کتابخانه الکترونيکي انهار

بسم الله الرحمن الرحیم

نگارش 1 \| رمضان 1430
صفحه اصلی \| کتاب ها \| موضوع ها \| مولفین \| قرآن کریم

موقعیت فعلی: کتابخانه > مطالعه کتاب اصول کافی جلد اول, شیخ کلینی ( )

بخش های کتاب

FEHREST -

IStart -

MainFehrest -

o_kfi_11 -

o_kfi_12 -

o_kfi_13 -

o_kfi_14 -

o_kfi_15 -

o_kfi_16 -

o_kfi_17 -

o_kfi_18 -

o_kfi_19 -

o_kfi_20 -

o_kfi_21 -

o_kfi_22 -

o_kfi_23 -

o_kfi_24 -

o_kfi_25 -

o_kfi_26 -

o_kfi_27 -

o_kfi_28 -

o_kfi_29 -

o_kfi_30 -

o_kfi_31 -

o_kfi_32 -

o_kfi_33 -

o_kfi_34 -

o_kfi_35 -

o_kfi_36 -

o_kfi_37 -

o_kfi_38 -

o_kfi_39 -

o_kfi_40 -

o_kfi_41 -

o_kfi_42 -

o_kfi_43 -

o_kfi_44 -

o_kfi_45 -

o_kfi_46 -

o_kfi_47 -

o_kfi_48 -

o_kfi_49 -

o_kfi_50 -

o_kfi_51 -

o_kfi_52 -

o_kfi_53 -

o_kfi_54 -

o_kfi_55 -

o_kfi_56 -

o_kfi_57 -

o_kfi_58 -

o_kfi_59 -

o_kfi_60 -

اصول كافي ثقةالاسلام كليني جلد اول

راسخون در علم همان ائمه عليهم السلام مى‏باشند

بَابُ أَنّ الرّاسِخِينَ فِي الْعِلْمِ هُمُ الْأَئِمّةُ ع‏

1- عِدّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ النّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنْ أَيّوبَ بْنِ الْحُرّ وَ عِمْرَانَ بْنِ عَلِيّ‏ٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ ع قَالَ نَحْنُ الرّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ وَ نَحْنُ نَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ‏
اصول كافى جلد 1 صفحه: 308 روايه: 1

امام صادق عليه‏السلام فرمود: مائيم راسخون در علم و ما تأويل قرآن را مى‏دانيم.

2- عَلِيّ بْنُ مُحَمّدٍ عَنْ عَبْدِ اللّهِ بْنِ عَلِيّ‏ٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ اللّهِ بْنِ حَمّادٍ عَنْ بُرَيْدِ بْنِ مُعَاوِيَةَ عَنْ أَحَدِهِمَا ع فِي قَوْلِ اللّهِ عَزّ وَ جَلّ وَ ما يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلّا اللّهُ وَ الرّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ فَرَسُولُ اللّهِ ص أَفْضَلُ الرّاسِخِينَ فِي الْعِلْمِ قَدْ عَلّمَهُ اللّهُ عَزّ وَ جَلّ جَمِيعَ مَا أَنْزَلَ عَلَيْهِ مِنَ التّنْزِيلِ وَ التّأْوِيلِ وَ مَا كَانَ اللّهُ لِيُنْزِلَ عَلَيْهِ شَيْئاً لَمْ يُعَلّمْهُ تَأْوِيلَهُ وَ أَوْصِيَاؤُهُ مِنْ بَعْدِهِ يَعْلَمُونَهُ كُلّهُ وَ الّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ تَأْوِيلَهُ إِذَا قَالَ الْعَالِمُ فِيهِمْ بِعِلْمٍ فَأَجَابَهُمُ اللّهُ بِقَوْلِهِ يَقُولُونَ آمَنّا بِهِ كُلّ‏ٌ مِنْ عِنْدِ رَبّنا وَ الْقُرْآنُ خَاصّ‏ٌ وَ عَامّ‏ٌ وَ مُحْكَمٌ وَ مُتَشَابِهٌ وَ نَاسِخٌ وَ مَنْسُوخٌ فَالرّاسِخُونُ فِي الْعِلْمِ يَعْلَمُونَهُ‏
اصول كافى جلد 1 صفحه: 309 روايه: 2

