|
|
|
 |
|
 |
| |
1- تاكنون هزاران فيش تحقيقاتى از حدود 700 عنوان در يك هزار جلد، كتابپيرامون حضرت امام على عليه السلام فراهم آمده است .
2-خطبه 175/ 6، نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لف
3- ينابيع المودّة ص 40، قالت فاطمه عليها السلام : نَظَرَ رَسُولَ اللّه صلىالله عليه و آله اِلى عَلِي عليه السلام و قال : هذا وَ شِيعَتُهُ فِى الجَنَّة
4- نامه 45/5 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لف
5- خطبه 209/3 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لف
6- نامه 53/44 نهج البلاغه المعجم المفهرس .
7- كامل ابن اءثير، ج 3، ص 297
8- حكمت 73 نهج البلاغه معجم المفهرس .
9- نامه 53/2 نهج البلاغه معجم المفهرس .
10- نامه 59 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
11- خطبه 160/23 نهج البلاغه معجم المفهرس .
12- نامه 53/10 نهج البلاغه معجم المفهرس .
13- ضَبُع ، يعنى (كَفتار) كه دراغفال شدن ضرب االمثل بود، با سر و صداهايى كه شكارچيان بوجود مى آوردند و سردر لانه فرو برده ، از خطرات پيرامون خودغافل مى شد و شكار مى گرديد و آنگاه ضربالمثل براى انسان بى اطلاع گرديد.
14- خطبه 6 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
15- خطبه 10 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
16- دعوت كنندگان ، طلحه و زبير و عائشه مى باشند.
17- خطبه 10 نهج البلاغه معجم المفهرس
18- خطبه 26/6 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
19- خطبه 27 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
20- خطبه 124 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
21- خطبه 66 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
22- سوره محمد صلى الله عليه و آله ، آيه 35
23- خطبه 56 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
24- خطبه 22 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
25- نامه 33 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
26- خطبه 36 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
27- خطبه 75 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لف
28- خطبه 137 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
29- ناسخ التواريخ اميرالمؤ منين عليه السلام ج 3 ص 5
30- ناسخ التواريخ ج 2 ص 148 و 149
31- نامه 13 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف ، اسناد و مدارك اين نامهبه شرح زير است :
- تاريخ طبرى ج 3 ص 565 سنه 36 : طبرى شافعى (متوفاى 310 ه)
- تاريخ طبرى ج 6 ص 3361 : طبرى شافعى (متوفاى 310 ه)
- كتاب صفين ص 154 : نصر بن مزاحم (متوفاى 212 ه)
- تاريخ يعقوبى (ابن واضح ) ج 2 ص 170 : يعقوبى (متوفاى 292 ه)
- بحار الانوار ج 32 ص 414 : مجلسى (متوفاى 1110 ه)
- كتاب احتجاج : طبرسى (متوفاى 588 ه)
- كتاب اءمالى ج 2 ص 78 : شيخ طوسى (متوفاى 460 ه)
- بحار الانوار ج 42 ص 176 باب 124 ح 35 : مجلسى (متوفاى 1110 ه)
- بحارالانوار ج 68 ص 188 : مجلسى (متوفاى 1110ه)
32- بحارالانوار جلد 42 ص 151 و 150
33- بحارالانوار ج 42 ص 151 و 150
34- خطبه 25 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
35- خطبه 7 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
36- كامل ابن اثير، ج 3، ص 245
37- كامل ابن اثير، ج 3، ص 251
38- خطبه 13 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
39- كامل ابن اثير، ج 3، ص 254
40- كامل ابن اثير، ج 3، ص 355
41- كامل ابن اثير، ج 3، ص 358
42- كامل ابن اثير، ج 3، ص 225
43- كامل ابن اثير، ج 3، ص 244
44- كامل ابن اثير، ج 3، ص 244
45- خطبه 9 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
46- خطبه 8 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
47- خطبه 22 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
48- خطبه 51 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
