|
|
|
 |
|
 |
| |
حديث :
840 - عن ابى عبدالله عليه السلامقال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : من تابقبل موته بسنه قبل الله توبته ثم قال : ان السنه لكثير من تابقبل موته بشهر قبل الله توبته ثم قال : ان الشهر لكثير ثمقال : من تاب قبل موته بجمعه قبل الله توبته ثمقال : و ان الجمعه لكثير من تاب قبل موته بيومقبل الله توبته ثم قال : ان يوما لكثير من تابقبل ان يعاين قبل الله توبته .
ترجمه :
840 - امام صادق عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: كسىكه يك سال به مرگش مانده توبه كند خداوند توبه اش را مى پذيرد، سپس فرمود: يكسال زياد است ؛ هر كس يك ماه به مردنش مانده توبه كند خداوند توبه اش را مىپذيرد، سپس فرمود: يك ماه زياد است ؛ كسى كه يك جمعه به مرگش مانده توبه كندخداوند توبه اش را مى پذيرد، سپس فرمود: يك جمعه زياد است ؛ كسى كه يك روز پيشاز مردنش توبه كند خداوند توبه اش را مى پذيرد، سپس فرمود: به راستى كه يكروز هم زياد است ؛ كسى كه پيش از آنكه مرگ را به چشم خود ببيند توبه كند خداوندتوبه اش را مى پذيرد.
حديث :
841 - عن معاويه بن وهب فى حديث ان رجلا شيخا كان من المخالفين عرض عليهابن اخيه الولايه عند موته فاقربها و شهق و ماتقال : فدخلنا على ابى عبدالله عليه السلام فعرض على بن السرى هذا الكلام على ابىعبدالله عليه السلام فقال : هو رجل من اهل الجنهقال له على بن السرى : انه لم يعرف شيئا من هذا غير ساعته تلكقال : فتريدون منه ماذا؟ قد و الله دخل الجنه .
ترجمه :
841 - معاويه بن وهب در حديثى روايت كند كه : بر پيرمردى از مخالفين در هنگاممرگش توسط پسر برادرش ولايت ائمه عليه السلام عرض شد و آن پيرمرد به ولايتمعصومين عليه السلام اقرار نموده و نعره اى بر كشيد و جان داد - راوى گويد: - پس از آنما بر امام صادق عليه السلام وارد شديم و على بن سرى اين قضيه را به حضرتعرضه داشت . حضرت فرمود: آن پيرمرد مردى ازاهل بهشت است . على بن سرى عرض كرد: او كه چيزى از ولايت شما را جز همان ساعت مردنشدر نيافته بود (چگونه او از اهل بهشت است ؟) حضرت فرمود: شما از او چه مى خواهيد؟ بهخدا سوگند كه او وارد بهشت شد.
حديث :
842 - عن ابى عبدالله عليه السلامقال : لما اعطى الله ابليس ما اعطاه من القوه قال آدم : يا رب سلطت ابليس على ولدى واجريته منهم مجرى الدم فى العروق و اعطيته ما اعطيته فما لى و لولدى ؟قال : لك و لولدك السئيه بواحده و الحسنه بعشر امثالهاقال : يا رب زدنى قال : التوبه مبسوطه الى ان تبلغ النفس الحلقومقال : يا رب زدنى قال : اغفر و لاابالى قال : حسبى .
ترجمه :
842 - امام صادق عليه السلام فرمود: زمانى كه خداوند به ابليس آن قدرت را(قدرت اغواگرى و فريب مردم را) بخشيد حضرت آدم عليه السلام عرض كرد: اىپروردگار من ! ابليس را بر فرزندان من مسلط نمودى و همانند خون كه در رگها جرياندارد او را با آنان همراه ساختى و به او آن نيروى آنچنانى را بخشيدى پس براى من وفرزندانم چه گذارده اى ؟ خداوند فرمود: براى تو و فرزندانت مقرر ساخته ام كه يكگناهانتان يك عقوبت داشته باشد ولى يك نيكى شما ده برابر پاداش داده شود. عرض كرد: اى پروردگار من ! مرا بيش از اين ده . فرمود: (باب ) توبه را براى شما تازمانى كه جان به گلويتان برسد گسترانده و گشوده ام . عرض كرد: اى پروردگار!مرا بيش از اين ده . فرمود: مى بخشم و مرا باكى نيست . عرض كرد: مرا بس است .
حديث :
843 - محمد بن على بن الحسين عليه السلامقال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : من تابقبل موته بسنه تاب الله عليه ثم قال : و ان شهرا لكثير من تابقبل موته بساعه تاب الله عليه ثم قال : و ان ساعه لكثير من تاب و قد بلغت نفسه هاهناو اشار بيده الى حلقه تاب الله عليه .
ترجمه :
843 - امام محمد باقر عليه السلام فرمود:رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است : كسى كه يكسال پيش از مردنش توبه كند خداوند توبه اش را مى پذيرد، سپس فرمود: همانا يكسال زياد است ؛ كسى كه يك ماه به مرگش مانده توبه كند توبه اش را مى پذيرد،سپس فرمود: يك ماه هم زياد است ؛ كسى كه يك روز پيش از مرگش توبه كند خداوندتوبه اش را مى پذيرد، سپس فرمود: يك روز هم زياد است ؛ كسى كه ساعتى پيش ازمرگش توبه كند توبه اش پذيرفته مى گردد، سپس فرمود: يك ساعت هم زياد است ؛كسى كه توبه كند در حالى كه جانش به اينجا رسيده باشد و با دست مباركش بهگلويش اشاره فرمود: خداوند توبه اش را مى پذيرد.
حديث :
844 - و سئل الصادق عليه السلام عنقول الله عزوجل (و ليست التوبه للذين يعلمون السيئات حتى اذا حضر احدهم الموتقال انى تبت الان ) قال عليه السلام : ذاك اذا عاين امر الاخره .
ترجمه :
844 - از امام صادق عليه السلام درباره گفتار خداىعزوجل كه مى فرمايد: (براى آن كسانى كه گناهان را مرتكب مى شوند تا آنجا كههنگامى كه مرگ يكى از آنان فرا مى رسد مى گويد: اكنون توبه نمودم ، توبه اى دركار نيست - توبه آنان پذيرفته نيست -.) (172) پرسيده شد. حضرت فرمود: اينپذيرفته نشدن توبه مربوط به آن هنگامى است كه شخص امر آخرت را به چشم خودمى بيند.
