكانَتْ بَحْرِيَّةُ بِنْتُ الْمُنْذِرِ زَوْجَةً لِعُبَيْدِ اللّهِ بْنِ زِيادٍ.
فَاءَخَذَ عُبَيْدُ اللّهِ الرَّسُولَ فَصَلَبَهُ.
ثُمَّ صَعَدَ الْمِنْبَرَ فَخَطَبَ وَتَوَعَّدَ اءَهْلِ الْبَصْرَةِ عَلَى الْخِلافِ وَإِثارَةِ الاِْرْجافِ.
ثُمَّ باتَ تِلْكَ اللَّيْلَةَ. فَلَمّا اءَصْبَحَ إِسْتَنابَ عَلَيْهِمْ اءَخاهُ عُثْمانَ بْنَ زِيادٍ، وَاءَسْرَعَهُوَ إِلى قَصْرِ الْكُوفَةِ.
ترجمه :
به بند فرمانت در آورده ام و كينه هاى ديرينه سينه هايشان را فرو شسته ام بهنصيحتى كه مانند باران كه از ابر سفيد فرو ريزد، آن زمانى كه پاره هاى ابر ازبراى ريختن باران به صدا در آيند آنگاه درخشنده شوند. چون جناب ابى عبد اللّه عليهالسّلام نامه آن مؤ من مخلص را قرائت نمود و بر مضمونش ‍ اطلاع يافت از روى شادى وانبساط فرمود:
تو را چه شد خدايت ايمن كناد در روز خوف و تو را عزيز دارد و پناه دهاد در روز قيامت ازتشنگى . يزيدبن مسعود در تهيه خروج (از شهر بصره ) بود و عزم رسيدن به خدمت آنامام مظلوم نموده كه خبر وحشت اثر شهادت آن جناب به او رسيد كهقبل از آنكه از بصره بيرون آيد. پس آغاز جزع و زارى و ناله و سوگوارى در داد كه ازفيض شهادت محروم بماند. امّا مُنْذر بن جارود، پس نامه آن جناب را با ((رسولِ آن حضرت)) به نزد عبيد اللّه بن زياد پليد آورد؛ زيرا كه ترسيده بود از آنكه مبادا كه اين نامهحيله و دسيسه باشد كه عبيد اللّه لعين فرستاده تا آنكه عقيده او را در باره امام عليهالسّلام بداند و ((بحريّه )) دختر منذر، همسر عبيد اللّه زياد بود. پس ابن زياد بد بنياد،رسول آن حضرت را گرفته و بر دارش بياويخت و خود بر منبر بالا رفت و خطبه خواندو اهل بصره را از ارتكاب مخالفت با او و يزيد بيم داد و از هيجان فتنه و آشوببترسانيد و خود آن شب را در بصره اقامت نمود و چون صبح شد برادر خويش عثمان بنزياد بدبنياد را به نيابت برگزيد و خود به سرعت تمام متوجه قصر دارالاماره كوفهگرديد.
متن عربى :
فَلَمّا قارَبَها نَزَلَ حَتّى اءَمْسى ، ثُمَّ دَخَلَها لَيْلا، فَظَنَّ اءَهْلُها اءَنَّهُ الْحُسَيْنُ عليهالسّلام ، فَتَباشَرُوا بِقُدُومِهِ وَدَنَوْا مِنْهُ.
فَلَمّا عَرَفُوا اءَنَّهُ ابْنُ زِيادٍ تَفَرَّقُوا عَنْهُ.
فَدَخَلَ قَصْرَ الاِْمارَةِ وَباتَ لَيْلَتَهُ إِلَى الْغَداةِ.
ثُمَّ خَرَجَ وَصَعَدَ الْمِنْبَرَ وَخَطَبَهُمْ وَتَوَعَدَّهُمْ عَلى مَعْصِيَةِ السُّلْطانِ وَوَعَدَهُمْ مَعَ الطّاعَةِبِالاِْحْسانِ.