يكى از دو امام باقر يا صادق (عليهما السلام) راجع بقول خداى عزوجل (6 سوره‏3) (و جز خدا و راسخون در علم تأويل قرآن را نميدانند) فرمود: پيغمبر(ص) بهترين راسخ در علم است.
خداى عزوجل همه آنچه را از تنزيل (معنى مطابقى) و تأويل (معنى التزامى) نازل فرمود باو آموخته است، چيزى را كه خدا تأويلش را باو نياموخت بر او نازل نفرمود و اوصياء پس از وى هم تمام آنرا مى‏دانند، و كسانيكه تأويل نميدانند (شيطان) هرگاه عالمان چيزى از روى علم بفرمايد (ايمان مى‏آورند و مى‏پذيرند) چنانچه خدا ايشان را پذيرفته و فرموده است (ميگويند ايمان آورديم، همه قرآن از جانب پروردگار ماست) و قرآن خاص و عام و محكم و تشابه و ناسخ و منسوخ دارد و راسخون در علم همه را ميدانند.

3- الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمّدٍ عَنْ مُعَلّى بْنِ مُحَمّدٍ عَنْ مُحَمّدِ بْنِ أُورَمَةَ عَنْ عَلِيّ بْنِ حَسّانَ عَنْ عَبْدِ الرّحْمَنِ بْنِ كَثِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ ع قَالَ الرّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْأَئِمّةُ مِنْ بَعْدِهِ ع‏
اصول كافى جلد 1 صفحه: 309 روايه: 3

امام صادق عليه‏السلام فرمود: راسخون در علم اميرالمؤمنين و امامان پس از وى عليهم السلام ميباشند.

شرح :
آيه شريفه (6سوره 3) تمامش چنين است: (خداست كه اين كتاب را بر تو نازل كرده قسمتى از آن آياتى ست محكم كه آنها اصل و پايه قرآنست و قسمتى از آن آياتى است متشابه. كسانيكه در دلشان خللى است، از قرآن آنچه را متشابه است، در طلب فتنه و بقصد تأويل پيروى ميكنند، در صورتيكه جز خدا تأويل آنرا نداند و راسخون در علم گويند: ايمان آورديم، همه قرآن از جانب پروردگار ماست و جز خردمندان اندرز نگيرند) .
مفسرين و دانشمندان اسلامى راجع بمحكم و متشابه بتفصيل بحث كرده و كتابهاى جداگانه در اين موضوع نوشته‏اند كه معروفترين آنها رساله سيد مرتضى است، اين دانشمندان در رسائل خود اقوال مختلفى را كه راجع بمعنى محكم و متشابه و تعيين مصداق آنها و علت آمدن آيات متشابه در قرآن است، بحث ميكنند ولى آنچه مسلم است، آيات متشابه معنى واضح و روشنى چون آيات محكم ندارد، بلكه چند معنى شبيه بهم از آنها استفاده ميشود و بحكم آيه شريفه، مردميكه در دل خود خللى دارند، براى آشوبگرى و گمراه كردن مردم و تباهى دين، آيات متشابه را دست‏آويز خود قرار داده، طبق رأى و سليقه خويش تأويل ميكنند، در صورتيكه جز خدا كسى تأويل آنرا نداند و طبق اين سه روايت، خداى عزوجل تأويل قرآن را بپيغمبر و امام (ص) آموخته است و اگر به آنها نمى‏آموخت، فايده‏اى نداشت كه كلام مبهم و نامعلومى را بر آنها نازل كند و اين منافات ندارد بااينكه بگوئيم: جز خدا كسى تأويل قرآن نمى‏داند، زيرا كه ايشان هم شاگرد مكتب خدايند و علم ايشان همان علم خداست.
اين در صورتى كه در مقام قرائت بر كلمه (الله ) وقف كنيم و (الراسخون) را مبتدا بگيريم ولى بنابر قرائت ديگر كه (والراسخون ) را عطف بالله دانسته‏اند اشكالى در ميان نيست و راسخ در علم، كسى است كه در علم ريشه دارد و آنرا خوب ضبط كرده و در آن استاد است كه افراد كاملش همان پيغمبر و امامان هدى (ص) ميباشند و بنابر روايت دوم شيعيان پاك و مخلص كه تأويل قرآن را نمى‏دانند تصديق اجمالى نموده و ميگويند: ما ميدانيم كه همه قرآن، چه محكم و چه متشابهش را پروردگار ما نازل كرده است و على عليه‏السلام هم در اول خطبه 89 نهج البلاغه اين موضوع را بيان ميكند.