حديث :
845 - عن ابى جعفر عليه السلام فى حديث انرسول الله صلى الله عليه و آله دعا رجلا من اليهود و هو فى السياق الى الاقراربالشهادتين فاقربهما و مات فامر الصحابه ان يغسلوه و يكفنوه ثم صلى عليه وقال : الحمد لله الذى انجى بى الويم نسمه من النار.
ترجمه :
845 - امام باقر عليه السلام در حديثى فرمود:رسول خدا صلى الله عليه و آله مردى از يهود را كه درحال جان كندن و احتضار بود به سوى اقرار به شهادتين (وحدانيت خدا و رسالت پيامبر)فرا خواند او نيز اقرار نمود و از دنيا رفت پسرسول خدا صلى الله عليه و آله صحابه اش را دستور داد او راغسل داده و كفن كنند سپس خود بر او نماز خوانده و فرمود: حمد و ستايش مخصوص خداوندىاست كه امروز به وسيله من موجودى را از آتش دوزخ رهايى بخشيد.
حديث :
846 - عن ابراهيم بن محمد الهمذانىقال قلت لابى الحسن على بن موسى الرضا عليه السلام : لاى عله اغرق اللهعزوجل فرعون و قد آمن به و اقر بتوحيده ؟ قال : لانه آمن عند رويه الباس و الايمان عندرويه الباس غير مقبول و ذلك حكم الله تعالى ذكره فى السلف و الخلفقال الله تعالى : (فلما راوا باسنا قالوا آمنا بالله وحده و كفرنا بما كنا به مشركينفلم يك ينفعهم ايمانهم لما راوا باسنا) و قالعزوجل : (يوم ياتى بعض آيات ربك لاينفع نفسا ايمانها لم تكن آمنت منقبل او كسبت فى ايمانها خيرا) (الحديث )
ترجمه :
846 - ابراهيم بن محمد همدانى گويد: به امام على بن موسى الرضا عليه السلامعرض كردم : به چه علتى خداوند عزوجل فرعون را در دريا غرق كرد در حالى كه او بهخداوند ايمان آورد و به يگانگى او اقرار نمود؟ حضرت فرمود: زيرا او در هنگام ديدنعذاب الهى ايمان آورد و ايمان آوردن در وقت ديدن عذاب ، پذيرفته نمى شود و اين حكمخداوندى است كه ذكر او در ميان گذشتگان و آيندگان بلند مرتبه است . خداى تعالى مىفرمايد: (پس آنگاه كه عذاب ما را ديدند گفتند: ما به خداوند يگانه ايمان آورديم و بهآنچه پيش از اين شرك مى ورزيديم كافر گشتيم ، پس ايمان آنان به حالشان سودمندنبود چرا كه آنان عذاب ما را به چشم ديدند) (173) و خداىعزوجل مى فرمايد: (روزى كه بعضى از نشانه هاى پروردگارت مى آيد در آن روزايمان كسى كه پيش از آن ايمان نداشته يا در ايمان خود خيرى را كسب نكرده ، به اوسودى نمى بخشد.) (174)
حديث :
847 - عن محمد بن ابى عمير قال : قلت لابى الحسن موسى بن جعفر عليهالسلام : اخبرنى عن قول الله عزوجل لموسى عليه السلام (اذهبا الى فرعون انه طغى )فقال عليه السلام اما قوله (فقولا له قولا لينا) الى انقال : و قد علم الله ان فرعون لايتذكر و لايخشى الا عند رويه الباس الا تسمع اللهيقول : (حتى اذا ادركه الغرق قال آمنت انه لا اله الا الذى آمنت به بنوااسرائيل و انا من المسلمين ) فلم يقبل الله ايمانه وقال : (آلان و قد عصيت قبل و كنت من المفسدين ).
ترجمه :
847 - محمد بن ابى عمير گويد: به امام موسى بن جعفر عليه السلام عرض كردم :مرا درباره گفتار خداى عزوجل آگاه ساز كه خطاب به موسى عليه السلام مى فرمايد:(اى موسى و اى هارون ! بريود به سوى فرعون كه او طغيان و سركشى نموده است )(175)
(چرا با اينكه خداوند در آيه بعد توصيه مى فرمايد كه با فرعون به نرمى سخنگوييد اما سرانجام وى را در دريا غرق مى سازد؟) حضرت پس از بيان و تفسير آيه بعدفرمود: زيرا خداوند دانست كه فرعون پند نمى پذيرد و خدا ترس نمى گردد مگرزمانى كه عذاب الهى را به چشم خود ببيند آيا نشنيده اى كه خداوند فرموده است : (تاهنگامى كه غرقه شدن او را فرا گرفت گفت : ايمان آوردم كه هيچ معبودى جز آنكه بنىاسرائيل به او ايمان آورده اند نيست و من تسليم اويم ) (176) پس خداوند ايمانش رانپذيرفت و فرمود: (آيا اكنون ايمان مى آورى در حالى كه پيش از اين عصيانگر و ازفساد كنندگان بودى ) (177)
حديث :
848 - عن رسول الله صلى الله عليه و آله فى حديثقال : انى نازلت رب فى امتى فقال لى ان باب التوبه مفتوح حتى ينفخ فى الصورثم اقبل علينا رسول الله صلى الله عليه و آلهفقال : انه من تاب قبل موته بسنه تاب الله عليه ثمقال : و ان السنه لكثير من تاب قبل موته بشهر تاب الله عليه ثمقال : و شهر كثير من تاب قبل موته بجمعه تاب الله عليه ثمقال : و جمعه كثير من تاب قبل ان يموت بيوم تاب الله عليه ثمقال : و يوم كثير من تاب قبل ان يموت بساعه تاب الله عليه ثمقال : و ساعه كثيره من تاب و قد بلغت نفسه هذه و اوما بيده الى حلقه تاب الله عليه.