فَلَمّا سَمِعَ مُسْلِمُ بْنُ عَقيلٍ بِذلِكَ خافَ عَلى نَفْسِهِ مِنَ الاِْشْتهارِ، فَخَرَجَ مِنْ دارِ الْمُخْتارِوَقَصَدَ دارَ هانى بْنِ عُرْوَةَ، فَآواهُ وَكَثُرَ اخْتِلافُ الشّيعَةِ إِلَيْهِ، وَ كانَ عُبَيْدُ اللّهِ بْنِزِيادٍ قَدْ وَضَعَ الْمَراصِدَ عَلَيْهِ.
فَلَمّا عَلِمَ اءَنَّهُ فى دارِ هانى دَعا مُحَمَّدَ بْنَ الاَْشْعَثِ وَ اءَسْماءَ بْنَ خارِجَةَ وَعَمْروَ بْنَ الْحَجّاجِوَ قالَ: ما يَمْنَعُ هانى بْنَ عُرْوَةَ مِنْ إِتْيانِنا؟
فَقالُوا: ما نَدْرى ، وَ قَدْ قيلَ: إِنَّهُ يَشْتَكى .
فَقالَ: قَدْ بَلَغَنى ذلِكَ وَبَلَغَنى اءَنَّهُ قَدْ بَرَءَ وَ اءَنَّهُ يَجْلِسُ عَلى بابِ دارِهِ، وَلَوْ اءَعْلَمَاءَنَّهُ شاكٍ لَعُدْتُهُ، فَالَقْوهُ
ترجمه :
چون آن ملعون به نزديك شهر كوفه رسيد از مركب فرود آمد و درنگ نمود تا شب در آيد،پس شبانه داخل كوفه گرديد. اهل كوفه را چنان گمان رسيد كه حضرت امام حسين عليهالسّلام است ؛ پس خود را به قدمهاى او مى انداختند و به نزد او مى آمدند و چون شناختندكه ابن زياد بدبنياد است از اطراف او متفرّق شدند. پس آن لعين پليد خود را به قلمرودارالاماره رسانيده داخل قصر شد و آن شب را تا صباح به سر برد؛ چون صبح شدبيرون شتافت و در مسجد، بالاى منبر رفت و خطبه خواند و مردم را از مخالفت سلطان يعنىيزيد ترسانيد و وعده احسان و جوائز به مطيعان او داد. و چون جناب مسلم بنعقيل از رسيدن ابن زياد لعين با خبر گرديد از بيم آنكه مبادا كه آن پليد از بودن او دركوفه آگاه شود، از خانه مختار بيرون آمد و قصد خانه هانى بن عروه - عَلَيْهِ الرَّحْمَة -نمود. پس هانى او را در خانه خود پناه داد. پس از آن ، گروه شيعه به نزد آن جناب بهكثرت مراودت مى كردند و به خدمتش مُشرّف مى شدند و از آن طرف ، عبيداللّه بن زيادجاسوسان در شهر كوفه گماشت كه جناب مسلم را به دست آورند و چون بدانست كه درخانه هانى بن عروه است ، محمدبن اشعث لعين و اسماء بن خارجه و عمروبن حجّاج پليد راطلبيد و گفت : چه شد كه هانى بن عروه به نزد ما مى آيد؟ گفتند: ما نمى دانيم چنينگفته اند كه هانى را مرضى عارض ‍ گرديده و از مرض شكايت دارد. ابن زياد گفت :شنيده ام كه از مرض بهبود يافته و او بر در خانه
متن عربى :
وَمُرُوهُ اءَنْ لا يَدَعَ ما يَجِبُ عَلَيْهِ مِنْ حَقِّنا، فَإِنِّى لا اءُحِبُّ اءَنْ يَفْسُدَ عِنْدى مِثْلُهُ؛ لاَِنَّهُ مِنْاءَشْرافِ الْعَرَبِ.
فَاءَتَوْهُ حَتّى وَقَفُوا عَلَيْهِ عَشِيَّةً عَلى بابِهِ، فَقالُوا: ما يَمْنَعُكَ مِنْ لِقاءِ الاَْميرِ، فَإِنَّهُقَدْ ذَكَرَكَ وَ قالَ: لَوْ اءَعْلَمُ اءَنَّهُ شاكٍ لَعُدْتُهُ.
فَقالَ لَهُمُ: الشَّكْوى تَمْنَعُنى .