علم بأئمه داده شده و در سينه آنها ثبت است

بَابُ أَنّ الْأَئِمّةَ قَدْ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ أُثْبِتَ فِي صُدُورِهِمْ‏

1- أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمّدِ بْنِ عَلِيّ‏ٍ عَنْ حَمّادِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ فِي هَذِهِ الْ‏آيَةِ بَلْ هُوَ آياتٌ بَيّناتٌ فِي صُدُورِ الّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ فَأَوْمَأَ بِيَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ‏
اصول كافى جلد 1 صفحه: 310 روايه: 1

ابوبصير گويد: از امام باقر عليه‏السلام شنيدم كه اين آيه را قرائت مى‏فرمود (48 سوره 29) (بلكه قرآن آيه‏هائيست روشن) در سينه كسانيكه به آنها علم داده‏اند) و با دست اشاره بسينه خود فرمود:

2- عَنْهُ عَنْ مُحَمّدِ بْنِ عَلِيّ‏ٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ الْعَبْدِيّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ ع فِي قَوْلِ اللّهِ عَزّ وَ جَلّ بَلْ هُوَ آياتٌ بَيّناتٌ فِي صُدُورِ الّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ قَالَ هُمُ الْأَئِمّةُ ع‏
اصول كافى جلد 1 صفحه: 310 روايه: 2

امام صادق عليه السلام در باره قول خداى عزوجل (آيه 48 سوره 29) فرمود: ايشان ائمه عليهم السلام مى‏باشند.

3- وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمّدِ بْنِ عَلِيّ‏ٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع فِي هَذِهِ الْ‏آيَةِ بَلْ هُوَ آياتٌ بَيّناتٌ فِي صُدُورِ الّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ ثُمّ قَالَ أَمَا وَ اللّهِ يَا أَبَا مُحَمّدٍ مَا قَالَ بَيْنَ دَفّتَيِ الْمُصْحَفِ قُلْتُ مَنْ هُمْ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ مَنْ عَسَى أَنْ يَكُونُوا غَيْرَنَا
اصول كافى جلد 1 صفحه: 310 روايه: 3

ابوبصير گويد: امام باقر عليه السلام اين آيه (48 سوره 29) را قرائت نمود و سپس فرمود: بخدا اى ابا محمد! خدا نفرمود: قرآن آيه‏هائيست ميان دو جلد قرآن (تا مردمى گويند قرآن كه حجت خداست بر ما، همين آيات ميان دو جلد يعنى از صفحه آخر است و محتاج باماميكه آن را تفسير كند نمى‏باشيم) عرض كردم: قربانت گردم كيانند ايشان؟ (دانشمندانيكه حقايق قرآن در سينه آنهاست) فرمود: توقع مى‏رود كه جز ما چه اشخاصى باشند؟!

4- مُحَمّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ يَزِيدَ شَغَرٍ عَنْ هَارُونَ بْنِ حَمْزَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ بَلْ هُوَ آياتٌ بَيّناتٌ فِي صُدُورِ الّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ قَالَ هُمُ الْأَئِمّةُ ع خَاصّةً
اصول كافى جلد 1 صفحه: 311 روايه: 4

هارون بن حمزة گويد: از امام صادق عليه السلام شنيدم كه راجع به آيه (48 سوره 29) مى‏فرمود: آنها تنها ائمه مى‏باشند.

5- عِدّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ مُحَمّدِ بْنِ الْفُضَيْلِ قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللّهِ عَزّ وَ جَلّ بَلْ هُوَ آياتٌ بَيّناتٌ فِي صُدُورِ الّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ قَالَ هُمُ الْأَئِمّةُ ع خَاصّةً
اصول كافى جلد 1 صفحه: 311 روايه: 5

محمدبن فضيل گويد: از آنحضرت راجع بقول خداى عزوجل (48 سوره 29) پرسيدم، فرمود: ايشان تنها ائمه عليهم السلام مى‏باشند.

كسانى را كه خدا از ميان بندگانش برگزيده و قرآن را بارثشان داده ائمه عليهم السلام مى‏باشند

بَابٌ فِي أَنّ مَنِ اصْطَفَاهُ اللّهُ مِنْ عِبَادِهِ وَ أَوْرَثَهُمْ كِتَابَهُ هُمُ الْأَئِمّةُ ع‏

1- الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمّدٍ عَنْ مُعَلّى بْنِ مُحَمّدٍ عَنْ مُحَمّدِ بْنِ جُمْهُورٍ عَنْ حَمّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَبْدِ الْمُؤْمِنِ عَنْ سَالِمٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ قَوْلِ اللّهِ عَزّ وَ جَلّ ثُمّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الّذِينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَيْراتِ بِإِذْنِ اللّهِ قَالَ السّابِقُ بِالْخَيْرَاتِ الْإِمَامُ وَ الْمُقْتَصِدُ الْعَارِفُ لِلْإِمَامِ وَ الظّالِمُ لِنَفْسِهِ الّذِي لَا يَعْرِفُ الْإِمَامَ‏
اصول كافى جلد 1 صفحه: 311 روايه: 1

سالم گويد: از امام باقر عليه السلام پرسيدم راجع بقول خداى عزوجل (22 سوره 35) (آنگاه اين كتاب را بكسانيكه از ميان بندگان خود انتخاب كرده‏ايم، بارث داديم. بعضى از ايشان به خود ستم كنند و بعضى معتدلند و بعضى باذن خدا بسوى نيكيها شتابانند، فرمود: شتابنده بسوى نيكها امامست و معتدل امام شناس است و ستمگر بخويش كسى است كه امام را نمى‏شناسد.

2- الْحُسَيْنُ عَنْ مُعَلّى عَنِ الْوَشّاءِ عَنْ عَبْدِ الْكَرِيمِ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَى ثُمّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الّذِينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا فَقَالَ أَيّ شَيْ‏ءٍ تَقُولُونَ أَنْتُمْ قُلْتُ نَقُولُ إِنّهَا فِي الْفَاطِمِيّينَ قَالَ لَيْسَ حَيْثُ تَذْهَبُ لَيْسَ يَدْخُلُ فِي هَذَا مَنْ أَشَارَ بِسَيْفِهِ وَ دَعَا النّاسَ إِلَى خِلَافٍ فَقُلْتُ فَأَيّ شَيْ‏ءٍ الظّالِمُ لِنَفْسِهِ قَالَ الْجَالِسُ فِي بَيْتِهِ لَا يَعْرِفُ حَقّ الْإِمَامِ وَ الْمُقْتَصِدُ الْعَارِفُ بِحَقّ الْإِمَامِ وَ السّابِقُ بِالْخَيْرَاتِ الْإِمَامُ‏
اصول كافى جلد 1 صفحه: 312 روايه: 2