ترجمه :
848 - رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: من درباره امت خود با پروردگارمرويا رو شدم ، پروردگار به من فرمود: همانا باب توبه تا زمانى كه در صور دميدهشود باز گذاشته مى شود - سپس بعد از سخنرسول خدا صلى الله عليه و آله بر ما رو آورد و فرمود: به راستى كه كسى كه يكسال پيش از مرگش توبه كند خداوند توبه اش را مى پذيرد، سپس فرمود: يكسال زياد است ، كسى كه يك ماه قبل از مردنش توبه كند خداوند توبه اش را مى پذيرد،سپس فرمود، يك ماه هم زياد است ، هر كسى كه يك جمعه از مرگش مانده توبه كند خداوندتوبه اش را مى پذيرد، سپس فرمود: جمعه هم زياد است ، كسى كه سك روز پيش ازمرگش توبه كند خداوند توبه اش را مى پذيرد، سپس فرمود: يك روز هم زياد است ،كسى كه ساعتى به مردنش مانده توبه كند خداوند توبه اش را مى پذيرد، سپسفرمود: ساعت هم زياد است ، كسى كه توبه كند در حالى جان به گلويش رسيده باشدخداوند توبه اش را قبول مى كند.
94 - باب استحباب الاستغفار فى السحر
94 - باب استحباب استغفار نمودن در وقت سحر
حديث :
849 - عن موسى بن جعفر عليه السلام عن ابيه عليه السلام عن على عليهالسلام قال : ان الله عزوجل اذا اراد ان يصيب اهل الارض بعذابقال : لو لا الذين يتحابون بجلالى و يعمرون مساجدى و يستغفرون بالاسحار لانزلتعذابى .
ترجمه :
849 - امام موسى بن جعفر عليه السلام از پدران بزرگوارش و ايشان از على عليهالسلام روايت فرمود كه : به راستى كه هرگاه خداوندعزوجل اراده مى كند كه به اهل زمين عذابى برساند مى گويد: اگر آن كسانى كه بهخاطر جلالت و بزرگى من يكديگر را دوست دارند و مساجد مرا آباد مى كنند و درسحرگاهان به استغفار مى پردازند نبودند عذاب خود را بر زمينيان فرو فرستاديم .
حديث :
850 - عن جعفر بن محمد عليه السلامقال : قال ابى عليه السلام قال اميرالمؤمنين عليه السلامقال رسول الله صلى الله عليه و آله : ان اللهجل جلاله اذا راى اهل قريه قد اسرفوا فى المعاصى و فيها ثلاثه نفر من المومنين ناداهمجل جلاله يا اهل معصيتى لو لا من فيكم من المومنين المتحابين بجلالى العامرين بصلاتهمارضى و مساجدى و المستغفرين بالاسحار خوفا منى لانزلت بكم عذابى ثم لا ابالى.
ترجمه :
850 - امام صادق عليه السلام از پدر بزرگوارش و ايشان از على عليه السلامروايت فرمود كه : رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: همانا خداوندجل جلاله هرگاه ببيند كه اهل قريه اى در انجام گناهان زياده روى مى كنند در حالى كه درآن قريه سه نفر از مومنين وجود دارند به آناهل زمين قريه خطاب مى كند كه : اى اهل نافرمانى من ! اگر در بين شما مومنين نبودند همانمومنينى كه به خاطر جلال و بزرگى من يكديگر را دوست دارند و به وسيله نمازشانزمين من و مساجد مرا آباد مى كنند و از خوف من سحرگاهان به استغفار مى پردازند، عذابخود را بر شما نازل مى ساختم سپس باكى ندارم (كه چه مى شود).
حديث :
851 - و عن عبدالله بن جعفر عن ابيه مثله و زادقال : و قال رسول الله صلى الله عليه و آله : من ساءته سيئته و سرته حسنته فهومومن .
ترجمه :
851 - روايتى دگير شبيه به روايت گذشته از عبدالله بن جعفر روايت شده است بااين اضافه كه فرموده است : رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كهزشتكارى اش او را بد حال كند و نيكو كارى اش او را شادمان سازد چنين كسى مومن است .
95 - باب انه يجب على الانسان ان يتلافى فى يومه ما فرط فى امسه ولايوخر ذلك الى غده
95 - باب اينكه بر انسان واجب است كه در روز آنچه را كه در روزگذشته درباره آن كوتاهى كرده است تلافى كند و اين كار را بهفردا موكول نكند
حديث :
852 - عن على بن الحسين عليه السلامقال : كان اميرالمؤمنين عليه السلام يقول : انما الذهر ثلاثه ايام انت فيما بينهن مضىامس بما فيه فلا يرجع ابدا فان كنت عملت فيه خيرا لم تحزن لذهابه و فرحت بمااستقبلته منه و ان كنت فرطت فيه فحسرتك شديده لذهابه و تفريطك فيه و انت من غدفى غره لاتدرى لعلك لاتبلغه و ان بلغته لعل حظك فيه التفريطمثل حظك فى المس الى ان قال : و انما هو يومك الذى اصبحت فيه و قد ينبغى لك ان عقلت وفكرت فيما فرطت فى الامس الماضى مما فاتك فيه من حسنات ان لاتكون اكتسبتها و منسئيات ان لاتكون اقصرت عنها الى ان قال : فاعملعمل رجل ليس يامل من الايام الا يومه الذى اصبح فيه و ليلتهفاعمل او دع و الله المعين على ذلك .
ترجمه :
852 - امام على بن حسين زين العابدين عليه السلام فرمود: اميرالمؤمنين على عليهالسلام مى فرمود: همانا روزگار سه روز است كه تو (اى انسان خواه ناخواه ) در ميان اينسه روز خواهى بود، ديروز با هر آنچه در آن بود گذشت پس هرگز باز نمى گردد،پس اگر تو كار خيرى در آن انجام داده اى از رفتنش اندوهگين نيستى و از روى آوردن آنروز بر خودت شادمانى ، و اگر در آن روز (در انجاك وظايف خود) كوتاهى كرده اى بهخاطر رفتن آن روز كوتاهى خودت حسرت زيادى خواهى داشت ، و تو از فرداى خودت دراميدى بيهوده به سر مى برى ، نمى دانى شايد به فردا نرسى و اگر هم برسىشايد همانند ديروزت بهره اى در آن جز تفريط و كوتاهى كردن (در انجام وظايفت )نداشته باشى - تا آنجا كه فرمود: همانا امروزت را درياب همين روزى كه در آن صبحكرده اى و حقيقتا بر تو سزاوار است كه انديشه كنى و در كوتاهى هاى ديروز گذشتهات تفكر كنى كه چه نيكى هايى از دست تو رفت و آنها را براى خود كسب نكردى و از چهبديهايى باز نايستادى - تا آنجا كه فرمود: - پسعمل كن يا (از بديها) باز ايست و خداوند در اين راه ياور توست .