49- خطبه 200 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
50- خطبه 26 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
51- خطبه 84 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
52- خطبه 22/5 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
53- خطبه 43/1 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
54- نامه 62/13 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
55- نهج البلاغه ، معجم المفهرس نامه 53/50
56- شرح ابن ابى الحديد ج 5 ص 342 - و - وقعةصفّين ص 308
57- سوره عاديات ، آيه 1
58- بحارالانوار ج 41 ص 93
59- ارشاد شيخ مفيد ص 44 - و - تاريخ طبرى ج 3 ص38
60- ناسخ التواريخ اميرالمؤ منين ج 1 ص 124
61- مرد نامتناهى ص 24
62- تاريخ ابن عساكر ج 3 ص 245 - و - الاستيعاب ج 2ص 122 - و- اءُسدُ الغابَة ج 4 ص 216 - و - مناقبخوارزمى ص 122
63- كامل ابن اثير، ج 3، ص 226
64- كامل ابن اثير، ج 3، ص 312
65- تاريخ طبرى ، ج 6 ص 3380 -و- الامامة والسياسة ،ج 1، ص 128- و- نورالابصار، ص 113 -و-كامل ابن اثير، ج 3، ص 345
66- نورالابصار، ص 115 -و- شرح نهج البلاغه ، ج 1،ص 111، كلام 36
67- تاريخ طبرى ، ج 6، ص 2380 و2381 -و- مناقبمرتضوى ، ص 448- و- كامل ابن اثير، ج 3، ص 346 -و-الامامة والسياسه ، ص 128- و- الامام على ، ج 6، ص 127-و- سفينه ، ج 1، ص 384
68- مناقب مرتضوى
69- از نُه نفرى كه گريخته بودند، دو تن به طرف خراسان گريخته و درسجستان اقامت گزيدند، و دو تن به يمن پناه بردند، و دو نفر نيز به عمّان و مردى همبه بلاد جزيره ، در كنار آب فرات محلى كه آنرا شَنّ (شن به فتح شين و نون مشدّدمكسر، كوه هائى است متّصل به هم ميان تهامه و يمن مى ناميدند.) پناه برد و دو نفر نيزبه حرّان گريختند كه خوارج بعدى از نسل اين گريختگان بوجود آمدند. (ناسخ كتابخوارج ص 558 - و - نورالابصار ص 113)
70- مروج الذهب ، ج 2، ص 106 -و- انساب الاشراف ، ص375 - 376 -و- مناقب بن شهر آشوب ، ج 3، ص 191،-و- كامل ابن اثير، ج 3، ص 348- و- تاريخ طبرى ، ج 6،ص 3384 -و- مناقب مرتضوى ، ص 448،- و- ناسخ ،كتاب خوارج ، ص 558 -و- تاريخ بغداد، ج 2، ص 452، بهنقل احقاق الحق ، ج 8، ص 496، -و- مناقب خوارزمى ، ص 177-و- مسند احمد، ج 1، ص 88 بهنقل ملحقات احقاق الحق ، ج 8، ص 512 -و- على و فرزندانش ، ص123- و- خصائص ، ص 30
71- سوره اعراف ، آيه 56
72- تفسير درالمنثور، ج 3، ص 250 -و- تفسير كشاف ، ج2، ص 281- و- مجمع البيان ، ج 5، ص 4فصول المهمه ، ص 111 -و- الامام على ، ج 6، ص 141 -و-تفسير تنوير المقياس ، ص 202 از آن مرد به جاى ذوالخويصره ابوالا خوص نام بردهشده كه البته اين كنيه ها و القاب ، تماما مربوط به حرقوص است .
73- سفينه ، ج 1، ص 383
74- زندگانى حضرت على عليه السلام ، ص 276
75- ارجح المطالب ، ص 559 -و- مجمع الزاويه ، ج 6،ص 239 بنا به نقل احقاق الحق ، ج 8، ص 488
76- مخدج به ضم ميم و فتحدال بمعنى ناقص است ، اين همان ذوالثّديه است كه او را مخدج اليد مى گفتند چون يكدستش ناقص بود.
77- تامرا به فتح ميم و تشديد راء نهر بزرگى بوده است .
78- بحار، ج 38، ص 15
79- بحار، ج 38، ص 15
80- سوره زمر، آيه 12
81- سفينه بحار، ج 2، ص 497 -و- تفسير نمونه ،ج19، ص 398
82- تاريخ طبرى ، ج 6، ص 3384 -و- الامام على ، ج 6،ص 146
83- مروج الذهب ، ج 2، ص 407
84- نهج البلاغه كلام 59 -و- ناسخ كتاب خوارج ، ص558
85- تاريخ طبرى ، ج 6، ص 3384 -و- مروج الذهب ، ج 2،ص 407- و- كامل بن اثير، ج 3، ص 348 -و- الامام على ، ج6، ص 146
86- كامل بن اثير، ج 3 ص 348 -و- تاريخ طبرى ، ج 6ص 3384
87- شرح نهج البلاغه فيض ، كلام 60
88- خطبه 93/2 نهج البلاغه معجم المفهرس
89- جاذبه و دافعه على عليه السلام ، ص 156
90- كتاب خوارج ، ص 558 -و- مسعودى در مروج الذهب ، ج2، ص 104- و- ابن اثير در كامل -و- محدث قمى در تتمةالمنتهى ، واقعه نهروان را در سال سى و هشت هجرىنقل نموده است .