فَقالُوا لَهُ: إِنَّهُ قَدْ بَلَغَهُ اءَنَّكَ تَجْلِسُ عَلى بابِ دارِكَ كُلَّ عَشِيَّةٍ، وَقَدِ اسْتَبْطاكَ،وَالاِْبْطاءِ وَالْجَفاءِ لا يَحْتَمِلُهُ السُّلْطانُ مِنْ مِثْلِكَ، لاَِنَّكَ سَيِّدٌ فى قَوْمِكَ، وَنَحْنُ نُقْسِمُعَلَيْكَ إِلاّ ما رَكِبْتَ مَعَنا إِلَيْهِ.
فَدَعا بِثِيابِهِ فَلَبِسَها ثُمَّ دَعا بِبَغْلَتِهِ فَرَكِبَها، حَتّى إِذا دَنا مِنَ الْقَصْرِ كَاءَنَّنَفْسَهُ قَدْ اءَحَسَّتْ بِبَعْضِ الَّذى كانَ، فَقالَ لِحَسّانِ بْنِ اءَسْماءِ بْنِ خارِجَة :
يَابْنَ اءَخى إِنّى وَاللّهِ مِنْ هذَا الرَّجُلِ الاَْميرِ لَخائِفٌ، فَما تَرى ؟
فَقالَ: وَاللّهِ يا عَمِّ ما اءَتَخَوَّفُ عَلَيْكَ شَيْئا، فَلا تَجْعَلُ عَلى نَفْسِكَ سَبيلا.
ترجمه :
خويش مى نشيند و اگر دانستمى كه او را عارضه اى است همانا به عيادتش ‍ مى شتافتم ؛پس شما به نزدش رفته او را ملاقات نماييد و به فرمائيدش اداى حقوق واجبه ما را برذمّتش فرو نگذارد؛ زيرا كه ما را محبوب نيست كه امر چنين شخصى از اشراف و سرورانعرب در نزدم فاسد و ناچيز آيد. فرستادگان آن لعين به نزد هانى آمدند و شبانگاهىبر درب خانه اش ‍ بايستادند و پيغام ابن زياد لعين را به او رساندند، گفتندش تو راچه رسيده كه به ديدن امير نشتافتى و او را ملاقات نفرمودى ؛ زيرا او به ياد تو افتادهچنين گفته كه اگر دانستمى كه او را عارضه است من خود به عيادتش ‍ مى شتافتم .
هانى ، فرستادگان را پاسخ چنين داد: مرا بيمارى ، از خدمت امير بازداشته . گفتند: بهابن زياد خبر داده اند كه شبانگاهان به درب خانه خويش مى نشينى و درنگ تو را ازملاقاتش ناخوش آمده و ناگرويدن و جفا كردن را، سلاطين از مانند توتحمّل نكنند؛ زيرا تويى سرور قوم خود و بزرگ طايفه خويش و تو را سوگند كه بهملازمت ما بر مركب بنشين و به نزد عبيداللّه لعين آى . پس ‍ هانى ناچار لباس خود راطلبيد و پوشيد آنگاه اشتر خويش را خواسته و سوار گرديد و روانه راه شد. چون بهنزديك قصر دارالاماره رسيد همانا در خاطرش گذشت و نفسش احساس نمود پاره اى ازعلائم را كه يافته بود. لذا حسّان بن اسماء بن خارجه را گفت : اى برادرزاده ، به خداسوگند كه من از اين مرد بيمناك و خائفم ، راءى تو در اين باب چيست ؟
متن عربى :
وَلَمْ يَكُنْ حَسّانٌ يَعْلَمُ فى اءَيِّ شَيْءٍ بَعَثَ إِلَيْهِ عُبَيْدُ اللّهِ بْنِ زِيادٍ.
فَجاءَ هانى وَالْقَوْمُ مَعَهُ حَتّى دَخَلُوا جَميعا عَلى عُبَيْدِ اللّهِ، فَلَمّا رَاءى هانيا قالَ: اءَتَتْكَبِخائِنٍ رِجْلاهُ.
ثُمَّ اِلْتَفَتَ إِلى شُرَيْحٍ الْقاضى - وَكانَ جالِسا عِنْدَهُ - وَ اءَشارَ إِلى هانى وَ اءَنْشَدَبَيْتَ عُمْرو بْنِ مَعْدى كَرَبَ الزُّبَيْدى :