حديث :
853 - عن ابى عبدالله عليه السلامقال : ان النهار اذا جاء قال : يا ابن آدم اعمل فى يومك هذا خيرا اشهد لك به عند ربك يومالقيامه فانى لم آتيك فيما مضى و لا آتيك فيما بقى فاذا جاءالليل قال مثل ذلك .
ترجمه :
853 - امام صادق عليه السلام فرمود: هنگامى كه روز فرا مى رسد (خطاب بهانسان ) مى گويد: اى فرزند آدم ! تو در اين روزت كار خير كن تا من در روز قيامت نزدپروردگارت به نفع تو گواهى دهم زيرا من در گذشته بر تو نيامده ام و در باقىمانده عمرت نيز ديگر نخواهم آمد. و هنگامى كه شب فرا مى رسد شب نيز همين سخنان را مىگويد.
حديث :
854 - عن حفص بن غياث قال : سمعت اباعبدالله عليه السلاميقول : ان قدرت ان لاتعرف فافعل و ما عليك ان تكون مذموما عند الناس اذا كنت محمودا عندالله ثم قال : قال ابى على بن ابى طالب .
ترجمه :
854 - حفص بن غياث گويد: از امام صادق عليه السلام شنيدم كه فرمود: اگربتوانى (به گونه اى رفتار كنى ) كه شناخته نشوى اين كار را انجام ده و اگر در نزدخداوند نيكنام باشى بر تو عيبى نيست كه در نزد مردم از تو به خوبى ياد نشود - سپسفرمود: پدرم على بن ابى طالب عليه السلام فرمود: خيرى در زندگانى نيست مگربراى دو نفر: يكى كسى كه در هر روز خيرى را (بر خيرهاى خود) بيفزايد و ديگرى كسىكه به وسيله توبه مرگ خود را اصلاح كند.
حديث :
855 - عن ابى عبدالله عليه السلام انهقال : المغبون من غبن عمره ساعه بعد ساعه .
ترجمه :
855 - امام صادق عليه السلام فرمود: فريب خورده (حقيقى ) كسى است كه دربارهساعت به ساعت عمرش فريب خورده باشد.
حديث :
856 - عن ابى عبدالله عليه السلام انهقال : من استوى يوماه فهو مغبون و من كان آخر يوميه خيرهما فهو مغبوط و من كان آخر يوميهشرهما فهو ملعون و من لم ير الزياده فى نفسه فهو الى النقصان و من كان الى النقصانفالموت خير له من الحياه .
ترجمه :
856 - امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه دو روزش با هم مساوى باشد (و درروز دوم پيشرفتى معنوى ننموده باشد) چنين كسى فريب خورده است و كسى كه پايان دوروزش (براى او) بهترين ساعات و حالات آن دو روز باشد سعادتمند است و كسى كهپايان دو روزش بدترين حالات آن دو روز باشد ملعون است (و از رحمت الهى دور است ) وكسى كه در نفس خود (نسبت به گذشته ) زيادتى مشاهده نكند چنين كسى به سوى كمبود ونقصان پيش مى رود و كسى كه همواره در حال نقصان است مرگ برايش از زندگانى بهتراست .
96 - باب وجوب محاسبه النفس كل يوم و ملاحظتها و حمد الله على الحسناتو تدارك السيئات
96 - باب وجوب محاسبه و ملاحظه نفس در هر روز و حمد نمودن خداوند بر نيكىها و جبران نمودن بديها
حديث :
857 - عن ابى الحسن الماضى عليه السلامقال : ليس منا من لم يحاسب نفسه فى كل يوم فانعمل حسنا استزاد الله و ان عمل سيئا استغفر الله منه و تاب اليه .
ترجمه :
857 - امام موسى كاظم عليه السلام فرمود: كسى كه در هر روز از نفس خود حسابنكشد از ما نيست (كسى كه محاسبه نفس مى كند) اگرعمل نيكى به جاى آورده است از خداوند طلب زيادتى آن را كند و اگر كردار بدى از اوسر زده است از خداوند طلب مغفرت كند و به سوى او توبه آورد.
حديث :
858 - قال ابوعبدالله عليه السلام : اذا اراد احدكم انلايسال الله شيئا الا اعطاه فليياس من الناس كلهم و لايكون له رجاء الا من عند اللهجل ذكره فاذا علم الله جل و عز ذلك من قلبه لميسال الله شيئا الا اعطاه فحاسبوا انفسكم قبل ان تحاسبوا عليها فان للقيامه خمسين موقفاكل موقف مقداره الف سنه - ثم تلا قوله تعالى - (فى يوم كان مقداره الف سنه مماتعدون ).
ترجمه :
858 - امام صادق عليه السلام فرمود: هرگاه كسى از شما اراده كرد كه از خداوندچيزى را درخواست نكند مگر اينكه خداوند آن چيز را به او عطا كند پس بايد از تمامى مردمنوميد گردد و اميد او جز به خداوند جل ذكره نباشد پس هرگاه خداوند بزرگ و عزتمنددانست كه او از ته قلبش چنين اراده اى را نموده هيچ چيزى را آن بنده از خدا نمى خواهد مگراينكه خداوند به وى عطا مى كند پس شما بيش از اينكه مورد حسابرسى واقع شويد ازنفسهايتان حساب بكشيد زيرا قيامت پنجاه توقفگاه دارد كه مقدار هر كى از آنها هزارسال است - سپس حضرت اين آيه را تلاوت فرمود: - (در روزى كه مقدار آن برابر باهزار سال از سالهايى است كه شما در اين دنيا مى شماريد) (178)
حديث :
859 - عن ابى حمزه الثمالى قال : كان على بن الحسين عليه السلاميقول : ابن آدم انك لاتزال بخير ما كان لك واعظ من نفسك و ما كانت المحاسبه من همك و ماكان الخوف لك شعارا و الحزن لك دثارا ابن آدم انك ميت و مبعوث و موقوف بين يدى اللهفاعد جوابا.
