سلمان ، در پاسخ خواسته هاى خليفه و اعتراض هايش ، نامه اى به اين مضمون نوشت ،كه گوياى بسيارى از حقايق است :
بنام خدا.
از سلمان ، آزاد شده پيامبر، به عمر بن خطاب .
نامه سرزنش كننده و ملامت بار تو، به من رسيد.
نوشته بودى كه مرا امير مردم مدائن كرده اى و دستور داده اى كه در تحقيق از كارها ورفتار حذيفه باشم و كارهاى نيك و بدش را گزارش دهم . در حاليكه خداوند دركتاب خود، آنجا كه از تجسس و غيبت نهى مى كند و به اجتناب از بسيارى از گمانهادستور مى دهد ⁽⁴⁰⁾ مرا از اين كار نهى كرده است . بنابراين در كار حذيفه ، با اطاعتاز دستور تو خدا را نافرمانى نمى كنم !
و اما اينكه از حصير بافى و نان جو خوردن من ، ايراد گرفته بودى ، اين چيزى نيست كهيك مؤ من ، بخاطر آن ملامت شود. سوگند به خدا، نان جو خوردن و حصير بافتن و از مردمبى نياز بودن و چشم به سفره ديگران ندوختن ، نزد خداوند محبوب تر و به تقوانزديكتر است ⁽⁴¹⁾ من پيامبر را ديدم كه وقتى نان جوين مى يافت ، مى خورد و ناراحت همنبود.
اما اينكه از عطاى من نوشته بودى ، من براى روز نياز و تهيدستى ام (آخرت ) آنرا از پيشمى فرستم .
به خدا سوگند، آنچه را كه دندانم بتواند نرم كند تا از گلو فرو رود، از نظر منيكسان است كه نان گندم و مغز گوسفند باشد يا آرد جو.
اما اينكه گفته اى : با رفتارم حكومت را ضعيف و خوار كرده و خود را زبون ساخته ام تاآنجا كه اهل مدائن از فرمانروائى من بى خبرند و مرا همچون پلى براى عبور، يا باربرىبراى كشيدن بارهاشان قرار داده اند و اين موجب سستى و خوارى حكومت الهى است ، پسبدان كه : خوارى در مسير طاعت خدا، محبوب تر از عزت در نافرمانى خدا است . ميدانى كهپيامبر هم با مردم نزديك بود و با آنان انس و الفت داشت و در عينحال كه پيامبر و زمامدار بود مردم با او بسيار نزديك بودند. مگر نه اينكه پيامبر غذاىساده مى خورد و لباس خشن مى پوشيد و همه طبقات مردم نزد او از مساوات دينى برخوردار بودند؟
اى عمر! مگر پيامبر نفرموده است كه : هر كس سرپرست هفت نفر از مسلمانان شود وعدالت نكند با خشم خدا روبرو خواهد شد. كاش من ، با اين خوارى و ضعفى كه توگفته اى ، از حكومت مدائن بسلامت بگذرم . من كه از حكومت بر يك شهر ترسانمحال آنكس كه پس از پيامبر بر تمام امت حكومت مى كند چگونه خواهد بود؟! خداوند فرمودهاست : خانه آخرت از آن كسانى است كه در روى زمين ، قصد سركشى و فساد ندارند وعاقبت براى متقيان است . ⁽⁴²⁾ بدان كه حكومت من براى اقامه حدود خدا در ميان مردماست و اين به راهنمائى يك دانا و راهنماست (منظور: على عليه السلام ) و من بر اساسشيوه و روش او عمل مى كنم ... ⁽⁴³⁾
هدف از نقل اين نامه مفصل ، نشان دادن روحيات خاص و شيوه مردمى سلمان در ايام حاكميتاست كه هرگز قدرت و رياست ، او را از مسير تواضع و حق گرائى دور نكرد و قدرت ،غرور نياورد و سلمان ، در ايامى كه امير بود، فراموش نكرد كه عبد است .
منتهى ، عبد خدا.
سلمان ، در حكومت هم ، چون خدا را در نظر داشت ، هرگز از موقعيت اميرى ، براى دنياىخويش ، ذخيره اى نيندوخت .
نقل شده است كه : يك بار كه بر اثر طغيان رود دجله ،سيل ، خانه هاى اطراف دجله را فرا گرفته و بسيارى را ويران كرده بود، همين كه آببه نزديكى خانه سلمان رسيد، سلمان پوستين و شمشير و قلم خود را برداشت و روىتپه اى جاى گرفت . با اين عمل ، اين درس بزرگ اخلاقى و سازنده را به مردم داد كه درقيامت هم ، كه روز حساب و مؤ اخذه و گرفتارى است ،
سبكباران ، رستگارند!...
سلمان ، با الهام از شيوه پيامبر، مسجد را خانه تعليم و تربيت و تزكيه و هدايت ، وپايگاه فعاليت هاى اجتماعى ساخته بود و خود در مسجد، براى مردم ، سوره يوسف راتفسير مى كرد، تا در سايه آن ، مردم با درسهاى عفت و صداقت و حكومت آشنا شوند.
يك بار مردم از او خواستند كه برايشان درس قرائت قرآن بگذارد. فرمود: من فارس هستم، برويد يك عرب را پيدا كنيد. مردم رفتند شخص عرب زبانى را يافتند كه به آنانقرائت مى آموخت .
سلمان هم به عنوان ناظر، خطاهاى او را اصلاح مى كرد. ⁽⁴⁴⁾
رفتار سلمان ، چنان متواضعانه ، و زندگيش چنان ساده بود كه غريبه ها، هرگز نمىشناختند كه او حاكم شهر است .
روشى همچون پيامبر، سيره اى همسان على (ع ).
اين ماجرا، يكى از نمونه هاى اين گونه رفتار است :
سلمان ، در راه مى رفت ، مردى را ديد كه از شام مى آيد و بار خرما و انجير به دوش دارد.مرد شامى ، كه از بدوش كشيدن بار سنگين ، خسته شده بود، با ديدن سلمان ، كه ظاهرىساده و فقيرانه داشت ، بخيال اينكه او باربرى نيازمند است ، او را صدا كرد تا دررساندن بار به مقصد، كمك كند و اجرتى بگيرد.
سلمان بار را به دوش گرفت و همراه مرد شامى به راه افتاد. مردم در برخورد با سلمانسلام مى كردند و از او به عنوان امير ياد مى كردند و عده اى به سرعت به طرف سلمانآمدند تا بار را از او بگيرند. مرد غريب شامى ، كه تازه فهميده بود اين عابر و رهگذر،امير مدائن سلمان فارسى است ، با وحشت و خجالت ، با هراس و عذرخواهى فراوان براىگرفتن بار از امير، پيش آمد. ولى سلمان ، قبول نكرد و گفت : بايد بار را تا مقصدبرسانم !... ⁽⁴⁵⁾