91- تاريخ طبرى ، ج 6، ص 3385 -و- الامامة والسياسه، ج 1، ص 129- و- كامل ابن اثير، ج 3 ص 349 -و- الامامعلى عليه السلام ، ج 6، ص 152- و- مروج الذهب ، ج 2، ص 407
92- خطبه 119 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف ، اسناد و مدارك اينخطبه به شرح زير است :
- بحارالانوار ج 34 ص 123 : مجلسى (متوفاى 1110 ه)
- احتجاج ج 1 ص 190 : طبرسى (متوفاى 588 ه)
- ارشاد القلوب ص 117 : ديلمى (متوفاى 771 ه)
- تحف العقول ص 140 وصاياى على عليه السلام : ابن شعبه حرانى (متوفاى332 ه)
- دستور معالم الحكم ص 59 و ص 95 : قاضى قضاعى (متوفاى 454 ه)
- غررالحكم ج 1 ص 84 : آمدى (متوفاى 588 ه)
- عيون الحكم والمواعظ : ابن شاكر واسطى (متوفاى 600ه)
- حلية الاولياء ج 1 ص 77 و 78 : ابونعيم اصفهانى (متوفاى 402 ه)
- كتاب النهاية ج 2 ص 287 : ابن اثير شافعى (متوفاى 606 ه)
- تذكرة الخواص ص 124 : ابن جوزى حنفى (متوفاى 654 ه)
- الحكمة الخالدة ص 112 : ابن مسكويه (متوفاى 421 ه)
- عقد الفريد ج 4 ص 139 وج 2 ص 111 : ابن عبد ربه مالكى (متوفاى 328ه)
- مجمع الامثال ج 2 ص 29 : ميدانى (متوفاى 518 ه)
- كتاب المستقصى ج 1 ص 240 ح 1022 : زمخشرى معتزلى (متوفاى 538 ه)
93 - غررالحكم ج 1 ص 396 وج 4 ص 13 و487 : آمدى(متوفاى 588 ه)
- كتاب طراز ج 1 ص 217 : سيد يمانى
- كتاب الغارات (بنقل ابى الحديد ج 1 ص 203) : ابنهلال ثقفى (متوفاى 202 ه)
- اصول كافى ج 1 ص 207 : كلينى (متوفاى 328 ه)
- تفسير عياشى (در تفسير آيه 106 نحل ) : عياشى (متوفاى 300 ه)
- قرب الاسناد : حميرى (متوفاى 290 ه)
- اءنساب الاشراف ج 2 ص 119 : بلاذرى (متوفاى 279 ه)
- مستدرك ج 2 ص 385 : حاكم نيشابورى شافعى (متوفاى 258 ه)
- كتاب الفتن : نعيم بن حماد (متوفاى 228 ه)
- كتاب اءمالى ص 214 : شيخ طوسى (متوفاى 460 ه)
- كتاب ارشاد ص 151 : شيخ مفيد (متوفاى 413 ه)
- الملاحم والفتن ص 75 : سيدبن طاووس (متوفاى 664 ه)
- كتاب الرجال ص 103 : علامه كشى (متوفاى 340 ه)
- تاريخ دمشق ج 5 ص 47 : ابن عساكر شافعى (متوفاى 573 ه)
- كتاب اءمالى ص 131 : شيخ طوسى (متوفاى 460 ه)
- روضه كافى ج 8 ص 19 و31 و ج 5 ص 21 : كلينى (متوفاى 328 ه)
- ربيع الابرار (باب سكوت ) : زمخشرى معتزلى (متوفاى 538 ه)
- سراج الملوك ص 484 : طرطوشى (متوفاى 520 ه)
94- ميمنه يعنى ، دست راست لشگر و ميسره يعنى دست چَپ لشگر
95- نامه 54 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف ، اسناد و مدارك اين نامه به شرحزير است :
- المقامات فى مناقب امير المؤ منين عليه السلام : ابو جعفر اسكافى معتزلى(متوفاى 240 ه)
- الامامة والسياسة ج 1 ص 70 : ابن قتيبة (متوفاى 276 ه)
- تاريخ ص 173 : ابن اءعثم كوفى (متوفاى 314 ه)
- تحف العقول ص 94 : ابن شعبه حرانى (متوفاى 380 ه)
- روضه كافى ج 1 ص 19 : كلينى (متوفاى 328 ه)
- مطالب السئوول ص 115 : ابن طلحة شافعى (متوفاى 652 ه)
- كتاب مناقب ص 183 : خطيب خوارزمى حنفى (متوفاى 993 ه)
- بحار الانوار ج 8 ص 417 و ج 32ص 135 : مجلسى (متوفاى 1110 ه)
- كشف الغمة ج 1 ص 324 : اربلى (متوفاى 689 ه)
- بحار الانوار ج 32 ص 135 : مجلسى (متوفاى 1110 ه)
- احتجاج ج 1 ص 161 : طبرسى (متوفاى 588 ه)
- مناقب ج 3 ص 152 : ابن شهر آشوب (متوفاى 588ه)
- تذكرة الخواص ص 70 : ابن جوزى حنفى (متوفاى 654ه)
- الفتوح ج 2 ص 468 : ابن اعثم كوفى (متوفاى 314ه)
96- طلحه تا سه روز نگذاشت جنازه عثمان را دفن كنند، افرادى را ماءموركرد تا با سنگ باران كردن خانواده عثمان مانع دفن او شوند، كه سرانجام با دخالت اماماو را دفن كردند.
97- اسناد و مدارك اين خطبه به شرح زير است :
98- خطبه 172 / 4 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف ، اسناد و مدارك اين خطبهبه شرح زير است :
- احتجاج ج 1 ص 268 : طبرسى (متوفاى 588 ه)
- الامامة والسياسة ج 1 ص 156 : ابن قتيبة (متوفاى 276 ه)
- الغارات ج 1 ص 308 : ابن هلال ثقفى (متوفاى 283 ه)
- اءمالى : شيخ صدوق (متوفاى 381 ه)
- بحارالانوار ج 32ص 92 وج 38 ص 318 : مجلسى (متوفاى 1110 ه)
- بحارالانوار ج 29 ص 629 و44 وص 646 : مجلسى (متوفاى 1110ه)
- تاريخ طبرى ج 3 ص 16 سنه 36 : طبرى شافعى (متوفاى 310 ه)
- تفسير قمى ج 2 ص 184 و185 : على بن ابراهيم (من اءعلام القرن 3ه)
- رسائل العشر ص 125 : شيخ طوسى (متوفاى 460 ه)
- عقدالفريد ج 2 ص 227 : ابن عبد ربه مالكى (متوفاى 328 ه)
- غررالحكم ص 329 : آمدى (متوفاى 588 ه)
- كتاب النهاية (باب الباء) : ابن اءثير شافعى (متوفاى 606 ه)
- كتاب جمل ص 123 و171 : شيخ مفيد (متوفاى 413 ه)
- كتاب رسائل (طبق نقل سيد بن طاووس ) : كلينى (متوفاى 328 ه)
99- هُودَج نام شترى (عسگر) بود، شترى كه يَعلى بن منيه او را به دويست دينارخريده بود و آن هُودج هُوَجى بزرگ بود كه از چوب ساخته و ميخ هاى آهنى بر او زده وپوست شترى در او كشيده كه عَلَمِ اَهل بصره بر روى آن هودج نصب شده بود.