ترجمه :
859 - ابوحمزه ثمالى گويد: امام سجاد عليه السلام مى فرمود: اى فرزند آدم !راستى كه تو پيوسته در خير و خوبى خواهى بود تا زمانى كه :
1 - واعظ و پند دهنده اى از درون خود داشته باشى
2 - سعى و كوشش در محاسبه نفس خود كنى
3 - خوف و ترسى از خداوند را زير پوش خود قرار دهى
4 - حزن و اندوه را روپوش خود كنى .
اى فرزند آدم ! تو خواهى مرد و برانگيخته خواهى شد و در پيشگاه خداوند خواهى ايستادپس جوابى را (براى خداوند) آماه ساز.
حديث :
860 - عن ابى ذر فى حديث قال : قلت : يارسول الله فما كانت صحف ابراهيم ؟ قال : كانت امثالا كلها. ايها الملك المبتلى المغرورانى لم ابعثك لتجمع الدنيا بعضها على بعض و لكن بعثتك لترد عنى دعوه المظلومفانى لااردها و ان كانت من كافر. و على العاقل ما لم يكن مغلوبا ان تكون له ساعات ساعهيناجى فيها ربه و ساعه يحاسب فيها نفسه و ساعه يتفكر فيها صنع الله اليه و ساعهيخلو فيها بحظ نفسه من الخلال فان هذه الساعه عون لتلك الساعات و استجمام للقلوبو تفريغ لها. (الحديث )
ترجمه :
860 - ابوذر روايت كند كه : به رسول خدا صلى الله عليه و آله عرض كردم : اىرسول خدا! صحف ابراهيم چه بود؟ فرمود: همه آن مثلهايى بود (از جمله :) اى پادشاهىكه گرفتار گشته و فريب خورده اى من تو را براى اينكه دنيا را بخش بخش گرد آورىكنى برنيانگيختم بلكه تو را بر انگيختم تا دعاى ستمديده را از من بازگردانى(ستمديده اى نباشد تا از درگاه من فرياد رسى خواهد) زيرا من دعاى ستمديده را اگر چهكافر باشد باز نمى گردانم (دعايش را اجابت مى كنم ). (مثلى ديگر اينكه :) بر شخصخردمندى كه مغلوب و مقهور نگشته است (و سرگرم دنياطلبى نشده ) سزاوار است كهساعات خود را تقسيم كند: ساعتى را به مناجات با پروردگارش بگذراند و در ساعتى ازنفس خود حساب كشد و در ساعتى به نيكويى هايى كه خداوند با او نموده است انديشه كندو ساعتى را به بهره بردن نفسش از حلال خلوت كند زيرا اين ساععت يارى گر بقيهساعات است و دلها را نيرويى تازه مى بخشد و جديت در كار را در پى دارد (دلها را فارغو آسوده مى سازد).
حديث :
861 - قال رسول الله صلى الله عليه و آله : لذكر الله بالغدو والاصال خير من حطم السيوف فى سبيل الله عزوجل يعنى من ذكر الله بالغدو و تدكرماكان منه فى ليله من سوء عمله و استغفر الله و تاب اليه انتشر و قد حطت سيئاته وغفرت ذنوبه و من ذكر الله بالاصال و هى العشيات و راجع نفسه فيما كان منه يومه ذلكمن سرفه على نفسه و اضاعته لامر ربه فذكر الله و استغفر الله تعالى و اناب راحالى اهله و قد غفرت له ذنوبه .
ترجمه :
861 - رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: همانا ياد كردن خداوند در صبحگاهانو شامگاهان از شكستن شمشيرها در راه خداى عزوجل بهتر است يعنى كسى كه خداوند را درهنگام بامداد ياد كند و كردار بد شبانگاهانش را به ياد آورد و از خداوند طلب مغفرت كند وبه سوى او توبه آرد آن روز در حالتى بر روز زمين سير مى كند كه بدى هايش پاكشده و گناهانش بخشيده گرديده است و كسى كه شبانگاه خداى را ياد كند و درباره غفلتىكه از نفس خويش در طول روز داشته و ضايع نمودن فرمان پروردگارش به نفس خودمراجعه كند پس خداى را به ياد آورد و از او طلب مغفرت كند و به سوى خدا باز گردد آنشب در حالتى به سوى خانواده اش مى رود كه گناهانش بخشيده شده است .
حديث :
862 - عن اميرالمؤمنين عليه السلام قال : من حاسب نفسه ربح و منغفل عنها خسر و من خاف امن و من اعتبر ابصر و من ابصر فهم و من فهم علم .
ترجمه :
862 - اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: كسى كه از نفس خود مواظبت كند و از او حسابكشد سود مى برد و كسى كه از او غافل شود زيان مى بيند و كسى كه (از نفس خود)بيمناك باشد در سلامت و امان قرار مى گيرد و كسى كه عبرت گيرد بينا شود و كسى كهبينا باشد هوشيار و زيرك است و كسى كه زيركى دارد آگاهى مى يابد.
حديث :
863 - عن ابى ذر فى وصيه النبى صلى الله عليه و آله انهقال : يا ابا ذر حاسب نفسك قبل ان تحاسب فانه اهون لحسابك غدا و زن نفسكقبل ان توزن و تجهز للعرض الاكبر يوم تعرض لاتخفى على الله خافيه - الى انقال : - يا ابا ذر لايكون الرجل من المتقين حتى يحاسب نفسه اشد من محاسبه الشريكشريكه فيعلم من اين مطعمه و من اين مشربه و من اين ملبسه امنحلال او من حرام ؟ يا ابا ذر من لم يبال من اين اكتسبالمال لم يبال الله من اين ادخله النار.
