رحمت واسعه و رحمت مقرر
خداوند متعال در قرآن مجيد در دو آيه فرموده است كه من رحمت را برخودم نوشتهام ، يعنى مقرر كردهام كه بربندگانم رحم كنم :
كَتَبَ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ 1 ( خداوند رحمت بندگان را بر خود نوشته است ) كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ 2 ( پروردگار شما رحمت بر بندگانش را بر خود نوشته است ) .
معناى نوشتن خداوندى بر خود همان عهد و تعهد است كه با خود بسته است .
وَ مَنْ اَوْفى بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ 3 ( و كيست وفا كنندهتر از خدا به عهد خود ) با اينكه خداوند سبحان چون خالق و بوجود آورنده همه موجودات و قوانين طبيعى و الزامى است ، و هيچ موجود و قانونى نميتواند او را مقيد و مكلف نمايد ، وعده كرده است كه به عهد خود وفا كند . يعنى با اينكه :
گر تن حبشى سرشته تست
ور خط ختنى نوشته تست
گر هرچه نوشتهاى بشوئى
شويم دهن از زياده گوئى
-----------
( 1 ) الانعام آيه 12 .
-----------
( 2 ) الانعام آيه 54 .
-----------
( 3 ) التوبة آيه 111 .
[ 9 ]
گر باز به داورم نشانى
اى داور داوران تو دانى
نظامى گنجوى با اينحال رحم و احسان و محبت او بر مخلوقاتش چنان است كه درباره آن با خود عهد و پيمان بسته و مقرر فرموده است . و در سه آيه از قرآن وسعت و گسترش رحمت خدا را بيان فرموده است . در دو آيه گوشزد ميكند كه رحمت او فراگير همه مخلوقاتست :
1 وَ رَحْمَتى وَسِعَتْ كُلَّ شَيْئى 1 ( و رحمت من بر همه چيز وسعت دارد [ يا گسترده بر همه چيز است ] .
2 رَبَّنا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْئٍى رَحْمَةً 2 ( اى پروردگار ما ، رحمت تو بر همه چيز گسترده است ) .
و در يك آيه ميفرمايد :
فَقُلْ رَبُّكُمْ ذُو رَحْمَةٍ واسِعَةٍ 3 ( پس به آنان بگو : پروردگار شما داراى رحمت فراگير است ) .