100- آن استرى خِنگ بود كه او را دُلدُل مى گفتند.
101-101k"> الاغِ پيامبر كه دُلدُل نام داشت .
102- مالك اشتر ان روز ، روزه دار بود.
103- ناسخ كتاب جمل ، ص 201 -و-كامل بن اثير، ج 3، ص 284- و- وقعه صفين ، ص 161 -و-مروج الذهب ، ج 2، ص 375
104- شرح حديدى ، ج 3 ص 244، كلام 50 -و- شرحفيض ، كلام 51، ص 129- و- ناسخ تاب صفين ، ص 203
105- وقعه صفين ، ص 95-94 -و- تاريخيعقوبى ، ج 2، ص 188
106- الامامة و السياسة ، ج 1، ص 95 -و- وقعه صفين ،ص 95
107- تاريخ طبرى ، ج 6، ص 3269 -و- تجارب السلف، ص 47- و- كامل بن اثير، ج 3، ص 285 -و- الامام على ، ج4، ص 304
108- كامل بن اثير، ج 3 ص 286 -و- وقعه صفين ، ص188- و- يعقوبى ، ج 2، ص 188 -و- تاريخ طبرى ، ج6، ص 3271- و- ناسخ كتاب صفين ، ص 216 -و-فصول المهمه ، ص 78
109- حمص بكسر حاء و سكون ميم و صاد مهمله شهر بزرگى است ميانشام و حلب . معجم البلدان ، ج 2، ص 334
110- الامامة و السياسة ، ج 1، ص 96
111- كامل ابن اثير، ج 3، ص 289 و291
112- كامل ابن اثير، ج 3، ص 284
113- تاريخ طبرى ، ج 6، ص 3282 -و-كامل بن اثير، ج 3، ص 292- و- مسعودى در مروج الذهب ، ج 2،-و- نصربن مزاحم ، در وقعه صفين ، ص 202، -و- سپهر درناسخ كتاب صفين ، ص 231
114- كامل بن اثير، ج 3، ص 294
115- كتاب صفّين ، نصربن مزاحم ، ص 214
116- فصول المهمه ، ص 88
117- خوارزمى نام او را كريب نموده كه سرپنجه قوى داشت اگر سكهاى را با انگشت ابهام خود ميماليد، نقش سكه محو مى شد. (مناقب خوارزمى ، ص 147-و- ابن شهر آشوب در ج 3، ص 174 نام او را كريب بن صباح ثبت كردهاست .
118- مناقب خوارزمى ، ص 148
119- فصول المهمه ، ص 90
120- الامامة والسيسة ، ج 1، ص 95 -و-كامل بن اثير، ج 3، ص 312- و- ناسخ كتاب صفين ، ص 259
121- الامام على عليه السلام ، ج 2، ص 398
122- الامام على عليه السلام ، ج 2، ص 35
123- مروج الذهب ، ج 2، ص 387 -و- الامامة و السياسة ، ج1، ص 95- و- زندگانى اميرالمؤ منين ، ص 306 -و- درسفينه نيز با اندك تفاوتى نقل شده ، ج 2، ص 263
124-. نابغه : زن معروفه ، آلوده دامن ، كه اىO مادر عمر و عاص بود، زن اسفىبود كه عبداللّه بن جدعان او را خريد چون فاسد و ض پروا بود او را رها كرد، وقط عمرو عاص متولّد شد، ابواب ، اميّة بن خلف ، هشام بن مغفه ، ابوسفيان ، عاص بنوائل ، هر كدام ادّعا داشتند كه عمرو، فرزند اوست : ربيع الابرار، زتلاOى .
125- عمرو عاص در اين فكر بود كه در ميدان صفّين روزى خودى نشاندهد، تا آن كه سوارِ نقاب دارى از سپاه امام على عليه السلام به ميدان آمد، عمرو فكر كردكه حريف او مى شود، با شجاعت در مقابل نقاب دار ايستاد و گَرد و خاك كرد، وقتى حملهآغاز شد دانست كه آن نقاب دار، على عليه السلام است ، درمانده شد چه كند؟ مقاومت كندكشته مى شود، فرار كند آبرويش مى رود، هنوز انتخاب نكرده بود كه حمله امام به اومهلت نداد از روى اسب سرنگون شد، مرگ را با چشم خود ديد، ناگاه زشت ترين حيله رابكار گرفت ، كه عورت خود را آشكار كرد، و امام او را در پستى و رسوائيش واگذارد،عمرو عاص با كمال ذلّت فرار كرد، و در ميان دو لشگر آن روز، و در پيشگاه تاريخ تاروز قيامت خود را آبرو برد.