ترجمه :
863 - پيامبر صلى الله عليه و آله در وصيتش به ابوذر فرمود: اى ابوذر! از نفسخود حساب بكش پيش از اينكه از تو حساب كشيده شود زيرا حساب رسى امروزت بسىآسانتر از حسابى است كه فردا از تو كشند و به نفس خود رسيدگى كن پيش از آنكه درترازوى سنجش نهاده شوى و براى آن روز بزرگى كه كردارها نمايان مى شود خود رامهيا و آماه ساز همان روزى كه اعمال هويدا مى شود و هيچ چيز بر خداوند پوشيده نيست ، اىابوذر! كسى از گروه پرهيزكاران شمرده نمى شود مگر اينكه از نفس خود حساب كشدحسابرسى و دقتى شديد، شديدتر از حسابى كه شريكى از شريك خود مى كشد، پسبايد بداند كه خوردنى و نوشيدنى و پوشاكش از كجاست ؟ آيا ازحلال است يا از حرام ؟ اى ابوذر! كسى كه باكى ندارد كه از كجا و چه راهىمال به دست مى آورد خداوند نيز درباره او باكى ندارد كه وى را از چه راهى وارد آتشسازد.
حديث :
864 - الحسن بن على العسكرى عليه السلام فى تفسيره عن آبائه عليه السلامعن على عليه السلام عن النبى صلى الله عليه و آلهقال : اكيس الكيسين من حاسب نفسه و عمل لما بعد الموتفقال رجل : يا اميرالمؤمنين كيف يحاسب نفسه ؟قال : اذا اصبح ثم امسى رجع الى نفسه و قال : يا نفسى ان هذا يوم مضى عليك لايعوداليك ابدا و الله يسالك عنه بما افنيته فما الذى عملت فيه اذكرت الله ام حمدته اقضيتحوائج مومن فيه انفست عنه كربه احفظتيه بظهر الغيب فى اهله و ولده احفظتيه بعد الموتفى مخلفيه اكففت عن غيبه اخ مومن اعنت مسلما ما الذى صنعت فيه ؟ فيذكر ما كان منه فانذكر انه جرى منه خير حمدالله و كبره على توفيقه و ان ذكر معصيه او تقصيرا استغفرالله و عزم على ترك معاودته .
ترجمه :
864 - امام حسن عسكرى عليه السلام در تفسير خود از پدران بزرگوارش عليهالسلام و آنان از على عليه السلام و ايشان از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت فرمودكه : زيرك ترين زيركان كسى است كه نفس خود را به پاى حساب كشد و براى بعد ازمرگ خويش كار كند، مردى عرض كرد: اى اميرالمؤمنين ! چگونه از نفس خود حساب كشد؟فرمود: هرگاه صبح مى كند سپس وارد شب مى شود به نفس خود مراجعه كند و بگويد: اىنفس من ! اين روزى بود كه بر تو گذشت و ديگر هرگز باز نمى گردد و خداوند از تودرباره اين روز مى پرسد كه چگونه آن را گذراندى و چه كارى در آن انجام دادى ؟ آياخداوند را ياد كردى يا ستايش نمودى ؟ آيا در اين روز نيازهاى مومنى را برآورده ساختى ؟آيا از مومنى اندوهش را برطرف نمودى ؟ آيا در اين روز نيازهاى مومنى را برآورده ساختى؟ آيا از مومنى اندوهش را برطرف نمودى ؟ آيا در نبود مومنى در ميان خانواده و فرزندانش او را محافظت كردى ؟ آيا بعد از مرگ مومنى در ميان بازماندگانش (حق ) او را محفوظداشتى ؟ آيا از غيبت نمودن برادر دينى ات دست برداشتى كه مسلمانى را يارى كردهباشى ؟ در اين روز چه كردى ؟ پس هر آنچه از خود مى داند به ياد آورد پس اگر بهياد آورد كه خيرى از او صادر شده خداوند را سپاس گويد و او را بر توفيقى كه بهوى بخشيده تعظيم كند و اگر به ياد آورد كه گناهى يا كوتاهى كردنى از او سر زده ازخداوند طلب مغفرت كند و تصميم بگيرد كه ديگر به آن گناه باز نگردد.
حديث :
865 - على بن موسى بن طاوس فى كتاب محاسبه النفسقال : روينا فى الحديث النبوى المشهور: حاسبوا انفسكمقبل ان تحاسبوا و زنوها قبل ان توزنوا و تجهزوا للعرض الاكبر.
ترجمه :
865 - على به موسى بن طاوس در كتاب (محاسبه النفس ) گويد: در حديث نبوىمشهور براى ما نقل شده است كه فرمود: از نفسهايتان حساب بكشيد پيش از آنكه شما رابه پاى حساب بكشند و آنها را با دقت بسنجيد پيش از اينكه با دقت بازرسى شويد وبراى روز بزرگ قيامت خود را مهيا سازيد.
حديث :
866 - قال رسول الله صلى الله عليه و آله : لايكون العبد مومنا حتى يحاسبنفسه اشد من محاسبه الشريك شريكه و السيد عبده . (الحديث )
ترجمه :
866 - رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: بنده اى مومن (حقيقى ) شمرده نمىشود مگر اينكه از نفس خود حساب كشد آن هم حساب كشيدنى كه به مراتب سخت تر ودقيقتر از حسابى باشد كه شريك از شريك خود و آقا از بنده خود مى كشد.
حديث :
867 - و عن جعفر بن محمد الصادق عليه السلام عن ابيه عن آبائه عليه السلامقال : ما من يوم ياتى على ابن آدم الا قال له ذلك اليوم : يا ابن آدم انا يوم جديد و اناعليك شهيد فافعل فى خيرا و اعمل فى خيرا اشهد لك يوم القيامه فانك لن ترانىبعدها ابدا.
ترجمه :
867 - امام صادق عليه السلام از پدر بزرگوارش و ايشان از پدران گرامى اش :روايت فرمود: هيچ روزى بر فرزند آدم نمى آيد جز اينكه خطاب به آدمى مى گويد: اىفرزند آدم ! من روز جديدى هستم و من بر تو گواه و شاهدم پس در من كردار نيكو انجام دهتا من در روز قيامت به نفع تو گواهى دهم زيرا تو پس از اين هرگز مرا نخواهى ديد.
حديث :
868 - عن الصادق عن ابيه عليه السلامقال : الليل اذا اقبل نادى مناد بصوت يسمعه الخلائق الا الثقلين يا ابن آدم انى خلق جديدانى على ما فى شهيد فخذ منى فانى لو طلعت الشمس لم ارجع الى الدنيا و لم تزدد فىمن حسنه و لم تستعتب فى من سيئه و كذلك يقول النهار اذا ادبرالليل .