سليمان بن خالد گويد: از امام صادق عليه السلام راجع بقول خدايعالى (آنگاه اين كتاب را بكسانى كه از ميان بندگان خود انتخاب كرده‏ايم، بارث داديم) پرسيدم، فرمود: شما در اين باره چه مى‏گوئيد؟ عرض كردم: ما مى‏گوييم: اين آيه درباره فرزندان فاطمه عليهاالسلام است، (گويا مقصودش اولاد امام حسن است) فرمود: چنانكه تو پندارى نيست، كسى كه شمشير كشد و مرد مرا بمخالفت دعوت كند، در اين آيه داخل نيست. عرض كردم: پس ستمگر بخويش كيست؟ فرمود: كسى است كه در خانه خود نشيند و حق امام را نشناسد و معتدل كسى است كه حق امام را شناسد و شتابنده به نيكيها امام است.

3- الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمّدٍ عَنْ مُعَلّى بْنِ مُحَمّدٍ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عُمَرَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرّضَا ع عَنْ قَوْلِ اللّهِ عَزّ وَ جَلّ ثُمّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الّذِينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا الْ‏آيَةَ قَالَ فَقَالَ وُلْدُ فَاطِمَةَ ع وَ السّابِقُ بِالْخَيْرَاتِ الْإِمَامُ وَ الْمُقْتَصِدُ الْعَارِفُ بِالْإِمَامِ وَ الظّالِمُ لِنَفْسِهِ الّذِي لَا يَعْرِفُ الْإِمَامَ‏
اصول كافى جلد 1 صفحه: 312 روايه: 3

احمد بن عمر گويد: از حضرت رضا(عليه السلام) راجع به آيه (22 سوره 35) (آنگاه اين كتاب را بكسانى كه از ميان بندگان خود انتخاب كرده‏ايم، بارث داده‏ايم) پرسيدم فرمود: اولاد فاطمه عليهاالسلام هستند (باستثناى ساداتى كه با كشيدن شمشير مردم را بمخالفت مى‏خوانند. تا با حديث سابق موافق شود.
پاورقى فاضل متتبع جناب آقاى غفارى (ج 1 ص 215 -) و شتابنده بسوى نيكيها امامست و معتدل امام شناس است و ستمگر بخويش كسى است كه امام را نشناسد.

شرح :
مرحوم طبرسى تفاسير متعددى راجع بقسمتهاى مختلف آيه نقل مى‏كند كه بيشتر آنها قابل جمع است و منافات ندارد ولى وظيفه ما در اين كتاب توضيح آيه از نظر روايت و بيان امامست: نه از نظر تفسير، بنابراين مى‏گوئيم بيان امام عليه السلام در تطبيق آيه بر اشخاص سه گانه واضح است و در اصل مقسم كه طوايف سه گانه را شامل است اختلافست كه آيا بندگانست چنانكه مرتضى اختيار كرده است يا برگزيدگانند چنانچه ظاهر از اين روايات است و مرجع اختلاف اينستكه ضمير (مبهم) راجع بعباد است يا بمصطفين و اما مقصود از ارث دادن كتاب، رسيدن حكم و علم قرآنست باين اشخاص.

4- مُحَمّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي وَلّادٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللّهِ عَزّ وَ جَلّ الّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَتْلُونَهُ حَقّ تِلاوَتِهِ أُولئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ قَالَ هُمُ الْأَئِمّةُ ع‏
اصول كافى جلد 1 صفحه: 312 روايه: 4

ابى‏ولاد گويد: از امام صادق عليه السلام راجع بقول خداى عزوجل (121 بقره) (كسانيكه به آنها كتاب داده‏ايم و آن را چنانكه شايسته است مى‏خوانند، بدان ايمان آورده‏اند) پرسيدم، فرمود: ايشان ائمه عليهم السلام باشند ( و تلاوت شايسته آنستكه الفاظش را شمرده و با تانى ادا كنند و در معانى آن تفكر نمايند و در نتيجه طبق آن عمل كنند.)

اصول كافي ثقةالاسلام كليني جلد اول