126- اسناد و مدارك اين خطبه به شرح زير است :
- عيون الاخبار ج 3 ص 10 : ابن قتيبة (متوفاى 276 ه)
- عقدالفريد ج 2 ص 287 : ابن عبد ربه مالكى (متوفاى 328 ه)
- امتاع والمؤ انسة ج 3 ص 183 : ابوحيان توحيدى (متوفاى 380 ه)
- محاسن و المساوى ص 54 : بيهقى شافعى (متوفاى 569 ه)
- اءنساب الاشراف ج 2 ص 151 و 145 و127 : بلاذرى (متوفاى 279 ه)
- كتاب اءمالى ج 1 ص 131 م 5 ح 208/21 : شيخ طوسى (متوفاى 460 ه)
- كتاب النهاية ج 4 ص 59 و 89 : ابن اثير شافعى (متوفاى 606 ه)
- بحارالانوار ج 33 ص 221 ح 509 وص 223 : مجلسى (متوفاى 1110 ه)
- الغارات ج 1 ص 302 و317 : ابن هلال ثقفى (متوفاى 283 ه)
- جواهر المطالب ص 81 : عبداللّه السلمى
- كتاب مجالس ص 63 م 7 ذح 8 پاورقى : شيخ مفيد (متوفاى 413 ه)
- احتجاج ج 1 ص 433 ح 96 ط جديد : طبرسى (متوفاى 588 ه)
127- مناقب خوارزمى ، ص 158 -و- مناقب مرتضوى ، ص434- و- فصول المهمه ، ص 91
128- كامل بن اثير، ج 3، ص 321
129- حرقوص ، به ضم حاء و سكون راء و ضم قاف ، فرزند زهر، و اورا (حرقوص ) ذوالثديه مى گفتند. روزى در حضور پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ازكثرت عبادت حرقوص سخن گفتند، حضرت فرمود: وى را نمى شناسم ، در اينحال (حرقوص ) در آمد، گفتند اين است ، رسول خدا فرمود: در ميان دو چشم او نشانى مىبينم كه علامت شيطان است ، چون نزديك آمد حضرت فرمود:
آيا در اينحال كه بر ما وارد مى شدى نفست به تو چنين وانمود نمى كرد كه در ميان اينقوم هرگز كسى به رتبه تو نمى رسد؟
حرقوص گفت : بلى .
سپس راهى مسجد شد و به نماز ايستاد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: آيا مردى نيست كه او را به هلاكت برساند.
ابوبكر برخاست و به سراغ او رفت او را درحال ركوع ديد، به خود گفت : چگونه كسى را گردن بزنم كه ركوع مى كند و لا اله الاّاللّه مى گويد و برگشت ، حضرت فرمود: بنشين تو با او مصاحب نيستى . آنگاه به علىعليه السلام فرمود: تو قاتل او هستى . على عليه السلام در پى او رفت ولى او رانيافت ، برگشت و به عرض پيامبر ساند كه او را نيافتم ، پيامبر خدا فرمود: اگر اوكشته مى شد، فتنه پايان مى يافت .
به روايت ديگر فرمود: اين نخستين كسى است كه از امت من خروج مى كند اگر او را مىكشتيد دو نفر اختلاف نمى كرد. (مناقب ابن شهر آشوب ، ج 3، ص 187)
نقل شده است كه بدين جهت او را ذوالثديه مى گفتند كه جاى يكدست او را پاره گوشتىبود مانند پستان زنان و داراى چند تار موى تراز مانندسبيل گربه ، وقتى آنرا مى كشيدند به اندازه دست ديگرش و چون رها مى شد جمع ومنقبض گرديده به شانه بر مى گشت و كوتاه مى شد.(كامل ابن اثير، ج 3 -و- ناسخ كتاب ج 3 از كتاب دوم ، ص 558-و- مناقب مرتضوى ، ص 448.
130- سوره نحل ، آيه 93
131- كامل ابن اثير، ج 3، ص 334 -و- تاريخ طبرى ، ج6، ص 3360
132- خوارج ، يعنى (شورشيان ) اين واژه از خروج به معناى سركشى وطغيان ، گرفته شده است ، كلمه خروج دو معناى نزديك به هم دارد، يكى در مقام پيكار وجنگ و ديگرى تمرّد و عصيان كردن .
133- جاذبه و دافعه على عليه السلام ، ص 122
134- حروراء به فتح حاء و راء و سكون واو و راء دوم دهى است در پشتكوفه و يا محلى است در دو ميلى كوفه معجم البلدان .