ترجمه :
868 - امام صادق عليه السلام از پدر بزرگوارش عليه السلام روايت فرمود نهرگاه شب روى مى آورد ندا دهنده اى با صدايى كه همه مخلوقات به جز جن و انس آن رامى شنوند ندا در مى دهد كه : اى فرزند آدم ! من مخلوق جديدى هستم ، به راستى كه من برآنچه در من انجام مى شود گواهم پس (فرصتهايم را) از من بستان زيرا اگر خورشيدطلوع كند ديگر من به سوى دنيا باز نمى گردم و تو نمى دانى در من بر نيكى ات نيكىاى بيافزايى و نمى توانى از بدى اى باز گردى (پس مرا غنيمت شمار) و همچنين هرگاهشب پشت مى كند و روز مى آيد روز نيز اين سخنان را مى گويد.
حديث :
869 - عن على بن الحسين عليه السلامقال : ان الملك الحافظ على العبد يكتب فى صحيفه اعماله فاملوا فى اولها خيرا و فىآخرها خيرا يغفر لكم ما بين ذلك .
ترجمه :
869 - امام سجاد عليه السلام فرمود: به راستى كه فرشته اى كه نگاهبان بندهاست در نامه اعمال او (كارهايش را) مى نويسد پس شما دراول و آخر آن نامه ، نيكى را بر او ديكته كنيد (كه بنويسد) تا آنچه كه در بيناول و آخر است بر شما بخشيده شود.
97 - باب وجوب زياده التحفظ عند زياده العمر خصوصا ابنا،الاربعين فصاعدا
97 - باب وجوب هوشيارى و پرهيز بسيار هنگام زياد شدن سن خصوصاكسانى كه به چهل سال يا بيشتر رسيده اند
حديث :
870 - قال ابو عبدالله عليه السلام : ان العبد لفى فسحه من امره ما بينه وبين اربعين سنه فاذا بلغ اربعين سنه اوحى اللهعزوجل الى ملكيه قد عمرت عبدى هذا عمرا فغلظا و شددا و تحفظا و اكتبا عليهقليل عمله و كثيره و صغيره و كبيره .
ترجمه :
870 - امام صادق عليه السلام فرمود: به راستى كه بنده (از آغاز تكليف ) تاچهل سالگى در فراخى و وسعت است (و جبران لغزشها و خطاهايش آسانتر است ) پسزمانى كه به چهل سالگى رسيد خداوند عزوجل به دو فرشته نگاهبان او وحى مىفرستد كه به اين بنده ام چنين عمرى دادم پس از اين بر او سخت بگيريد و با دقت او رازير نظر داشته باشيد و عمل كم و زياد و كوچك وبزرگ وى را بنويسد.
حديث :
871 - عن ابى جعفر عليه السلام قال : اذا اتت علىالرجل اربعون سنه قيل له خذ حذرك فانك غير معذور و ليس ابن الاربعين احق بالحذر منابن العشرين فان الذى يطلبها واحد و ليس براقدفاعمل لما امامك من الهول و دع عنك فضول القول .
ترجمه :
871 - امام باقر عليه السلام فرمود: هرگاه مرد بهچهل سالگى برسد به او گفته مى شود كه احتياط پيشه كن كه ديگر عذرى نخواهىداشت و شخص چهل ساله از شخص بيست ساله به احتياط كردن سزاوارتر نيتس زيرا آنخدايى كه از هر دو طالب عمل است يكى است و خواب نيست پس براى آن هراسى كه در قيامتدر پيش روى توست كار كن و سخن زيادى را واگذار.
حديث :
872 - قال ابو عبدالله عليه السلام : خذ لنفسك خذ منها فى الصحهقبل السقم و فى القوه قبل الضعف و فى الحياهقبل الممات .
ترجمه :
872 - امام صادق عليه السلام فرمود: براى نفس خودت (توشه ) برگير، در زمانسلامتى پيش از بيمارى و در زمان توانايى پيش از ناتوانى و در زندگانى پيش ازمردن .
حديث :
873 - عن اميرالمؤمنين عليه السلام قال : العمر الذى اعذر الله فيه الى ابن آدمستون سنه .
ترجمه :
873 - اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: آن مدت عمرى كه خداوند براى فرزندان آدمجاى عذر و بهانه را باقى گذارده است شصتسال است .
حديث :
874 - محمد بن على بن الحسين قال :سئل الصادق عن قول الله عزوجل : (اولم نعمركم ما يتذكر فيه من تذكر)فقال : توبيخ لابن ثمانيه عشر سنه .
ترجمه :
874 - محمد بن على بن حسين گويد: از امام صادق عليه السلام درباره گفتار خداىعزوجل پرسيده شد كه مى فرمايد: (آيا به شما آن مقدار عمر نداديم كه در آن پند مىگيرد كسى كه پندپذير است ؟) (179) حضرت فرمود: اين آيه در بردارنده سرزنشو توبيخ كسى است كه به هجده سالگى رسيده است .
حديث :
875 - عن الصادق جعفر بن محمد عليه السلامقال : ثلاث من لم تكن فيه فلا يرجى خيره ابدا من لم يخش الله فى الغيب و لم يرع فىالشيب و لم يستح من العيب .
ترجمه :
875 - امام صادق عليه السلام فرمود: سه چيز هست كه هر كس اين سه در او نباشددرباره او هرگز اميد خير و خوبى برده نمى شود: كسى كه در نهان از خدا نترسد و درپيرى ورع و پارسايى نداشته باشد و از عيب و نقص شرمگين نباشد.
حديث :
876 - قال ابو عبدالله عليه السلام : اذا بلغ العبد ثلاثا و ثلاثين سنه فقدبلغ اشده و اذا بلغ اربعين سنه فقد بلغ منتهاه فاذا طعن فى واحد و اربعين فهو فىالنقصان و ينبغى لصاحب الخمسين ان يكون كمن كان فى النزع .
ترجمه :
876 - امام صادق عليه السلام فرمود: هنگامى كه بنده به سى و پنج سالگىرسيد به دوران قوت و توانايى خود رسيده است و آنگاه كه بهچهل سالگى برسد (گوئيا) به انتهاى عمر خود رسيده است پس هنگامى كه واردچهل و يك سالگى شود چنين كسى در (سراشيبى ) نقصان است و كسى كه عمرش بهپنجاه رسيده سزاوار است همانند كسى باشد كه درحال نزع و جان كندن است .
98 - باب وجوب عمل الحسنه بعد السينه
98 - باب وجوب انجام كار نيك پس از ارتكاب گناه
حديث :
877 - قال ابو عبدالله عليه السلام فى حديث : من احب ان يعلم ما له عند اللهفلينظر ما لله عنده و من خلا بعمل فلينظر فيه فان كان حسنا جميلا فليمض عليه و انكان سيئا فبيحا فليجتنبه فان الله اولى بالوفاء و الزياده و منعمل سيئه فى السر فليعمل حسنه فى السر و منعمل سيئه فى العلانيه فليعمل حسنه فى العلانيه .
ترجمه :
877 - امام صادق عليه السلام در ضمن حديثى فرمود: هر كس دوست دارد كه بداندچه (منزلى ) در نزد خدا دارد پس بايد بنگرد كه خداوند چه منزلتى در نزد او دارد وكسى كه با عمل خود خلوت كرد (در پنهانى عملى انجام داد) پس در آن نظر كند اگر آنعمل نيكو و زيبا بود به آن ادامه دهد و اگر بد و زشت بود از آن اجتناب و دورى كند زيراخداوند از هر كس ديگرى سزاوارتر است به اينكه (به وعده اى كه درباره نيكوكاران داده) وفا كند و به آنان زيادتى بخشد، و كسى كه در پنهانىعمل بدى انجام دهد بايد عمل نيكى نيز در پنهانى انجام دهد و كسى كهعمل زشتى آشكارا به جاى آورد بايد كار نيكى نيز آشكارا انجام دهد.
حديث :
878 - عن ابى عبدالله عليه السلامقال : كان على بن الحسين عليه السلام يقول : ويل لمن غلبت آحاده اعشاره فقلت له و كيف هذا؟ قال : اما سمعت اللهعزوجل يقول (من جاء بالحسنه فله عشر امثالها و من جاء بالسيئه فلا يجرى الا مثلها)فالحسنه الواحده اذا عملها كتبت له عشرا و السيئه الواحده اذا عملها كتبت له واحده فنعودبالله ممن يرتكب فى يوم واحد عشر سيئات و لايكون له حسنه واحده فتغلب حسناتهسيئاته .
ترجمه :
878 - امام صادق عليه السلام فرمود: امام سجاد عليه السلام مى فرمود: واى بركسى كه يكى يكى هاى او بر ده تايى هاى او غالب شود - راوى گويد: - عرض كردم :اين چگونه باشد؟ فرمود: آيا نشنيده اى كه خداوندعزوجل مى فرمايد: (كسى كه كار نيكى انجام دهد پاداش او ده برابر آن است و كسى كهمرتكب كار بدى شود تنها به همان اندازه جزايش را خواهد ديد) (180) پس هرگاه يكنيكى انجام دهد براى او ده نيكى نوشته مى شود و هرگاه يك بدى به جاى آورد برايشيك بدى ثبت مى شود پس به خدا پناه مى بريم از كسى كه در يك روز مرتكب ده گناه مىشود ولى يك كار نيك انجام نمى دهد تا در نتيجه بديهايش بر نيكى هايش غالب مىشود.
حديث :
879 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : ان اللهعزوجل اوحى الى عيسى عليه السلام ما اكرمت خليقهبمثل دينى و لاانعمت عليها بمثل رحمتى اغسل بالماء منك ما ظهر و داو بالحسنات ما بطنفانك الى راجع شمر فكل ما هو آت قريب و اسمعنى منك صوتا حزينا.
ترجمه :
879 - امام صادق عليه السلام فرمود: خداىعزوجل به عيسى عليه السلام وحى فرستاد كه : هيچ مردمى را به چيزى همانند دين خودگرامى نداشته ام و بر هيچ مردمى به چيزى همانند رحمت خود نعمت نبخشيده ام ، به وسيلهآب ظاهر خود را بشوى (و پاكيزه كن ) و به كمك نيكوكارى ها (بيمارى هاى ) درون خود اردرمان كن زيرا تو با شتاب به سوى من باز مى گردى ، پس آينده نزديك است ، و ازخودت صدايى غمناك به من بشنوان (راز و نيازى با صوتى حزين با من داشته باش تااز تو چنين صدايى بشنوم ).
حديث :
880 - عن محمد بن مسلم عن ابى جعفر الباقر عليه السلامقال سمعته يقول : ما احسن الحسنات بعد السيئات و ما اقبح السيئات بعد الحسنات .
ترجمه :
880 - محمد بن مسلم گويد: از امام باقر عليه السلام شنيدم كه فرمود: چه نيكوستنيكى ها بعد از بديها و چه زشت است بديها پس از نيكى ها.
حديث :
881 - عن ابى ذر قال : قالرسول الله صلى الله عليه و آله : اتق الله حيثما كنت و خالق الناس بخلق حسن و اذاعملت سيئه فاعمل حسنه تمحوها.
ترجمه :
881 - ابوذر گويد: رسول خدا صل الله عليه و آله فرمود: در هر جا و هر حالى از خدابترس و با مردمان با اخلاق نيكو معاشرت كن و هرگاه مرتكب گناهى شدى پس از آن كارنيكى انجام ده تا آن گناه را از بين ببرد.
99 - باب صحه التوبه من المرتد
99 - باب صحيح بودن توبه شخص مرتد
حديث :
882 - عن ابى جعفر عليه السلام قال : من كان مومنافعمل خيرا فى ايمانه ثم اصابته فتنه فكفر ثم تاب بعد كفره كتب له و حسب لهكل شى ء كان عمله فى ايمانه و لايبطله الكفر اذا تاب بعد كفره .
ترجمه :
882 - امام باقر عليه السلام فرمود: كسى كه با ايمان باشد و در زمان ايمانش كارخيرى انجام دهد سپس فتنه اى به او برسد و كافر شود پس از آن از كفر خويش توبهكند و مومن گردد آن عمل خير و هر كارى كه در وقت ايمانش انجام داده براى او نوشته شدهو حساب مى گردد و هرگاه پس از كفر توبه كند كفر او كار خير او را (كه در زمان مومنبودنش به جاى آورده ) باطل نمى كند.
|
|
|
|
 |
|
 |
|