135- كشف الغمّه ، ج 1، ص 264 -و- على و فرزندانش ،ص 107
136- تاريخ طبرى ، ج 6، ص 3363 -و- الامام على عليهالسلام ، ج 5، ص 267
137- تاريخ سياسى اسلام ، ص 322
138- نهروان ، گويا نام كوره هاى آب ميان بغداد و واسط و داراى آبادىبوده كه از بين رفته و اثار عمارتها نمايان است . (معجم البلدان )
139- كامل ابن اثير ج 3، ص 342 -و- تاريخ طبرى ، ج6، ص 3374- و- ناسخ ج اميرالمؤ منين عليه السلام ، ص 541-و- تحفة الاحباب ، ص 181- و- الامامة والسياسة ، ج 1، ص126 -و- سفينه بحار، ج 1، ص 383
140- نورالابصار، شبلنجى ، ص 112 -و- تاريخ طبرى، ج 6، ص 3376- و- كامل ابن اثير، ج 3، ص 343 -و-الامامة والسياسة ، ج 1، ص 127- و- ناسخ كتاب خوارج ، ص 542
141- منجّم ، از طريق ستاره شناى ك پيشگويى مى كند و كاهِن (غيب گو)با كمك گرفع از شيطان و جن خق مى دهد، مى گويند شخص مورد نظر عفيف بن قيس برادراشعث بن قيس بود.
142- خطبه 79 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف ، اسناد و مدارك اين خطبه بهشرح زير است :
- كتاب صفين : ابراهيم بن ديزيل المحدث (متوفاى 281ه)
- كتاب اءمالى ص 338 مجلس 64 حديث 16 : شيخ صدوق (متوفاى 381 ه)
- عيون الجواهر (بنقل از فرج المهموم ) : شيخ صدوق (متوفاى 381 ه)
- فرج المهموم ص 57 و 59 : سيدبن طاووس (متوفاى 664 ه)
- اءنساب الاشراف ج 2 ص 368 ح 437 : بلاذرى (متوفاى 279 ه)
- تذكرة الخواص ص 145 : ابن جوزى حنفى (متوفاى 567 ه)
- كتاب احتجاج ج 1 ص 560 ط جديد : طبرسى (متوفاى 588 ه)
- زهر الاداب : ابواسحاق قيروانى (حدود 425 ه)
- كنزالفوائد ص 165 : كراجكى (متوفاى 449 ه)
- بحارالانوار ج 55 ص 258 ح 50 : مجلسى (متوفاى 1110 ه)
- انوار النعمانيه ج 1 ص 195 : جزائرى (متوفاى 1112ه)
- بحارالانوار ج 33 ص 362 ح 596 : جزائرى (متوفاى 1112ه)
- ربيع الابرار ج 1 ص 108 ح 93 ب 2 : زمخشرى معتزلى (متوفاى 538ه)
143- تاريخ طبرى ، ج 6، ص 3371 -و-كامل ابن اثير، ج 3، ص 340 (سه هزار و دويست نفر از آن سپاه ازاهل بصره بودند.)
144- تاريخ طبرى ، ج 6، ص 3376-3375 -و-الامامة والسياسة ، ج 1، ص 127 -و- مروج الذهب ، ج 2، ص 405-و- تتمة المنتهى ، ج 1، ص 30- و- الامام على ، ج 6، ص109 -و- كامل ابن اثير، ج 3، ص 343
145- كامل ابن اثير، ج 3، ص 343 -و- الاما على ، ج 6،ص 110- و- تاريخ طبرى ، ج 6، ص 3377 -و- انسابالاشراف ، ص 369- و- فصول المهمه ، ص 109
146- نامه 77 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
147- سوره اعراف ، آيه 30 و 31
148- اين حديث را صاحب وسائل الشيعه از حضرت صادق عليه السلام درج 3، ص 340 نقل نمده است .
149- ناسخ كتاب خوارج ، ص 551
150- مناقب ابن شهر آشوب ، ج 3، ص 188
151- ناسخ كتاب خوارج ، ص 535
152- نساء آيه 59
153- بحار الانوار، ج 33، ص 397
154- سوره قصص ، آيه 49
155- شخصيّت على عليه السلام ، ص 122 -و-كامل بان اثير، ج 3، ص 345- و- ناسخ كتاب خوارج ، ص 554.
156- بحارالانوار، ج 33، ص 396
157- ناسخ التواريخ اميرالمؤ منين عليه السلام ج 1 ص 162
158- شرح ابن ابى الحديد ج 5 ص 342 - و - وقعةصفّين ص 308
159- مستدرك الوسائل ج 2 ص 265
160- بحارالانوار ج 20 ص 44 و 45
161- ناسخ التواريخ ج 2 ص 380
162- تاريخ يعقوبى ج 2 ص 23 - و - طبرى ج 2 ص113 - و - كشفُ الغُمّة ص 62
163- ناسخ التواريخ اميرالمؤ منين عليه السلام ج 1 ص 215
164- حكمت 322 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
165- نامه 4 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
166- نامِ سرزمينى كه در آن صُلح نامه بين پيامبر صلى الله عليه و آله و سرانقريش امضاء شد.
167- كوكب درّى ج 2 ص 126 (ماجراى مفصّلىنقل شده ، به آنجا مراجعه فرمائيد.)
168- خطبه 54 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
169- نامه 8 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
170- تحفة المجالس ص 148
171- سوره بقره ، آيه 207
172- به تفسير كشاف زمخشرى ، و اسبابالنزول واحدى و اسدالغابه ابن اثير، رجوع شود.
173- سوره توبه آيه 19
174- تفسير طبرى از انس ، ج 10 ص 59، و اسبابالنّزول واحدى ص 182، و تفسير قرطبى ج 8 ص 91، و تفسير راضى و نسفى وسيوطى و ديگران ، نقل از فضائل الخمسه ج 1 ص 279
175- كتاب اشارات و تنبيهات ، نمط نُهُم - و - نامه45/19 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
176- خطبه 51 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
177- خطبه 51 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
178- نامه 50 / 3 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف ، اسناد و مدارك ايننامه به شرح زير است :
- كتاب صفين ص 107 : نصر بن مزاحم (متوفاى 202 ه)
- كتاب اءمالى ج 1 ص 217 م 8 : شيخ طوسى (متوفاى 460 ه)
- كتاب اءمالى : شيخ مفيد (متوفاى 413 ه)
- منهاج البراعة ج 3 ص 158 : ابن راوندى (متوفاى 573 ه)
- بحار الانوار ج 72 ص 354 : مجلسى (متوفاى 1110 ه)
- بحارالانوار ج 33 ص 469 و75 و589 : مجلسى (متوفاى 1110 ه)
- تحف العقول ص 180 : ابن شعبه حرانى (متوفاى 380ه)
179- مجالس الواعظين ج 1 ص 142
180- خطبه 207 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف ، اسناد و مدارك اين خطبه بهشرح زير است :
- تاريخ طبرى ج 3 ص 107 (در حوادث سنه 37) : طبرى شافعى (متوفاى 310ه)
- منهاج البراعة ج 2 ص 321 : ابن راوندى (متوفاى 573 ه)
- تذكرة الخواص ص 292 : ابن جوزى حنفى (متوفاى 654 ه)
- بحارالانوار ج 32 ص 562 ح 467 ب 12 : مجلسى (متوفاى 1110 ه)
- ربيع الابرار ج 4 ص 268 ح 64 : زمخشرى معتزلى (متوفاى 538ه)
- الكامل ج 2 ص 198 : ابن اءثير شافعى (متوفاى 606ه)
181- شرح ابن ابى الحديد ج 1 خطبه 13
182- مصعب بن عمير بن هاشم بن عبد مناف مكنّى به ابوعبداللّه از فضلاءو بهترينِ صحابه و از سبقت گيرندگان به اسلام است . اسلام آورد هنگامى كهرسول اللّه صلى الله عليه و آله در دار الارقَم بود. اسلام خويش را از ترس پدر ومادرش پوشيده داشت و چون پدر و مادرش از اين امر آگاه شدند او را زندانى نمودند تااينكه او به حبشه مهاجرت كرد.
پيامبر صلى الله عليه و آله او را با دوازده تن ،اهل عقبه دوّم فرستاد تا اهالى مدينه را فقاهت بياموزد و بر آنها قرآن تلاوت كند. اونخستين كسى است كه به گردآورى جماعت در مدينه پرداخت و به دست او سعد بن معاذاسلام آورد. جنگ بدر را ديد و در جنگ اُحُد در حالى كه 40 ساله بود، به شهادت رسيد وهمسر او وحمنة دختر جحش بود. (تهذيب الاسماء - 971 ).
183- سيره معصومان ج دوّم ص 716، سيّد محسن امين - و- نامه 14 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
184- نامه 29 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف ، اسناد و مدارك اينخطبه به شرح زير است :
- كتاب الغارات ج 2 ص 373 و 412 : ابنهلال ثقفى (متوفاى 283 ه)
- منهاج البراعة ج 3 ص 69 : ابن راوندى (متوفاى 573 ه)
- بحار الانوار ج 33 ص 496 ح 701 : مجلسى (متوفاى 1110 ه)
- انساب الاشراف ج 2 ص 430 و429 : احمد بلاذرى ( از علماى قرن 3 ه)
- ربيع الابرار ج 3 ص 385 ح 108 ب 51 : زمخشرى معتزلى (متوفاى 538ه)
185- نامه 2 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
186- بحارالانوار ج 42 ص 12 حديث 10
187- نامه 53/44 نهج البلاغه المعجم المفهرس .
188- خطبه 27 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
189- خطبه 66 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
190- خطبه 11 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
191- نامه 61 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
192- خطبه 193/16 نهج البلاغه معجم المفهرس
193- نامه 38 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
194- نامه 12 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
195- نامه 53/51 نهج البلاغه معجم المفهرس .
196- نامه 13 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
197- نامه 61 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
198- نامه 42 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
199- نامه 34 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
200- نامه 53 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
201- مانند نامه 40 و 41 و 71.
202- نامه 12 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
203- نامه 11 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
204- نامه 60 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
205- بحارالانوار ج 20 ص 67
206- خطبه 192/ 115 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
207- خداوند بزرگ آگاهى نسبت به عواقب آن شب هولناك را در اختيار امام علىعليه السلام نگذاشته بود تا او را بيازمايد و الگوى ديگر مجاهدان گردد، همانگونهكه پيامبران خود را آزمود.
208- سوره بقره ، آيه 207
209- الامام على عليه السلامرجل الاسلام المخلّد ص 53
210- سوره يَّس از آيه 1 تا 3
211- سوره يَّس آيه 8
212- سوره انفال آيه 30
213- امالى شيخ طوسى ص 300 - و - فاطمه زهرا عليهاالسلام ص 115، ترجمه صادقى
214- سوره شعراء، آيه 214
215- خصال ج 2 ص 125 - و - ثمرات الانوار ج 3 ص189
216- كشف الغمّه ، و حديقة الشيعه ص 146
217- بحارالانوار ج 6 ص 495
218- سيره ابن هشام
219- تذكره ابن جوزى ص 32
220- تفسير برهان ج 2 ص 114
221- امالى شيخ صدوق
222- روضة الصفاء ج 2 ص 111
223- علل الشرايع شيخ صدوق
224- توضيح دادند كه : يعنى : خليفهاوّل و دوّم
225- شِعب ، درّه اى در كوه هاى اُحُد كه به صورت مخفيگاه بود.
226- بحارالانوار ج 20 ص 44 - و - روضة الصفاء ج 2ص 112 - و- سفينة البحار ج 1 ص 149
227- الخرايج - و - خلاصة الا خبار ص 275
228- حق اليقين ص 132 و اربعين خطيب بغدادى
229- نگاهى به زندگانى دوازده امام عليهم السلام ، نوشته : علاّمه حلّى، ترجمه : محمّدى اشتهاردى
230- شرح ابن ابى الحديد ص 153
231- الغدير ج 3 باب (مناشدة )
232- ينابيع الموده ص 87 - و - الصواعق المحرقه ص93
233- مروج الذهب ج 1 ص 301 - و - عبدالله بن سبا ج 1ص 125
234- مروج الذهب ج 1 ص 301
235- احتجاج طبرسى ج 1 ص 104
236- بحارالانوار ج 30
237- بحارالانوار ج 31 ص 315 و 372
238- صحيح بخارى ج 8 ص 185
239- شرح ابن ابى الحديد ص 6 نامه 45 و شرح فيض ج 2 ص 958
240- احقاق الحق ، ج 4ق ص 150، 331 و ج 5، ص 60
241- سفينه بحار، ج 1، ص 691
242- منتهى الا مال ، ج 1، ص 69 -و- كشف ترمذى-و- مناقب ص 451- و- در كفاية الموحدين ، ج 2، ص 115
243- ثمرات الانوار ج 2 ص 260 - و - شبهاى پيشاورص 557
244- روضه كافى ص 58 و 63 - و - تاريخ الخلفاءسيوطى صلى الله عليه و آله 13
245- بداية المجتهد ج 1 ص 346 - و - زادالمعاد ج 2 ص205 - و- شرح ابن ابى الحديد ج 3 ص 167 - و - مُغنىابن قدامه ج 7 ص 527 - و- محلّى ابن حزم ج 7 ص 107
246- مسند احمد ج 1 ص 92
247- موطاء مالك ص 336 - و - تاريخ ابن كثير ج 5129
248- سنن نسائى ج 2 ص 15 - و - مسند احمد ج 1 ص 57- و- تاريخ ابن كثير ج 5 ص 126 - و - صحيح مسلم 896- و - مسند احمد ج 1 ص 97 و 136 - و - سنن بيهقى ج 5ص 22 - و - صحيح بخارى ج 1 ص 190 - و - مسندطيالسى ج 1 ص 16
249- سوره غافر (40) آيه 28
250- عبدالرّزّاق مصنّف ج 11 ص 339 - 349
251- روضه كافى ص 206، و كتاب السّقيفه : جوهرى
252- كتاب السّنه ابن ابى عاصم ص 488، 499
253- تاريخ المدينة المنوّره ج 2 ص 1043، 1044
254- مروج الذهب ج 2 ص 337 - و - انساب الاشراف ج 4 ص 532،536
255- الفتوح ج 2 ص 153، 155 - و - تاريخ المدينةالمنوّره ج 2 ص 1099- 1100 - و - انساب الاشراف ج 4 ص 537تا 541، يكى از چيزهايى كه اباذر در اعتراضاتش مطرح مى كرد همين كتك خوردن عمّاربن ياسر بود. - و - كتاب الفتوح ج 2 ص 155.
256- الفتوح ج 2 ص 162
257- تاريخ الطبرى ج 4 ص 268 - و - الغدير ج 8 ص99 به نقل از سنن ابى داوود ج 1 ص 308، و الاثار قاضى ابو يوسف ص 30 -و - كتاب الامام شافعى ج 1 ص 159، ج 7 ص 175 - و - سننالكبرى بيهقى ج 3 ص 144.
258- شرح نهج البلاغه ج 3 ص 42، ابن ابى الحديد
259- انساب الاشراف ج 4 ص 524 تا 527 - و - تاريخ المدينةالمنوّره ج 2 ص 1049 تا 1054
260- تاريخ سياسى اسلام تاسال 40 هجرى ص 349 تا 356، بحث مخالفين خليفه سوم (بلاذرى مى نويسد : دربارهانتقادى كه از خليفه سوم دفاع نكند، -و- انساب الاشراف ج 4 ص 549 ش1411.
261- طبقات الكبرى ج 8 ص 113 - و - البيان و التّبيينج 1 ص 377- و - نثر الدر ج 2 ص 12، و ج 4 ص 34.
262- نامه 62 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
263- تاريخ الطبرى ج 4 ص 267.
264- سوره محمد صلى الله عليه و آله ، آيه 35
265-. الخميس : لشگرى كه از پنج جهت آراسته باشد. عقب ، جلو، راست ، چپ ، وقلب سپاه .
|
|
|
|
 |
|
 |
|
